Wolfgang Amadeus Mozart
|
---|
|
Thong tin ca nhan
|
---|
Sinh
| |
---|
Ten khai sinh
| Johannes Chrysostomus Wolfgangus Theophilus Mozart
|
---|
Ngay sinh
| 27 thang 1, 1756
|
---|
N?i sinh
| Salzburg
|
---|
|
M?t
| |
---|
Ngay m?t
| 5 thang 12, 1791
|
---|
N?i m?t
| Vien
|
---|
Nguyen nhan
| B?nh lao
|
---|
|
An ngh?
| Ngh?a trang Thanh Marx
|
---|
N?i c? tru
| N?i sinh c?a Mozart
|
---|
Gi?i tinh
| nam
|
---|
Qu?c t?ch
| Giao ph?n v??ng quy?n Salzburg
|
---|
Ton giao
| Cong giao
|
---|
Ngh? nghi?p
| nha so?n nh?c
, giao vien am nh?c,
ngh? s? d??ng c?m
,
ngh? s? am nh?c
, ngh? s? đan organ, ngh? s? v? c?m
|
---|
Gia t?c
| gia đinh Mozart
|
---|
Gia đinh
| |
---|
B?
| Leopold Mozart
|
---|
M?
| Anna Maria Mozart
|
---|
Anh ch? em
| Maria Anna Mozart
|
---|
Hon nhan
| Constanze Mozart
|
---|
Con cai
| Karl Thomas Mozart
, Franz Xavier Wolfgang Mozart
|
---|
|
Th?y giao
| Johann Schobert
,
Johann Christian Bach
,
Leopold Mozart
, Giovanni Battista Martini
|
---|
H?c sinh
| Johann Nepomuk Hummel, Franz Xaver Sussmayr, Barbara Ployer, Thomas Attwood, Ignaz von Seyfried
|
---|
L?nh v?c
| opera
,
giao h??ng
,
concerto
,
nh?c thinh phong
, ng? t?u đan day, t? t?u đan day, nh?c giao h??ng,
am nh?c ton giao
,
nh?c c? đi?n
,
am nh?c
, bi?u di?n piano
|
---|
|
S? nghi?p ngh? thu?t
|
---|
N?m ho?t đ?ng
| 1761 ? 1791
|
---|
Trao l?u
| am nh?c c? đi?n
|
---|
Th? lo?i
| am nh?c c? đi?n
, sardana,
nh?c thinh phong
,
opera
,
giao h??ng
|
---|
Nh?c c?
| phong c?m, đan clavichor,
harpsichord
,
fortepiano
,
v? c?m
,
viola
,
d??ng c?m
,
đ?i phong c?m
|
---|
Tac ph?m
| Die Zauberflote
,
Le nozze di Figaro
,
Don Giovanni
,
Cosi fan tutte
,
Die Entfuhrung aus dem Serail
,
Giao h??ng s? 40
,
Eine kleine Nachtmusik
,
Requiem
|
---|
Gi?i th??ng
| Huan ch??ng đinh Thuc Ng?a Vang
|
---|
|
---|
|
|
Ch? ky
|
---|
|
Wolfgang Amadeus Mozart tren YouTube
va
IMDb
|
|
Wolfgang Amadeus Mozart
(
ti?ng đ?c:
[?v?lf?aŋ ama?deus ?moːtsart]
; ten đ?y đ? la
Johannes Chrysostomus Wolfgangus Theophilus Mozart
[1]
(
27 thang 1
n?m
1756
?
5 thang 12
n?m
1791
) la
nha so?n nh?c
ng??i Ao
. Ong la m?t trong nh?ng
nha so?n nh?c
n?i ti?ng, quan tr?ng va co nhi?u ?nh h??ng nh?t trong th? lo?i
nh?c c? đi?n
chau Au
. Cac tac ph?m c?a ong đ??c xem la đ?nh cao trong cac th? lo?i nh?c nh?
piano
,
nh?c thinh phong
,
nh?c giao h??ng
,
nh?c ton giao
va
opera
. Tuy phong cach nh?c c?a ong b? m?t s? ng??i che bai va khinh th??ng trong th?i đi?m đo, ong đ??c nhi?u nha so?n nh?c sau nay ng??ng m? va cac tac ph?m c?a ong tr? thanh m?t ph?n quan tr?ng trong nhi?u
bu?i hoa nh?c
.
Joseph Haydn
đa vi?t r?ng: "H?u th? s? khong th? nhin th?y tai n?ng nh? v?y trong 100 n?m".
[2]
Wolfgang Amadeus Mozart sinh ngay 27
thang 1 n?m 1756. Cha ong la
Leopold Mozart
(1719?1787) va m? la ba
Anna Maria
, nh? danh Pertl (1720?1778), c? tru t?i c?n nha s? 9 Getreidegasse ?
Salzburg
. Thanh ph? nay t?ng la th? ph? c?a T?ng giao ph?n Giao h?i Cong giao La Ma, m?t cong qu?c giao h?i thu?c
đ? qu?c La Ma Th?n thanh
ma sau nay thu?c
Ao
.
[3]
Ong Leopold Mozart la ng??i g?c
Augsburg
,
[4]
đ?c
, m?t nha so?n nh?c nh?, m?t giao vien co nhi?u kinh nghi?m. N?m 1743, ong đ??c b? nhi?m la nh?c cong ch?i v? c?m th? 4 trong đoan nh?c đ??c thanh l?p b?i Giam m?c Cong giao Count
Leopold Anton von Firmian
Giam m?c c?m quy?n c?a Salzburg (1713?1803).
[5]
B?n n?m sau, ong k?t hon v?i ba Anna Maria ? Salzburg. Leopold tr? thanh ch? huy pho c?a dan nh?c
Kapellmeister
vao n?m 1763. Vao n?m Mozart ra đ?i, ong Leopold đa xu?t b?n m?t cu?n sach giao khoa v? v? c?m co ten
Versuch einer grundlichen Violinschule
va đa đ?t đ??c thanh cong vang d?i.
[6]
Mozart la con ut trong s? 7 ng??i con ma co 5 ng??i đa m?t khi con be.
[7]
Ch? gai duy nh?t con l?i c?a ong la Maria Anna Mozart (1751?1829) v?i bi?t danh "Nannerl". Mozart đ??c lam l? r?a t?i sau khi sinh t?i nha th? St. Rupert's Cathedral. Theo h? s? r?a t?i thi ong đ??c đ?t ten
ti?ng La-tinh
la
Joannes Chrysostomus Wolfgangus Theophilus Mozart
. Ong th??ng t? g?i minh la "Wolfgang Amade Mozart"
[8]
khi l?n len nh?ng ong con co nhi?u ten g?i khac nhau.
Khi ch? gai c?a Mozart la Nannerl len 7 tu?i, co be b?t đ?u đ??c cha d?y cac bai h?c v? ch?i
đan phim
, trong luc đo c?u em trai 3 tu?i Mozart ng?i nhin. Nhi?u n?m sau khi Mozart m?t, ng??i ch? gai đa h?i t??ng l?i:
C?u ?y th??ng danh nhi?u gi? li?n tren phim đan, l?a ch?n cac quang 3 ma c?u ?n t??ng sau s?c nh?t va
ni?m vui
c?a c?u hi?n ro khi no nghe co v? hay... ? tu?i len 4, cha c?u, v?i m?t m?c tieu ro rang, đa b?t đ?u d?y c?u m?t vai b?n nh?c đ?n gi?n tren phim đan. V?i s? m?m m?i va chinh xac tuy?t v?i, c?u ch?i đan khong m?t chut l?i... N?m 5 tu?i, c?u đa sang tac nh?ng b?n nh?c đ?u tien trong khi ch?i v?i cha va Leopold la ng??i ghi l?i.
[9]
Nh?ng ph?n đ?u nay thu?c
Kochel-Verzeichnis.
1?5, đ??c ghi l?i trong cu?n h?i ky
Nannerl Notenbuch
.
Co m?t s? tranh cai c?a h?c gi? v? vi?c Mozart len 4 hay 5 tu?i khi ong t?o ra cac tac ph?m am nh?c đ?u tien c?a minh, du co nh?ng chut nghi ng? v? vi?c Mozart đa sang tac ra nh?ng quang 3 nh?c đ?u tien trong m?t vai tu?n ? cac ph?n cac nhau: KVs 1a,
[10]
1b
[11]
and 1c.
[12]
Solomon l?u y r?ng du ong Leopold la
giao vien
t?n t?y cho cac con ong, co b?ng ch?ng r?ng c?u be Mozart đa t? ra xu?t s?c trong vi?c phat tri?n xa h?n nh?ng gi c?u đ??c d?y.
[13]
Nh?ng sang tac đ?u tien đ?y v?t m?c loang c?a ong va nh?ng k?t qu? đ?t đ??c cho th?y tri tu? phat tri?n s?m v?i đan v? c?m la nh?
oc sang t?o
c?a chinh b?n than c?u be va mang đ?n s? ng?c nhien vo cung l?n cho ng??i cha.
[14]
Ong Leopold cu?i cung đa t? b? s? nghi?p sang tac đ? t?p trung phat tri?n tai n?ng c?a con trai, ma tai n?ng đo đang ngay cang n? r?.
[15]
Trong nh?ng n?m đ?u đ?i, cha Mozart la giao vien duy nh?t c?a ong. Cung v?i am nh?c, cha ong đa d?y cac con minh nhi?u ngo?i ng? va cac mon h?c thu?t.
[13]
Trong su?t th?i nien thi?u, Mozart cung gia đinh đa th?c hi?n nhi?u chuy?n đi kh?p Chau Au ma t?i đo ong cung ng??i ch? gai đa bi?u di?n nh? nh?ng
th?n đ?ng
.
Nh?ng s? ki?n nay b?t đ?u b?ng m?t bu?i
tri?n lam
vao
n?m 1762
t?i cung đi?n c?a Tuy?n h?u t??c Maximilian III Joseph c?a Bavaria ?
Munich
va t?i Cung đi?n Hoang gia ?
Vien
va
Prague
.
M?t chuy?n l?u di?n ti?p đo keo dai 3 n?m r??i, c? gia đinh đa đ?n cac cung đi?n t?i Munich,
Mannheim
, Paris, London,
[16]
The Hague
, ti?p đ?n l?i t?i Paris va tr? v? nha qua Zurich,
Donaueschingen
va Munich.
[
c?n d?n ngu?n
]
Mozart vi?t b?n giao h??ng đ?u tien n?m len 8 tu?i. Co th? cha ong đa chuy?n bien h?u h?t cho ong.
[18]
Trong chuy?n đi nay, Mozart đa g?p m?t s?
nh?c cong
va t? minh lam quen v?i cac tac ph?m c?a cac nh?c cong khac. M?t trong nh?ng s? ?nh h??ng quan tr?ng đo la
Johann Christian Bach
, ng??i ma Mozart ghe th?m ? London trong n?m 1764 va 1765. Gia đinh ong l?i t?i Vien vao cu?i n?m 1767 va ? l?i đo cho đ?n thang 12 n?m 1768.
Nh?ng chuy?n đi nay th??ng g?p kho kh?n do đi?u ki?n đi l?i con tho s?.
[19]
C? gia đinh ph?i đ?i th? m?i va ti?n hoan tr? t? gi?i quy t?c va h? ph?i ch?u đ?ng cac c?n b?nh hi?m ngheo, dai d?ng xa nha: đ?u tien la ong Leopold (London, mua he n?m 1764),
[20]
sau đo đ?n hai con (The Hague, mua thu n?m 1765).
[21]
Sau m?t n?m v?
Salzburg
, ong Leopold va Mozart b?t đ?u len đ??ng đ?n
Italia
, đ? l?i m? va ch? gai ? nha. Chuy?n đi keo dai t? thang 12 n?m1769 t?i thang 3 n?m 1771. Gi?ng v?i nh?ng hanh trinh thu? đ?u, ong Leopold mu?n pho di?n cac kh? n?ng c?a con trai nh? m?t ngh? s? trinh di?n va m?t nh?c cong tr??ng thanh nhanh chong. Mozart đa g?p
Josef Myslive?ek
va
Giovanni Battista Martini
?
Bologna
va đ??c nh?n lam thanh vien c?a dan nh?c giao h??ng H?c vi?n ngh? thu?t Accademia Filarmonica danh ti?ng.
T?i
Roma
, n?m 14 tu?i, ong đ??c nghe b?n nh?c
Miserere
c?a Gregorio Allegri hai l?n trong bu?i bi?u di?n t?i nha th? Sistine Chapelle va đa vi?t l?i theo tri nh?, nh? v?y xu?t b?n cac b?n sao chep trai phep đ?u tien khi ma b?n nh?c nay thu?c quy?n s? h?u đ??c b?o v? nghiem ng?t c?a toa thanh Vatican.
[22]
[23]
T?i
Milan
, Mozart đa vi?t v? nh?c k?ch
Mitridate, re di Ponto
(1770) va đa đ??c trinh di?n t?o nen thanh cong. đi?u nay đa d?n đ?n s? ra đ?i c?a cac v? nh?c k?ch sau nay. Ong cung cha tr? l?i Milan 2 l?n (thang 8?thang 12 n?m 1771; thang 10 n?m 1772 ? thang 3 n?m 1773) v?i vi?c sang tac va cho ra m?t
Ascanio in Alba
(
1771
) va
Lucio Silla
(
1772
). Ong Leopold đa hy v?ng chuy?n vi?ng th?m nay s? đem l?i k?t qu? la con trai ong đ??c b? nhi?m v? tri chuyen nghi?p ? Y nh?ng nh?ng hy v?ng nay ch?a bao gi? đ??c th?c hi?n.
[24]
Cu?i chu?i hanh trinh cu?i cung ? Y, Mozart đa vi?t nen nh?ng tac ph?m
thanh ca
đ?c t?u đ?u tien, ma v?n con đ??c trinh di?n r?ng rai cho đ?n ngay nay,
Exsultate, jubilate
, K. 165.
Kho?ng cu?i n?m 1769, n?ng khi?u am nh?c s?m phat tri?n c?a Mozart đa b?t đ?u n? r?, tuy m?i ch? len m??i ba, c?u b?t đ?u s? nghi?p sang tac m?t cach nghiem tuc. đ?c T?ng Giam m?c t?i Salzburg la Sigismund von Schrattenbach (1753 - 1771) đa ch?p nh?n Mozart nh? m?t
nh?c tr??ng
, b?ng cach c?p m?t kho?n thu nh?p cho c?u. Hai cha con Mozart đa th?c hi?n ba chuy?n vi?n du sang Y đ? cong di?n, h? đa đ??c cong nh?n va gay đ??c s? chu y đ?n s? nghi?p c?a c?u trong gi?i quy t?c ? đo. T?i
Milano
Mozart đ??c ?y nhi?m vi?t opera, v?
Mitridate
. V? nay sau đo, do chinh Mozart ch? huy, đa đ??c tan th??ng n?ng nhi?t. Tr? v? Salzburg, Mozart bien so?n m?t lo?t
giao h??ng
va nh?c ph?ng s? cho
giao h?i
.
Vi?c tr? v? Salzburg c?a Wolfgang vao 1773 la m?t trong nh?ng c?t m?c, luc ?y co m?t s? bung n? sang tac khac th??ng, va m?t s? chuy?n ti?p ra kh?i ?nh h??ng am nh?c
Y
đ? thien v? phong cach am nh?c
đ?c
, đ??c đ?i di?n b?i
Joseph Haydn
.
V?
T?ng Giam m?c
m?i, ngai
Ba t??c
Hieronymus von Colloredo (1772 - 1803), khong m?y hai long v?i t?n su?t yeu c?u c?a Mozart. V? ph?n Mozart, khi th?y m?c s?ng c?a
Salzburg
đa t?ng len nhi?u, nh?ng s? yeu chu?ng ngh? thu?t thi xu?ng d?c đang đau bu?n, luc ?y, m?i quan h? c?a Mozart v?i Ba t??c Colloredo ngay cang tr? nen gay g?t.
Cu?i cung, vao thang 8 n?m 1777, ? tu?i hai m??i m?t, Wolfgang xin t? nhi?m, va Ba t??c Colloredo đa đ?ng y. Th?i gian nay, Leopold quy?t đ?nh r?ng ong ph?i con ? l?i ph?c v? nha th?. Cho nen Wolfgang cung m? đa chuy?n đi Munchen, r?i đ?n
Mannheim
.
Trong nh?ng thanh ph? nay, Mozart co c? h?i đ? trinh di?n v?i m?t s? nh?ng nh?c s? tinh t? nh?t chau Au, nh?ng khong co vi?c lam lau dai nao.
Tuy v?y, Mozart đa l?u l?i Mannheim m?t it lau. Anh đa ph?i long m?t ca s? m??i sau tu?i v?a tai n?ng v?a xinh đ?p, ti?u th?
Aloysia Weber
. Wolfgang đa lam kinh ho?ng ng??i cha, khi?n ong ph?i ra s?c thuy?t ph?c con trai chuy?n t?i
Paris
.
T?i
Paris
, Mozart bien so?n giao trinh am nh?c, ti?p xuc cac nha xu?t b?n, vi?t b?t c? cai gi anh co th? ban ho?c trinh di?n - nh?ng b?n sonata cho đan violin va đan phim, m?t concerto cho
sao
va
th? c?m
, nh?ng b?n bi?n t?u đan phim, va symphony
Paris
c?a anh. Nh?ng thanh ph? nay t? ra la s? chan n?n khac. Mozart ti?p t?c đanh v?t v?i kho?n tai chinh eo h?p va l?i b? đe n?ng them b?ng cai ch?t c?a ng??i m?. Bu?n ba va mi?n c??ng, anh tr? v? Salzburg que cha, mang theo n? n?n, nh?ng tin t??ng r?ng vi?n c?nh c?a minh s? sang s?a h?n. Ng??i yeu c?a anh, ti?u th? Aloysia, trong th?i gian ?y đa chuy?n đi v?i gia đinh t?i thanh Vien, n?i ma ng??i ta mu?n co ?y k?t hon v?i m?t di?n vien kiem h?a s? tai t?,
Joseph Lange
.
Khi nh?n nhi?m v? nh?c tr??ng va đ?m
đ?i phong c?m
cho nha th? l?n, Mozart c?m th?y nh?ng nhi?m v? đo qua t? nh?t. Vao 1781 anh t?i Munchen đ? di?n opera, v?
Idomeneo
, m?t thanh cong r?c r?. Sau đo, đ??c toa T?ng Giam m?c tri?u h?i v? thanh
Vien
, Mozart đa tim th?y m?t cong vi?c co uy tin. Nh?ng m?i quan h? c?ng th?ng gi?a v? giao s? va nh?c s? đa khi?n Mozart cu?i cung đa t? rut lui vao thang 6 n?m đo.
Co l? trong nh?ng thang k? ti?p Mozart đa g?p Haydn l?n th? nh?t, ng??i nh?c s? nay đang vi?ng th?m thanh Vien. Tinh b?ng h?u phat tri?n đa mang l?i ?nh h??ng cho t?t cong vi?c c?a c? hai nh?c s? v? sau. Mozart, trong th?i gian ?y, đa c? ng? v?i gia đinh Weber, va r?i, vao n?m 1782, k?t hon v?i ti?u th? Constanze (1762 - 1842), em gai c?a Aloysia, m?c du g?p s? ph?n đ?i m?nh m? c?a cha ru?t. T? đo, co m?t s? lanh đ?m gi?a Wolfgang va cha c?a anh ma khong bao gi? han g?n đ??c. Trong nh?ng v?n đ? tai chinh, c? Wolfgang l?n Constanze đ?u khong th?n tr?ng. H? đa s?m r?i vao tinh tr?ng kho kh?n.
Khong co kh? n?ng đ? gi? m?t s? ch? đ?nh lau dai, Mozart l?i so?n giao trinh va vi?t nh?c đ? ki?m ti?n. Vi mu?n đ??c neu danh nh? m?t ng??i ch?i
piano
, ong vi?t nhi?u nh?ng
concerto
piano tuy?t v?i cho chinh minh.
M?t th?i gian sau, ong đ?t đ??c k?t qu? đang k?. Thanh cong vang d?i sau v? opera
Le nozze di Figaro
(đam c??i Figaro), Mozart du l?ch t?i
Praha
, n?i ong đ??c ?y nhi?m vi?t m?t opera m?i. H?p tac v?i v?n hao
Lorenzo da Ponte
, trong n?m 1787, Mozart hoan thanh v?
Don Giovanni
. đa s? m?i ng??i khen ng?i, nh?ng co nhi?u y ki?n cho r?ng am nh?c c?a ong ngay cang kho ti?p c?n h?n. Phong thai am nh?c nh? nhang tr??c đay c?a ong đang bi?n m?t d?n; nh?c cong va thinh gi? co nhi?u l?i than phi?n la ngay cang kho c?m th? h?n.
10 n?m cu?i đ?i c?a Mozart la m?t th?i k? dai c?a c? s? đau kh? do tai chinh ki?t qu?, l?n s?c m?nh sang t?o khac th??ng. 3 b?n
giao h??ng
cu?i cung, đ??c vi?t trong vong 6 tu?n l? vao n?m 1788 đa khong bao gi? đ??c trinh t?u luc sinh th?i c?a ong. T?ng c?ng, nh?ng n?m nay ong đa sang tac nh?ng h?n 200 tac ph?m thu?c nhi?u th? lo?i khac nhau.
N?m 1791, Mozart g?p kho kh?n trong vi?c so?n nh?c cho v? opera
Die Zauberfloete
(Cay sao th?n), khi h?p tac v?i v?n hao
Emanuel Schikaneder
.
Cong vi?c b? gian đo?n trong thang 7 vi m?t chuy?n vi?ng th?m c?a nhan v?t l? m?t huy?n bi đa đ?a ra đ? ngh? h?u h?nh cho tac ph?m
Requiem
. Tam h?n b? ch?n đ?ng v?i đ? tai nay vi c?m nghi?m s? suy tan do s?c kh?e c?n ki?t, Mozart tr? nen b? am ?nh v?i nh?c đ? l? m? danh cho s? ra đi c?a chinh minh. Co nhi?u gi? thuy?t c? ly gi?i r?ng ai co th? đa ?y nhi?m m?t cong vi?c nh? v?y. M?t nha sang tac nao đo mu?n s? d?ng tac ph?m v?i ten c?a h?? M?t ng??i b?n gia c? g?ng bi m?t giup đ? Mozart v? m?t tai chinh?
Thang 9, tac ph?m
Die Zauberflote
đ??c hoan thanh va trinh di?n. Mozart vi?t ti?p
Requiem
, nh?ng khong th? hoan thanh no. Ong qua đ?i vao luc 0:55 r?ng sang ngay 5 thang 12 n?m 1791. Hom sau, b?n be đ?n tham d? tang l? ngoai tr?i; Constanze khong đ? s?c đ? co m?t. Sau đo, gi?a m?t c?n bao tuy?t d? d?i, thi hai đ??c chuyen ch? khong co ng??i đ?a ti?n t?i m?t đ?t thanh ben ngoai c?ng thanh ph?, theo t?p t?c luc b?y gi? c?a t?ng l?p trung l?u Ao. Gia đinh Mozart vi kho kh?n đa đ?a thi hai chon trong m?t ngh?a trang cong c?ng c?a ng??i ngheo đ? Mozart yen gi?c ngan thu. Ong đ??c chon c?t t?i ngh?a trang Sankt Marxer Friedhof
N?m
|
Tu?i
|
S? ki?n trong đ?i
|
S? ki?n trong s? nghi?p
|
S? ki?n l?ch s?
|
1756
|
0
|
Sinh t?i
Salzburg
,
27 thang 1
.
|
|
Cu?c
Chi?n tranh B?y n?m
bung n?.
|
1758
|
2
|
|
|
Domenico Scarlatti
va
Johann Stamitz
qua đ?i.
|
1759
|
3
|
B?t đ?u ch?i clavier.
|
|
George Frederick Handel
qua đ?i.
|
1760
|
4
|
B?t đ?u nh?ng bai h?c v?i cha, ong Leopold.
|
|
George III
len ngoi
vua
t?i Anh Qu?c.
|
1761
|
5
|
|
Bien so?n nh?ng khuc nh?c đ?u tien.
|
1762
|
6
|
B?t đ?u nh?ng chuy?n vi?n du, du l?ch t?i
Munchen
va
Vien
va xu?t hi?n đ?u tien nh? m?t th?n đ?ng.
|
Vi?t nh?ng khuc nh?c cho đan phim đ?u tien, b?n
minuet
va m?t
allegro
, K.1-5 (Xem:
Ch? s? K
).
|
Ekaterina II đ?i đ?
len ngoi N? hoang
Nga
.
|
1763
|
7
|
Vi?t cho nh?ng bu?i hoa nh?c ?
đ?c
,
Phap
va
Ha Lan
.
|
Bien so?n nh?ng khuc nh?c đ?u tien cho
v? c?m
, K.6-8.
|
Cu?c Chi?n tranh B?y n?m ch?m d?t
|
1764
|
8
|
Ti?p t?c du l?ch sang
Luan đon
. G?p
Johann Christian Bach
va ch?i nh?c cho vua George III.
|
Bien so?n nh?ng b?n nh?c hoa t?u đ?u tien, K.16 va 19.
|
|
1765
|
9
|
L?u l?i Luan đon cho đ?n mua thu. Tr? v? l?i l?c đ?a, b? nhi?m b?nh s?t phat ban.
|
|
|
1766
|
10
|
Sau nh?ng bu?i hoa nh?c t?i
Versailles
,
Geneve
va Munchen, quay v? Salzburg. Cu?c hanh trinh đ?u tien đa keo dai g?n ba n?m r??i.
|
|
|
1767
|
11
|
T?nh d??ng m?t n?m t?i Salzburg sau c?n
b?nh đ?u mua
.
|
Bien so?n lo?t đ?u tien nh?ng
concerto
cho
d??ng c?m
, K.37, 39 va 41.
|
George Philipp Telemann
qua đ?i.
|
1768
|
12
|
Ch?i nh?c cho N? hoang
Ao
Maria Theresia
t?i kinh đo Vien.
|
Vi?t nh?c cho cac v?
opera
La finta semplice
va
Bastien and Bastienne
.
|
|
1769
|
13
|
Du l?ch t?i
Y
v?i cha. Thanh cong r?c r? t?i
Verona
.
|
Bien so?n nh?ng
b? l?
đ?u tien va m?t s?
giao h??ng
.
|
Napoleon Bonaparte
ra đ?i.
|
1770
|
14
|
Tr?n n?m nay l?u di?n trong nh?ng thanh ph? l?n c?a
Y
.
|
Vi?t
t? t?u
đan day
đ?u tien, K.80, va opera
Mitridate
trinh di?n đ??c 21 l?n.
|
Ludwig van Beethoven
ra đ?i.
|
1771
|
15
|
Tr? v? Salzburg m?t th?i gian ng?n va l?n n?a du l?ch t?i
Y
.
|
Vi?t opera
Ascanio in Alba
.
|
|
1772
|
16
|
Hieronymus von Colloredo lam T?ng Giam m?c
Salzburg
.
|
Vi?t opera
Lucio Silla
.
|
Cu?c chia c?t Ba Lan l?n th? nh?t
|
1773
|
17
|
Khong thanh cong khi nh?n s? ch? đ?nh nhi?m v? ? giao đ??ng Maria Theresia.
|
Ti?p t?c vi?t t? t?u đan day va divertimenti.
|
Tac ph?m
Faust
c?a đ?i thi hao
Goethe
xu?t b?n.
|
1774
|
18
|
H?u h?t n?m ? t?i Salzburg. Vao thang 12, du l?ch t?i Munchen.
|
So?n b? l? cung Fa, K.192.
|
|
1775
|
19
|
Tr?n n?m ? t?i Salzburg.
|
Vi?t n?m concerto cho v? c?m.
|
|
1776
|
20
|
? t?i Salzburg. M?i quan h? v?i đ?c T?ng Giam m?c Colloredo x?u đi.
|
Vi?t serenade
Haffner
, K.250 va concerto cho ba d??ng c?m, K.242.
|
Hoa K?
tuyen b? đ?c l?p.
|
1777
|
21
|
Cung m? chuy?n đ?n
Paris
. D?ng chan t?i
Mannheim
, g?p va yeu Aloysia Weber.
|
Vi?t concerto cho d??ng c?m cung Eb, K.271.
|
|
1778
|
22
|
Chia tay Aloysia ? Mannheim va len đ?n Paris. M? c?a Mozart nga b?nh va qua đ?i. Quay v? Salzburg, đ?n th?m Aloysia t?i Munchen, nh?ng nang kh??c t? chang.
|
Vi?t giao h??ng
Paris
, s? 31 cung D, K.297.
|
Cac nha hi?n tri?t
Voltaire
va
Jean-Jacques Rousseau
qua đ?i.
Cu?c
Chi?n tranh K? v? Bayern
bung n?
|
1779
|
23
|
Tr? thanh nh?c s? đ?i phong c?m cho T?ng Giam m?c Colloredo t?i Salzburg.
|
Vi?t Sinfonia Concertante for Violin and Viola, K.364.
|
Cu?c Chi?n tranh K? v? Bayern ch?m d?t.
|
1780
|
24
|
? Salzburg cho đ?n h?t n?m khi du l?ch t?i Munchen. Aloysia Weber k?t hon v?i Joseph Lange.
|
Vi?t opera
Idomeneo
va b? l? cung C, K.317.
|
N? hoang Maria Theresia m?t, Hoang đ?
Joseph II
len k? v?.
|
1781
|
25
|
Ng?ng ph?c v? T?ng Giam m?c Colloredo va chuy?n đ?n thanh Vien. H?a hon v?i em gai c?a Aloysia, ti?u th? Constanze. G?p
Joseph Haydn
.
|
B?t đ?u vi?t v? opera
Die Entfuehrung aus dem Serail
.
|
Quy?n
Phe phan ly tinh thu?n tuy
c?a
Emmanuel Kant
xu?t b?n.
|
1782
|
26
|
Vi?t cho nh?ng bu?i hoa nh?c c?a thanh Vien. K?t hon v?i Constanze.
|
Vi?t giao h??ng
Haffner
, K.385; va cac concerto cho d??ng c?m, K. 413, K.415; t? t?u đan day s? 14, K.387, Tuy?n t?p danh cho Haydn đ?u tien.
|
Johann Christian Bach
qua đ?i.
|
1783
|
27
|
Cai ch?t c?a đ?a con trai đ?u long. đ?a Constanze v? Salzburg đ? cho nang lam quen v?i cha va ch? gai, nh?ng Leopold khong c?m thong.
|
Vi?t dang d? b? l? cung Cm, K.427; hoan thanh giao h??ng
Linz
, s? 36, K.425, va t? t?u đan day khac danh cho Haydn, K.428.
|
|
1784
|
28
|
Sinh con trai, Karl Thomas. đ??c k?t n?p vao
h?i Tam đi?m
|
Bien so?n m?t lo?t concerto cho d??ng c?m, K.440, K.450, K.451, K.453, K.459.
|
|
1785
|
29
|
|
B?t đ?u h?p tac v?i da Ponte vi?t v? opera
đam c??i Figaro
. Hoan thanh b? t? t?u đan day va concerto cho d??ng c?m cho Haydn, K.466, K.467, K.482.
|
Vua
Ph?
Friedrich II đ?i đ?
thi?t l?p "
Lien minh cac V??ng h?u
" ch?ng Ao.
|
1786
|
30
|
Con trai th? ba sinh va ch?t.
|
Vi?t concerto cho d??ng c?m cung C, K.503.
|
Vua Friedrich II đ?i đ? qua đ?i.
|
1787
|
31
|
Trong chuy?n vi?ng th?m
Praha
đ??c m?i vi?t m?t v? opera. đ??c Beethoven 17 tu?i vi?ng th?m khi đ?n thanh Vien. Ong Leopold qua đ?i. Sinh con gai nh?ng ch?t luc sau thang tu?i.
|
Vi?t opera
Don Giovanni
va
Eine kleine Nachtmusik
.
|
Cu?c
Chi?n tranh Ao-Th? Nh? K? (1787?1791)
bung n?
|
1788
|
32
|
V? Campus thanh cong vang d?i ? ch?n kinh ki Vien
|
Ba giao h??ng cu?i cung: s? 39 cung Eb, K.543;
s? 40 Cung Gm
, K.550;
Jupiter
, s? 41 cung C, K.551.
|
|
1789
|
33
|
Du l?ch t?i thanh
Berlin
. Ch?i cac tac ph?m organ c?a Bach. đ?a con gai khac đ??c sinh ra va ch?t.
|
B?t đ?u vi?t v? opera
Cosi fan tutte
.
|
Cach m?ng Phap
bung n? v?i vi?c pha ng?c
Bastille
.
|
1790
|
34
|
N? n?n luc đ?u, chuy?n đi
Mainz
,
Mannheim
, Munchen va
Frankfurt am Main
, nh?ng chuy?n đi b?t l?i. S?c kh?e suy s?p.
|
|
|
1791
|
35
|
Ng??i l? m?t ?y nhi?m vi?t
Requiem
(C?u h?n). Praha m?i vi?t m?t opera cho l? đ?ng quang c?a Hoang đ?
Leopold II
. Ng??i b?n, Schikaneder, h?i v? hoan thanh c?a tac ph?m "Die Zauberfloete". Qua đ?i ngay
5 thang 12
.
|
Nh?ng v? opera đ??c hoan thanh va trinh di?n:
La clemenza di Tito
(
6 thang 9
) va
Die Zauberfloete
(
30 thang 9
). B? l? Requiem khong hoan thanh.
|
Cu?c Chi?n tranh Ao-Th? Nh? K? ch?m d?t
|
D??i đay la m?t s? tac ph?m c?a Mozart theo m?t vai th? lo?i. "K." ho?c "KV" la vi?t t?t c?a "Kochel Verzeichnis", ngh?a la nien đ?i (theo ngay sang tac) cac tac ph?m c?a Mozart theo Ludwig von Kochel. Chu y r?ng danh m?c nay đ??c c?i thi?n nhi?u l?n, d?n đ?n m?t vai s? nh?p nh?ng ? m?t vai s? KV.
- March in D major
, K. 62
- March in D major
, K. 189
- March in C major
, K. 214
- March in D major
, K. 237
- March in F major
, K. 248
- March in D major
, K. 249
- March in D major
, K. 290
- March in D major
, K. 335, s? 1
- March in D major
, K. 335, s? 2
- March in C major
, K. 408, s? 1
- March in D major
, K. 408, s? 2
Sonata danh cho d??ng c?m
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
- Piano Sonata s? 1
đo tr??ng, K. 279 (
mua he
t?i
Munich
n?m
1774
)
- Piano Sonata s? 2
Fa tr??ng, K. 280 (Mua he t?i
Munich
n?m 1774)
- Piano Sonata s? 3
Si giang, K. 281 (Mua he t?i
Munich
n?m 1774)
- Piano Sonata s? 4
Mi giang, K. 282 (Mua he t?i
Munich
n?m 1774)
- Piano Sonata s? 5
Sol tr??ng, K. 283 (Mua he t?i
Munich
n?m 1774)
- Piano Sonata s? 6
Re tr??ng, K. 284 (
mua xuan
t?i
Munich
n?m
1775
)
- Piano Sonata s? 7
đo tr??ng, K. 309 (
thang 11
t?i
Mannheim
n?m
1777
)
- Piano Sonata s? 8
La th?ng, K. 310 (Mua he t?i
Paris
n?m 1778)
- Piano Sonata s? 9
Re tr??ng, K. 311 (thang 11
Mannheim
n?m 1777)
- Piano Sonata s? 10
đo tr??ng, K. 330 (n?m
1783
)
- Piano Sonata s? 11 "Turkish Rondo"
La tr??ng, K. 331 (n?m 1783)
- Piano Sonata s? 12
Fa tr??ng, K. 332 (n?m 1783)
- Piano Sonata s? 13
Si giang, K. 333 (n?m 1783)
- Piano Sonata s? 14
đo th?ng, K. 457 (
thang 10
t?i
Vien
n?m
1784
)
- Piano Sonata s? 15
Fa tr??ng, K. 533/494 (
thang 1
t?i
Vien
n?m
1788
)
- Piano Sonata s? 16
đo tr??ng, K. 545 (ngay 26 thang 6 n?m
1788
t?i
Vien
)
- Piano Sonata s? 17
Si giang, K. 570 (thang 2 n?m
1789
t?i
Vien
)
- Piano Sonata s? 18
Re tr??ng, K. 576 (thang 7 t?i
Vien
n?m 1789)
Concerto danh cho d??ng c?m
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
- Piano Concerto s? 1 Fa tr??ng, K. 37
- Piano Concerto s? 2
Si giang tr??ng
, K. 39
- Piano Concerto s? 3 Re tr??ng, K. 40
- Piano Concerto s? 4 Sol tr??ng, K. 41
- Piano Concerto s? 5 Re tr??ng, K. 175
- Piano Concerto s? 6 Si giang tr??ng, K. 238
- Piano Concerto s? 7 Fa tr??ng, K. 242
- Piano Concerto s? 8 đo tr??ng, K. 246
- Piano Concerto s? 9
Mi giang tr??ng
, K. 271
- Piano Concerto s? 10 Mi giang tr??ng, K. 365
- Piano Concerto s? 11 Fa tr??ng, K. 413
- Piano Concerto s? 12 La tr??ng, K. 414
- Piano Concerto s? 13 đo tr??ng, K. 415
- Piano Concerto s? 14 Mi giang tr??ng, K. 449
- Piano Concerto s? 15 Si giang tr??ng, K. 450
- Piano Concerto s? 16 Re tr??ng, K. 451
- Piano Concerto s? 17 Sol tr??ng, K. 453
- Piano Concerto s? 18 Si giang tr??ng, K. 456
- Piano Concerto s? 19 Fa tr??ng, K. 459
- Piano Concerto s? 20 Re th?, K. 466
- Piano Concerto s? 21 đo tr??ng, K. 467
- Piano Concerto s? 22 Mi giang tr??ng, K. 482
- Piano Concerto s? 23 La tr??ng, K.488
- Piano Concerto s? 24 đo th?, K. 491
- Piano Concerto s? 25 đo tr??ng, K. 503
- Piano Concerto s? 26 Re tr??ng, K. 537
- Piano Concerto s? 27 Si giang tr??ng, K. 595
- 7 Menuets
, K. 65a/61b
- 4 Contredanses
, K. 101/250a
- 20 Menuets
, K. 103
- 6 Menuets
, K. 104/61e
- 6 Menuets
, K. 105/61f
- Menuet in E-flat
, K. 122
- Contredanse in B-flat
, K. 123
- 6 Menuets
, K. 164
- 16 Menuets
, K. 176
- 4 Contredanses
, K. 267/271c
- Gavotte in B-flat
, K. 300
- 3 Menuets
, K. 363
- 5 Menuets
, K. 461
- 6 Contredanses
, K. 462/448b
- 2 Quadrilles
, K. 463/448c
- 6 German Dances
, K. 509
- Contredanse in D, "Das Donnerwetter
"
, K. 534
- Contredanse in C, "La Bataille"
, K. 535
- 6 German Dances
, K. 536
- 6 German Dances
, K. 567
- 12 Menuets
, K. 568
- 6 German Dances
, K. 571
- 12 Menuets
, K. 585
- 12 German Dances
, K. 586
- Contredanse in C, "Der Sieg vom Helden Koburg
"
, K. 587
- 6 Menuets
, K. 599
- 6 German Dances
, K. 600
- 4 Menuets
, K. 601
- 4 German Dances
, K. 602
- 2 Contredanses
, K. 603
- 2 Menuets
, K. 604
- 3 German Dances
, K. 605
- 6 German Dances
, K. 606
- 5 German Dances
, K. 609
- Contredanse in G
, K. 610
- Church Sonata No. 1
K. 41h (1772)
- Church Sonata No. 2
K. 68 (1772)
- Church Sonata No. 3
K. 69 (1772)
- Church Sonata No. 4 in D
, K. 144 (1772)
- Church Sonata No. 5 in F
, K. 145 (1772)
- Church Sonata No. 6 in B
', K. 212 (1775)
- Church Sonata No. 7 in F''
, K. 241a (1776)
- Church Sonata No. 8 in A
, K. 241b (1776)
- Church Sonata No. 9 in G
, K. 241 (1776)
- Church Sonata No. 10 in F
, K. 244 (1776)
- Church Sonata No. 11 in D
, K. 245 (1776)
- Church Sonata No. 12 in C
, K. 263 (1776)
- Church Sonata No. 13 in G
, K. 274 (1777)
- Church Sonata No. 14 in C
, K. 278 (1777)
- Church Sonata No. 15 in C
, K. 328 (1779)
- Church Sonata No. 16 in C
, K. 329 (1779)
- Church Sonata No. 17 in C
, K. 336 (1780)
- Die Schuldigkeit des ersten Gebots
, K. 35 (1767)
- Apollo et Hyacinthus
, K. 38 (1767)
- Bastien und Bastienne
, K. 50=46b (1768)
- La finta semplice
, K. 51 (1768)
- Mitridate, re di Ponto
, K. 87 (1770)
- Ascanio in Alba
, K. 111 (1771)
- Betulia liberata
, K. 118=74c (1771)
- Il sogno di Scipione
, K. 126 (1772)
- Lucio Silla
, K. 135 (1772)
- Thamos, Konig in Agypten
(1773, 1775)
- La finta giardiniera
, K. 196 (1774?75)
- Il re pastore
, K. 208 (1775)
- Zaide
, K. 344 (1779)
- Idomeneo
, K. 366 (1781)
- Die Entfuhrung aus dem Serail
, K. 384 (1782)
- L'oca del Cairo
, K. 422 (1783)
- Lo sposo deluso
, K. 430
- Der Schauspieldirektor
, K. 486 (1786)
- Le nozze di Figaro
, K. 492 (1786)
- Don Giovanni
, K. 527 (1787)
- Cosi fan tutte
, K. 588 (1789)
- Die Zauberflote
, K. 620 (1791)
- La clemenza di Tito
, K. 621 (1791)
M?c du m?t s? tac ph?m th?i k? đ?u c?a Mozart đ??c vi?t cho
harpsichord
, nh?ng trong th?i gian nay ong c?ng đa co c? h?i lam quen v?i nh?ng cay đan
fortepiano
đ??c ch? t?o b?i ng??i th? vung
Regensburg
Franz Jakob Spath
.
[25]
Khi Mozart đ?n th?m
Augsburg
, ong đa r?t ?n t??ng va đanh gia cao nh?ng cay đan piano c?a
Stein
va chia s? đi?u nay trong m?t b?c th? g?i cho cha minh.
[25]
Ngay 22 thang 10 n?m 1777, Mozart đa cong di?n tac ph?m
concerto triple-piano(K.242)
c?a minh tren cac cay đan c?a
Stein
.
[26]
Demmler, ng??i ch?i đan organ c?a Nha th? Augsburg, ch?i ph?n đ?u tien, Mozart ch?i ph?n th? hai va Stein ch?i ph?n th? ba.
[27]
N?m 1783 khi s?ng ?
Vien
, ong đa mua m?t cay đan c?a hang
Walter
.
[28]
Theo
Leopold Mozart
trong m?t b?c th? g?i cho con gai, nha so?n nh?c Mozart r?t g?n bo v?i cay đan
fortepiano
Walter c?a minh: "Khong th? di?n t? đ??c s? nao nhi?t nay. đan piano c?a anh trai con đa đ??c di chuy?n it nh?t m??i hai l?n t? nha đ?n nha hat ho?c đ?n nha ng??i khac."
[29]
-
KV 331
, nh?p 13 đ?n nh?p 15
nghe
ⓘ
-
KV 364
-
Tric t?
Ein Muskalischer Spaß
showing his experiment of multitonality,
KV 522
Play
ⓘ
-
Trang cu?i c?a Requiem
-
KV 545
ph?n m? đ?u
nghe
ⓘ
-
K626
Requiem
- ^
Ten chinh xac c?a Mozart lien quan đ?n nhi?u v?n đ? ph?c t?p; xem chi ti?t trong bai
Ten c?a Mozart
.
- ^
Landon, Howard Chandler Robbins (1976).
Haydn: Chronicle and Works, Volume 2
. Indiana University Press. tr. 118.
ISBN
9780253370037
.
- ^
Source: Wilson (1999, 2). The many changes of European political borders since Mozart's time make it difficult to assign him an unambiguous nationality; for discussion see
Mozart's nationality
.
- ^
Solomon 1995
, tr. 21
L?i harv: khong co m?c tieu: CITEREFSolomon1995 (
tr? giup
)
- ^
Eisen
L?i harv: khong co m?c tieu: CITEREFEisen (
tr? giup
)
- ^
Solomon (1995, 32)
- ^
"Maria Anna Pertl"
,
Genealogical database
by Daniel de Rauglaudre. (retrieved ngay 14 thang 6 n?m 2012)
- ^
Deutsch 1965
, tr. 9
L?i harv: khong co m?c tieu: CITEREFDeutsch1965 (
tr? giup
)
- ^
Deutsch 1965
, tr. 455
L?i harv: khong co m?c tieu: CITEREFDeutsch1965 (
tr? giup
)
- ^
“Andante in C major, K.1a (Mozart, Wolfgang Amadeus)”
.
IMSLP
. imslp.org. ngay 21 thang 4 n?m 2014
. Truy c?p ngay 20 thang 12 n?m 2014
.
- ^
“Allegro in C major, K.1b (Mozart, Wolfgang Amadeus)”
.
IMSLP
. imslp.org. ngay 23 thang 5 n?m 2012
. Truy c?p ngay 20 thang 12 n?m 2014
.
- ^
“Allegro in F major, K.1c (Mozart, Wolfgang Amadeus)”
.
IMSLP
. imslp.org. ngay 15 thang 1 n?m 2014
. Truy c?p ngay 20 thang 12 n?m 2014
.
- ^
a
b
Solomon 1995
, tr. 39?40
L?i harv: khong co m?c tieu: CITEREFSolomon1995 (
tr? giup
)
- ^
Deutsch 1965
, tr. 453
L?i harv: khong co m?c tieu: CITEREFDeutsch1965 (
tr? giup
)
- ^
Solomon 1995
, tr. 33
L?i harv: khong co m?c tieu: CITEREFSolomon1995 (
tr? giup
)
- ^
“MOZART, Wolfgang Amadeus (1756-1791)”
.
english-heritage.org.uk
. Truy c?p ngay 23 thang 10 n?m 2016
.
- ^
Solomon 1995
, tr. 44
L?i harv: khong co m?c tieu: CITEREFSolomon1995 (
tr? giup
)
- ^
Meerdter, Joe (2009).
“Mozart Biography”
. midiworld.com
. Truy c?p ngay 20 thang 12 n?m 2014
.
- ^
Halliwell 1998
, tr. 51, 53
L?i harv: khong co m?c tieu: CITEREFHalliwell1998 (
tr? giup
)
- ^
Halliwell 1998
, tr. 82?83
L?i harv: khong co m?c tieu: CITEREFHalliwell1998 (
tr? giup
)
- ^
Halliwell 1998
, tr. 99?102
L?i harv: khong co m?c tieu: CITEREFHalliwell1998 (
tr? giup
)
- ^
Gutman (2000:271). For details of the story, see
Miserere (Allegri)
va
Mozart's compositional method
.
- ^
For new information on this episode, see Ilias Chrissochoidis, "London Mozartiana: Wolfgang's disputed age & early performances of Allegri's
Miserere
",
The Musical Times
, vol. 151, no. 1911 (Summer 2010), 83?89.
- ^
Halliwell 1998
, tr. 172, 183?185
L?i harv: khong co m?c tieu: CITEREFHalliwell1998 (
tr? giup
)
- ^
a
b
"
The Letters of Wolfgang Amadeus Mozart. (1769?1791), by Wolfgang Amadeus Mozart
".
www.gutenberg.org
. Retrieved 5 February 2021.
- ^
Review in Augsburgische Staats und Gelehrten Zeitung 28 Oktober 1777
- ^
Layer, Adolf; Ullrich, Hermann (2001).
Demmler [Demler, Dummler], Johann Michael
. Oxford Music Online. Oxford University Press. doi:10.1093/gmo/9781561592630.article.07542.
- ^
Latcham, Michael (1997). "
Mozart and the pianos of Gabriel Anton Walter
".
Early Music
.
XXV
(3): 383?400. doi:10.1093/earlyj/XXV.3.383.
- ^
Bauer, Wilhelm (1963).
Mozart: Briefe und Aufzeichnungen
(PDF).
- Abert, Hermann
(2007)
W. A. Mozart
. Stewart Spencer d?ch, kem ghi chu c?a
Cliff Eisen
. New Haven: Yale University Press.
ISBN 0300072236
- Deutsch, Otto Erich
(1966)
Mozart: A Documentary Biography
, Stanford University Press,
ISBN 0804702330
.
- Halliwell, Ruth
(1998)
The Mozart Family: Four Lives in a Social Context
, Oxford: Oxford University Press,
ISBN 0198163711
.
- Robbins Landon, H. C.
(1990)
Mozart's Last Year
, Luan đon, Fontana Paperbacks,
ISBN 0-00-654324-3
- Rushton, Julian
(1998)
New Grove Dictionary of Opera
, Luan đon: Grove Publications,
ISBN 0-333-73432-7
.
- Sadie, Stanley (bien t?p)
(1980).
New Grove Dictionary of Music and Musicians
. Luan đon: Macmillan.
ISBN
9780333231111
.
- Solomon, Maynard
(1996)
Mozart: A Life
, Harper Perennial,
ISBN 0060926929
.
- Steptoe, Andrew
(1990)
The Mozart?da Ponte Operas
, Oxford: Oxford University Press,
ISBN 0198162219
.
- Till, Nicholas
(1994)
Mozart and the Enlightenment: Truth, Virtue and Beauty in Mozart's Operas
, W. W. Norton & Company,
ISBN 0393313956
.
- Cairns, David
(2006)
Mozart and His Operas
, University of California Press,
ISBN 0520228987
.
- Eisen, Cliff
(2006)
The Cambridge Mozart Encyclopedia
, Cambridge University Press,
ISBN 0521856590
.
- Gutman, Robert W. (2000),
Mozart: A Cultural Biography
, Harvest Books,
ISBN 0156011719
,
- Rosen, Charles
(1998)
The Classical Style: Haydn, Mozart, Beethoven
, W. W. Norton & Company,
ISBN 0393317129
.
- Solomon, Maynard (2020).
Mozart
. Mai đ?c H?nh, Nguy?n Anh Tung bien d?ch. NXB Dan Tri.
|
Wikisource
co v?n b?n g?c Anh ng? lien quan v?i bai:
|
|
---|
Gia đinh
| | |
---|
Ti?u s?
| |
---|
Am nh?c
| |
---|
?nh h??ng
| |
---|
Khac
| |
---|
|
---|
|
|
---|
đ? qu?c
La Ma Th?n thanh
| |
---|
Hungary
| |
---|
Ha Lan
| |
---|
Ba Lan
| |
---|
|
|
|
|
|
---|
Phap
| |
---|
Italia
| |
---|
B? đao Nha
| |
---|
Rumania
| |
---|
Tay Ban Nha
| |
---|
|
|
|
|