Αφγανικ? πραξικ?πημα του 1973
Χρονολογ?α	17 Ιουλ?ου 1973
Τ?πο?	Καμπο?λ , Αφγανιστ?ν
?κβαση	Η απ?πειρα πραξικοπ?ματο? ολοκληρ?νεται σχετικ? ανα?μακτα Ο βασιλι?? Μοχ?μεντ Ζαχ?ρ Σαχ εκθρον?ζεται και η βασιλε?α διαλ?εται Ανακηρ?σσεται η Δημοκρατ?α του Αφγανιστ?ν Ο Μοχ?μεντ Νταο?ντ Χαν , ανακηρ?σσεται πρ?εδρο? 8 αξιωματικο? σκοτ?θηκαν

Τμ?μα μια? σειρ?? λημμ?των
Αφγανιστ?ν
Χρονολ?γιο
Αρχα?α Πολιτισμ?? τη? κοιλ?δα? του Ινδο? 2200?1800 BC Βακτρ?α-Μαργιαν? 2100?1800 BC Βασ?λειο τη? Γανδ?ρα? 1500?535 BC Αυτοκρατορ?α των Μ?δων 728?550 BC Αχαιμενιδικ? Αυτοκρατορ?α 550?330 BC Αυτοκρατορ?α των Σελευκιδ?ν 330?150 BC Αυτοκρατορ?α των Μαουρ?α 305?180 BC Ελληνικ? βασ?λειο τη? Βακτριαν?? 256?125 BC Δυναστε?α των Αρσακιδ?ν τη? Παρθ?α? 247 BC?224 AD Ινδοελληνικ? βασ?λειο 180?130 BC Ινδο-Σκυθικ? δυναστε?α 155?80? BC Αυτοκρατορ?α των Κοσσαν?ν 135 BC ? 248 AD Ινδο-Παρθιαν? Βασ?λειο 20 BC ? 50? AD Αυτοκρατορ?α των Σασσανιδ?ν 230?651 Βασ?λειο των Κιδαριτ?ν 320?465 Αλχ?νε? Ο?νοι 380?560 Αυτοκρατορ?α των Εφθαλιτ?ν 410?557 Νηζ?κοι Ο?νοι 484?711
Μεσαιωνικ? Τουρκ Σαχ? 565?879 Πριγκιπ?το του Αλ-Σαχανιγι?ν 7th?8th centuries Χαλιφ?το Ρασιντο?ν 652?661 Ομε??δε? 661?750 Αββασ?δε? 750?821 Ταχιρ?δε? 821?873 Σαφαρ?δε? 863?900 Σαμαν?δε? 875?999 Γαζναβ?δε? 963?1187 Γκουρ?δε? before 879?1215 Σελτζο?κοι 1037?1194 Δυναστε?α των Χωρεσμ?ων 1215?1231 Μογκολικ? περ?οδο? 1219?1226 Χαν?το Τσαγκατ?ι 1226?1245 Qarlughids 1224?1266 Ιλχαν?το 1256?1335 Καρτ?δε? 1245?1381 Αυτοκρατορ?α των Τιμουριδ?ν 1370?1507 Arghuns 1520?1591
Νε?τερη Μογγολικ? αυτοκρατορ?α τη? Ινδ?α? 1501?1738 Σαφαβ?δε? 1510?1709 Δυναστε?α Χοτ?κ 1709?1738 Afsharid dynasty 1738?1747 Αυτοκρατορ?α των Ντουραν? 1747?1823 Εμιρ?το του Αφγανιστ?ν 1823?1926 Saqqawist Emirate 1929 Βασ?λειο του Αφγανιστ?ν 1926?1973 Πραξικ?πημα στο Αφγανιστ?ν το 1973 1973 Δημοκρατ?α του Αφγανιστ?ν 1973?1978 Εξ?γερση του Σαο?ρ 1978 Λα?κ? Δημοκρατ?α του Αφγανιστ?ν 1978?1992 Πραξικ?πημα στο Αφγανιστ?ν το 1990 1990 Ισλαμικ? Κρ?το? του Αφγανιστ?ν 1992?2001 Ισλαμικ? Εμιρ?το του Αφγανιστ?ν 1996?2001 US invasion 2001 Interim / Μεταβατικ? Ισλαμικ? Κρ?το? του Αφγανιστ?ν 2001?2004 Ισλαμικ? Δημοκρατ?α του Αφγανιστ?ν 2004?2021 Islamic Emirate's return to power since 2021
π σ ε

Το αφγανικ? πραξικ?πημα του 1973 ?λαβε χ?ρα στι? 17 Ιουλ?ου 1973 στην Καμπο?λ του Αφγανιστ?ν , ?ταν οι δυν?μει? του τ?τε αρχηγο? του στρατο?, αντιστρ?τηγου Μοχ?μεντ Νταο?ντ Χαν και του τ?τε αρχηγο? του επιτελε?ου του στρατο? Αμπντο?λ Καρ?μ Μουσταγκν? , αν?τρεψαν τη μοναρχ?α με ?να σχετικ? ανα?μακτο πραξικ?πημα . Την εποχ? εκε?νη ο βασιλι?? Μοχ?μεντ Ζαχ?ρ Σαχ βρισκ?ταν στο εξωτερικ? για χειρουργικ? επ?μβαση στα μ?τια του και για θεραπε?α απ? οσφθαλγ?ε? στην ?σκια τη? Ιταλ?α? . Ο Νταο?ντ Χαν ?λαβε βο?θεια απ? αριστερο?? αξιωματικο?? του Αφγανικο? Στρατο? και δημ?σιου? υπ?λληλου? απ? τη συνιστ?σα Παρτσ?μ του Λα?κο? Δημοκρατικο? Κ?μματο? του Αφγανιστ?ν , συμπεριλαμβανομ?νου του συνταγματ?ρχη τη? Αφγανικ?? Πολεμικ?? Αεροπορ?α? Αμπντο?λ Καντ?ρ . Οκτ? αξιωματικο? σκοτ?θηκαν. Ο βασιλι?? Ζαχ?ρ Σαχ αποφ?σισε να μην προβε? σε αντ?ποινα και τυπικ? παραιτ?θηκε στι? 24 Αυγο?στου, παραμ?νοντα? εξ?ριστο? στην Ιταλ?α. Η μοναρχ?α στο Αφγανιστ?ν η οπο?α ξεκ?νησε απ? την ?δρυση τη? Αυτοκρατορ?α? των Ντουραν? το 1747, ?ληξε μετ? απ? περισσ?τερο απ? δ?ο αι?νε?. ^[1]

Ιστορικ? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο βασιλι?? κυβερνο?σε απ? το 1933 και ο ξ?δελφ?? του Μοχ?μεντ Νταο?ντ Χαν ε?χε θητε?σει ω? πρωθυπουργ?? του Αφγανιστ?ν απ? το 1953 ?ω? το 1963. Ο Νταο?ντ Χαν ε?χε τεταμ?νε? σχ?σει? με τον βασιλι? ^[2] και δεν ?ταν μπορο?σε να εξασκ?σει πολιτικ? εξουσ?α μετ? το σ?νταγμα του 1964 , το οπο?ο εμπ?διζε τα μ?λη τη? βασιλικ?? οικογ?νεια?. ^[3] Ορισμ?νοι θεωρο?σαν ?τι ο βασιλι?? το ?πραξε αυτ? σκ?πιμα, λ?γω των απ?ψεων του Νταο?ντ Χαν οι οπο?ε? ?ταν υπ?ρ τη? δημιουργ?α? του Παστουνιστ?ν , τι? οπο?ε? ?κρινε ω? π?ρα πολ? ριζοσπαστικ??. Ο Νταο?ντ Χαν εκμεταλλε?τηκε την ευκαιρ?α κατ? τη δι?ρκεια τη? αυξαν?μενη? δυσαρ?σκεια? τη? κοινων?α? σχετικ? με την αποτυχ?α των μεταρρυθμ?σεων απ? π?ντε διαδοχικ?? κυβερν?σει? απ? το σχηματισμ? του κοινοβουλευτικο? συστ?ματο? τη? συνταγματικ?? μοναρχ?α? το 1964, καθ?? και την μη ικανοποιητικ? ανταπ?κριση τη? κυβ?ρνηση? στον λιμ? το 1971-72 που θεωρε?ται ?τι σκ?τωσε χιλι?δε? στο κεντρικ? και βορειοδυτικ? τμ?μα τη? χ?ρα?, ιδια?τερα στην επαρχ?α Γκοο?ρ . ^[4]

Συν?πειε? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Παρ? το γεγον?? ?τι ?ταν μ?λο? τη? βασιλικ?? οικογ?νεια?, ο Νταο?ντ Χαν κατ?ργησε το βασ?λειο και δημιο?ργησε μια ν?α Δημοκρατ?α , ανακηρ?σσοντα? τον εαυτ? του αρχηγ? του κρ?του?, πρωθυπουργ?, υπουργ? εξωτερικ?ν και επικεφαλ?? του στρατο?. Το βασιλικ? Αργκ (παλ?τι) στην Καμπο?λ ?γινε η επ?σημη προεδρικ? κατοικ?α. ^[5] Μ?σω ραδιοφωνικ?? εκπομπ??, ον?μασε το πραξικ?πημα μια ≪εθνικ? και προοδευτικ? επαν?σταση≫, αποκαλ?ντα? τη διακυβ?ρνηση του βασιλι? ≪διεφθαρμ?νη και βρ?μικη≫ και δεσμε?θηκε να την αντικαταστ?σει με ≪γν?σια δημοκρατ?α≫. Υποσχ?θηκε να συνεχ?σει τη μακροχρ?νια πολιτικ? ουδετερ?τητα? του Αφγανιστ?ν. ^[6]

Το πραξικ?πημα θεωρο?νταν επιτυχημ?νο στην κοινων?α, η οπο?α θεωρο?σε τον Νταο?ντ Χαν ?ναν ισχυρ? ηγ?τη. ^[7] Οι σχ?σει? του Νταο?ντ Χαν με τον μαρξισμ? και η στ?ριξη του Παρτσ?μ στο στρατιωτικ? πραξικ?πημα του, οδ?γησαν σε υποψ?ε? ?τι επρ?κειτο για κομμουνιστικ? κ?νημα. Προκειμ?νου να αποτρ?ψει τυχ?ν αντιπολιτευτικ? κιν?ματα, διαβεβα?ωσε τη συν?χιση τη? θρησκευτικ?? και πολιτιστικ?? παρ?δοση?, ?πω? καταδεικν?εται απ? τα δημοκρατικ? διατ?γματα που εκδ?θηκαν τον Ιο?λιο του 1973. ^[8]

Μετ? την αν?ληψη τη? εξουσ?α?, ο Νταο?ντ Χαν δι?λυσε το κοινοβο?λιο και το δικαστικ? σ?μα, εγκαθιδρ?οντα? ?μεση εκτελεστικ? εξουσ?α. Μ?α λογι? τζιργκ? (εθνοσυν?λευση), τον Ιανου?ριο του 1977, εν?κρινε ?να ν?ο σ?νταγμα το οπο?ο δημιο?ργησε ?να προεδρικ? μονοκομματικ? κρ?το? με ισχυρ?? εξουσ?ε? στον αρχηγ? του κρ?του?. ^[8] Κατ? τη δι?ρκεια τη? περι?δου που ?ταν αρχηγ?? του κρ?του?, οι σχ?σει? του Νταο?ντ Χαν με τη Σοβιετικ? ?νωση , το Πακιστ?ν και του? κομμουνιστ?? επιδειν?θηκαν για δι?φορου? κοινωνικο?? και οικονομικο?? λ?γου?. Τελικ? ανατρ?πηκε και σκοτ?θηκε κατ? τη δι?ρκεια τη? εξ?γερση? του Σαο?ρ το 1978.

Παραπομπ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]