한국   대만   중국   일본 
V??n Ba T? ? Wikipedia ti?ng Vi?t B??c t?i n?i dung

V??n Ba T?

Bach khoa toan th? m? Wikipedia
V??n Ba T?
Di s?n th? gi?i UNESCO
V? tri Iran
Bao g?m
  1. V??n c? Pasargadae
  2. Bagh-e Eram
  3. Bagh-e Chehel Sotun
  4. Bagh-e Fin
  5. Bagh-e Abas Abad
  6. Bagh-e Shahzadeh
  7. Bagh-e Dolat Abad
  8. Bagh-e Pahlavanpur
  9. Bagh-e Akbariyeh
Tieu chu?n V?n hoa: (i), (ii), (iii), (iv), (vi)
Tham kh?o 1372
Cong nh?n 2011 ( K? h?p 35)
Di?n tich 716,35 ha (2,7658 d?m vuong Anh)
Vung đ?m 9.740,02 ha (37,6064 d?m vuong Anh)

V??n Ba T? (ti?ng Ba T? ??? ??????) hay con g?i la V??n Iran la truy?n th?ng va phong cach thi?t k? san v??n đa ?nh h??ng đ?n thi?t k? c?a khu v??n t? Andalusia đ?n ?n đ? va xa h?n n?a. [1] [2] Cac khu v??n c?a Alhambra cho th?y ?nh h??ng c?a tri?t h?c va phong cach V??n Ba T? trong vi?c xay d?ng cung đi?n c?a ng??i Moor d??i th?i đ?i Al-Andalus ? Tay Ban Nha . L?ng m? Taj Mahal va Humayun la hai trong s? nh?ng V??n Ba T? l?n nh?t th? gi?i, đ??c xay d?ng d??i th?i đ?i c?a đ? qu?c Mogul ? ?n đ? .

Ten [ s?a | s?a ma ngu?n ]

T? th?i c?a đ? qu?c Achaemenes , y t??ng v? thien đ??ng tren Trai đ?t đ??c mo t? r?ng rai qua V?n h?c Ba T? va vi d? c?a nhi?u n?n v?n hoa khac, t? nh?ng khu v??n c?a Hy L?p, Seleukos cho đ?n Ptolemies ? Alexandria . Trong Ti?ng Avesta pairida?za- , Ba T? c? paridaida- va Media paridaida- đ?u co ngh?a la V??n co t??ng xung quanh đ??c m??n t? Ti?ng Akkad thu?c Ng? t?c Semit pardesu co ngh?a la n?i ram mat hay n?i co th?i ti?t mat m?. Bi?n th? c?a no trong Ti?ng Hy L?p c? đ?i la παρ?δεισο? co ngh?a la paradeisos , sau đo la Ti?ng Latinh parad?sus va sau đo co trong ngon ng? chau Au, vi d? nh? trong ti?ng Phap paradis , ti?ng đ?c la Paradies va ti?ng Anh la paradise (co ngh?a la thien đ??ng). No c?ng đ??c them vao Ti?ng Hebrew ( pardes ) va ti?ng ? R?p ( firdaws ). [3]

Khi t? nay đ??c th? hi?n thi s? đi kem v?i nh?ng khu v??n . Va m?c đich c?a nh?ng khu v??n la cung c?p n?i th? gian đ??c b?o v? theo nhi?u cach t? y?u t? tam linh cho đ?n n?i đem đ?n s? tao nha , v? c? b?n la m?t Thien đ??ng tren Trai đ?t . Trong ti?ng Proto-Irania mo t? khong gian kin la pari-daiza- (Avesta la pairi-da?za- ), m?t thu?t ng? đ??c Kito giao ch?p nh?n khi mo t? v? V??n Eden hay Thien đ??ng d??i Trai đ?t. [4]

L?ch s? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

V??n Ba T? co th? b?t ngu?n ngay t? 4000 n?m TCN. Nien đ?i c?a g?m trang tri t?i cac khu v??n Ba T? đa th? hi?n đi?u đo. Cac phac th?o c?a khu v??n Ba T? Pasargadae cho th?y cong trinh đ??c xay d?ng kho?ng n?m 500 TCN.

Trong su?t Tri?u đ?i c?a Sassanid va d??i ?nh h??ng c?a Zoroastrianism , n??c trong ngh? thu?t ngay cang tr? nen quan tr?ng. Xu h??ng nay th? hi?n trong chinh cac thi?t k? san v??n, v?i s? nh?n m?nh nhi?u h?n vao đai phun n??c va ao trong v??n. đ?i v?i nh?ng ng??i ? R?p, khia c?nh th?m m? c?a khu v??n cang quan tr?ng. Trong th?i gian nay, cac quy t?c th?m m? chi ph?i v? đ?p c?a cac khu v??n. M?t vi d? c?a vi?c nay la phong cach b? tri v??n Ba T? (???????) đ? t?o ra v? đ?p nh? V??n Eden , v?i b?n con song va tr?c t?a đ?i di?n cho th? gi?i. Thi?t k? nay co th? keo tr?c dai h?n, va co th? co cac kenh n??c ch?y qua m?i khu v??n va k?t n?i v?i m?t h? b?i trung tam.

Cu?c xam l??c Ba T? c?a Mong C? trong th? k? 13 d?n đ?n m?t s? nh?n m?nh m?i v? trang tri t? m? cac c?u truc trong v??n. Vi d? nay bao g?m tr?ng hoa m?u đ?n va hoa cuc. Ng??i Mong C? sau đo đ?a truy?n th?ng v??n Ba T? đ?n cac khu v?c khac thu?c đ? ch? c?a h? (đ?c bi?t la ?n đ?).

Hoang đ? c?a đ? qu?c Mogul la Babur đa "đ?a" v??n Ba T? đ?n ?n đ?. Khu v??n Ram Bagh ? Agra la khu v??n đ?u tien trong s? cac khu v??n Ba T? ong đa t?o ra. Sau đo, Taj Mahal la hi?n than c?a khai ni?m va y t??ng tao ra cac khu v??n thien đ??ng.

Cac Tri?u đ?i Safavid (XVII đ?n th? k? XVIII) xay d?ng va phat tri?n b? tri l?n va s? thi coi la v??t ra kh?i m?t ki?n truc xay d?ng đ?n gi?n thanh m?t lau đai, tr? thanh m?t ph?n th?m m? va ch?c n?ng khong th? thi?u c?a no. Trong nh?ng th? k? sau đo, phong cach chau Au v?i cac thi?t k? san v??n đa b?t đ?u ?nh h??ng đ?n Ba T?, đ?c bi?t la thi?t k? ? Phap, Nga va Anh. Ph??ng Tay ?nh h??ng d?n đ?n nh?ng thay đ?i trong vi?c s? d?ng n??c va cac loai th?c v?t đ??c tr?ng.

Hinh th?c va phong cach truy?n th?ng v?n đ??c ap d?ng trong khu v??n Iran hi?n đ?i. Ngay c? cac di tich l?ch s?, b?o tang va nh?ng ngoi nha c?a nh?ng ng??i giau đ?u th?y đ??c đi?u nay.

Di s?n th? gi?i [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Di s?n th? gi?i V??n Ba T? bao g?m 9 khu v??n t?i Iran , đo la:

M?t s? v??n Ba T? khac tren th? gi?i la cac đ?a danh vo cung n?i ti?ng, nhi?u trong s? chung c?ng la Di s?n th? gi?i đ??c UNESCO cong nh?n co th? k? đ?n:

Cac khu v??n tren la tieu bi?u cho l?i ki?n truc va s? đa d?ng c?a v??n Ba T? phu h?p v?i khi h?u khac nhau ? cac vung nh?ng v?n gi? đ??c nguyen t?c c?a no. Chung đ??c xay d?ng trong cac th?i gian khac nhau trong kho?ng th?i gian th? k? th? 6 TCN. Cac khu v??n Ba T? đ?m b?o đ?y đ? 4 y?u t? la: khong khi , đ?t , n??c va th?c v?t (cay c?i). Cac cong trinh c?a v??n Ba T? bao g?m toa nha, cac b?c t??ng, cac khu v??n, đai phun n??c, h? th?ng t??i tieu ph?c t?p va h? th?c v?t cay tr?ng phong phu.

Ghi chu [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Tham kh?o [ s?a | s?a ma ngu?n ]

  1. ^ “Was the Persian Garden at Pasargadae a model for the Garden of Eden?” . About.com Education . B?n g?c l?u tr? ngay 10 thang 11 n?m 2016 . Truy c?p ngay 9 thang 2 n?m 2016 .
  2. ^ Centre, UNESCO World Heritage. “The Persian Garden - UNESCO World Heritage Centre” . whc.unesco.org (b?ng ti?ng Anh) . Truy c?p ngay 9 thang 2 n?m 2016 .
  3. ^ Fakour M., Achaemenid Gardens [1] ; CAIS-Online - accessed Jan 15, 2007
  4. ^ Persians: Masters of Empire, p 62, ISBN 0-8094-9104-4

đ?c them [ s?a | s?a ma ngu?n ]

  • Rostami, Raheleh., Hasanuddin, Lamit., Khoshnava, S. Meysam (2011). "Contribution of Historical Persian Gardens for Sustainable Urban and Environment: Lessons from Hot Arid Region of IRAN". American Transaction on Engineering and Applied Sciences 1(3), 281-294.
  • Khonsari, Mehdi; Moghtader, M. Reza; Yavari, Minouch (1998). The Persian Garden: Echoes of Paradise . Mage Publishers. ISBN 0-934211-46-9 .
  • Multiple authors (2010). “Garden”. [[Encyclopædia Iranica]] . T?a đ? URL ch?a lien k?t wiki ( tr? giup )
  • Newton Wilber, D (1979). Persian Gardens and Garden Pavilions . Washington.
  • Michel Conan, Dumbarton Oaks (2007). Middle East Garden Traditions: Unity and Diversity .

Lien k?t ngoai [ s?a | s?a ma ngu?n ]

  • Audio slideshow: [2] (5 min 58 sec).
  • Audio slideshow: [3] (6 min 16 sec).
L?y t? “ https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=V??n_Ba_T?&oldid=69823461 ”