Fotoeffekt ? i?ı?ın t?siri n?tic?sind? cisml?rin ozund?n elektron verm?si. Bu hadis?ni ilk d?f? dahi alman alimi Albert Eyn?teyn k??f etmi? v? bu k??fin? gor? Nobel mukafatına layiq gorulmu?dur.

Fotoeffekt qanunları fotoeffekt haqqında daha tam t?s?vvur ?ld? etm?k ucun qanunauy?unluqlardır.

Fotoeffekt i?ı?ın t?siri il? metalın s?thind?n elektronların buraxilması hadis?sidir. Bu hadis? xarici fotoeffekt d? adlandırılır. Daxili fotoeffekt ? i?ı?ın t?siri il? madd?d? ba?lı elektronların atomdan ayrılaraq s?rb?st yukda?ıyıcıya cevrilm?sidir.

• 
  ??ıq kvantlarının t?siril? metal lovh?d?n elektronların qopması

Stoletov t?crub?l?ri ?sasında (xarici fotoeffekt ucun) mu?yy?nl??dirdiyi qanunauy?unluqlar bunlardır:

• Vahid zamanda katodun s?thind?n cıxan fotoelektronların sayı onun uz?rin? du??n i?ıq seli il? duz mut?nasibdir.
• Katoddan qopan elektronların kinetik enerjisi du??n i?ı?ın tezliyi il? duz mut?nasib olub, i?ı?ın selind?n asılı deyil.
• H?r bir madd?y? uy?un fotoeffektin qırmızı s?rh?di movcuddur. Fotoeffektin qırmızı s?rh?di fotoeffekt yarada bil?n minimal tezlikdir, ${\displaystyle \nu _{qs}}$kimi i?ar? olunur v? ${\displaystyle h\nu _{qs}=A}$??rtind?n t?yin olunur. Burada ${\displaystyle h=6,63\cdot 10^{-34}C\cdot san}$ olub, Plank sabiti, ${\displaystyle A}$ is? elektronun metaldan cxması ucun lazım olan enerjiy? b?rab?r olan cıxı? i?idir. Bu uc n?tic? b?z?n fotoeffektin 1-ci, 2-ci, 3-cu qanunu da adlandırılır.
• ??ı?ın t?siri n?tic?sind? elektronlar yalnız m?nfi yukl? yukl?nmi? katoddan buraxılır, lovh? m?nb?yin musb?t qutbun? birl??dirilmi?s?, fotoeffekt ba? vermir.
• Katodun i?ıqlanması v? elektronların buraxılması prosesi ani olaraq ba? verir. Fotoeffekt hadis?sini i?ı?ın dal?a n?z?riyy?sin? ?sas?n keyfiyy?tc? izah etm?k olmadı. Eyn?teyn 1905-ci ild? Plank-ın i?ıq kvantlarinın buraxilması haqqında olan ideyası ?sasında fotoeffekt hadis?inin n?z?riyy?sini yaratdı v? bu i?? gor? o, Nobel mukafatına layiq goruldu. Xarici fotoeffekt ucun Eyn?teyn dusturu:

${\displaystyle h\nu =A+{mv^{2} \over 2}}$.

Y?ni, udulan fotonun enerjisi elektronun metaldan qopmasına v? onun kinetik enerjisin? cevrilir.

Vikianbarda Fotoelektrik effekt il? ?laq?li mediafayllar var.

M?nb? [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

• A. Mehrabov v? b., Fizika kursu Mmf 1982