IPluto
yiplanethi encinci ejikelezayo kwindawo engaphandle yesixokelelwano sokukhanya kwelanga, kwibhanti yeKuiper. Ifunyanwe nguClyde Tombaugh ngowe-1930, yayigqalwa njengesijikelezi -langa sethoba kwisijikelezi-langa selanga kangangeminyaka engama-76.
Ubume bayo njengeplanethi iye yathandatyuzwa ukusukela ngo-1992 kulandela ukufunyanwa kwezinto ezininzi ezinobungakanani obufanayo kwi-Kuiper Belt; ukufunyanwa kwe -Eris kwi-2005, iplanethi encinci ye-disk dwarf ene-27% enkulu kune-Pluto, ekugqibeleni yakhokelela i- International Astronomical Union ukuba iphinde iqwalasele - emva kwengxoxo eshushu - inkcazo yeplanethi kwaye ngaloo ndlela iphinda ihlaziywe iPluto njengeplanethi encinci ngo-Agasti 24., 2006.
[1]
[2]
Phakathi kwezidalwa zasezulwini zenkqubo yelanga, i-Pluto yeshumi elinesithandathu ngobukhulu kunye neshumi elinesixhenxe ngobukhulu, kwaye yeyona inkulu kwiiplanethi ezinqabileyo kunye nezinto ze-trans-Neptunian ububanzi (kuzo zombini iindidi zigqithwa ngobunzima ngu-Eris). Kananjalo inobunzima kunye nobukhulu obuncinci kunezo zesathelayithi ezinkulu zendalo zelanga: i- Medici satellites yeJupiter, iTitan, iTriton kunye neNyanga . Xa kuthelekiswa nolokugqibela ngokukodwa, ubunzima bayo bukwisinye sesithandathu yaye umthamo wayo usisinye kwisithathu. Njengezinye izinto zeKuiper Belt, iPluto yenziwe ikakhulu ngumkhenkce kunye nelitye.
[3]
I-orbit yayo i -eccentric kwaye ithambekele ngokubhekiselele kwindiza ye-ecliptic, ngelixa umgama wayo ukusuka
eLangeni
uhluka ukusuka . Ngamaxesha athile i-Pluto, ngexesha le -perihelion yayo, isondela eLangeni
kuneNeptune
, nangona kunjalo, ekubeni iku-2:3 orbital resonance nayo, ayisondeli ngaphezu kwe UA .
[4]
I-Pluto ineenyanga ezintlanu ezaziwayo: iCharon (eyona inkulu, inobubanzi obungaphezulu nje kwesiqingatha sayo), iStyx, Ubusuku, iCerberus, kunye neHydra . I-Pluto kunye ne-Charon zithathwa njengenkqubo yokubini okanye iplanethi ephindwe kabini, kuba indawo yenkqubo yomxhuzulane ingaphandle kokubini.
[5]
Ngomhla we-14 kaJulayi, i-2015, i-
New Horizons
probe yaba yi-spacecraft yokuqala ukubhabha nge -Pluto, isenza imilinganiselo eneenkcukacha kunye nokuqwalasela iplanethi encinci kunye neenyanga zayo. NgoSeptemba 2016, izazi ngeenkwenkwezi zabhengeza ukuba i-cap ebomvu-mdaka egquma i-Charon's North pole yenziwe ngama- tholins, i- organic macromolecules enokuba zizithako zobomi, kwaye leyo, ekhutshwe kwi -atmosphere ye-Pluto, iwela kwi-Charon kwi
Template:M
kude.
[6]
- ↑
"Gli astronomi declassano Plutone, solo otto i pianeti del sistema solare"
la Repubblica
24 agosto 2006
- ↑
"
https://cordis.europa.eu/article/id/26225-pluto-not-planet-say-astronomers/it
"
25 agosto 2006
- ↑
Subsurface oceans and deep interiors of medium-sized outer planet satellites and large trans-neptunian objects
(in English)
185
(1) novembre 2006 pp. 258?273
doi
:
10.1016/j.icarus.2006.06.005
- ↑
"Pluto's Orbit"
(in English)
- ↑
"Pluto Moons"
(in English)
- ↑
"New Horizons probes the mystery of Charon's red pole"
(in English) 11 settembre 2015