Горад Адэса укр. : Одеса Герб Сцяг [d] Кра?на   Укра?на Вобласць Адэская вобласць Раён Адэск? раён [d] Каардынаты 46°28′39″ пн. ш. 30°43′57″ у. д. H G Я O Унутранае дзяленне 4 гарадск?я раёны Мэр Генадзь Трухана? [d] [1] Заснаваны XV стагоддзе Першая згадка 1415 Ранейшыя назвы Хаджыбей Горад з 1794 Плошча 236,9 км² Вышыня цэнтра 40 ± 1 м Водныя аб’екты Адэск? зал?? [d] Насельн?цтва ▼ 1 010 537 чал. ( 1 студзеня 2022 ) [2] Часавы пояс UTC+2 , летам UTC+3 Тэлефонны код 048 Паштовыя ?ндэксы 65000?65480 А?тамаб?льны код BH ? НН / 16 Аф?цыйны сайт omr.gov.ua Адэса на карце Укра?ны  ±

Медыяфайлы на В?к?схов?шчы

Адэ?са  ( укр. : Одеса ) ? горад на па?ночна-заходн?м узбярэжжы Чорнага мора , адм?н?страцыйны цэнтр Адэскай вобласц? , самы буйны порт Укра?ны , а таксама буйны прамысловы, культурны, навуковы ? курортны цэнтр; вузел шашэйных дарог ? чыгунак.

Насельн?цтва горада на 1 сакав?ка 2013 года ? 1.014.849 чалавек, пастаяннага насельн?цтва ? 997 186 чалавек. Па колькасц? жыхаро? займае трэцяе месца ? кра?не пасля К?ева ? Харкава . Адэса ? Горад-герой .

Г?сторыя [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

2 мая 2014 года ? вын?ку супрацьстаяння пам?ж суперн?кам? ? прых?льн?кам? Е?рамайдана ? Адэсе заг?нула, па розных дадзеных, ад 44 да 300 чалавек.

Насельн?цтва [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• 1795 ? 2349 чал.
• 1802 ? 9 тыс. чал.
• 1829 ? 52 тыс. чал.
• 1849 ? 86 729 чал. ^[3]
• 1873 ? 193,5 тыс. чал.
• 1897 ? 404 тыс. чал.
• 1939 ? 602 тыс. чал.
• 1959 ? 667 тыс. чал.
• 1966 ? 753 тыс. чал. ^[4]
• 1974 ? 981 тыс. чал. ^[5]
• 1979 ? 1 046 133 чал.
• 1989 ? 1 115 371 чал.
• 1995 ? 1 060 000 чал.
• 2001 ? 1 029 049 чал.
• 2006 ? 993 000 чал. (пяты горад Укра?ны паводле колькасц? насельн?цтва)
• 2007 ? 1 080 270 чал.(чацвёрты горад Укра?ны паводле колькасц? насельн?цтва)
• 2009 ? 1 008 604 чал.
• 2010 ? 1 010 000 чал. (трэц? горад Укра?ны паводле колькасц? насельн?цтва)
• 2011 ? 1 006 787 чал.
• 2012 ? 1 007 186 чал.
• 2015 ? 1 016 500 чал. ^[6]

Нацыянальны склад насельн?цтва Адэсы (паводле перап?су, праведзенага ? 2001 годзе): 61,6 % укра?нцы , 29,0 % руск?я , 1,3 % балгары , 1,2 % я?рэ? , 0,7 % малдаване , 0,6 % беларусы , 0,4 % армяне , 0,2 % паляк? . ^[7]

Адукацыя [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• Адэская нацыянальная акадэм?я сувяз? ?мя А. С. Папова
• Адэск? нацыянальны пол?тэхн?чны ?н?верс?тэт
• Адэск? нацыянальны ?н?верс?тэт ?мя ?. ?. Мечн?кава

Памятныя мясц?ны [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• Адэск? нацыянальны акадэм?чны тэатр оперы ? балета
• Помн?к дэ Рышэльё
• Касцёл Святога Пятра
• Сабор Раства Хрыстова

Вядомыя ?раджэнцы ? жыхары [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• Леанард ?ларыёнав?ч Адама? (1941?1977) ? савецк? беларуск? футбал?ст.
• Ганна Ахматава  ? рас?йская паэтэса
• Янка Брыль  ? беларуск? п?сьменн?к
• ?гар Ганькев?ч (1962?1990) ? рок-музыкант , заснавальн?к гурта ≪Бастыён≫ ? сузаснавальн?к адэскага рок-клуба. ^[8]
• М?ха?л Яка?лев?ч Гулько (нар. 1918) ? беларуск? арх?тэктар.
• М?ха?л М?хайлав?ч Жванецк?  ? п?сьменн?к-сатырык
• Антон Карн?цк? (1912?1944) ? беларуск? жывап?сец.
• ?льф ? Пятро?  ? савецк?я п?сьменн?к?-сатырык?
• ?гар Аляксандрав?ч Мяльчук  ? канадск? л?нгв?ст
• Таццяна В?ктара?на Папла?ская  ? беларуск? мовазнавец
• Усер Дав?дав?ч Розенфельд (1934?2003) ? беларуск? ф?лосаф ? культуролаг.
• Франц Аляксеев?ч Рубо  ? рас?йск? мастак
• Аляксандра Саков?ч ( 1906 ? 1997 ) ? беларуская п?сьменн?ца , мемуарыст
• Армен Сяргеев?ч Сардара? (нар. 1948 ) ? беларуск? арх?тэктар.
• Юрый ?ос?фав?ч Хашчавацк?  ? беларуск? рэжысёр
• Уладз?м?р М?хайлав?ч Мажуль (1939?2008) ? беларуск? вучоны, доктар б?ялаг?чных навук (1986), прафесар (1991).
• В?таль Крыв?цк? (нар. 1972) ? б?скуп К?е?ска-Жытом?рскай дыяцэз?? .
• Саламон Шыманав?ч П?нкус (1908?1971) ? урач-тэрапе?т. Доктар медыцынск?х навук (1968), прафесар (1969).
• К?рыл ?ванав?ч Прашчае? (нар. 1973) ? доктар медыцынск?х навук, прафесар.

Беларусы Адэсы [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

З восен? 1917 г. Адэсе жы? Сцяпан Некрашэв?ч , як? працава? загадчыкам беларускай секцы? пры губернск?м аддзеле народнай асветы , у вын?ку працы якой у Адэсе напачатку 1918 навучальнага года был? адчынены 30 пачатковых беларуск?х школ ? змешаная беларуская г?мназ?я ? складзе першых чатырох класа? (навучал?ся дзец? ?цекачо? з прыфрантавых тэрыторый Беларус?).

5 л?пеня 1999 года было аф?цыйна зарэг?стравана нацыянальна-культурнае аб’яднанне грамадзян ≪Беларусь≫, штаб-кватэра знаходз?цца па вул?цы Садовай 16, нал?чвае больш 200 члена?. Найбольш акты?ныя члены таварыства ? прафес?йны мастак Вячасла? ?гнаценка, акадэм?к-генетык Адольф Стэльмах, к?ра?н?к 5-й студы? мясцовай тэлекампан??, выпускн?ца журфака БДУ Марына Багрый-Шахматава, дырэктар цэнтрал?заванай сетк? дз?цячых б?бл?ятэк г. Адэсы Гал?на Лазарава, загадчыца дз?цячага садка Стэфан?я Шмыг?на.

Зноск?

Л?таратура [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• Адэса // Беларуская энцыклапедыя : У 18 т. Т. 1: А ? Аршын / Рэдкал.: Г. П. Пашко? ? ?нш. ? Мн.  : БелЭн , 1996. ? Т. 1. ? 552 с. ? 10 000 экз.  ? ISBN 985-11-0035-8 . ? ISBN 985-11-0036-6 (т. 1).

Спасылк? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• На В?к?схов?шчы ёсць медыяфайлы па тэме Адэса
• Аф?цыйны сайт Арх?вавана 27 л?стапада 2020.
• Сайт беларуса? Адэсы Арх?вавана 28 л?пеня 2013.
• карта ? даведн?к Адэсы

  Фильм об Одессе и одесситах "Кто бы мог подумать?"