Udar
Gaeilge
ba ea
Cathal O Sandair
(
15 Iuil
1922
-
18 Feabhra
1996
). Airitear gur scriobh se timpeall 160
leabhar
, eachtrai gearra don oige a bhformhor.
[1]
[2]
Ba e an chead duine e ar bronnadh Gradam
Bhord na Gaeilge
air.
I i
Weston-super-Mare
,
Somerset
, a rugadh Cathal O Sandair ar an 15 Iuil 1922. B’as
Dorset
da athair Simon Saunders; faoin ainm Darkey Saunders, bhain se clu amach mar dhornalai aitheanta. Ba i Florence Elliot o
Shraid Camden
, Baile Atha Cliath, mathair Chathail agus bhiodh sise ag obair i monarcha i m
Briosto
nuair a bhuail si le Simon.
D’fhan siad i Sasana ar feadh treimhse ach ansin rinne siad cinneadh bogadh ar ais go hEirinn lena bpaisti, agus Cathal ina lapadan fos. Chuaigh Simon Saunders isteach in arm an t
Saorstait
agus chaith se seal mar thiomanai ag an Aire
Caoimhin O hUiginn
.
Bhi triur dearthaireacha agus deirfiur amhain ag Cathal. Ba dhuine acu an dornalai cluiteach Jack a bhuaigh craobh na hEireann i meachain eagsula sna blianta
1937
agus
1938
.
Cuireadh oideachas ar Cathal i Scoil Treasa, Ascaill Dhun Uabhair, agus i
meanscoil
na m
Braithre Criostai
,
Sraid Synge
. Le linn do a bheith ag freastail ar an dha scoil sin a musclaiodh speis ann sa Ghaeilge agus sa scribhneoireacht. Fiu agus e sa bhunscoil bhi speis ag Cathal sa Ghaeilge agus cuireadh chun na
Gaeltachta
e agus e deich mbliana d'aois. Scriobh se gearrsceal Gaeilge a foilsiodh in iris oige na mBraithre,
Our Boys
, agus se bliana deag aige.
I ndiaidh do an scoil a fhagail liostail se san
Aer-Chor
i m
Baile Dhonaill
. Bhi se ina bhall de
Ghluin na Buaidhe
, a bpaipear
Inniu
a dhiol aige agus fograi a mbailiu aige. Scriobh se ailt go rialta don phaipear sin freisin. Nuair a bunaiodh an Roinn Solathairti, roinn sealadach in aimsir an
Chogaidh
, chaith se tamall ag obair ann. Ina dhiaidh sin chuaigh se isteach sa tSeirbhis Chustaim.
Eachtrai Reics Carlo
, Uimh. a Ceathair:
Dunmharbhu i bPairc an Chrocaigh
(
1944
)
I 1942 a foilsiodh a chead leabhar do phaisti, agus i 1943,
Na Mairbh a d’Fhill
foilsithe ag
An Gum
. Dioladh 30,000 coipeanna de agus lean O Sandair air ag scriobh go fonnmhar. Sa bhliain 1954 d’eirigh se as a phost le bheith ag scriobh go lan-aimseartha,
Foilsiodh a chead leabhar do phaisti,
Triocha Piosa Airgid
, sa bhliain
1942
, agus thosaigh se ar shraith de scealta
bleachtaireachta
le
Na Mairbh a d'Fhill
an bhliain a bhi chugainn. Tuairim is cead leabhar a scriobh se faoin mbleachtaire
Reics Carlo
agus bhi diol an-mhor orthu ar feadh breis agus fiche bliain.
Bhi sraitheanna eile aige freisin, faoi shirriam in
Iarthar Fiain Mheiricea
, Reamonn Og, an
spastaistealai
an Captaen Speirling agus laochra eile.
D'eirigh se as a phost sa bhliain 1954 agus chuaigh leis an scribhneoireacht go lanaimseartha. Ach tar eis tamaill bhi se fagtha ar an gannchuid agus tar eis naoi mbliana den sclabhaiocht a bhain leis an scribhneoireacht, chuaigh se ar ais sa statseirbhis sa bhliain 1963 mar oifigeach custaim aris. Deirtear go mbagair se dul ar imirce go Ceanada mura nglacfai ar ais sa statseirbhis e.
Scriobh se ursceal Bearla
Bullets are Trumps
sa tsraith i dtaobh
Sexton Blake
, bleachtaire, a thainig amach sa bhliain 1961.
Fuair se bas an
18 Feabhra
,
1996
.
Bhi se posta le Maire McGeown as
Ard Mhacha
agus bhi ceathrar clainne acu.
- Triocha piosa airgid
(1942)
- Na Mairbh a d’Fhill
(1943), an chead sceal faoi laoch na sraithe, Reics Carlo
- An tEiteallan Do-Fheicthe
(1943)
- Triocha Piosa Airgid
(1943)
- Jacko agus Sgealta Eile
(1943)
- An Corpan sa Trunc
(1944)
- Dun?harbhu i bPairc an Chrocaigh
(1944)
- Uathbhas i mBrugh na Boinne
(1944)
- An Gluaistean Sidhe
(1945)
- Suile an Iodhail
(1945)
- An La Geal
(1945)
- An Chathair Seo 'Gainne (Ocht ngearr-sceal)
(1947)
- Soir on Rio Grande
(1949)
- Reics Carlo ar an nGealaigh
(1950)
- Reics Carlo san Aifric
(1951)
- Reics Carlo ar Dha Eachtra eile (Reics Carlo ar Mhars & Dunmharu ar an gCanail)
(1951)
- Reics Carlo san Eigipt
(1951)
- Bealach an Ghunna
(1951)
- Buachailli Chluain Eanna
(1952)
- Reics Carlo i gCairlinn
(1952)
- Reics Carlo i bParis
(1952)
- John Joe
(1952)
- Cas-Leabhar Reics Carlo
(1952)
- An Buachaill Ban
(1952)
- Cailini Chluain Eanna
(1952)
- Reamonn Og ar an Rio Grande
(1952)
- Fir an Iarthair Fhiain
(1952)
- Reics Carlo o Sraid Fhearchair
(1952)
- Cluain Eanna go Brath
(1953)
- Cluain Eanna Aris
(1953)
- Inion an Iarthair
(1953)
- Reics Carlo sa tSin
(1953)
- Micilin
(1953)
- An Triu Adambhomba
(1953)
- Reics Carlo agus an Maisin Fe-Thalamh
(1953)
- An Bothar go Cuailgne
(1953)
- Reics Carlo sa Bhreasail
(1953)
- Bliain on mBas
(1953)
- Reics Carlo sna Stait Aontaithe
(1953)
- An Stroinseir o Theacsas
(1953)
- An tIndiach o Eirinn
(1953)
- Reics Carlo agus Run an Iarnroid Dunta
(1953)
- Reics Carlo agus Cas an Amhranai Sraide
(1953)
- Reics Carlo agus an Cro-Dheamhan
(1954)
- Reics Carlo i Londain
(1954)
- Cuir Fios ar Reics Carlo
(1954)
- Reamonn Og, Sirriam
(1954)
- Reics Carlo agus Ridire an Chaisleain Duibh
(1954)
- Reics Carlo agus Misteire na nEan gan Sciathain
(1954)
- Uafas i gCluain Eanna
(1954)
- Reamonn Og Aris
(1954)
- Reamonn Og ar a Choimead
(1954)
- Cailini Chluain Eanna agus Fear an Chloca Dhuibh
(1954)
- Buachailli Chluain Eanna agus an Spiaire on Speir
(1954)
- Reics Carlo, Taighdealai Priobhaideach
(1954)
- Reamonn Og i nGleann an Bhais
(1954)
- Reamonn Og, Cara na nIndiach
(1955)
- Reics Carlo i Meicsico
(1955)
- Cluain Eanna Aris
(1955)
- Reics Carlo agus Misteire an Chuain
(1955)
- Misteir na Scoile ar Muir
(1955)
- Reics Carlo agus an Mhaidhm Bhaite
(1955)
- Reics Carlo agus Cas an Chailin Fhuadaithe
(1955)
- Reics Carlo i bPort Lairge
(1955)
- Reics Carlo agus Cas an Mhilliunai Mhairbh
(1955)
- Reics Carlo agus Misteire na Loinge Si
(1955)
- Faoi Bhratach an Bhais
(1955)
- Sorcha Ghlionnain agus Ballai Indreabhain
(1955)
- Reamonn Og agus Dioltas an Indiaigh
(1955)
- Cuir Fios ar Reamonn Og
(1955)
- Reamonn Og o Lodestone
(1955)
- Buachailli Chluain Eanna agus an Mac Leinn is Raimhre ar Bith
(1955)
- Reics Carlo i nDun na nGall
(1956)
- Reics Carlo i gContae Mhuineachain
(1956)
- Reics Carlo i nDun Dealgan
(1956)
- Reics Carlo agus Misteire an Oileain
(1956)
- Reics Carlo i gContae Chill Mantain
(1956)
- An tSeamhroigin Dhilis
(1956)
- An Sean-Siopa Dorcha
(1956)
- Reamonn Og agus Indiagh ar an Teorainn
(1956)
- Cuir Fios ar Scorach Ghlionnain
(1956)
- Reamonn Og agus Ri an Mhachaire
(1956)
- An Captaen Toirneach ar an Meanmhuir
(1956)
- An Captaen Toirneach ar Eachtra Eile
(1956)
- Mo Chara, mo Namhaid
(1967)
- Captaen Toirneach agus Or-Thaisce na Spainnach
(1956)
- Reics Carlo i gCorcaigh
(1956)
- Reamonn Og agus Marcaigh na hOiche
(1957)
- Reamonn Og agus Eiri-Amach na nIndiach
(1957)
- Reamonn Og agus Marcaigh Ghleann an Bhais
(1957)
- Reics Carlo Aris
(1957)
- Scorach Ghlionnain o Chonamara
(1957)
- An Captaen Toirneach Aris
(1957)
- Reics Carlo agus an Fear do bhi Ro-Saibhir
(1957)
- An Chead Bhliain i gCluain Eanna
(1959)
- Faoi Sheol leis an gCaptaen Toirneach
(1959)
- Reamonn Og, Sirriam gan Eagla
(1959)
- Reamonn Og agus an tOr-Mhianach Caillte
(1959)
- Dioltas Reamonn Og
(1959)
- Reamonn Og agus an Marcach Dubh
(1960)
- Le Columbus go Meiricea
(1960)
- Reamonn Og agus Or an Sprionlora
(1960)
- An Captaen Speirling agus an Plainead do Phleasc
(1960)
- Reamonn Og, Namhaid na mBithunach
(1960)
- Reamonn Og an Bo-bhuachaill Bomanta
(1960)
- Eachtrai Buachailli Chluain Eanna
(1960)
- An Captaen Speirling Aris
(1960)
- Leis an gCaptaen Speirling go Mars
(1961)
- Eachtra Dheireannach Reamonn Oig
(1961)
- An Sean-Siopa Dorcha
(1961)
- Captaen Speirling, Spas-Phiolota
(1962)
- An Campa sna Sleibhte
(1962)
- Iobairt Sheain
(1962)
- An Priosunach
(1962)
- Prionsa, Ri na Madrai
(1963)
- Mo Chara, mo Namhaid
(1964)
- Ar Son a Charad
(1964)
- Mo Mhadra Prionsa
(1964)
- Run m’Athar
(1964)
- An Clodoir Og
(1964)
- Mo Ghaiscioch, Micheal
(1965)
- Prionsa an tSleibhe
(1965)
- Prionsa Aris
(1965)
- Uafas I mBru na Boinne
(1970) Reprint
- An Glor Gle Glinn Fado
(1980)
- Failte ar Ais, a Reics
(1981)
- Reics Carlo ar Oilean Mhanainn
(1984)
- An Glor Gle Glinn Fado
, Foilseachain Abhair Spioradalta (FS), Baile Atha Cliath, 1980
- Reks Carlo Ayns Mannin
(aistriuchan
Gaelg
ar
Reics Carlo ar Oilean Mhanainn
),
Yn Cheshaght Ghailckagh
, Peel, 2006
- Na Mairbh a d'fhill
(An Gum, eagran nua 2022)
- An tEitlean Dofheicthe
(An Gum, eagran nua 2022).
I mBearla mar Cahill O'Sandair
- Introducing Ambrose
,
Catholic Truth Society of Ireland
, Baile Atha Cliath, 1950
- Ambrose and the Parrot
, Irish Messenger Office, Baile Atha Cliath, 1951
- Ambrose and the Phantom
, Irish Messenger Office, Baile Atha Cliath, 1951
- Pat Sees the Truth
, Irish Messenger Office, Baile Atha Cliath, 1951
I mBearla mar Desmond Reid