Mineralo

El Vikipedio, la libera enciklopedio

Kristaloj de serandito , natrolito , analcimo , kaj aegirino : Mont Saint-Hilaire, La Vallee-du-Richelieu RCM, Monteregie, Kebekio , Kanado .
Ametisto.

Mineralo estas solida materialo kun difinita kemia konsisto kaj karakteriza fizika kristala strukturo . Mineralo estas ia ajn substanco, precipe malmola?o, kiu formi?is nature en la terglobo , kiel ?tono , karbo , salo , kaj divers-speca metal -hava?o precipe tia a?o , kia estas havebla el tero por uzado fare de homo(j).

Mineralo estas nature okazanta kemia kunmeta?o, [1] kutime de kristala formo kaj abiogeneza en origino, tio estas sen produktado fare de vivaj esta?oj. Mineralo havas unu specifan kemian kunmeta?on, dum roko povas esti agrega?o el malsamaj mineraloj a? mineraloidoj. La studo el mineraloj estas nomita mineralogio .

Ekzistas ?irka? 5,300 konataj mineralaj specioj ; [2] ?irka? 5,070 el tiuj estis aprobitaj fare de la Internacia Mineralogia Asocio (IMA). [3] La silikatmineraloj kunmetas pli ol 90% de la krusto de la Tero . La diverseco kaj abundo de mineralaj specioj estas determinataj per la kemio de la Tero . Silicio kaj oksigeno konsistigas ?irka? 75% de la krusto de la Tero, kiu traduki?as rekte en la superregon de silikatmineraloj.

Mineraloj estas distingitaj per diversaj kemiaj kaj fizikaj trajtoj. Diferencoj en kemia kunmeta?o kaj kristala strukturo distingas la diversajn specojn, kiuj estis determinitaj per la geologia medio de la mineralo kiam formite. ?an?oj en la temperaturo, premo, a? kerna konsisto de rokoj okazigas ?an?ojn en ?iaj mineraloj. Ene de minerala speco povas esti varia?o en fizikaj proprecoj a? minoraj kvanton de malpura?oj kiuj estas agnoskataj de mineralogoj a? pli ampleksa societo kiel minerala varia?o, [4] por ekzemplo ametisto , nome purpura varia?o de la minerala speco kvarco .

Mineraloj povas esti priskribitaj pere de diversaj fizikaj trajtoj, kiuj estas rilatitaj al sia kemia strukturo kaj kunmeta?o. Oftajn distingigajn karakteriza?ojn inkluzivas kristal-strukturon kaj -habiton, malmolecon , brilon , diafaneecon , koloron , strikoloron , persistemon, kliveblecon , rompomanieron, disigeblon kaj specifan pezon. Pli specifaj testoj por priskribado de mineraloj inkludas magnetismon , guston a? odoron, radioaktivecon kaj reagon al acido .

Mineraloj estas klasifikitaj fare de esenckemiaj substancoj; la du dominaj sistemoj estas la Dana klasifiko kaj la Strunz-klasifiko. La silikatklaso de mineraloj estas subdividita en ses subklasojn per la grado de polimerigeco en la kemia strukturo. ?iuj silikatmineraloj havas bazunuon da [ SiO4] 4? -silicoksida tetraedro - t.e., silicio-katjonon kunordigitan per kvar oksigen-anjonoj, kio donas la formon de kvaredro . Tiuj kvaredroj povas esti polimerigitaj por doni la subklasojn: ortosilikatoj (neniu polimerigo, tiel ununura kvaredro), disilikatoj (du kvaredroj ligitaj kune), ciklosilikatoj (ringoj de kvaredroj), inosilikatoj (?enoj de kvaredroj), filsilikatoj (histoj de kvaredroj), kaj tektosilikatoj (tridimensia reto de kvaredroj). Aliaj gravaj mineralaj grupoj inkludas la indi?enajn elementojn, sulfidojn , oksidojn , halogenidojn , karbonatojn , sulfatojn , kaj fosfatojn .

Difino [ redakti | redakti fonton ]

Baza difino [ redakti | redakti fonton ]

Hematito.

La ?enerala difino de mineralo ampleksas la jenajn kriteriojn: [5]

  • Formita la? natura procezo
  • Stabila ?e ?ambra temperaturo
  • Reprezentebla per kemia formulo
  • Kutime abiogeneza (ne rezulti?ante el la agado de vivantaj organismoj)
  • Ordigita atomaran?o

La unuaj tri ?eneralaj karakteriza?oj estas malpli diskutitaj ol la lastaj du. [5] La unua kriterio signifas ke mineralo devas formi?i per naturprocezo, kio ekskludas antropogenajn kunmeta?ojn. Stabileco ?e ?ambra temperaturo, en la plej simpla signifo, estas sinonima al la fakto ke mineralo estas solida. Pli specife, kunmeta?o devas esti stabila a? metastabila je 25 °C . Klasikaj ekzemploj de esceptoj al tiu regulo inkludas indi?enan hidrargon , kiu kristaligas je ?39 °C , kaj akvoglacion, kiu estas solida nur sub 0 °C ; kiel tiuj du mineraloj estis priskribitaj anta? 1959, ili estis akceptitaj fare de la Internacia Mineralogia Asocio (IMA). [6] [7] Modernaj progresoj inkludis ampleksan studon el likvaj kristaloj, kiuj anka? grandskale implikas mineralogion. Mineraloj estas kemiaj kombina?oj, kaj kiel tiaj ili povas esti priskribitaj per fiksa a? varia formulo. Multaj mineralaj grupoj kaj specioj estas kunmetitaj de solidsolvi?on; puraj substancoj ne estas kutime trovitaj pro poluado a? kemia anstata?igo. Ekzemple, la olivina grupo estas priskribita per la varia formulo (Mg, Fe)²SiO⁴, kiu estas solidsolvi?on de du fin-membraj specioj, magnezi-ri?a forsterito kaj feroza faialito, kiuj estas priskribitaj per fiksa kemia formulo. Mineralaj specioj mem povis havi variajn kunmeta?ojn, kiel ekzemple la sulfidmackina?ito, (Fe, Ni)?S?, kiu estas plejparte fersulfido, sed havas tre signifan nikelmalpurecon kiu estas reflektita en sia formulo.

Finfine, la postulo de ordigita atomaran?o estas kutime sinonima kun kristaleco; tamen, kristaloj anka? estas periodaj, tiel ke la pli lar?a kriterio estas utiligita anstata?e. [5] Ordigita atomaran?o ka?zas gamon da makroskopaj fizikaj trajtoj, kiel ekzemple kristala formo, malmoleco, kaj klivebleco. [8] Ekzistas pluraj lastatempaj proponoj ?an?i la difinon por konsideri biogenajn a? amorfajn substancojn mineraloj. La formala difino de mineralo aprobita fare de la IMA en 1995: "Mineralo estas elemento a? kemia kunmeta?o kiu estas normale kristala kaj estis formita kiel rezulto de geologiaj procezoj."

?usaj anta?eniroj [ redakti | redakti fonton ]

Natura kupro el Cumebo , Namibio . Elementaj mineraloj estas en la unua klaso de la Klasigo de Strunz .

La sistemoj de klasigo de mineraloj kaj de ties difinoj estas evoluantaj por ekuzi la lastajn anta?enirojn de la scienco priminerala ( mineralogio ). La plej ?usaj ?an?oj estis la aldono de organika klaso, kaj en la nova Dana kaj en la skemoj de la Klasigo de Strunz . [9] [10] La organika klaso inkludas grupon tre raran de mineraloj enhavanta hidrokarbidojn . La ≪Komisiono pri novaj mineraloj kaj nomoj de mineraloj≫ de la IMA aprobis en 2009 hierarkian skemon por la nomigo kaj klasigo de la grupoj de mineraloj kaj de la nomoj de la grupoj kaj establis sep komisionojn kaj kvar laborgrupojn por revizii kaj klasigi la mineralojn en oficiala listo de ties publikigitaj nomoj. [11] [12] La? tiuj novaj reguloj,

Citaĵo
?  la mineralaj specoj povas esti grupigitaj diversmaniere, sur la bazo de la kemio, la kristala strukturo, la aperekzisto, la asocio, la genetika historio a? la rezursoj, por ekzemplo, depende de la celo por kiu utilas la klasigo.  ”
—  IAM [11]

La ekskludo fare de Nickel (1995) de la biogeniaj substancoj ne estis unuanime respektata. Por ekzemplo, Lowenstam (1981) deklaris, ke ≪la organismoj estas kapablaj formi grandan varion de mineraloj, kelkaj el kiuj ne povas formi?i neorganike en la biosfero.≫ [13] La distingo estas afero de klasigo kaj havas malpli da rilato kun la konstitua?oj de la mineraloj mem. Skinner (2005) konsideras ?iujn solidojn kiel eblaj mineraloj kaj li inkludas anka? la biomineralojn en la mineralan regnon, kiuj estas tiuj kreitaj de la metabola agado de la organismoj. Skinner ampleksigis la iaman difinon de mineralo por klasigi kiel mineralo ajnan ≪elementon a? kombina?on, ?u amorfan ?u kristalan, formitan tra biokemiaj procezoj≫. [14]

La ?usaj anta?eniroj en altnivela genetiko kaj en spektroskopio de absorbado de Ikso-radioj estas havigante utilegajn malkovrojn pri la rilatoj biogeokemioj inter mikroorganismoj kaj mineraloj kiuj povas eksvalidigi la biogenian ekskludon de Nickel (1995) kaj necesigi la biogenian inkludon de Skinner (2005). [14] [15] Por ekzemplo, la IAM komisiis al la ≪Laborgrupo por Media Mineralogio kaj Geokemio≫ [16] studi la mineralojn en la hidrosfero , atmosfero kaj biosfero . La atingo de la grupo inkludas mikroorganismojn formantajn mineralojn, kiuj ekzistas en preska? ?iuj rokoj, en la grundo kaj sur la surfaco de la partikloj kiuj trairas la globon ?is profundeco de almena? 1600 metroj sub la marfundo kaj ?is 70 kilometroj en la stratosfero (eble ili eniras en la mezosferon ). [17] [18] [19] La biogeokemiaj cikloj kontribuis al la formado de mineraloj dum miloj da milionoj de jaroj. La mikroorganismoj povas precipiti la metalojn de la solva?o , kontribuante al la formado de mineralaj ku?ejoj. Ili povas anka? katalizi la solva?on de la mineraloj. [20] [21] [22]

Anta? la publikigo de la listo de la Internacia Asocio de Mineralogio, pli ol 60 biomineraloj jam estis malkovritaj, nomitaj kaj publikigitaj. [23] Tiuj mineraloj (subaro tabulita en Lowenstam (1981) [13] ) estas konsideritaj propre mineraloj la? la difino de Skinner (2005). [14] Tiuj biomineraloj ne aperas en la oficiala listo de nomoj de mineraloj de la IAM, [24] kvankam multaj el tiuj gravaj biomineraloj estas distribuitaj inter la 78 klasoj de mineraloj kiuj estas en la klasigo de Dana. [14] Alia rara klaso de mineraloj (?efe de biologia deveno) inkludas la mineralajn likvajn kristalojn kiuj havas proprecojn kaj de likvoj kaj de kristaloj. ?is nun oni identigis pli ol 80 000 likvokristalajn kombina?ojn. [25] [26]

La difino de mineralo de Skinner (2005) atentigas pri tiu afero asertante, ke mineralo povas esti kristala a? amorfa, inkludante en tiu lasta grupo la likvokristalojn. [14] Kvankam la biomineraloj kaj la likvokristaloj ne estas la plej ofta formo de mineraloj, [27] ili helpas difini la limojn de tio kio konstituas propre mineralon. La formala difino de Nickel (1995) mencias eksplicite la kristalecon kiel ?losilo por la difino de substanco kiel mineralo. Artikolo de 2011 difinas la ikozahedriton, nome alojo de fer-kupr-aluminio, kiel mineralo; nomita tiel pro sia partikulara natura ikozaedra simetrio, estas preska?kristalo. Diference de vera kristalo, la preska?kristalo estas ordigitaj. sed ne la? perioda formo. [28] [29]

Rokoj, ercoj kaj gemoj [ redakti | redakti fonton ]

Skisto estas metamorfa roka?o kiu estas karakterizita per la abundo de mineralaj lamenoj. En tiu ekzemplo, la roko havas elstarajn porfiroblastojn de silimanito (de ?is 3 cm).

La mineraloj ne estas ekvivalentaj al la roka?oj. Roka?o povas esti agrega?o de unu a? pliaj mineraloj, a? e? havi neniun mineralon. [30] :15-16 Roka?oj kiel la kalko?tono a? la kvarcito estas kombina?oj ?efe de mineraloj ? kalcito a? aragonito ?e la kalko?tono, kaj kvarco , en la laste menciita. [30] :719-721, 747-748 Aliaj roka?oj povas esti difinitaj per la relativa abundo de ?losilaj mineraloj (esence); granito estas difinita per la proporcioj de kvarco, alkala feldspato kaj plagioklazo . [30] :694-696 La aliaj mineraloj de la roka?o estas nomitaj akcesora?oj, kaj ili ne tu?as grandmezure la totalan komponon de la roka?o. La roka?oj povas esti komponitaj tute anka? de materialo neminerala; ekzemple la karbo estas sedimenta roka?o komponita ?efe de karbono derivita organikdevene. [30] :15-16, 728-730

En la roka?oj, kelkaj specoj kaj mineralaj grupoj estas multe pli abundaj ol aliaj; tiuj estas nomitaj formadmineraloj. La ?efaj ekzemploj estas la kvarzo, la feldspatoj , la glimoj , la amfiboloj , la piroksenoj , la olivinoj , kaj la kalcito; escepte tiu lasta, ?iuj aliaj estas silikataj mineraloj. [31] :15 ?enerale, ?irka? 150 mineraloj estas konsiderataj partikulare gravaj, ?u la? abundo ?u la? estetika valoro por kolektado a? ornamado. [30] :14

La mineraloj kaj roka?oj komerce valoraj estas konataj kiel industriaj mineraloj kaj roka?oj. Por ekzemplo, la muskovito , nome blanka glimo, povas esti uzita por fenestroj (foje konata kiel isinvitro), kiel pleniga a? izola materialo. [30] : 531-532 La ercoj estas mineraloj kiuj havas altan koncentron de difinita elemento, normale de metalo . Ekzemploj de tio estas la cinabro (HgS), nome mineralo de hidrargo , sfalerito (ZnS), nome mineralo de zinko , a? la kasiterito (SnO 2), mineralo de stano. La gemoj estas mineraloj kun alta ornama valoro, kaj estas distingeblaj de la negemoj pro sia beleco, da?reco, kaj ?enerale, pro rareco. Estas ?irka? 20 mineralaj specoj kiuj estas konsideritaj kiel gemaj mineraloj, kiuj konstituas ?irka? la 35 plej oftaj valor?tonoj. La gemaj mineraloj estas ofte en diversaj varia?oj, kaj tiel mineralo povas enhavi variajn diferencajn valor?tonojn; por ekzemplo, la rubeno kaj la safiro estas amba? korundo , Al2O3. [30] :14-15

Nomenklaturo kaj klasigo [ redakti | redakti fonton ]

Historia klasigo de la mineraloj [ redakti | redakti fonton ]

Plinio la Maljuna .

La mineraloj estis klasitah en la antikveco la? kriterioj de ties fizika aspekto; Teofrasto , en la 3-a jarcento a.K., kreis la unuan konatan sistematikan kvalitan liston; Plinio la Maljuna ( 1-a jarcento ), en sia “Naturalis Historia”, realigis mineralan sistematikon, verko kiu, en la Mezepoko , utilis kiel bazo al Aviceno ; Linneo (1707-1778) klopodis ideigi nomenklaturon kun bazo sur la konceptoj de genro kaj specio, sed li malsukcesis kaj tio ?esis esti uzata en la 19-a jarcento; pro la posta disvolvigo de la kemio , la sveda kemiisto Axel Fredrik Cronstedt (1722-1765) prilaboris la unuan klasigon de mineraloj la? ties kompono; la usona geologo James Dwight Dana , en 1837, proponis klasigon konsiderante la strukturon kaj kemian komponon. La plej aktuala klasigo estas bazita sur la kemia kompono kaj la kristala strukturo de la mineraloj. La plej uzitaj klasigoj estas tiuj de Strunz kaj Kostov .

Moderna klasigo [ redakti | redakti fonton ]

La mineraloj estas klasitaj la? la varia?o, speco, serio kaj grupo, en ordo kreskanta de ?eneraleco. La baza nivelo de difino estas la tiu de la mineralaj specoj, kiuj distingi?as disde aliaj specoj pro siaj kemiaj kaj fizikaj specifaj kaj unikaj proprecoj. Por ekzemplo, la kvarco estas difinita per sia kemia formulo , SiO2, kaj per specifa kristala strukturo kiu distingas ?in disde aliaj mineraloj kiuj kavas la saman kemian formulon (nomitaj polimorfoj). Kiam ekzistas gamo de kompono inter du mineralaj specoj, oni difinas mineralan serion. Por ekzemplo, la serio de la "biotito" estas reprezentata per varieblaj kvantoj de la finmembroj flogopito, siderofilito, annito kaj eastonito. Kontraste, minerala grupo estas grupigo de mineralaj specoj kiuj havas kelkajn komunajn kemiajn proprecojn kaj kunhavas kristalan strukturon. La grupo pirokseno havas komunan formulon de XY (Si, Al)2O6, en kiu X kaj Y estas amba? kationoj, kaj X ?enerale estas pli granda ol Y (jona radiuso); la piroksenoj estas silikatoj de facila ?eno kiuj kristali?as en ajna de la kristalsistemoj ?u monoklina ?u romba . Finfine, minerala varia?o estas specifa tipo de mineralaj specoj kiuj diferenci?as pro iu fizika karaktero, kiel la koloro a? la konduto de la kristalo. Ekzemplo estas la ametisto , kiu estas purpura varia?o de kvarco. [31] :20-22

Por ordigi mineralojn du estas la plej oftaj klasigoj, tiu de Dana kaj tiu de Strunz, amba? bazitaj sur la kompono, speciale rilate al la gravaj kemiaj grupoj, kaj sur la strukturo. James Dwight Dana , grava siatempa geologo, publikigis por la unua fojo sian System of Mineralogy [Sistemo de Mineralogio] en 1837; en 1997 oni eldonis ties okan eldonon. La klasigo de Dana atribuas kvarpartan nombron al ?iu minerala speco. La numero de klaso estas bazata sur la gravaj grupoj de kompono; la numero de tipo reprezentas la rilaton kationoj/anionoj en la mineralo; kaj la du lastaj ciferoj korespondas al la grupo de mineraloj la? struktura simileco ene de difinita tipo a? klaso. La klasigo de Strunz ? uzita malpli ofte kaj nomita tiel la? la germana mineralogo Karl Hugo Strunz ? estas bazata en la sistemo de Dana, sed kombinas kriteriojn kaj kemiajn kaj strukturajn, tiuj lastaj rilate al la distribuado de la kemiaj ligoj. [31] :558-559

En Januaro 2016, la IAM estis aprobinta 5 090 mineralajn specojn. [32] Oni nomis ?enerale honore de persono (45%), sekvite de la loko, mino a? ku?ejo de la malkovro (23%); aliaj oftaj etimologioj estas nomoj bazitaj sur la kemia kompono (14%) kaj sur la fizikaj proprecoj (8%). [31] :20-22, 556 La komuna sufikso -ito uzata en la nomoj de la mineralaj specoj derivas de la antikvgreka sufikso - ? τ η ? (-ites), kiu signifas 'rilata kun' a? 'kiu apartenas al'. [33]

Klasoj de mineraloj [ redakti | redakti fonton ]

Aliaj tipoj [ redakti | redakti fonton ]

Akcesora mineralo estas mineralo kiu estas en geologia roka?o en tre malgranda kvanto (<1 %) kaj pro ?i tio influas al klasifiko de la ?efa mineralo. Kiel akcesora mineralo estadas apatito , zirkono , koltano , fluorito , topazo , magnetito , pirito kaj la aliaj. La? akcesoraj mineraloj iam povas esti eksciata origino de la roka?o.

Gravo kaj utileco [ redakti | redakti fonton ]

Diversaj mineraloj.

La mineraloj havas grandan gravon pro siaj multaj aplikoj en la diversaj kampoj de la homa aktiveco. La moderna industrio dependas rekte a? nerekte de la mineraloj. Kelkaj mineraloj estas uzataj praktike tiaj kiaj ili estas elfosataj; por ekzemplo la sulfuro , la talko , la kuirarta salo ktp. Aliaj kontraste devas esti submetitaj al diversaj procezoj por akiri la deziritan produkton, kiel fero , kupro , aluminio , stano , ktp. La mineraloj konstituas la fonton de akiro de la diversaj metaloj , teknologia bazo de la nuntempa socio. Tiel, el diferencaj tipoj de kvarco kaj silikatoj, oni produktas vitron . La nitratoj kaj fosfatoj estas uzataj kiel sterko por la agrikulturo. Kelkaj materialoj, kiel gipso , estas amplekse uzataj en la konstruado . La mineraloj kiuj estas en la kategorio de valoraj a? duonvaloraj gemoj , kiel diamantoj , topazoj , rubenoj , estas destinataj al la fabrikado de juveloj .

Mineralaj materialoj [ redakti | redakti fonton ]

Bildaro [ redakti | redakti fonton ]


Referencoj [ redakti | redakti fonton ]

  1. ↑ Wenk, Hans-Rudolf; Bulakh, Andrei (2004). Minerals: Their Constitution and Origin. Cambridge University Press. p. 10. Arkivita el la originalo en 2018-01-16. [1] Alirita la 22an de Marto 2018.
  2. ↑ La koncepto de minerala specio estas derivata el la klasigo de la natura mondo de la fino de la 18a jarcento kaj komenco de la 19a jarcento en tri regnoj (animaloj, plantoj kaj rokoj). Tiutempe, oni kredis ke la minerala klasigo uzu la specikoncepton kiu jam estis uzita por la biologiaj regnoj. von Engelhardt, W.; Zimmermann, J. (1988). Theory of Earth Science. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 101?104. ISBN 0-521-25989-4 .
  3. ↑ Pasero, Marco; et al. (Novembro 2017). "The New IMA List of Minerals ? A Work in Progress". The New IMA List of Minerals. IMA ? CNMNC (Commission on New Minerals Nomenclature and Classification). [2] Arkivigite je 2017-03-05 per la retarkivo Wayback Machine Alirita la 22an de Marto 2018.
  4. ↑ "Definition of mineral variety". mindat.org. [3] Alirita la 22an de Marto 2018.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Dyar, Gunter, and Tasa (2007). Mineralogy and Optical Mineralogy. Mineralogical Society of America. pp. 2?4. ISBN 978-0939950812 .
  6. ↑ "Mercury". Mindat.org. Arkivita el la originalo en 2012-08-19. [4] Alirita en 2012-08-13.
  7. ↑ "Ice". Mindat.org. Arkivita el la originalo en 2012-07-25. [5] Alirita en 2012-08-13.
  8. ↑ Chesterman & Lowe 2008, pp. 13?14
  9. ↑ Dana Classification 8th edition ? Organic Compounds . Mindat.org. Consultado el 2011-10-20.
  10. ↑ Strunz Classification ? Organic Compounds . Mindat.org. Konsultita la 2011-10-20.
  11. ↑ 11,0 11,1 Mills, J. S.; Hatert, F.; Nickel, E. H.; Ferraris, G. (2009). ≪The standardisation of mineral group hierarchies: application to recent nomenclature proposals≫. European Journal of Mineralogy 21 (5): 1073-1080. doi:10.1127/0935-1221/2009/0021-1994. Arkivita el la originalo la 17an de Februaro 2011. Konsultita la 29an de A?gusto 2021.
  12. ↑ IMA divisions Arkivigite je 2011-08-10 per la retarkivo Wayback Machine (el Retarkivo 20110810045840) . Ima-mineralogy.org (2011-01-12). Konsultita la 2011-10-20.
  13. ↑ 13,0 13,1 (1981) “Minerals formed by organisms”, Science   211  (4487), p. 1126?1131 . doi : 10.1126/science.7008198 .  
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 14,3 14,4 (2005) “ Biominerals ”, Mineralogical Magazine   69  (5), p. 621?641 . doi : 10.1180/0026461056950275 .  
  15. ↑ Nickel, Ernest H. (1995). ≪The definition of a mineral≫. The Canadian Mineralogist 33 (3): 689-690. alternativa versio Alirita la 31an de A?gusto 2021.
  16. ↑ Working Group On Environmental Mineralogy (Wgem) Arkivigite je 2011-08-10 per la retarkivo Wayback Machine (el Retarkivo 20110810045805) . Ima-mineralogy.org. Konsultita la 2011-10-20.
  17. ↑ Takai, K.. (2010) “Limits of life and the biosphere: Lessons from the detection of microorganisms in the deep sea and deep subsurface of the Earth.”, Origins and Evolution of Life: An Astrobiological Perspective . Cambridge, UK: Cambridge University Press , p. 469?486 .
  18. ↑ (2008) “ Extending the Sub-Sea-Floor Biosphere ”, Science   320  (5879), p. 1046?1046 . doi : 10.1126/science.1154545 .  
  19. ↑ (2009) “Microorganisms in the atmosphere over Antarctica”, FEMS Microbiology Ecology   69  (2), p. 143?157 . doi : 10.1111/j.1574-6941.2009.00706.x .  
  20. ↑ (2002) “ Geomicrobiology: How Molecular-Scale Interactions Underpin Biogeochemical Systems ”, Science   296  (5570), p. 1071?1077 . doi : 10.1126/science.1010716 .  
  21. ↑ (2003) “Microbial geoengineers”, Science   299  (5609), p. 1027?1029 . doi : 10.1126/science.1072076 .  
  22. ↑ “ Bacterial biomineralization: new insights from Myxococcus-induced mineral precipitation ”, Geological Society, London, Special Publications   336  (1), p. 31?50 . doi : 10.1144/SP336.3 .  
  23. ↑ (1990) “Biomineralization. Cell Biology and Mineral Deposition. by Kenneth Simkiss; Karl M. Wilbur On Biomineralization. de Heinz A. Lowenstam; Stephen Weiner”, Science   247  (4946), p. 1129?1130 . doi : 10.1126/science.247.4946.1129 .  
  24. ↑ Oficiala listo de IAM de mineralaj nomoj (?isdatigita el la listo de Marto 2009) Arkivigite je 2011-07-06 per la retarkivo Wayback Machine . uws.edu.au
  25. ↑ Bouligand, Y.. (2006) “Liquid crystals and morphogenesis.”, Morphogenesis: Origins of Patterns and Shape . Cambridge, UK: Springer Verlag, p. 49? .
  26. ↑ (2003) “ Mineral Liquid Crystals from Self-Assembly of Anisotropic Nanosystems ”, Topics in Current Chemistry   226 , p. 119?172 . doi : 10.1007/b10827 .   Arkivita kopio . Arkivita el la originalo je 2011-07-26. Alirita 2021-08-29.
  27. ↑ K., Hefferan. (2010) Earth Materials . Wiley-Blackwell. ISBN 978-1-4443-3460-9 .
  28. ↑ (2011) “ Icosahedrite, Al 63 Cu 24 Fe 13 , the first natural quasicrystal ”, American Mineralogist   96 , p. 928?931 . doi : 10.2138/am.2011.3758 .   Arkivigite je 2012-04-04 per la retarkivo Wayback Machine Arkivita kopio . Arkivita el la originalo je 2012-04-04. Alirita 2021-08-29.
  29. ↑ Commission on New Minerals and Mineral Names, Approved as new mineral Arkivigite je 2012-03-20 per la retarkivo Wayback Machine (el Retarkivo 20120320182918)
  30. ↑ 30,0 30,1 30,2 30,3 30,4 30,5 30,6 Busbey, A.B.; Coenraads, R.E.; Roots, D.; Willis, P. (2007). Rocks and Fossils. San Francisco: Fog City Press. ISBN 978-1-74089-632-0 .
  31. ↑ 31,0 31,1 31,2 31,3 Dyar, Gunter, kaj Tasa (2007). Mineralogy and Optical Mineralogy. Mineralogical Society of America. ISBN 978-0939950812 .
  32. ↑ IMA Mineral List with Database of Mineral Properties .
  33. ↑ Online Etymology Dictionary

Literaturo [ redakti | redakti fonton ]

  • Endre Dudich, "?u vi konas la Teron? ?apitroj el la geologiaj sciencoj", Scienca Eldona Centro de UEA, Budapest, 1983.

Alia bibliografio [ redakti | redakti fonton ]

Anglalingva [ redakti | redakti fonton ]

  • Busbey, A.B.; Coenraads, R.E.; Roots, D.; Willis, P. (2007). Rocks and Fossils. San Francisco: Fog City Press. ISBN 978-1-74089-632-0 .
  • Chesterman, C.W.; Lowe, K.E. (2008). Field guide to North American rocks and minerals. Toronto: Random House of Canada. ISBN 0-394-50269-8 .
  • Dyar, M.D.; Gunter, M.E. (2008). Mineralogy and Optical Mineralogy. Chantilly, Virginia: Mineralogical Society of America. ISBN 978-0-939950-81-2 .
  • Hurlbut, Cornelius S., 1966 pr, Dana's Manual of Mineralogy, 17a eld., ISBN 0-471-03288-3
  • Hurlbut, Cornelius S.; Klein, Cornelis, 1985, Manual of Mineralogy, 20a eld., ISBN 0-471-80580-7

Franclingva [ redakti | redakti fonton ]

  • Jean-Claude Boulliard, Les mineraux. Sciences et collections, CNRS editions, Paris, 2016, 607 pp. ( ISBN 978-2-271-09059-1 ).
  • Francois Farges, A la decouverte des mineraux et pierres precieuses, kol. l'Amateur de Nature de Alain Foucault por Museum national d'histoire naturelle, edition Dunod 2013 kompletigita en 2015, 208 pp. ( ISBN 978-2-10-072277-8 ).
  • Jannick Ingrin, Jean-Marc Montel, Mineralogie, cours et exercices, Dunod, 2014, 280 pp. ( ISBN 9782100711871 ).
  • Patrick Cordier kaj Hugues Leroux, Ce que disent les mineraux, Editions Belin, 2014, 160 pp. ( ISBN 978-2-7011-8735-8 .

Germanlingva [ redakti | redakti fonton ]

  • Hermann Harder (Eld.): Lexikon fur Mineralien- und Gesteinsfreunde. Luzern/ Frankfurt am Main 1977.
  • Josef Ladurner, Fridolin Purtscheller: Das große Mineralienbuch. 2., durchgesehene Auflage. Pinguin Verlag, Innsbruck 1970 (rete en austria-forum.org tie [6] ).
  • Dietlinde Goltz: Studien zur Geschichte der Mineralnamen in Pharmazie, Chemie und Medizin von den Anfangen bis Paracelsus. (Mathematisch-naturwissenschaftliche Dissertation, Marburg an der Lahn 1966) Wiesbaden 1972 (= Sudhoffs Archiv. Beiheft 14), ISBN 3-515-02206-6 .
  • Hans Jurgen Rosler: Lehrbuch der Mineralogie. 4. durchgesehene und erweiterte Auflage. Deutscher Verlag fur Grundstoffindustrie (VEB), Leipzig 1987, ISBN 3-342-00288-3 .
  • Petr Korbel, Milan Novak: Mineralien-Enzyklopadie (= Dorfler Natur). Nebel Verlag, Eggolsheim 2002, ISBN 978-3-89555-076-8 .
  • Andreas Landmann: Edelsteine und Mineralien. 25. Auflage. Frankisch-Crumbach, 2004, ISBN 3-89736-705-X .
  • Will Kleber, Hans-Joachim Bautsch, Joachim Bohm, Detlef Klimm: Einfuhrung in die Kristallographie. 19. Auflage. Oldenbourg Wissenschaftsverlag, 2010, ISBN 978-3-486-59075-3 .
  • Stefan Weiß: Das große Lapis Mineralienverzeichnis. Alle Mineralien von A ? Z und ihre Eigenschaften. 6. vollkommen neu bearbeitete und erganzte Auflage. Weise, Munchen 2014, ISBN 978-3-921656-80-8 .
  • Walter Schumann: Edelsteine und Schmucksteine. Alle Arten und Varietaten. 1900 Einzelstucke. 16. uberarbeitete Auflage. BLV Verlag, Munchen 2014, ISBN 978-3-8354-1171-5 .

Vidu anka? [ redakti | redakti fonton ]

Eksteraj ligiloj [ redakti | redakti fonton ]

Bibliotekoj
El?utita el " https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Mineralo&oldid=8652864 "