Der Untergang des Abendlandes. Umrisse einer Morphologie der Weltgeschichte
(La Subiro de la Okcidento. Skizo de morfologio de la
monda historio
) estas la kulturfilozofia ?efverko de la germana filozofo
Oswald Spengler
. ?i forte influis la modernan koncepton pri
historio
. La unua volumo (
Gestalt und Wirklichkeit
, Figuro kaj Realo) estis unuafoje eldonita en
1918
en
Vieno
, la dua volumo (
Welthistorische Perspektiven
, Mondhistoriaj Perspektivoj) en
1922
en
Munkeno
.
La? Spengler historio ne estas progresa
linio
, sed la cikla naski?o kaj disfali?o de malsamaj altaj kulturoj
(Hochkulturen)
, kiuj: havas fruan eta?on de spirite vigla juneco kaj
entrepreneco
?e
fe?disma sistemo
, kie la popoloj estas tre alligitaj al sia lando kaj religio, kaj la principoj de kulturo naski?as
(Printempo)
, poste atingas plej altan eta?on de ekstrema kultura rafinado, kie la luktado inter la mistikaj kaj raciaj esprimoj de kreado kondukas al ?usta ekvilibrigo kaj al la pinto de kreado kaj arto, ?e regsistemo de
dinastia
monar?io
(Somero)
, ekdegeneri?as post absoluta venko de
raciismo
(kaze de la
Okcidenta civilizo
,
Klerismo
) kiu malri?igas la mistikajn aspektojn de la religio de popolo, anstata?ante la religian
fervorecon
per
naciismo
, kaj post la absoluta venko de la ?efurba vivmaniero kontra? la periferia vila?a vivmaniero, kune kun la kreskinta koncerno nure pri ekonomiaj aspektoj kiu kondukas al
demokratia sistemo
, (liaopinie la absoluta povo de mono)
(A?tuno)
, kaj fine frosti?as forme de
materiisma
kulturo
(Vintro)
, kie
arto
i?as ripeti?o de anta?aj krea?oj, vivo kaj
naskindicoj
statiki?as, kaj naciismo degeneri?as en la personan deziron por fortaj,
karismaj
estroj, do demokratio kondukas al
enlandaj intercivitanaj militoj
kaj fine al
Cezarismo
, t.e. al la regado de individuoj kiuj postulas
lojalecon
kontra?a al la
?tato
.
?e Cezarismo,
a?toritarismaj
homoj, laci?itaj pro la politika?oj de mono, akiras la povon pro la ?aoso de malstabilaj demokratioj, kaj sekve masakras la intelektajn kaj ekonomiajn klasojn de la socio a? lando. La sova?a vivmaniero malrapide en?ovi?as denove en la profunde civilizan vivstilon, kondukanta denove al socio de sova?uloj kiuj tiel denove bezonas
monar?on
a? reganton (Printempo).
La Okcidenta kulturo evidente estis malprogresanta, sed la verko temas pri fundamenta tendenco en ?iuj kulturoj. ?i ekhavis grandan signifon al
okcidenta filozofio
kaj prihistoria pensado dum la
1920aj jaroj
, nelaste surfone de la
kultura ?oko
kiun ka?zis la
unua mondmilito
.
Spengler adoptas organikan koncepton de
Kulturo
.
Primitiva kulturo
estas nur kolekti?o a? tuta?o de siaj konstituaj senkoheraj partoj (
individuoj
,
triboj
,
vila?oj
, ktp).
Alta Kulturo
, tamen, en sia matureco kaj kohero, i?as
organismo
mem. Tia Kulturo kapablas unuigi, sublimi kaj aliformigi la plurajn kutimojn, mitojn,
te?nikojn
,
artmetiojn
, popolojn, kaj klasojn en ununuran fortan kaj unikan historian tendencon.
Li mencias entute 8 malsamajn
Hochkulturen (''Altaj Kulturoj'')
en la homa historio:
Spengler dividas la konceptojn pri Kulturo kaj Civilizacio; la unua koncentri?as je sia eno kaj kreski?as, la dua koncentri?as je sia ekstero kaj nure ekspansii?as. Tamen, li konsideras Civilizacion la sorto de ?iu Kulturo. La transiro Kulturo-Civilizacio ne temas pri elekto?ne estas la konscia volo de aro da individuoj, klasoj a? popoloj kiu decidas. Unuflanke, Kulturoj estas ''a?oj-i?antaj'', aliflanke Civilizacioj estas ''a?oj-i?intaj''. ?ar ili estas la konkludo de la eta?o de kresko de Kulturo, Civilizacioj koncentri?as eksteren, kaj tiusence ili estas artefaritaj a? nesinceraj. Civilizacioj estas tio, kio Kulturoj i?as kiam ili ne plu kreemas nek kreski?as ene. Ekzemple, Spengler aludas Grekojn kaj Romianojn: la imagema
Greka Kulturo
subiris kaj aliformi?is en la tute praktikan
Romian Civilizacion
.
Spengler anka? komparas du nociojn: la ''mondo-urbo'' kaj la provinco kiel analogajn konceptojn por Civilizacio kaj Kulturo respektive.
Urboj
elprenas kaj kolektas la vivon de la vastaj ?irka?aigantaj religioj. Li cetere kontrastas du homojn: la ''vera-
a?toktona
''
sidloka
kamparano
de la lando-rando, kun la
nomada
, sentradicia, senreligia, inteligenta-tamen-nefruktodona kamparano, kiu malamas la urbolo?anton. En la Urboj, Spengler vidas ne popolon, sed ''amason'' da homoj, hostilaj al la tradicioj kiuj reprezentas Kulturon (la? Spengler ?i tiuj tradicioj estas: la
nobelaro
, la
Eklezio
,
privilegioj
,
dinastioj
, formala arto komprenata kiel kultura tasko kaj limoj de scienca scio). Urbo-lo?antoj posedas
vantan
inteligentecon
, ''kiu konfuzas la kamparanan sa?econ, je novmoda kontra?dira naturismo kun sinteno pri seksemo kiu estas reveno al primitivaj instinktoj, kaj tamen kun ene mortanta religieco''. Krome, Spengler rigardas ?e la urba amasa disdonado de enspezoj por sportaj ekshibicioj por amuzado la lastajn aspektojn kiuj indikas la fini?on de Kulturo kaj la levi?on de Civilizacio.
Spengler havas malestiman opinion pri Civilizacioj, e? pri tiuj kiuj impliki?is en signifa ekspansio, ?ar tia ekspansio ne estis vera kreski?o. Unu el liaj ?efaj ekzemploj estas la Romia ''mondo-regado''. ?i ne estis sukceso, ?ar Romianoj ne alfrontis signifan rezistadon al sia ekspansio. Do, tiele ili ne vere konkeris sian imperion, sed simple prenis kiel sian poseda?on kiu ku?is tie, por iu ajn. Spengler asertas ke la Romia Imperio ne estis fruktodona poste, pro la kultura energio kiun ?i el?erpis ?e la
Punikaj Militoj
. Post la
Milito de Zama
, Spengler kredas ke la Romianoj neniam partoprenis, a? e? ne estus kapablaj partopreni, militon kontra? vere konkuranta milita povego
Demokratio, amaskomunikiloj kaj mono
[
redakti
|
redakti fonton
]
Spengler asertas ke demokratio estas simple la politika armilo de
mono
, kaj ke la
amaskomunikiloj
estas la ilo pere de kiu mono plenregas la demokratian politikan sistemon. La ?isfunda influo de la povo de mono ?e socio estas indikilo pri la ?an?i?o de Kulturo al Civilizacio.
Demokratio
kaj
plutokratio
estas ekvivalentaj la? la
tezo
de Spengler. La ''
tragika komedio
de la mondo-plibonigantoj kaj la libereco-instruistoj'' estas ke ili simple kunhelpas monon esti e? pli efika kaj influa. La principoj de
egaleco
,
naturaj rajtoj
,
universala vo?donrajto
, kaj
gazetarlibereco
estas nur
kamufla?o
por
klasbatalo
(de la
bur?aro
kontra? la
aristokratio
). Libereco, por Spengler, estas negativa nocio, kiu simple kuntrenas la abomenon kaj malestimon kontra? ?iu tradicio. Verdire - asertas Spengler - gazetara libereco postulas monon, kaj ?i kuntrenas posedon, do ?i servas monon fine. Vo?donado signifas
politikajn kampanjojn
, kie monaj dona?oj regas la
tagordon
. La
ideologioj
apogataj de la kandidatoj, sendepende ?u temas pri
Socialismo
a?
Liberalismo
, estas movitaj de mono, kaj ili priservas nure monon kiel lastan celon. ''Libera'' gazetaro ne disvastigas liberan opinion??i kreas opinion, Spengler denove asertas.
Spengler akceptas ke, en lia epoko, mono jam estis fakte venkinta anta? longe, forme de demokratio. Sed detruante la oldajn elementojn de Kulturo, ?i preparas la vojon kaj levi?on de nova kaj povega
ar?etipo
: la
Cezaro
. ?e tia estro, mono disfali?as, kaj la Imperia Epoko de la politika?oj de mono velkas kaj malaperas.
La spenglera analizo de demokratio argumentas ke e? la uzado de ies propraj konstituciaj rajtoj postulas monon, kaj ke vo?doni povas nure funkcii ?e la malesto de ajna organizita estraro prilaboranta la vo?donadan procezon. Tuj post la vo?donada procezo ekestas organizita de politikaj estroj, la?mezure kiel mono permesas tion, vo?donado ?esas esti vere signifa. ?i estas nenio krom registrita
opinio
de la amasoj pri registaraj organizoj sur kiuj ili havas nenian pozitivan influon.
Spengler rimarkas ke, des pli granda la
koncentri?o de ri?eco
?e individuoj, des pli fervore la batalo por politika povo rilati?as al aferoj pri mono. Oni ne povas diri ke tia
korupti?o
estas degeneri?o a? difekti?o, ?ar ?i estas fakte la necesa fino de maturaj demokratiaj sistemoj.
La unika forto kiu povas kontra?i monon, la? la bontrovo de Spengler, estas
sango
. Rilate al
Markso
, Spengler diras ke lia
kritiko de kapitalismo
estis kreita kaj formuligita la? la sama lingvo kaj anta?supozoj de
Adam Smith
. Lia indigni?o estas multe pli simila al agnosko pri la vereco de kapitalismo, ol vera refuto. La unika celo estas ''transdoni al la
objektoj
la avanta?on esti
subjektoj
''.