Тайбэй хото ?????? ????
?   хото   ?
хитадаар 臺北
?гл??нэй Тайбэй
??лдэ туг ??лдэ тэмдэг
Тайваньтахи Тайбэй
Улас орон	Тайвань
Газар нютаг	271,8 км²
Х?н зон	2 704 810 х?н (2015)
Нягтарал	9 951 х?н/км²
Сахим газар	english.taipei.gov.tw (англи)

Тайбэй ( хит. улам. 臺北 , хил. 台北 , пиньинь : Taib?i , урда минь Tai-pak-chh? ) ? Б?гэдэ Найрамдаха Хитад Уласай ниислэл (БН Хитад уласай засагай ≪коммунис бу?алгаанай саг зуурын Б?гэдэ Найрамдаха Хитад Уласай засагай газарай байрлалга≫ гэнэ). Б?гэдэ Найрамдаха Хитад Арад Уласай ?зэл ?анааниие дахабал, Тайвань можын засаг захиргаанай т?б юм.

2003 ондо Тайбэйдэ эгээн ?ндэр тэнгэри тула?ан барилгануудай нэгэ болохо Тайбэй 101 баригда?ан байна. Тайбэй хадаа ? Тайваниин болбосоролой шухала т?б, дээдэ ?ургуулинуудай дунда эгээн алдартай болбол Тайваниин ?ндэ?этэнэй ехэ ?ургуули.

Т??хэ [ За?аха | ?ндэ?эн бэшэгые за?абарилха ]

XVIII зуун жэлэй болотор м?н??гэй Тайбэйн газар нютагта кетагалан я?атад ажа?ууба ^[1] . Хитадууд (диилэнхидээ Фуцзянь можынхид) 1709 он?оо ?уурижажа эхилбэ ^[2] . XIX зуунай эсэсээр Тайбэй хойто Тайваньтахи эгээн томо х?н зоной т?б болобо; сайн худалдаанай ашаар Тайвань хоолойн эрьедэхи Тамсуй порт шухала болобо. 1875 ондо аралай хойто хэ?эг Тайвань аймаг?аа амяаржа, шэнэ Тайбэй аймаг болоо . 1886 ондо Тайвань Хитадай можо болоходо, Тайбэй тус можын ниислэл болобо. Манжын Цин г?рэнэй ?е??? гансал хойто хаалга ?лэнхэй. Баруун хаалга ба хотын хэрэм Японой засагай усадхажа, урда ба з??н хаалгань ? Гоминьданай ?едэ хубилагдаба.

1895 оной Симоносекиин хэлсээнэй ё?оор Тайвань Японой эзэмдэбэ. Японоор Тайхоку гэжэ нэрэтэйгээр, Японой колониин засаг захиргаанай т?б болобо. Японой захиралтын сагта тус хото засаг захиргаанай т?бэй олон тэмдэгтэй болоо, энэ дунда ниигэмэй барилганууд бии болоо. 1945 ондо Японой илагда?анай дараа Гоминьдан засаг захиралтые абаа.

1949 оной 12 ?арын 7-да Чан Кайшиин ударида?ан Гоминьдангай засагай газар эрхэтэнэй дайнай ?ргэсэдэ Тайбэй саг зуурын ниислэл тунхагдаба ^[3] .

Х?н зон [ За?аха | ?ндэ?эн бэшэгые за?абарилха ]

Хотын х?н зон 2 700 000 ажа?уугшад боложо, б??гнэрэлэй (Тайбэй-Цзилун) х?н зониинь ? 6 776 264 х?н. 2008 оной байдалаар т?рэлтын т?бшэн 7,88 ‰ байгаад, на?а баралтын т?бшэн ? 5,94 ‰ байгаа ^[5] . Томо асуудалнуудай эгээн шухала хадаа х?н зоной на?ажалта байгаад, 2009 оной байдалаар 10 % шахуу 65 дээшэ на?атайшуул байгаа ^[6] . Хотынхидой 43,48 % дээдэ болбосоролтой байгаад, 99,18 % бэшэг мэдэсэтэй. Тайваниин ондоо хотонууд шэнги х?н зон дунда хокло, хакка, хитад (хань) ба Тайваниин угуул я?атад бии.

Эдэй засаг [ За?аха | ?ндэ?эн бэшэгые за?абарилха ]

Тайваниин ниислэл хотоор тус хото т?ргэн х?гжэлэй ба эдэй засагай гайхамшагай т?б болоо. 2007 оной байдалаар Тайбэйн нэрын ДНБ 160 тэрбум доллар оршом болоод, б?хы б??гнэрэлэй ДНБ ? оройлсойгоор 260 тэрбум доллар. Нэгэ х?ндэ ДНБ хадаа 48 400$ болоод, Азида 65 453$ ДНБ-тэй Токио ???лдэ хоердохи ^[7] .

Тайбэй ? шухала тээбэриин т?б. Шухала ?албаринууд хадаа электроникын ба тэрэнэй хэ?эг??дэй, тоног т?хеэрэмжын, нэхэмэлэй ба хубса?анай, хоолой б?тэгдэх??нэй б?тээлгэ. Эдэй засагта наймаан, тээбэри болон банкын хэлтэс шухалажална. Туризмынь томо бэшэшье ?аа, ба?а шухала ?албаринуудай нэгэ.

Т??хэ [ За?аха | ?ндэ?эн бэшэгые за?абарилха ]

2003 ондо Тайбэйдэ эгээн ?ндэр тэнгэри тула?ан барилгануудай нэгэ болохо Тайбэй 101 баригда?ан байна. Тайбэй хадаа ? Тайваниин болбосоролой шухала т?б, дээдэ ?ургуулинуудай дунда эгээн алдартай болбол Тайваниин ?ндэ?этэнэй ехэ ?ургуули.

1895 оной Симоносекиин хэлсээнэй ё?оор Тайвань Японой эзэмдэбэ. Японоор Тайхоку гэжэ нэрэтэйгээр, Японой колониин засаг захиргаанай т?б болобо. Японой захиралтын сагта тус хото засаг захиргаанай т?бэй олон тэмдэгтэй болоо, энэ дунда ниигэмэй барилганууд бии болоо. 1945 ондо Японой илагда?анай дараа Гоминьдан засаг захиралтые абаа.

1949 оной 12 ?арын 7-да Чан Кайшиин ударида?ан Гоминьдангай засагай газар эрхэтэнэй дайнай ?ргэсэдэ Тайбэй саг зуурын ниислэл тунхагдаба ^[3] .

Засаг захиргаанай д??ргэн??д [ За?аха | ?ндэ?эн бэшэгые за?абарилха ]

Тайбэй 12 д??ргэн??дтэ хубаагдана. Хамагай томо х?н зонтойнь: Даань, Суншань ба Датун ^[8] .

	Д??ргэ			Х?н зон	Нютаг дэбисхэр	Щууданай индекс
	Буряад	Хитад	Пиньинь	2009 ондо х?н	км²
	■ Чжунчжэн	中正區	Zh?ngzheng	159 464	7,6071	100
	■ Датун	大同區	Datong	124 466	5,6815	103
	■ Чжуншань	中山區	Zh?ngsh?n	218 551	13,6821	104
	■ Суншань	松山區	S?ngsh?n	209 903	9,2878	105
	■ Даань	大安區	Da'?n	313 371	11,3614	106
	■ Ваньхуа	萬華區	Wanhua	190 050	8,8522	108
	■ Синьи	信義區	Xinyi	227 232	11,2077	110
	■ Шилинь	士林區	Shilin	285 459	62,3682	111
	■ Бэйтоу	北投區	B?itou	249 319	56,8216	112
	■ Нэйху	內湖區	Neihu	267 120	31,5787	114
	■ Наньган	南港區	Nang?ng	113 462	21,8424	115
	■ Вэньшань	文山區	Wensh?n	261 523	31,5090	116

Зурагай сомог [ За?аха | ?ндэ?эн бэшэгые за?абарилха ]

З??лтэ [ За?аха | ?ндэ?эн бэшэгые за?абарилха ]