Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialakt-Enzyklopedy
Dr
Adolf Hermann Ribi
(*
1. Novamber
1902
z
Chur
; †
22. Dezamber
1988
) isch e
Sproochwusseschaftler
,
Schriftsteller
und
Radiomaa
us dr Schwiiz gsi.
Dr Ribi isch 1902 z Chur als Soon vom Adolf Ribi und dr Lina Ribi-Ribi uf d Walt cho, er isch Burger vo
Trubeltinge
und
Armatinge
im
Tuurgi
gsi. Bis zur Matur het er z Chur glabt, drufabe isch er fur s Studium vo dr Romanische und dr Germanische Filology uf
Gamf
zum
Charles Bally
und spoter uf
Zuri
ggange, won er nab anderne au bim Romanischt
Jakob Jud
gstudiert het. Anne 1938 het er s Dokterexame gmacht. D Diss, won er bim Profasser
Albert Baachme
gschribe het, isch 1942 usecho. Do drin undersuecht dr Ribi d Naame, wo d Luut fur d Fisch im
Undersee
bruuche.
Dr Adolf Ribi het drno deils als Fachmaa fur d Sprooche bi dr
NZZ
und als Gymilehrer z Zuri gschaffet. Er isch 1942 dr Sekretar vom
Bund Schwyzertutsch
worde und het drnaben als Lektor und Redakter am
Schwiizer Radio
gschaffet, won er vo 1941 bis 1977 vil eigeti Sandige gmacht het, oppen uber d Schwiizer Mundarte vo verschidene Kantoon, und au uber s
Ratoromanische
, wo churz forhar, anne 1938, als Schwiizer Nazionalsprooch anerchannt worden isch, und uber
Volchskund
. Sid 1943 isch er dr erscht Leiter vo de ratoromanische Sandige gsi, und so het er Horspiil und Singspiil im
Bundnerland
und volchskuntlechi Sandige uber s Bruuchtum vom Romanische Gebiet uufgnoo. Anne 1955 het er romanischi Schuelfunksandige ygfuert. Dr Ribi isch bis zu sinere Pansionierig anne 1968 bim Radio gsi. Derzue ane het er furs
Farnsee DRS
vo 1963 bis 1974 als Tielaktexparte bi baar Sandige zu dr Gschicht und dr Volchskund vo dr Schwiiz mitgmacht.
Als Autoor het dr Ribi churzeri Tegscht u alerhand Theemed vo dr Volchskund und gschichtleche Sache und Portraa und Nochruef uber Kunschtler und Schriftsteller gschribe, deils au i dr Mundart. Er het Vortreeg ghalte, oppe fur d
Gselschaft fur dutschi Sprooch und Kultur
und fure
Literarisch Club Zuri
. Ei Vortraag vo iim vo anne 1948 het gheisse
Gedanke zu userer Sproochsituazioon und zur Dialaktdichtig
, en andere 1951
Schwyzertuutsch am Raadio.
D Manuskript vo de Arbete het me nu ufbhalte; si sind im Ribi sim umfangryche Nochlass, wo i dr Handschriftesamlig vo dr
Zantralbiblioteek Zuri
lyt.
Anne 1988 isch dr Adolf Hermann Ribi im Alter vo 87 Joor gstorbe.
Anne 1945 het d Zytschrift
Schwyzerlut
en Mundarttegscht vom Ribi abtrukt, wo
Novambertag am Undersee
heisst. Das foot eso a:
- ≪Uber d Nacht hat de Nabel als we i Watte ypackt. Me gsecht nu grad z noochscht vor si ane, doo e Huuswand mit de tunkle Rigel, dai s Gripp vume Bomm, und vun Naschte tropfets lyslig und gsteet. Etz chruuched d Ysebaanschine we Blindeschlycher uber s Strooßli, s Baawarterhuusli stoot scho lang numme, aber we e ticki Tooschebaabe hocket dai besser vorne en Bunker und als halli Garnchlungele ligged d Stacheltrootrugel dernabet.
- I Gang vu Trubeltinge der Eeschpe durab uf Armetinge. D Faanli vun Roorli sind schwaar voll glitzerige Nabeltropfli; in Bamsen uß rodt sech glagetlech oppis, wol en Belch oder en Ante, vielcht au blos e Gschaarli Roorspatze; schimpfe mogeds no nid i dare fuechte Herbschtchueli. … ≫
- Zur Vogeljagd am Untersee.
In: Schweizerische Fischerei-Zeitung, 1932, S. 17?19.
- Zu der altesten Geschichte der Stadt Konstanz, ihren Namen und Wappen.
In: Bodenseebuch 1938.
- Die Geschichte Ratiens in der Darstellung einer unveroffentlichten Chronik des 16. Jahrhunderts.
In: Bundner Monatsblatt 1938.
- Stilistische Beobachtungen an den Fischbennungen des Untereseegebiets.
In:
Melanges de linguistique offerts a charles Bally.
Genf 1939, S. 481?511.
- Die Fischbenennungen des Unterseegebietes mit dem erstmaligen Abdruck des Fischbuchleins von Gregor Mangolt nach den Original-Handschriften von 1557.
Diss. Uni Zuri 1942.
- Der Heimatschutz und unsere Mundarten.
In: Heimatschutz, 41, 1946, S. 3?6.
- Die Namen der Ortschaften am Zurichsee.
In: Jahrbuch 1947/48 des Verbandes zum Schutze des Landschaftsbildes am Zurichsee.
- e Bytrag vom Ribi isch in:
Der Literarische Club Zurich, 1942?1982, ein Spross des Lesezirkels Hottingen.
Zurich 1982.
- Alfons Maissen:
Dr. phil. Adolf Ribi ? Worte des Gedenkens.
In: Bundner Jahrbuch: Zeitschrift fur Kunst, Kultur und Geschichte Graubundens, 32, 1990, S. 149?152.
