Γρηγ?ρη? Λαμπρ?κη?
Γενικ?? πληροφορ?ε?
?νομα στη μητρικ? γλ?σσα	Γρηγ?ρη? Λαμπρ?κη? (Ελληνικ?)
Γ?ννηση	3  Απριλ?ου 1912 Κερασ?τσα Αρκαδ?α? [1]
Θ?νατο?	27  Μα?ου 1963 [2] Θεσσαλον?κη [3]
Αιτ?α θαν?του	μη διεισδυτικ?? τραυματισμ??
Συνθ?κε? θαν?του	ανθρωποκτον?α
Τ?πο? ταφ??	Πρ?το Νεκροταφε?ο Αθην?ν
Χ?ρα πολιτογρ?φηση?	Ελλ?δα
Θρησκε?α	Ελληνικ? Ορθ?δοξη Εκκλησ?α
Εκπα?δευση και γλ?σσε?
Μητρικ? γλ?σσα	Ελληνικ?
Ομιλο?μενε? γλ?σσε?	ν?α ελληνικ? γλ?σσα Ελληνικ?
Σπουδ??	Εθνικ? και Καποδιστριακ? Πανεπιστ?μιο Αθην?ν
Πληροφορ?ε? ασχολ?α?
Ιδι?τητα	πολιτικ?? [4] γυναικολ?γο? αθλητ?? του στ?βου ακτιβιστ?? για την ειρ?νη
Εργοδ?τη?	Εθνικ? και Καποδιστριακ? Πανεπιστ?μιο Αθην?ν
Πολιτικ? τοποθ?τηση
Πολιτικ? κ?μμα/Κ?νημα	Ενια?α Δημοκρατικ? Αριστερ?
Οικογ?νεια
Αδ?λφια	Θε?δωρο? Λαμπρ?κη?
Αξι?ματα και βραβε?σει?
Αξ?ωμα	μ?λο? τη? Βουλ?? των Ελλ?νων (1961?1963, εκλογικ? περιφ?ρεια Πειραι? , Ενια?α Δημοκρατικ? Αριστερ? )
Σχετικ? πολυμ?σα
δεδομ?να

Ο Γρηγ?ρη? Λαμπρ?κη? ( Κερασ?τσα Αρκαδ?α? , 3 Απριλ?ου 1912 ? Θεσσαλον?κη , 27 Μα?ου 1963 ) ^[5] ?ταν ιατρ?? , αθλητ?? και πολιτικ?? που δολοφον?θηκε απ? παρακρατικο?? . Η δολοφον?α του προκ?λεσε διεθν? κατακραυγ? για τι? αυταρχικ?? πρακτικ?? τη? κυβ?ρνηση? Καραμανλ? και των Σωμ?των Ασφαλε?α?, που αποδε?χθηκε ?τι ?χι μ?νο αν?χονταν, αλλ? και εξ?θρεψαν τον ανεξ?λεγκτο παρακρατικ? μηχανισμ?. ^[6] Η υπ?θεση Λαμπρ?κη αναζωογ?νησε τον Αν?νδοτο Αγ?να του Γεωργ?ου Παπανδρ?ου και ?παιξε τον πιο σημαντικ? ?σω? ρ?λο στην πτ?ση τη? κυβ?ρνηση? Καραμανλ? τον ?διο χρ?νο. ^[7]

Σ?ντομο βιογραφικ? και ιστορικ?? συνθ?κε? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο Γρηγ?ρη? Λαμπρ?κη? γενν?θηκε στι? 3 Απριλ?ου 1912 στην Κερασ?τσα Αρκαδ?α? και ?ταν το 14ο παιδ? απ? τα συνολικ? 18 που απ?κτησαν οι γονε?? του. Ο πατ?ρα? του ?ταν ξυλ?μπορο? και σ?μερα το ξυλεμπορικ? του ?χει μετατραπε? σε πολιτιστικ? χ?ρο. Αδερφ?? του ?ταν ο Θε?δωρο? Λαμπρ?κη? , ιατρ?? και βουλευτ?? με την Εθνικ? Προοδευτικ? ?νωση Κ?ντρου (ΕΠΕΚ). Σπο?δασε ιατρικ? στο Πανεπιστ?μιο Αθην?ν και ειδικε?τηκε στη γυναικολογ?α . Υπ?ρξε αθλητ?? με πολλ?? πανελλ?νιε? και βαλκανικ?? ν?κε? και κατε?χε για 23 χρ?νια (?ω? το 1959) το πανελλ?νιο ρεκ?ρ στο ?λμα ει? μ?κο? με επ?δοση 7,37 μ. Στη δι?ρκεια τη? κατοχ?? διοργ?νωνε με ?λλου? συναθλητ?? του αγ?νε?, διαθ?τοντα? τα ?σοδα σε λα?κ? συσσ?τια. Το 1950 κατ?λαβε τη θ?ση του υφηγητ? Μαιευτικ?? - Γυναικολογ?α? στο Πανεπιστ?μιο Αθην?ν. Απ?κτησε τρει? γιου?, τον Γι?ργο, τον Θοδωρ? και τον Γρηγ?ρη.

Στι? εκλογ?? του Οκτωβρ?ου 1961 ο Λαμπρ?κη? εξελ?γη βουλευτ?? Πειραι? συνεργαζ?μενο? με την Ενια?α Δημοκρατικ? Αριστερ? (ΕΔΑ). Υπ?ρξε ιδρυτικ? μ?λο? και αντιπρ?εδρο? τη? ≪ Ελληνικ?? Επιτροπ?? για τη Διεθν? ?φεση και Ειρ?νη ≫. Στι? 21 Απριλ?ου 1963 αψηφ?ντα? σχετικ? απαγ?ρευση τη? αστυνομ?α?, πραγματοπο?ησε την 1η Μαραθ?νια πορε?α Ειρ?νη? . Β?δισε το μεγαλ?τερο μ?ρο? τη? διαδρομ?? μ?νο? του, εν μ?σω απειλ?ν, πριν τελικ? συλληφθε? και κρατηθε? για μερικ?? ?ρε?. ^[8]

Αμ?σω? μετ? μετ?βη στο Λονδ?νο για να συμπαρασταθε? στου? ?λληνε?, Κ?πριου? και ?γγλου? διαδηλωτ?? που ζητο?σαν την απελευθ?ρωση πολιτικ?ν κρατουμ?νων στην Ελλ?δα, αν?μεσα στου? οπο?ου? ?ταν και η Βρεταν?δα σ?ζυγ?? του Αντ?νη Αμπατι?λου , Μπ?τυ Μπ?ρτλετ Αμπατι?λου . Στ?χο? των διαδηλωτ?ν ?ταν η βασ?λισσα Φρειδερ?κη , η οπο?α βρισκ?ταν στην αγγλικ? πρωτε?ουσα προκειμ?νου να παραστε? σε βασιλικο?? γ?μου?. Η σ?ζυγο? του Αμπατι?λου ζ?τησε ακρ?αση απ? τη Φρειδερ?κη, η οπο?α την αρν?θηκε, παρ? τι? πι?σει? του Λαμπρ?κη. Σχεδ?ν ?να μ?να μετ?, στι? 22 Μα?ου, καθ?? εξερχ?ταν απ? συγκ?ντρωση για την ειρ?νη και τον πυρηνικ? αφοπλισμ? στη Θεσσαλον?κη , δ?χτηκε δολοφονικ? επ?θεση απ? παρακρατικο??. Τραυματ?στηκε βαρι? και υπ?κυψε στα τρα?ματ? του λ?γε? μ?ρε? μετ?. ^{[9] [10]}

Η δολοφον?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το βρ?δυ τη? 22α? Μα?ου 1963 ο Λαμπρ?κη? μ?λησε σε εκδ?λωση που διοργ?νωσε στη Θεσσαλον?κη η ≪ Επιτροπ? για τη Διεθν? ?φεση και Ειρ?νη ≫. Πριν ακ?μα η εκδ?λωση ξεκιν?σει, πλ?θο? παρακρατικ?ν και αστυνομικ?ν με πολιτικ? ε?χαν καταλ?βει τα γειτονικ? πεζοδρ?μια, κραυγ?ζοντα? συνθ?ματα και προπηλακ?ζοντα? ?σου? προσ?ρχονταν στην α?θουσα για να π?ρουν μ?ρο? σε αυτ?. ?λλοι αστυνομικο?, ?νστολοι, αν και παρ?ντε? σε μεγ?λο αριθμ? δεν λ?μβαναν καν?να μ?τρο για την απ?θηση των παρακρατικ?ν, παρ? τι? διαμαρτυρ?ε? των οργανωτ?ν και του ?διου του Λαμπρ?κη, εν?? μ?λου? δηλαδ? του ελληνικο? κοινοβουλ?ου. Μ?λιστα, ?να? παρακρατικ?? κατ?ρθωσε να χτυπ?σει τον Λαμπρ?κη στο κεφ?λι με ρ?παλο κατ? την ε?σοδ? του στην α?θουσα τη? εκδ?λωση?, τραυματ?ζοντ?? τον ελαφρ?. Σοβαρ?, αντ?θετα, τραυματ?στηκε απ? του? ανεξ?λεγκτου? διαδηλωτ?? ο ?τερο? παρ?ν αριστερ?? βουλευτ??, Γι?ργο? Τσαρουχ?? .

Με την ολοκλ?ρωση τη? εκδ?λωση?, ο Λαμπρ?κη? εγκατ?λειψε την α?θουσα με πρ?θεση να κατευθυνθε? σε κοντιν? ξενοδοχε?ο ?που ε?χε καταλ?σει. Τον ακολο?θησαν μ?νο δ?ο σ?ντροφο? του, καθ?? η αστυνομ?α απ?κλεισε το κοιν? τη? εκδ?λωση? στο εσωτερικ? τη? α?θουσα?, απαγορε?οντα? προσωριν? την ?ξοδο. Ακριβ?? εκε?νη τη στιγμ?, στη διαστα?ρωση των οδ?ν Ερμο? και Ελ. Βενιζ?λου και παρ? το γεγον?? ?τι η αστυνομ?α ε?χε αποκλε?σει ?λου? του? δρ?μου?, ?να τρ?κυκλο εμφαν?στηκε απ? το πουθεν?, πλησ?ασε τον Λαμπρ?κη με ιλιγγι?δη ταχ?τητα και τον ?ριξε στο ?δαφο?. Κανε?? αστυνομικ?? δεν κιν?θηκε για να εμποδ?σει το τρ?κυκλο πριν το χτ?πημα, να συλλ?βει τον οδηγ? του μετ?, ? ακ?μα και να βοηθ?σει τον αιμ?φυρτο Λαμπρ?κη. ?πω? αποδε?χτηκε, το θ?μα ε?χε δεχτε? ισχυρ? χτ?πημα στο κεφ?λι απ? μεταλλικ? αντικε?μενο.

Το πιθαν?τερο ε?ναι ?τι οι δρ?στε? τη? επ?θεση? θα ε?χαν διαφ?γει ανεν?χλητοι, αν ?να? παριστ?μενο? Θεσσαλονικι??, ο Μαν?λη? Χατζηαποστ?λου (με το παρατσο?κλι ≪Τ?γρη?≫ ) δεν ε?χε πηδ?σει αστραπια?α στην καρ?τσα του τρ?κυκλου. Για ?να περ?που χιλι?μετρο το τρ?κυκλο ?τρεχε στου? δρ?μου? τη? Θεσσαλον?κη? χωρ?? καν?να αστυνομικ? ? ?λλο ?χημα να το καταδι?κει. Ο Χατζηαποστ?λου εξουδετ?ρωσε μετ? απ? σκληρ? π?λη τον μοναδικ? επιβ?τη τη? καρ?τσα?, Μαν?λη Εμμανουηλ?δη (?ταν αυτ?? που ε?χε καταφ?ρει το θανατηφ?ρο χτ?πημα στον Λαμπρ?κη) και κατ?πιν υποχρ?ωσε τον οδηγ? Σπ?ρο Γκοτζαμ?νη να σταματ?σει. Ακολο?θησε ν?α π?λη αυτ? τη φορ? αν?μεσα στον Χατζηαποστ?λου και τον Γκοτζαμ?νη, ?ω? ?του εμφαν?στηκε ?να? απλ?? τροχον?μο?, ο οπο?ο? μη γνωρ?ζοντα? ?σα ε?χαν προηγηθε?, συν?λαβε τον Γκοτζαμ?νη κατ?πιν υποδε?ξεων των περαστικ?ν. Ο Λαμπρ?κη? μεταφ?ρθηκε στο νοσοκομε?ο ΑΧΕΠΑ σε κωματ?δη κατ?σταση απ? την οπο?α δεν εξ?λθε ποτ?. Π?θανε τ?σσερι? μ?ρε? αργ?τερα.

Σ?μφωνα με τη μετ?πειτα καταγγελ?α του Θ. Γρ?βια, φοιτητ? τ?τε και υποστηρικτ? του Γ. Λαμπρ?κη, αφ?του ο Λαμπρ?κη? μεταφ?ρθηκε στο ΑΧΕΠΑ, αφ?θηκε να πεθ?νει. Μιλ?ντα? στην εφημερ?δα "Ελευθεροτυπ?α", ο Γρ?βια? δηλ?νει χαρακτηριστικ?: "Τον ?φησαν βαρι? τραυματισμ?νο, χωρ?? ορ? στον νεκροθ?λαμο του νοσοκομε?ου. Το σχ?δι? του? π?τυχε".

Ο Θ. Γρ?βια? περι?γραψε τι? στιγμ?? που ακολο?θησαν ?ταν ο Γρηγ?ρη? Λαμπρ?κη? μεταφ?ρθηκε σοβαρ? τραυματισμ?νο? στο νοσοκομε?ο.

Τα μεσ?νυχτα βρισκ?μασταν ?ξω απ? την κεντρικ? ε?σοδο του νοσοκομε?ου, ?ταν εξ?λθε ?να? γιατρ??. Απευθ?νθηκε σε μα?, ρωτ?ντα? αν ?μασταν εκε? για τον Λαμπρ?κη. Του απαντ?σαμε 'ναι'. Ε?πε ?τι χρειαζ?ταν ?να? απ? μα?, γιατ? δεν επαρκο?σε το νοσηλευτικ? προσωπικ?. Π?γα εγ?. Κατ?βηκα με τον γιατρ? στο πρ?το υπ?γειο. Απ? ?να μακρ?στενο δι?δρομο μπ?καμε σε ?να κλειστ? θ?λαμο. Στην ε?σοδο βλ?πω τη γραμματ?α τη? οργ?νωσ?? μα? Κα?τη Τσαρουχ?, να κρατ?ει στα χ?ρια τη? τον βαρ?τατα τραυματισμ?νο πατ?ρα τη?, Γι?ργη Τσαρουχ? (χτυπ?θηκε το ?διο βρ?δυ), βουλευτ? Καβ?λα? τη? ΕΔΑ. Στο β?θο? δεξι? ξαπλωμ?νο αν?σκελα, το σ?μα του Γρηγ?ρη Λαμπρ?κη.

Ο Θ. Γρ?βια? σημει?νει ?τι ο Λαμπρ?κη? ?ταν ζωνταν??, αλλ? σε κωματ?δη κατ?σταση. ≪Ο γιατρ?? μου ζ?τησε να καθ?σω σε μια καρ?κλα, π?σω απ? το κεφ?λι του, να τοποθετ?σω τα χ?ρια μου στην κ?τω σιαγ?να και να κρατ? συνεχ?? το κεφ?λι του προ? τα π?σω και ?φυγε. Του ε?χαν κ?νει τραχειοστομ?α. Δεν ?ταν διασωληνωμ?νο?, δεν ε?χε ορ?. Κατ? διαστ?ματα το στ?θο? του τρανταζ?ταν απ? ακαν?νιστε? εισπνο?? και εκπνο??≫, συνεχ?ζει ο Θ. Γρ?βια?. Ερωτηθε?? για τον θ?λαμο και το αν υπ?ρχε ?λλο? ασθεν?? εκε?, ο Γρ?βια? απ?ντησε:

≪Ο χ?ρο? ?που βρισκ?μασταν δεν ?ταν θ?λαμο? νοσηλε?α?. Ο?τε τα κρεβ?τια ?ταν κρεβ?τια νοσηλε?α?. Το κρεβ?τι στο οπο?ο ?ταν ο Λαμπρ?κη?, αποτελο?νταν απ? τρει? ξ?λινε? σαν?δε? π?νω σε δ?ο μεταλλικ? 'Π', πιθαν?τατα νεκροκρ?βατο. Μ?λλον ?ταν ο νεκροθ?λαμο? του νοσοκομε?ου≫.

Ανακρ?σει? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το χτ?πημα κατ? του Λαμπρ?κη προκ?λεσε μια ?νευ προηγουμ?νου πολιτικ? κρ?ση, με τα κ?μματα τη? αντιπολ?τευση? και το σ?νολο του κεντρ?ου και αριστερο? Τ?που να κ?νουν λ?γο απ? την πρ?τη στιγμ? για οργανωμ?νο σχ?διο δολοφον?α?. Η επ?σημη αστυνομικ? εκδοχ? αντ?θετα, ?ταν ?τι επρ?κειτο για τροχα?ο ατ?χημα και αυτ?ν υιοθ?τησε αρχικ? και η κυβ?ρνηση τη? χ?ρα?.

Η σορ?? του Λαμπρ?κη μεταφ?ρθηκε στην Αθ?να , στον να? του Αγ?ου Ελευθερ?ου και εκτ?θηκε σε λα?κ? προσκ?νημα, εν? η νεκρ?σιμη ακολουθ?α ?λαβε χ?ρα στη Μητρ?πολη , στι? 4 το απ?γευμα τη? 28η? Μα?ου. Την κηδε?α παρακολο?θησαν ?λοι οι αρχηγο? και οι βουλευτ?? των κομμ?των τη? αντιπολ?τευση? και δεκ?δε? χιλι?δε? λαο?.

?δη, στη Θεσσαλον?κη ε?χαν ξεκιν?σει οι ανακρ?σει? για το ≪ατ?χημα≫, απ? τον ανακριτ? Χρ?στο Σαρτζετ?κη και του? εισαγγελε?? Δημ?τριο Παπαντων?ου και Ν?κο Αθανασ?πουλο , υπ? τη γενικ? εποπτε?α του εισαγγελ?α εφετ?ν Πα?λου Δελαπ?ρτα . Αργ?τερα ο Παπαντων?ου αντικαταστ?θηκε απ? τον εισαγγελ?α Στυλιαν? Μπο?τη. Αν και η ηγεσ?α τη? Χωροφυλακ?? Θεσσαλον?κη? ?κανε κ?θε δυνατ? προσπ?θεια για να αποκρ?ψει κρ?σιμα στοιχε?α και να εκφοβ?σει του? μ?ρτυρε?, η ανακριτικ? ομ?δα (παρ? τι? απροκ?λυπτε? παρεμβ?σει? και πι?σει? που δ?χτηκε απ? τον τ?τε εισαγγελ?α του Αρε?ου Π?γου και μετ?πειτα -το 1967- πρωθυπουργ? τη? χο?ντα? Κωνσταντ?νο Κ?λλια ) κατ?ρθωσε να στοιχειοθετ?σει ?τι επρ?κειτο για προμελετημ?νο ?γκλημα και να αποκαλ?ψει του? ηθικο?? αυτουργο?? του. ?τσι, του? Γκοτζαμ?νη και Εμμανουηλ?δη ακολο?θησαν τρανταχτ? ον?ματα.

Τον Ιο?λιο του 1963 ο ανακριτ?? Χρ?στο? Σαρτζετ?κη? απ?γγειλε κατηγορ?ε? για ηθικ? αυτουργ?α στην ανθρωποκτον?α εκ προθ?σεω? του Γρ. Λαμπρ?κη εναντ?ον του υπομο?ραρχου Εμμανου?λ Καπελ?νη, διοικητ? του αστυνομικο? τμ?ματο? Τριανδρ?α? , και του Ξενοφ?ντα Γιοσμ? (που, λ?γω τη? δρ?ση? του στην Κατοχ?, ε?χε καταδικαστε? ω? δωσ?λογο? και, ακριβ?? για τον λ?γο αυτ?, αποκαλο?νταν συχν? κορο?δευτικ? Φον Γιοσμ?? ). Στι? 14 Σεπτεμβρ?ου, με ομοφων?α ανακριτ? και εισαγγελ?ω? κρ?θηκαν προφυλακιστ?οι ο υποστρ?τηγο? Κωνσταντ?νο? Μ?τσου, επιθεωρητ?? Βορε?ου Ελλ?δο?, οι συνταγματ?ρχε? Ευθ?μιο? Καμουτσ??, διευθυντ?? αστυνομ?α?, και Μιχα?λ Διαμαντ?πουλο? και ο μο?ραρχο? Τρ?φων Παπατριανταφ?λλου.

Στο απυρ?βλητο τη? δικαιοσ?νη? ?μεινε ο υπομο?ραρχο? τη? Ασφ?λεια? Δημ?τριο? Κατσο?λη?, του τμ?ματο? ≪Δ?ωξη? Κομμουνιστ?ν≫. ?πω? ισχυρ?στηκε ο υπομο?ραρχο? Εμμανου?λ Καπελ?νη?, ο Κατσο?λη? τη? Ασφαλε?α? Θεσσαλον?κη? ειδοπο?ησε ?λα τα παραρτ?ματα να στε?λουν του? ?νδρε? του? στον τ?πο τη? συγκ?ντρωση? και να π?ρουν μαζ? του? ≪εθνικ?φρονε? πολ?τε?≫ για ν' αποδοκιμ?σουν του? οπαδο?? τη? ειρ?νη?. Επειδ? ?μω? στο μεταξ? ?λλαξε ο τ?πο? τη? συγκ?ντρωση? ?που θα μιλο?σε ο βουλευτ??, οι περ? ων ο λ?γο? πολ?τε? εκλ?θησαν να μαζευτο?ν στο Ε? Αστυνομικ? Τμ?μα. Εκε? του? ?βγαλε λ?γο ο υπομο?ραρχο? Κατσο?λη?, ο οπο?ο?, μεταξ? ?λλων, του? τ?νισε ?τι ≪στ?χο? μα? ε?ναι ο Λαμπρ?κη?≫. Στο υπ?μνημ? του ο υπομο?ραρχο? Καπελ?νη? ισχυρ?στηκε ?τι προ των επεισοδ?ων και τη? συγκ?ντρωση?, ο Κατσο?λη? π?ρασε απ? τα γραφε?α τη? Γενικ?? Ασφαλε?α? και δ?λωσε κομπορρημον?ν στου? αξιωματικο??: ≪Σ?μερα θα δε?τε τι θα γ?νει...≫. ^[11]

Τελικ?, για τον φ?νο καταδικ?στηκαν οι Γκοτζαμ?νη? και Εμμανουηλ?δη?, εν? ο Γιοσμ?? καταδικ?στηκε μ?νο για διατ?ραξη τη? κοιν?? ειρ?νη?.

Σημαντικ? ρ?λο στι? αποκαλ?ψει? ?παιξε και η μαχητικ? ?ρευνα και αρθρογραφ?α τρι?ν δημοσιογρ?φων που ε?χαν αν?βει στη Θεσσαλον?κη για να καλ?ψουν το θ?μα: Του Γι?ργου Ρωμα?ου του Β?ματο? (μετ?πειτα υπουργο? του ΠΑΣΟΚ ), Γι?ννη Βο?λτεψη τη? Αυγ?? και Γι?ργου Μπ?ρτσου (τη? τ?τε μεγ?λη? σε κυκλοφορ?α Ελευθερ?α? των Αθην?ν).

Πολιτικ?? επιπτ?σει? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η κατακραυγ? για τη δολοφον?α Λαμπρ?κη και τι? αποκαλ?ψει? για την ?μεση εμπλοκ? τη? αστυνομ?α?, ?ταν τ?σο μεγ?λη που οδ?γησε σε παρα?τηση τη? κυβ?ρνηση? Καραμανλ? μ?σα σε λιγ?τερο απ? τρει? βδομ?δε? απ? το ?γκλημα (11 Ιουν?ου 1963), αν και οι ουσιαστικο? λ?γοι ?ταν η διαφων?α του παλατιο? με του? χειρισμο?? του Καραμανλ? στο συνταγματικ? ζ?τημα. Σχηματ?στηκε ?μεσα ν?α κυβ?ρνηση τη? ΕΡΕ υπ? τον Παναγι?τη Πιπιν?λη , μετ?πειτα υπουργ? εξωτερικ?ν τη? χο?ντα?. Τον Σεπτ?μβριο ο ανακριτ?? Χρ?στο? Σαρτζετ?κη? σε συμφων?α με τον εισαγγελ?α Δελαπ?ρτα δι?ταξε την προφυλ?κιση των αν?τατων αξιωματικ?ν τη? χωροφυλακ??, διαλ?οντα? κ?θε αμφιβολ?α στην κοιν? γν?μη για την εμπλοκ? κρ?του? και παρακρατικ?ν στη δολοφον?α Λαμπρ?κη. Τον Νο?μβριο διεξ?χθησαν εθνικ?? εκλογ?? τι? οπο?ε? κ?ρδισε η ?νωση Κ?ντρου . Την ?δια χρονι? ιδρ?θηκε η ≪ Νεολα?α Λαμπρ?κη ≫, τη? οπο?α? πρ?το? πρ?εδρο? εκλ?χτηκε ο Μ?κη? Θεοδωρ?κη? εν?, μετ? την εκλογικ? του ?ττα, ο Κ. Καραμανλ?? αποχ?ρησε απ? την ενεργ? πολιτικ? δρ?ση αλλ? και απ? τη χ?ρα, με προορισμ? την Ελβετ?α, αρχικ?, για να εγκατασταθε? τελικ? στο Παρ?σι , αφο? προηγουμ?νω? οι σχ?σει? του με το παλ?τι ε?χαν διαρραγε? οριστικ?. [1] [2]

Η δ?κη [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Στι? 3 Οκτωβρ?ου του 1966 ?ρχισε στο Κακουργιοδικε?ο Θεσσαλον?κη? η δ?κη των κατηγορουμ?νων για τη δολοφον?α του Γρηγ?ρη Λαμπρ?κη και τον βαρ? τραυματισμ? του Γι?ργου Τσαρουχ?. Πρ?εδρο? του δικαστηρ?ου εκδ?καση? τη? πολ?κροτη? υπ?θεση? ?ταν ο εφ?τη? Ιω?ννη? Γραφαν?κη? και εισαγγελ?α? ο αντεισαγγελ?α? Εφετ?ν Πα?λο? Δελαπ?ρτα? . Οκτ? μ?νε? νωρ?τερα ε?χε εκδοθε? το βο?λευμα του Συμβουλ?ου Εφετ?ν , με το οπο?ο παραπ?μφθηκαν ω? φυσικο? αυτουργο? σε ≪ανθρωποκτον?α εκ προθ?σεω?≫ οι Σπ?ρο? Γκοτζαμ?νη? και Μαν?λη? Εμμανουηλ?δη?, ω? ηθικο? αυτουργο? ο υπομο?ραρχο? Εμμανου?λ Καπελ?νη? και ο Ξενοφ?ν Γιοσμ??, για επικ?νδυνε? σωματικ?? βλ?βε? σε β?ρο? του Γι?ργου Τσαρουχ? οι Αντ?ναρο? Πιτσ?κο? και Χρ?στο? Φωκ??, για παρ?βαση καθ?κοντο? οι αξιωματικο? τη? Χωροφυλακ?? Κωνσταντ?νο? Μ?τσου, αντιστρ?τηγο?, Ε. Καμουτσ?? συνταγματ?ρχη?, Μιχα?λ Διαμαντ?πουλο? αντισυνταγματ?ρχη?, Κωνσταντ?νο? Δ?λκα? και Δημ?τριο? Σ?ττα? ταγματ?ρχε? και Τρ?φων Παπατριανταφ?λλου μο?ραρχο?. Και για διατ?ραξη τη? κοιν?? ησυχ?α? 23 ?τομα, παρακρατικο?, χωροφ?λακε? κ.α. Το Συμβο?λιο Εφετ?ν, ?πω? το Συμβο?λιο Πλημμελειοδικ?ν, σ?μφωνα και με τι? προτ?σει? του ανακριτ? (και πολ? αργ?τερα Προ?δρου τη? Δημοκρατ?α?) Χρ?στου Σαρτζετ?κη και του εισαγγελ?α Στυλιανο? Μπο?τη, ε?χε απορρ?ψει τι? κατηγορ?ε? που ε?χαν διατυπωθε? απ? την πολιτικ? αγωγ? εναντ?ον πολιτικ?ν προσ?πων (Κωνσταντ?νου Καραμανλ?, Κωνσταντ?νου Τσ?τσου , Δημ?τρη Μακρ? , Τρ?φωνο? Τριανταφυλλ?κου κ.α.).

Ο εισαγγελ?α? Πα?λο? Δελαπ?ρτα? πρ?τεινε την ενοχ? των 18 απ? του? 31 κατηγορο?μενου? (μεταξ? των οπο?ων τρι?ν απ? του? ?ξι αξιωματικο??). Στην αγ?ρευσ? του, ε?χε ζητ?σει την ενοχ? των αν?τατων αξιωματικ?ν, λ?γοντα?:

Σ?μερα, εδ?, ?να σ?μφυρμα κλεφτ?ν, βιαστ?ν, δωσ?λογων και κ?θε ε?δου? κακοποι?ν, εμφαν?ζεται -προ? εθνοκαπηλε?α και ανομολ?γητου? ιδιοτελε?? σκοπο??- ω? προστ?τη? κοινωνικ?ν καθεστ?των, ω? φ?λακα? ιερ?ν και οσ?ων και ω? Κ?ρβερο? του ν?μου και τη? τ?ξη?. Τι ?λλο ?πρεπε να περιμ?νει κανε?? απ' αυτ? πλην του ?τι θα εξελισσ?ταν σε κακο?θη νεοπλασ?α τη? κοινων?α?;

Στι? 28 Δεκεμβρ?ου, ?πειτα απ? 12ωρη σ?σκεψη των 10 εν?ρκων που δι?ρκεσε απ? τι? 10:45 το πρω? ω? τι? 10:45 τη ν?χτα, ο προ?στ?μενο? των εν?ρκων Δ. Το?σα? δι?βασε την απ?φασ? του?:

?χι. Δεν ε?ναι ?νοχοι οι Σπ. Γκοτζαμ?νη? και Εμμ. Εμμανουηλ?δη? ?τι την 22αν Μα?ου 1963 εκ προθ?σεω? απ?κτειναν τον βουλευτ?ν Γρ. Λαμπρ?κην, επιβα?νοντε? τρικ?κλου, με οδηγ?ν τον πρ?τον, το οπο?ον επ?πεσε κατ' αυτο? και ?τι δι' αμβλ?ο? οργ?νου ?πληξαν το?τον ει? την κεφαλ?ν. Δια παμψηφ?α? οι ?νορκοι απεφ?νθησαν ?τι: ?χι. Δεν ε?ναι ?νοχοι οι Εμμ. Καπελ?νη? και Ξεν. Γιοσμ?? δι' ηθικ?ν αυτουργ?αν ει? την προαναφερθε?σαν πρ?ξιν. Δια τη? νομ?μου πλειοψηφ?α? εγ?νετο δεκτ?ν ?τι: Ναι. Ε?ναι ?νοχο? ο Σπ. Γκοτζαμ?νη? δι?τι εκ προθ?σεω? επροξ?νησε σωματικ?ν κ?κωσιν δια τρικ?κλου που ωδ?γει ο ?διο? και επ?πεσε κατ? του Λαμπρ?κη και του επροξ?νησε τρα?μα -ουχ? δι' αμβλ?ο? οργ?νου, αλλ? δια του τρικ?κλου- ει? την κεφαλ?ν, εκδορ?? ει? του? π?δα? και εκχυμ?σει? ει? του? οφθαλμο??, τον περι?γαγεν ει? πλ?ρη αφασ?αν και του προεκ?λεσε σωματικ?ν βλ?βην, η οπο?α επ?φερε τον θ?νατον. Ναι. Εσκ?πει ο Γκοτζαμ?νη? να προκαλ?ση βαρε?αν σωματικ?ν βλ?βην ει? τον Λαμπρ?κην... ?χι. Οι αξιωματικο? Κ. Μ?τσου, αντιστρ?τηγο? ε.α., Ευθ. Καμουτσ??, συνταγματ?ρχη? ε.α., Μ. Διαμαντ?πουλο?, αντισυνταγματ?ρχη? ε.α., Κ. Δ?λκα?, αντισυνταγματ?ρχη? ε.α., Δ. Σ?ττα?, ταγματ?ρχη? και Τρ. Παπατριανταφ?λλου, μο?ραρχο?, δεν ε?ναι ?νοχοι δια παρ?βασιν καθ?κοντο?...

≪Η ετυμηγορ?α ει? ωρισμ?να σημε?α ομοι?ζει με φω? που δ?δει εξηντλημ?νη στ?λη ηλεκτρικο? φακο?≫, χαρακτ?ρισε την απ?φαση των εν?ρκων ο εισαγγελ?α? Πα?λο? Δελαπ?ρτα?.

Με β?ση αυτ? την ετυμηγορ?α των εν?ρκων το δικαστ?ριο επ?βαλε τι? ακ?λουθε? ποιν??: στον Γκοτζαμ?νη κ?θειρξη 11 ετ?ν, στον Εμμανουηλ?δη κ?θειρξη 8½ ετ?ν, στον Χρ. Φωκ? φυλ?κιση 15 μην?ν, στον Ξ. Γιοσμ? φυλ?κιση εν?? ?του?. Μικρ?τερε? ποιν?? -για ≪διατ?ραξιν οικιακ?? ειρ?νη?≫- στου? Γ. Λεον?ρδο, Γ. Ντ?γκα, Κ. Παραπ?ρα, Ο. Κοντουλ?α και Ν. Παπαδ?πουλο.

Ο Παναγι?τη? Κανελλ?πουλο? σε μακρ?? δηλ?σει? του, στι? 30 Δεκεμβρ?ου του 1966, αν?φερε μεταξ? ?λλων: ≪Επ? τρ?α ?τη και επτ? μ?να? διεσ?ρθη το ?νομα τη? Ελλ?δο?. Και τ?ρα ?ρχεται, μ?λιστα, η Ελληνικ? Δικαιοσ?νη και αποκρο?ει, ει? την περ?πτωσιν του Λαμπρ?κη, τον εκ προθ?σεω? φ?νον; Τι να ε?πω δια την αν?ερον εκμετ?λλευσιν του τραγικο? τ?λου? εν?? ατυχο?? συναδ?λφου (...) προ? τον εθνικ?? και ηθικ?? απαρ?δεκτον σκοπ?ν τη? ενσταλ?ξεω? ει? τα? αθ?α? ψυχ?? αν?δεων Ελληνοπα?δων του δηλητηρ?ου του μ?σου? κατ? του Κρ?του?, κατ? των Σωμ?των Ασφαλε?α? και κατ? παντ?? θεσμο?;≫. ^[12]

Οι συν?γοροι πολιτικ?? αγωγ?? εκτοπ?στηκαν μετ? το πραξικ?πημα του 1967 στη Γυ?ρο εν? και ο ανακριτ?? Χρ?στο? Σαρτζετ?κη? συνελ?φθη και φυλακ?στηκε για μ?νε?. Αργ?τερα, το 1985, ο Σαρτζετ?κη? εξελ?γη Πρ?εδρο? τη? Ελληνικ?? Δημοκρατ?α? .

Περισσ?τερε? πληροφορ?ε? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• Η υπ?θεση τη? δολοφον?α? Λαμπρ?κη ?χει καταγραφε? στο μυθιστορηματικ? ≪ Ζ ≫ (απ? το ≪Ζει≫) του Βασ?λη Βασιλικο? . Το βιβλ?ο ?γινε το 1969 ταιν?α Ζ απ? τον Κ?στα Γαβρ? , με τον Υβ Μοντ?ν στον ρ?λο του Λαμπρ?κη, τον Ζαν Λου? Τρεντινι?ν στον ρ?λο του Σαρτζετ?κη και την Ειρ?νη Παππ? στον ρ?λο τη? συζ?γου του Λαμπρ?κη.

• Μεταπολιτευτικ? , δι?φορα οικιστικ? σημε?α ?πω? τα δημοτικ? στ?δια τη? Καλλιθ?α? και του Ζωγρ?φου στην Αθ?να , ο Σταθμ?? Ηλιο?πολη - Γρηγ?ρη? Λαμπρ?κη? (Μετρ? Αθ?να?) , κεντρικ?? οδο? στη Θεσσαλον?κη , τον Πειραι? και σε πολλ?? ?λλε? π?λει? μετονομ?στηκαν προ? τιμ?ν του.

• Απ? το 1983 ο Κλασικ?? Μαραθ?νιο? Αθην?ν διεξ?γεται στη μν?μη του Γρηγ?ρη Λαμπρ?κη κ?θε Νο?μβριο.

• Το 2010 οι δικηγ?ροι Θεσσαλον?κη? Χρ?στο? Λαμπ?κη? και Γι?ργο? Σ?ρλη?, ?χοντα? μ?θει απ? δικαστικ? υπ?λληλο για την ?παρξη στα υπ?γεια του δικαστικο? μεγ?ρου Θεσσαλον?κη? δ?ο χαρτ?κουτων με τα ματωμ?να ρο?χα των βουλευτ?ν τη? ΕΔΑ Γρηγ?ρη Λαμπρ?κη και Γι?ργη Τσαρουχ?, που φθε?ρονταν ξεχασμ?να απ? την εποχ? που αποτελο?σαν πειστ?ρια στι? δ?κε? για τα δ?ο εγκλ?ματα και προορ?ζονταν να καταστραφο?ν ω? ανενεργ? αρχειακ? υλικ?, π?ραν την πρωτοβουλ?α να τα απομακρ?νουν και να τα παραδ?σουν στην Εταιρε?α Δι?σωση? Ιστορικ?ν Αρχε?ων στη Θεσσαλον?κη, συμβ?λλοντα? στη δι?σωση και στη συντ?ρησ? του?. ?δη, απ? το 2019 τα ρο?χα ?χουν παραδοθε? στο εργαστ?ριο συντ?ρηση? υφασμ?των του Βυζαντινο? και Χριστιανικο? Μουσε?ου για να συντηρηθο?ν και να διασωθο?ν απ? τη φθορ?. ^{[13] [14]}

• Χρονικ? τη? δολοφον?α? και των εν?χων μπορε? κανε?? να βρει στα βιβλ?α:
  • Κ?στα Παπα?ω?ννου ≪Πολιτικ? δολοφον?α. Θεσσαλον?κη '48 - Θεσσαλον?κη '63≫ , 2 τ?μοι, Αθ?να 1993, εκδ. Το Ποντ?κι
  • Γι?ννη Βο?λτεψη ≪Υπ?θεση Λαμπρ?κη≫ , Αθ?να 1988, εκδ. Αλκυ?ν
  • Πα?λου Πετρ?δη (επιμ), ≪ Δολοφον?α Λαμπρ?κη. Αν?κδοτα ντοκουμ?ντα (1963-1966)≫ , Αθ?να 1995, εκδ. Προσκ?νιο

Πλ?θο? στοιχε?ων ?χουν καταγραφε? στην αρθρογραφ?α εφημερ?δων.

Σημει?σει? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Παραπομπ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Αθλητικ? βιβλιογραφ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• Ευ?γγελο? Ανδρ?ου, Το αστ?ρι του πρωταθλητ? ?ναψε... ?κδ. Ευρωπα?κ? Κ?ντρο Τ?χνη? (EUARCE), 2011 - "Γρηγ?ρη? Λαμπρ?κη? " σ.167 (12 βιογραφικ?? αναφορ??), ISBN 978-960-99566-0-4

Εξωτερικο? σ?νδεσμοι [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• Υπ?θεση Λαμπρ?κη, 40 χρ?νια μετ? απ? το Μακεδονικ? Πρακτορε?ο Ειδ?σεων
• Γρηγ?ρη? Λαμπρ?κη? σελ?δα σχετικ? με τη δολοφον?α του Λαμπρ?κη
• Δολοφον?α Λαμπρ?κη 50 χρ?νια μετ? - η ιστορικ? συζ?τηση