Spanje
is een land int zuujen van
Europa
mee zo’n 46 meljoen inweuners. De oodstad is
Madrid
, de twidde stad is
Barcelona
. ’t Land heit een rieke geschiedenisse, vooral tussen 1500 en 1600 wast een groot en machtig riek. Groote delen van Europa waere in han’n van Spanje, weeronger Nederland. Nae de
Tachentigjaerige Oorlog
wier de Republien der zeven verenigde Nederland in 1648 hillemaele zelfstandig. Spanje verachterende steeds meer toetdat het in de 18e en 19e eeuwe toet de errumste deel’n van Europa horende. In de eerste helt van de 20e eeuwe brak d’r een vreeseleke burheroorlog uut, weer generaol Franco as overwinnaer uut nae voren kwam. Tot 1975 bleef um an de macht. Deerna wier Spanje pas een democratie. De welvaert steeg, al heit ut land ut momenteel moeilek as gevolg van de Eurocrisis.
De
Sagrada Familia
Almazan
Bestierlijke indeelieng
bewerk
Spanje is een taemelijk gedecentraliseerde
federatie
, vanwehe een antal reeden'n. De oorzaak iervan is da'n in Spanje ienkele hebieden lihhen die an een stevihe eihen identiteit en op hebieden van onder are
tael
en
cultuur
. Deze hebieden zien Catalonie, Baskenland en Halicie.
Vanwehe deze verschill'n is Spanje inedeeld in verschill'nde
Autonome Hemeenschapp'n
(
Spaans
:
Comunidades Autonomas
). Deze hebieden en een reed'lijk hroote onafankelijkeid op hebied van zurg, belastieng, onderwies.
Catalonie
ei zelfs een eihen lokale
reherieng
en pelisieorhaan.
Autonome Hemeenschapp'n
bewerk
Spanje besti uut 17 Autonome Hemeenschapp'n en twi onafankelijke steeen (
Ceuta
en
Melilla
):
In 2007 beriek'n Spanje officieel de 45 miljoen inweuners. Toch is de bevolkiengsdichteid van Spanje mie 87.8/km² toch laeher dan van de are
West-Europese
lan'n. De mensen weun'n heconcentreerd op bepaolde plekken, vurral in
Madrid
en an de kust. 't Binn'nland van Spanje is dunbevolkt.
In 't behun van de twintigsen eeuw teln Spanje noh me 20 miljoen inweuners, me as hevolg van een heweldihen hroei in de jaeren '60 en '70 steeg 't antal inweuners veschrikk'lijk snel. De hroei liep ok totaal onhelieke an de
mihratie
en slechs elve van de fuuftig provincies in Spanje zag in de jaeren zestig en behun de jaeren zeventig de bevolkieng ofnemen. Nida de bevolkiengshroei afnam in de jaeren '80 kwam een nieuwe bevolkiengshroei op hang veroorzaakt deur buutenlanse mihranten, de miste uut
Zuud-Amerika
(38,75%),
Oost-Europa
(16,33%),
Noord-Afrika
(14,99%) en Afrika ten zuuden van de Sahara (4,08%).
Nog steeds is Spanje 't land mie de hroste antall'n immihrant'n. In 2005 vestihen 38,6% van aolle immihrant'n ni de
Europese Unie
zen eihen in Spanje.
In Spanje worn vee verschill'nde
taelen
esproken, me desondanks is der toch me 1 nasjonale tael, 't
Spaans
. Dit kan verwarr'nd zien, me 't zit 'm der in dan de are vier taelen officiele rehionaole taelen zien.
De vier rehionaole taelen van Spanje zien:
- Aranees
: Aranees wor esproken deur een klein antal mensen in de Vallei van Aran in
Catalonie
. Slechs totaal 5.000 mensen spreken Aranees.
- Baskisch
: Baskisch wor esproken deur iets meer dan een miljoen mensen, dat wil zene 2,3% van de bevolkieng. Baskisch wor esproken in
Baskenland
en
Navarra
. 't Vertoon hin overeenkomsen mie are taelen.
- Halicisch
: Halicisch wor esproken deur iets meer dan 2,5 miljoen inweuners, dat wil zene 5,7% van de bevolkieng. 't Wor esproken in
Halicie
, de provincie
Leon
en
Asturie
. 't Is meer
Portuhees
as Spaans.
Onofficiele rehionaole taelen zien 't
Arahonees
en 't
Asturisch
.
Spanje is nogal bergachtig. De Pyreneen bin 't grooste gebergte, mar de hoogste berg leit int zuujen. De Canarische eilan'n bin vulkaonisch. Groote delen van het binnenland (bevobbeld Extremadura) bin zoo droog da ze ok weles 'alfwoestijn worre genoemd. Mie irrigaotie probeert Spanje landbouw meugelijk te maeken in de drooge gebieden. Om waeter vast te 'ouwen bin verscheie stuwmeren angeleid.
De Spaonse economie is flienk 'egroeid nae
1975
, mao ok wee aordig int slop 'eraokt nao de Eurocrisis van 2012 en 2013. Een bekende autofebriek is
Seat
, opgericht deu Franco. Mie onger meer Europees geld bin de leste jaeren vee hoogesneleidsspoorlijnen angeleid en een uutgebreid snelwegennet.
Spanje is populair vanwege de strangen an de
Middelanse Zee
. Vooral de Canarische eilan'n en de Balearen bin druk. Ok Madrid en Barcelona binne steed'n die vee deu toeristen worre bezocht. Bekenste gebouwen bin de voebalstaedions, het koninklijk Paleis en de
Sagrada Familia
. Int zuujen is vadder 't paleis van de Moren bie Sevilla een belangrieke trekpleister. Wintersportgebied'n bin d'r in de Pyreneen en aok nog int zuujen.
Een bekende uuting van Spaonse cultuur bin de Stieregevech'n. De leste jaeren komt 'iertegen we vee protest. Voebal is een populaire sport in Spanje. De bekenste clubs bin
FC Barcelona
en
Real Madrid
. Het Spaonse voebal 'oort toet de Europese top.