La Donbasa milito estas da?ranta hibrida milito inter la ukrainia registaro kaj por-rusaj separistoj kaj Rusio , komencita en 2014 kiel parto de la rus-ukrainia konflikto kaj okazanta en orienta Ukrainio, ?efe en Donbaso . Inter 2014 kaj 2020, la milito ka?zis pli ol 13 000 mortintojn la? UN (3350 civiluloj, 4100 membroj de ukrainiaj trupoj kaj 5650 membroj de por-rusiaj armitaj grupoj) ^[1] kaj la deloki?on de preska? 1,5 milionoj da homoj.

?i komenci?is en februaro 2014 en la kunteksto de la E?romajdan-protestoj kontra? la registaro ^[2] . La ukrainia ribelo en februaro 2014 ka?zis la eksigon de la registaro de Viktor Janukovi? kaj la aperon de provizora registaro gvidata de la opozicio ^[2] Aleksandro Tur?inov (la 22-a de februaro 2014) kaj Arsenij Jacenjuk (nomumita ?efministro la 27-an de februaro).

La 23-an de februaro, kontra?-Majdanaj manifestacioj eksplodis ?efe en orienta Ukrainio, precipe en ?arkivo , la dua plej granda urbo de Ukrainio.

Ekde la 28-a de februaro, dato kiu anta?signas la aneksadon de Krimeo , rusiaj trupoj ekkaptis ?i tiun teritorion, kiu tiam estas parto de Ukrainio ^{[2] [3] [4]} . Rapide, la 16-an de marto 2014 okazis loka referendumo, kies la?le?eco ne estas agnoskata de Ukrainio nek de la granda plimulto de la internacia komunumo , pri la alligi?o de Krimeo al Rusio ^[2] . La sendependeco de Krimeo estas deklarita de la vic?efministro de la regiono dek tagojn anta? la referendumo ^[2] .

Komence de aprilo 2014, en la regiono Donbaso apartenanta al Ukrainio, konsistanta el la oblastoj de Donecko kaj Luhansko , kaj en ?iaj landlimaj regionoj, la kontra?-majdanaj manifestacioj evoluis al armita ribelo de la por-rusioj kontra? la nova ukrainia registaro. Tiu armita ribelo fari?is separisma kaj proklami?is du ?tatoj ne agnoskitaj de UN : la “ Donecka Popola Respubliko ” (7-a de aprilo), poste la “ Luganska Popola Respubliko ” (11-a de majo) ^[5] . Ekde la 2-a de majo 2014 la ukrainia armeo intervenis en la oriento de la lando. ?i progresis tie en junio kaj julio anta? esti haltigita, poste finfine retiri?is kontra? la separistoj. Rusio, landlima lando, estis akuzata milite subteni la ribelantojn kondukante tie hibridan militon ^{[6] [7]} .

La 5-an de septembro 2014, la unua parto de la Minskaj interkonsentoj estis negocita kaj subskribita por ?esigi la Donbasan militon. Tamen tiu ?i dekdu-punkta interkonsento, kiu estis supozita starigi batalhalton, da?ris nur kelkajn semajnojn ^[8] . En januaro 2015, batalado intensi?is kaj la por-rusia separisma armeo anta?eniris.

La 6-an kaj 11-an de februaro 2015, Francois Hollande kaj Angela Merkel voja?is al Rusio kaj Ukrainio por intertrakti novan pacplanon ellaboritan kadre de tutmonda kompromiso. La 12-an de februaro 2015, ili subskribis en Minsko , ?eeste de Petro Poro?enko , prezidanto de Ukrainio, kaj Vladimir Putin , rusia prezidento, novan batalhaltan-interkonsenton ( Minsko II ) kondi?antan la ?esigon de batalado, kontra? la enga?i?o de la diversaj partioj al vojmapo de dek tri poentoj ^[9] . Ekde ?i tiu interkonsento, la konflikto malplii?is en intenseco sed sporadaj bataloj ankora? okazis ?is 2019. La interkonsento de Minsk II restas la referenco por solvi la konflikton en da?ra maniero kaj estis precipe en la centro de la diskutoj dum la kunveno de decembro 2019, konata kiel la Normandia formato , en la ?eesto de la nova ukraina prezidanto, Volodimir Zelenskij .

De la 19-a ?is la 21-a de februaro 2022, la OSKE rimarkas plii?on de armitaj okaza?oj kaj eksplodoj en la du Donbasaj respublikoj, kaj amba? flankoj en la konflikto kulpigas unu la alian ^{[10] [11] [12]} .

La 21-an de februaro 2022, Rusio rekonis la sendependecon kaj suverenecon de la memproklamitaj Donecka Popola Respubliko (DPR) kaj Luganska Popola Respubliko (LPR) de Ukrainio. La subskribitaj interkonsentoj mencias precipe devon de kunlaboro kaj interhelpo inter Rusio kaj la du respublikoj ^[13] . ?i tiuj interkonsentoj konsistigus multoblajn malobservojn de internacia juro ^[14] kaj kondukus al malobservo de la Minskaj interkonsentoj fare de Rusio ^[15] .

La 24-an de februaro 2022, rusiaj trupoj invadis Ukrainion el la separismaj teritorioj, Belorusio, Rusio kaj Krimeo okupata de Rusio ekde 2014 ^[16] .

La 2-a de marto 2022, la Internacia Puna Kortumo anoncis komencon de enketo por determini ?u agoj faritaj de la du flankoj ekde 2014 povus esti kvalifikitaj kiel militkrimoj ^[17] .

Referencoj [ redakti | redakti fonton ]