Пантам?ма (ад грэч . pantomimos , як? ?сё пераймае, ?м?туе ) ? в?д сцэн?чнага мастацтва , у як?м раскрываецца мастацк? вобраз праз пластыку чалавечега цела, жэст, м?м?ку.

Вядомы сола, дуэты, трыо ? ансамбл? пантам?мы. Можа мець форму эстраднай м?н?яцюры, якая выконваецца адным акцёрам (можа выконваць некальк? роля? ? разыгрываць цэлую п’есу), т. зв. мастацтва ≪м?ма≫, ? шматактавага спектакля з разгорнутым закончаным драматычным сюжэтам , вял?кай колькасцю ?дзельн?ка?, музыкай , дэкарацыям? ? ?нш. Як закончаныя эп?зоды пантам?ма сустракаецца ? драме , оперы , аперэце , часцей у балеце ? цырку .

Выкарысто?ваючы сродк? пластычнай выразнасц?, акцёр пантам?мы можа раскрыць любыя праявы рэча?снасц?: учынк? ? пс?халог?ю чалавека, жывёльны, расл?нны ? прадметны свет, стых?ю, каскад разнастайных зрокавых ?люз?й.

Драматург?я пантам?мы ? сцэнарый на аснове л?таратурнага твора любога жанру або арыг?нальнае прая?ленне творчага працэсу рэжысёра ? акцёра пантам?мы.

Музыка ? пантам?ме можа супадаць па драматург??, служыць дысанансам, адсутн?чаць. Магчыма выкарыстанне шумавых эфекта?, хору , сло?ных уставак, як?я адыгрываюць другарадную ролю.

Г?сторыя [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Пантам?ма бярэ пачатак у старажытных гульнях ? абрадах мног?х народа? свету. У адз?н з асно?ных в?да? тэатральнага паказу вылучылася ? старажытным К?та? , ?нды? , Япон?? , Грэцы? , Рыме ? ?нш. Традыцы? пантам?мы выкарысто?вал? г?стрыёны, жанглёры, м?мы, скамарох? ? ?нш.

Пашырылася ? XVI  ? XVIII стагоддзях у ?тальянскай камеды? дэль артэ .

Найбольш вядомыя майстры пантам?мы XIX стагоддзя  ? Дж. Грымальдз? ( Вял?кабрытан?я ) ? стваральн?к маск? П’еро Ж. Б. Г. Дэбюро ( Францыя ).

У канцы XIX стагоддзя разв?валася пераважна на сцэнах мюз?к-хола?   (руск.)  ( бел. (Л. Руф, Францыя; Д. Лейна ? Л. Тыч, Вял?кабрытан?я).

У пачатку XX стагоддзя значнае месца пантам?ме адводз?л? ? сваёй творчасц? акцёры ? рэжысёры Г. Фукс , М. Райнгарт , Э. Жак-Далькроз , М. В?гман ? ?нш.

У Рас?? пантам?ма ?ваходз?ла ? склад народных гульня?, абрада?, займала значнае месца ? балаганных тэатрах ? цырках .

У пачатку XX стагоддзя ?зн?кла форма драматычнай пантам?мы, якую распрацо?вал? рэжысёры К. Марджан?шв?л? , М. Е?ра?на? , У. Меерхольд , А. Та?ра? ? ?нш.

Вял?кую ролю ? разв?цц? сучаснага мастацтва пантам?мы адыграла творчасць Ж. Баро ? М. Марсо ( Францыя ), Л. Ф?ялк? ( Чэхаславак?я ), Г. Тамашэ?скага ( Польшча ), А. Румнева , В. Палун?на ( Рас?я ) ? ?нш.

На Беларус? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Выток? пантам?мы на Беларус? ? глыбокай старажытнасц?. Элементы пантам?мы бытавал? ? фальклорных традыцыях , рэл?г?йных ? сямейна-бытавых абрадах, карагодах , святах каляндарнага цыкла ( Каляды , гуканне вясны , Купалле ? ?нш.), выступленнях скамароха? , гульнях-паказах з вобразам?- маскам? ≪Жура?ля≫, ≪Казы≫, ≪Мядзведзя≫, ≪Кабылы≫, а таксама ? школьным тэатры ? народнай драме . Пантам?ма як арган?чная частка камеды? дэль артэ пашыралася ? прыватна?ласн?цк?х тэатрах у XVIII стагоддз? , у т.л. у Нясв?жск?м тэатры Радз?в?ла? . У другой палове XVIII стагоддзя пашыры?ся пантам?мны балет на м?фалаг?чныя сюжэты , арлек?н?яды ? ?нш.

Элементы пантам?мы ? XVII?XVIII стагоддзях был? ?ласц?вы таксама паратэатральным дзействам ? ≪жывым карц?нам≫, а таксама спектаклям ценявога тэатра  ? ≪шатэншп?лям≫.

Нумары пантам?мы ставяць народныя цыркавыя калектывы Беларус?.

Сцэны пантам?мы ? яе элементы выкарысто?ваюцца ? пастано?ках Беларускага рэспубл?канскага тэатра юнага гледача , Нацыянальнага акадэм?чнага тэатра ?мя Я. Купалы , Нацыянальнага рускага акадэм?чнага тэатра ?мя М. Горкага ? ?нш.

Мастацтва драматычнай пантам?мы разв?ваецца з 1970-х гадо?. Працуюць тэатры пантам?мы: м?нск? народны тэатр пантам?мы ≪Рух≫ (з 1971), народны ансамбль пантам?мы (з 1976), тэатр-студыя пантам?мы ≪Жэст≫ пад к?ра?н?цтвам В. ?наземцава (1986), Незалежны тэатр пантам?мы пад к?ра?н?цтвам ?. Глушакова (1991) ? ?нш.

Л?таратура [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• Беларуская энцыклапедыя : У 18 т. Т. 12: Пал?крат ? Праметэй / Рэдкал.: Г. П. Пашко? ? ?нш. ? Мн.  : БелЭн , 2001. ? Т. 12. ? 576 с. ? 10 000 экз.  ? ISBN 985-11-0035-8 . ? ISBN 985-11-0198-2 (т. 12).
• Пантам?ма // Тэатральная Беларусь : энцыклапедыя : у 2 т. / рэдкал.: Г. П. Пашко? [? ?нш.]. ? Мн. : Беларуская Энцыклапедыя , 2003. ? Т. 2. ? 571 с. ? 4 000 экз.  ? ISBN 985-11-0259-8 .