Το λ?μμα δεν περι?χει πηγ?? ? αυτ?? που περι?χει δεν επαρκο?ν. Μπορε?τε να βοηθ?σετε προσθ?τοντα? την κατ?λληλη τεκμηρ?ωση. Υλικ? που ε?ναι ατεκμηρ?ωτο μπορε? να αμφισβητηθε? και να αφαιρεθε?. Η σ?μανση τοποθετ?θηκε στι? 06/08/2013.

Τορκου?το Τ?σσο
?νομα στη μητρικ? γλ?σσα	Torquato Tasso (Ιταλικ?)
Γ?ννηση	11  Μαρτ?ου 1544 [1] [2] [3] Σορρ?ντο [4] [5]
Θ?νατο?	25  Απριλ?ου 1595 [6] [1] [2] και 25  Μα?ου 1595 [5] Ρ?μη [4] [5]
Τ?πο? ταφ??	Sant'Onofrio
Σπουδ??	Πανεπιστ?μιο τη? Π?δοβα?
Ιδι?τητα	ποιητ?? [3] [5] [7] , συγγραφ?α? [3] [5] [8] , θεατρικ?? συγγραφ?α? και πεζογρ?φο?
Γονε??	Μπερν?ρντο Τ?σο
Κ?νημα	ουμανισμ?? και Μανιερισμ??
Ε?δο? τ?χνη?	Αφηγηματικ? πο?ηση , δι?λογο? , δρ?μα , poem , πραγματε?α , Ωδ? , καντσ?νε , Μαδριγ?λι και σον?το
Καλλιτεχνικ? ρε?ματα	ουμανισμ?? και Μανιερισμ??
Βραβε?σει?	Poet's Crown
Υπογραφ?
Σχετικ? πολυμ?σα
δεδομ?να ( π   ?   σ   ?   ε )

Ο Τορκου?το Τ?σσο ( Torquato Tasso , 11 Μαρτ?ου 1544 - 25 Απριλ?ου 1595 ) ?ταν Ιταλ?? ποιητ?? του 16ου αι?να. Ε?ναι γνωστ?? για το επικ? πο?ημα Απελευθερωμ?νη Ιερουσαλ?μ που δημοσ?ευσε το 1581 και το οπο?ο αναφ?ρεται σε μια μ?χη μεταξ? Χριστιαν?ν και Μουσουλμ?νων στο τ?λο? τη? Πρ?τη? Σταυροφορ?α? κατ? την πολιορκ?α τη? Ιερουσαλ?μ το 1099. Μ?χρι τι? αρχ?? του 19ου αι?να, το ?ργο του ?ταν απ? τα πιο δημοφιλ? στην Ευρ?πη και θεωρε?ται ?να ?ψιμο ?ργο τη? ιταλικ?? Αναγ?ννηση? και πρ?το δε?γμα ?φου? μπαρ?κ στην λογοτεχν?α. Αργ?τερα, το 1593, ?γραψε το μικρ?τερη? αξ?α? Κατακτημ?νη Ιερουσαλ?μ .

Βιογραφ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο Τορκου?το Τ?σσο γενν?θηκε στι? 11 Μαρτ?ου του 1544 στο Σορρ?ντο τη? Καμπαν?α?. Ο πατ?ρα? του, Μπερν?ρντο ( Bernardo Tasso ), γ?νο? παλι?? οικογ?νεια? απ? το Μπ?ργκαμο, ?ταν στρατιωτικ??, μυστικοσ?μβουλο? αυλικ?? και διπλωμ?τη?, αλλ? και γνωστ?? ποιητ??. Μητ?ρα του ?ταν η Π?ρτσια ντε Ρ?σσι ( Porzia de' Rossi ). Ο πατ?ρα? του ?ταν στην στην υπηρεσ?α του πρ?γκιπα Φερρ?ντε Σανσεβερ?νο (Ferrante Sanseverino) του Σαλ?ρνο ω? γραμματ?α? επ? πολλ? ?τη. Η μητ?ρα του συνδε?ταν με τι? πιο φημισμ?νε? οικογ?νειε? τη? Ν?πολη?. Το 1545 η οικογ?νεια μετακ?μισε στο Σαλ?ρνο και το 1551 στη Ν?πολη. Ο πρ?γκιπα?, ?χοντα? ?ρθει σε σ?γκρουση με την ισπανικ? κυβ?ρνηση τη? Ν?πολη?, ?χασε τα κληρονομικ? δικαι?ματ? του και εξορ?στηκε στη Γαλλ?α. Μαζ? του εξορ?στηκε και ο Μπερν?ρντο, που το 1552 ?φτασε με τον πρ?γκιπα στο Παρ?σι, εν? η μητ?ρα του ποιητ? μαζ? με τον Τορκου?το και την αδερφ? του, Κορνηλ?α (Cornelia) επ?στρεψαν απ? τη Ν?πολη στο Σορρ?ντο. Τα πρ?τα γρ?μματα τα ?μαθε σε σχολε?ο Ιησουιτ?ν, ?που εντυπωσ?ασε με την ευφυ?α και την θρησκευτικ?τητ? του. Το 1554 ο Μπερν?ρντο Τ?σσο μετ?βη στη Ρ?μη, υπ? την προστασ?α του πρ?γκιπα Ιππολ?του Β' των ?στε (Ippolito d' Este) και επετρ?πη στον Τορκου?το να τον ακολουθ?σει. Το 1556 η μητ?ρα του Τορκου?το πεθα?νει στο Σορρ?ντο και ο Μπερν?ρντο μεταβα?νει στο Ουρμπ?νο, στην υπηρεσ?α του δο?κα Γκουιντομπ?λντο Β' ντελλα Ρ?βερε (Guidobaldo della Rovere). Ο Τορκου?το ακολο?θησε τον πατ?ρα του τον επ?μενο χρ?νο στο Ουρμπ?νο, ?που συν?χισε τι? σπουδ?? του με φημισμ?νου? ανθρωπιστ??, πλ?ι στον δι?δοχο του δο?κα, Φραντσ?σκο Μαρ?α ντελλα Ρ?βερε (Francesco Maria della Rovere). Η αδερφ? του ποιητ?, Κορνηλ?α, παντρε?εται στο Σορρ?ντο. Την ?δια χρονι? η ?δια κινδ?νεψε απ? μ?α τουρκικ? επιδρομ? στο Σορρ?ντο και υπ?ρξε ψευδ?? φ?μη ?τι ε?χε σκοτωθε?.

Το 1559 ο Μπερν?ρντο μεταβα?νει στη Βενετ?α για να επιβλ?πει την ?κδοση του επικο? ποι?ματ?? του για τον μυθικ? ιππ?τη "Αμαδι τη? Γαλατ?α?" ( Amadigi ) και ο Τορκου?το τον ακολουθε?. Εκε?, ο νεαρ?? ποιητ?? κυκλοφορε? αν?μεσα στου? λογοτεχνικο?? κ?κλου? και ξεκιν? τη συγγραφ? του δικο? του επικο? ποι?ματο? με θ?μα την Α' Σταυροφορ?α . Γρ?γορα ?μω? το εγκαταλε?πει προσωριν? για να γρ?ψει τον Ριν?λντο ( Rinaldo ), ιπποτικ? μυθιστορ?α σε στ?χου?, κατ? το πρ?τυπο των ποιημ?των του πατ?ρα του, ο οπο?ο? την επ?μενη χρονι? (1560) εκδ?δει τον Amadigi . Ο Τορκου?το αρχ?ζει νομικ?? σπουδ?? στην Π?ντοβα, αλλ? τον επ?μενο χρ?νο (1561) τι? εγκαταλε?πει για να σπουδ?σει φιλοσοφ?α, πο?ηση και ρητορικ?. Μελετ? εντατικ? την "Ποιητικ?" του Αριστοτ?λη και επισκ?πτεται την αυλ? τη? Ελεον?ρα? ντ' ?στε στη Φερρ?ρα, ?που ερωτε?εται την Λουκρητ?α Μπεντ?ντιο (Lucrezia Bendidio). Στο μεταξ? με τον Ριν?λντο ε?χε δε?ξει τ?τοια πρωτοτυπ?α χειρισμο? του θ?μαρο? στι? λεπτομ?ρει?? του, καθ?? και τ?τοιο επιτυχ? συγκερασμ? του κλασικο? ?που? και τη? ρομαντικ?? μυθιστορ?α?, που θεωρο?νταν ?δη ω? ο ν?ο? ανερχ?μενο? αστ?ρα? τη? ιταλικ?? πο?ηση?. Το 1562 εκδ?δεται στη Βενετ?α ο "Ριν?λντο" απ? τον περ?φανο πατ?ρα του ν?ου ποιητ?. Ο Τ?σσο τ?ρα γρ?φει ερωτικ? ποι?ματα για την Λουκρητ?α και ξαναρχ?ζει την σ?νθεση του ?που? του για την Α' Σταυροφορ?α. Την περ?οδο αυτ? τελει?νει το ?ργο του Discorsi dell' Arte Poetica και πηγα?νει για σπουδ?? στο Πανεπιστ?μιο τη? Μπολ?νια?, εν? ο πατ?ρα? του ε?ναι στην υπηρεσ?α των Γκοντζ?γκα στη Μ?ντοβα. Ο Τορκου?το, επισκεπτ?μενο? τον πατ?ρα του στη Μ?ντοβα, ερωτε?εται την Λ?ουρα Πεπερ?ρα (Laura Peperara), για την οπο?α θα γρ?ψει επ?ση? ερωτικ? ποι?ματα. Στο μεταξ? αναγκ?ζεται να εγκαταλε?ψει την Μπολ?νια, κατηγορο?μενο? ?τι συν?θεσε μια βωμολοχικ? σ?τιρα και καταφε?γει στην Π?ντοβα υπ? την προστασ?α του Λου?τζι Γκοντζ?γκα (Luigi Gonzaga).

To 1565 αρχ?ζει μ?α ν?α περ?οδο? στη ζω? του ποιητ?, καθ?? μπα?νει στην υπηρεσ?α του Καρδιν?λιου Λου?τζι ντ' ?στε και επισκ?πτεται τη Φερρ?ρα, την αυλ? του Αλφ?νσο Β' των ?στε και των αν?παντρων αδελφ?ν του, Λουκρητ?α? και Λεον?ρα?, εκε? ?που στο μ?λλον θα γνωρ?σει στιγμ?? μεγ?λη? δ?ξα?, αλλ? και βασανιστικ?? απελπισ?α?. Το 1567 εκδ?δει στην Π?ντοβα το πρ?το βιβλ?ο του με ερωτικ? ποι?ματα, το Rimi de gli Accademici Eteri και τον ?διο χρ?νο μετακομ?ζει μ?νιμα στη Φερρ?ρα. Μ?χρι το 1570 περ?που θα ζ?σει τα πιο ευτυχισμ?να χρ?νια του στην Αυλ? τη? Φερρ?ρα, ω? δι?σημο? ποιητ?? που ?ταν το ε?δωλο των λογοτεχνικ?ν κ?κλων και γενικ? μορφωμ?νων τη? εποχ??, αλλ? και περιβαλλ?μενο? απ? την αγ?πη των δ?ο πριγκιπισσ?ν (υπ?ρχε η φ?μη ?τι ?ταν ερωτευμ?νο? με την Λεον?ρα). Ο θ?νατο? του πατ?ρα του το 1569 του προξενε? μεγ?λη θλ?ψη. Το 1570 γρ?φει τα Concluzioni amorose επ' ευκαιρ?α των γ?μων τη? Λουκρητ?α? ντ' ?στε και του Φραντσ?σκο Μαρ?α ντελλα Ρ?βερε. Τον ?διο χρ?νο επισκ?πτεται ω? μ?λο? τη? ακολουθ?α? του Λου?τζι ντ' ?στε το Παρ?σι, ?που συναντ?ται με τον Πι?ρ ντε Ρονσ?ρ . Το 1572 ο ποιητ?? μπα?νει στην υπηρεσ?α του Δο?κα Αλφ?νσου Β' των ?στε και την επ?μενη χρονι? επισκ?πτεται μαζ? του τη Ρ?μη. Τον ?διο χρ?νο (1573) δημοσιε?εται το βουκολικ? δρ?μα του "Αμ?ντα?" ( Aminta ), που ?χει καταπληκτικ? επιτυχ?α. Αρχ?ζει τη συγγραφ? του ?ργου του "Γαλε?λτο?, Βασιλι?? τη? Νορβηγ?α?" ( Galealto, Re di Norvegia ), μ?α? κλασικ?? τραγωδ?α?, την οπο?α θα επεξεργαστε? αργ?τερα δ?νοντ?? τη? τον τ?τλο "Ο Βασιλι?? Τορισμ?νδο?" ( Il Re Torrismondo ).

To 1575 απαγγ?λλει στον δο?κα Αλφ?νσο και την αδελφ? του Λουκρητ?α, δο?κισσα του Ουρμπ?νο, αποσπ?σματα απ? το ?ργο του για την Α' Σταυροφορ?α με τον τ?τλο "Γοδεφρε?δο?" ( Goffredo ), που ?χει μ?λι? ολοκληρ?σει. Το ?ργο θα μετονομαστε? σ?ντομα απ? τον ποιητ? σε Απελευθερωμ?νη Ιερουσαλ?μ ( Gerusalemme Liberata ). Ορ?ζεται απ? τον δο?κα Αυλικ?? Ιστοριογρ?φο?. Αντ? να σπε?σει να δημοσιε?σει το ?ργο του, αρχ?ζει να ?χει σοβαρ?? επιφυλ?ξει? γι' αυτ?, αποφασ?ζοντα? να το θ?σει επισ?μω? υπ? την κρ?ση επιφαν?ν κριτικ?ν και διδασκ?λων στην Ρ?μη. Παρ?λληλα αρχ?ζει να ?χει προστριβ??, αληθιν?? ? φανταστικ??, με τον δο?κα Αλφ?νσο και αισθ?νεται μια αυξαν?μενη π?εση απ? την ατμ?σφαιρα που επικρατο?σε στην Αυλ? τη? Φερρ?ρα?. Το 1576 αναθεωρε? σημαντικ? τμ?ματα τη? Απελευθερωμ?νη? Ιερουσαλ?μ . Σε ?ναν καβγ? δ?χεται την επ?θεση εν?? αυλικο? και τραυματ?ζεται. Φε?γει τ?τε απ? τη Φερρ?ρα για τη Μ?ντενα, ?που γρ?φει λυρικ? ποι?ματα και διαλ?γου? σε πεζ?. Τον επ?μενο χρ?νο (1577) επιτρ?πεται στον ποιητ? να επιστρ?ψει στην Αυλ? τη? Φερρ?ρα?, αλλ? υποφ?ρει απ? νευρικ?? κρ?σει? και μαν?α καταδι?ξεω?. Φοβο?μενο? ?τι στο ?ργο του ?χει υποπ?σει σε α?ρεση, το υποβ?λλει υπ? την κρ?ση τη? Ιερ?? Εξ?ταση?, ?που απαλλ?σσεται απ? κ?θε υποψ?α. Θεωρ?ντα? ?τι κ?ποιο? αυλικ?? τον κατασκ?πευε, ο Τ?σσο του επιτ?θεται με εγχειρ?διο και τον τραυματ?ζει. Μετ? το συμβ?ν αυτ? φυλακ?ζεται για λ?γο δι?στημα. Βγα?νει απ? τη φυλακ?, αλλ? η κατ?στασ? του επιδειν?νεται και τ?θεται σε κατ' ο?κον περιορισμ? σε μια μον?, απ? ?που δραπετε?ει. Ταξιδε?ει με ποιμενικ? περιβολ? στο Σορρ?ντο, ?που αναγγ?λει στην αδερφ? του Κορνηλ?α τον θ?νατ? του. Μ?λι? αυτ? λιποθυμ?, τη? αποκαλ?πτει ποιο? ε?ναι. Αφο? αλλ?ζει διαμον? σε δι?φορε? π?λει?, στι? οπο?ε? γιν?ταν π?ντα ευνο?κ? δεκτ??, τελικ? εγκαθ?σταται τον Σεπτ?μβριο του 1578 στο Τορ?νο στον δο?κα Εμανου?λε Φιλιμπ?ρτο (Emanuele Filiberto) τη? Σαβο?α?. Σε ?λε? τι? μεγ?λε? οικογ?νειε? του Τορ?νου γ?νεται δεκτ??, εν μ?ρει απ? θαυμασμ?, εν μ?ρει απ? συμπ?θεια. Εκε? γρ?φει εκε? και ?λλου? διαλ?γου? σε πεζ?. Δεν μπορο?σε ?μω? να ζ?σει μακρι? απ? τη Φερρ?ρα.

Το 1579 επιστρ?φει στη Φερρ?ρα επ' ευκαιρ?α των (τρ?των) γ?μων του Αλφ?νσου των ?στε και τη? Μαργκερ?τα Γκοντζ?γκα τη? Μ?ντουα?. Εκε? ?μω? η ψυχικ? ασθ?νεια απ? την οπο?α ?πασχε υποτροπ?ασε και τον Μ?ρτιο, μετ? απ? ?να επεισ?διο που ?γινε δημ?σια στο δουκικ? αν?κτορο κατ? το οπο?ο ο ποιητ?? συμπεριφερ?ταν σαν παρ?φρονα?, συνελ?φθη και οδηγ?θηκε στο Ospedale di Sant' Anna (?συλο τη? Αγ?α? ?ννη?). Στον ποιητ? σταδιακ? παραχωρ?θηκε ελευθερ?α να γρ?φει και να δ?χεται επισκ?πτε?. Κατ? τη δι?ρκεια του εγκλεισμο? του κυκλοφ?ρησε στη Βενετ?α μ?α μη εγκεκριμ?νη απ? τον ?διο μερικ? ?κδοση τη? Απελευθερωμ?νη? Ιερουσαλ?μ (1580), εν? τον επ?μενο χρ?νο (1581) μια ?λλη πειρατικ? ?κδοση ?λου του ?ργου κυκλοφ?ρησε στην Π?ρμα. Ακολο?θησαν επτ? επανεκδ?σει? μ?σα σε ?ξι μ?νε?, εν? η πρ?τη εγκεκριμ?νη ?κδοση εκδ?θηκε τον ?διο χρ?νο στη Φερρ?ρα. Τα λυρικ? και τα πεζ? του εκδ?θηκαν στο τυπογραφε?ο του ?λδου Μανο?τιου στη Βενετ?α. Η σωματικ? και ψυχικ? υγε?α του στο μεταξ? χειροτ?ρευσε και σε αυτ? συν?τειναν οι εκδ?σει? του ?ργου του που ε?χαν γ?νει χωρ?? την ?δει? του. Μια δε?τερη αναθεωρημ?νη ?κδοση τη? Απελευθερωμ?νη? Ιερουσαλ?μ το 1583 προκ?λεσε την ?ναρξη μια? ατελε?τητη? λογοτεχνικ?? διαμ?χη? για το ποιο? ποιητ?? ε?ναι σημαντικ?τερο?, ο Αρι?στο ? ο Τ?σσο. Το 1585 λ?γεται φιλολογικ? επ?θεση απ? δ?ο λογοτ?χνε? τη? Ακαδημ?α? della Crusca τη? Φλωρεντ?α? για την Ιερουσαλ?μ , στου? οπο?ου? απαντ? εγγρ?φω? με ?ρεμο και ευγενικ? τ?νο. Πα?ρνει εξιτ?ριο απ? το ?συλο το 1586 και τ?θεται υπ? την κηδεμον?α του νε?τερο? του δο?κα Βιτσ?ντσο Γκοντζ?γκα (Vicenzo Gonzaga), πρ?γκιπα τη? Μ?ντοβα?. Στην Μ?ντοβα αποπερατ?νει τον Τορρισμ?νδο του. Επισκ?πτεται συγγενε?? στο Μπ?ργκαμο, ?που τον δ?χονται με τιμ??, και στη συν?χεια επιστρ?φει στη Μ?ντοβα, αλλ? φε?γει εν?ψει τη? επ?σκεψη? του Αλφ?νσου των ?στε. Φτ?νει στη Ρ?μη το 1587 μ?σω τη? Μολ?νια? και του Λορ?το. ?ταν προσπαθε? να επιστρ?ψει στη Μ?ντουα ? την Φερρ?ρα, ?να παπικ? ?δικτο του το απαγορε?ει. Προσπαθε? να κερδ?σει δικαστικ? την περιουσ?α τη? μητ?ρα? του που ?χουν οικειοποιηθε? οι εξ αγχιστε?α? συγγενε?? τη? αδελφ?? του, αλλ? η προσπ?θει? του αποτυγχ?νει. Το 1588 μετ? απ? βραχε?α διαμον? στο μοναστ?ρι του Monte Oliveto κοντ? στη Ν?πολη γρ?φει το θρησκευτικ? πο?ημα Il Oliveto (Το ?ρο? των Ελαι?ν).

Τα επ?μενα δ?ο χρ?νια (1588-1590) ζο?σε μεταξ? Ν?πολη?, Ρ?μη?, Φλωρεντ?α? και Μ?ντοβα?. Παντο? τον δ?χονταν ευνο?κ? δο?κε?, πρ?γκιπε?, καρδιν?λιοι, ακ?μα και ο π?πα?, αλλ? ο Τ?σσο δεν μπορο?σε να με?νει πουθεν?. Το 1590 επισκ?πτεται τη Φλωρεντ?α, ?που γ?νεται δεκτ?? με τιμ?? απ? την προηγουμ?νω? εχθρικ? Accademia della Crusca. Ωστ?σο η α?τηση του να γ?νει δεκτ?? στην υπηρεσ?α του Φερδιν?νδου των Μεδ?κων (Ferdinando de' Medici) απορρ?πτεται. Αρχ?ζει να ξαναγρ?φει εξαρχ?? την Ελευθερωμ?νη Ιερουσαλ?μ , καταλ?γοντα? σε ?να εξολοκλ?ρου καινο?ργιο ?ργο την Κατακτημ?νη Ιερουσαλ?μ (1592), απαλλαγμ?νο απ? κ?θε αισθησιασμ? και κατ?τερη? καλλιτεχνικ?? αξ?α?. Το 1591 συμφιλι?νεται με την οικογ?νεια των Γκοντσ?γκα και του επιτρ?πεται να ξαναγυρ?σει στη Μ?ντοβα, ωστ?σο μετ? απ? σοβαρ? ασθ?νεια επιστρ?φει στη Ρ?μη. Το 1592 επισκ?πτεται τη Ν?πολη, ?που δημιουργε? φιλ?ε? με τον μελλοντικ? βιογρ?φο του Τζαμπατ?στα Μ?νσο (Giambattista Manso) καθ?? και με τον Τζαμπατ?στα Μαρ?νο (Giambattista Marino), που επρ?κειτο να τον διαδεχθε? ω? αυλικ?? ποιητ?? στη Φερρ?ρα. Συγγρ?φει ?να επ?λλιο για την Δημιουργ?α του Κ?σμου κατ? το πρ?τυπο τη? Γ?νεση?, το Il Mondo Creato (Ο Δημιουργημ?νο? Κ?σμο?). To 1593 γρ?φει το Lagrime de Maria e Cristo (Τα Δ?κρυα τη? Μαρ?α? και του Χριστο?). Τον ?διο χρ?νο εκδ?δεται η Κατακτημ?νη Ιερουσαλ?μ στην Παβ?α και τον επ?μενο τα Discorsi del poema eroica (Ομιλ?ε? για την ηρωικ? πο?ηση). Ο ν?ο? Π?πα? Κλ?μη? Η? προτ?θεται να τον στ?ψει Δαφνοστεφ? Ποιητ? στο Καπιτ?λιο τη? Ρ?μη?, ο Τ?σσο ?μω? αρρωστα?νει ξαφνικ? και μεταβα?νει στο μοναστ?ρι του Sant' Onofrio στο Τζαν?κολο, λ?γο ?ξω απ? τη Ρ?μη. Εκε? πεθα?νει στι? 25 Απριλ?ου 1595, σε ηλικ?α μ?λι? πεν?ντα εν?? ετ?ν.

Παραπομπ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Πηγ?? - Σ?νδεσμοι [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• A Chronology of Torquato Tasso , απ? το Torquato Tasso, The Liberation of Jerusalem , translation by Max Wickert, Oxford World's Classics, New York, 2009, pp.xxxiii-xxxvi ISBN 9780199535354
• Tasso, Torquato , λ?μμα τη? Encyclopædia Britannica, 1991
• Torquato Tasso , λ?μμα τη? Catholic Encyclopedia, 1913

Στη Βικιθ?κη υπ?ρχει υλικ? που ?χει σχ?ση με το θ?μα:    Τορκου?το Τ?σσο

Αυτ? το λ?μμα σχετικ? με τη βιογραφ?α εν?? προσ?που χρει?ζεται επ?κταση . Μπορε?τε να βοηθ?σετε την Βικιπα?δεια επεκτε?νοντ?? το .