Tr?n đ?c Tu
(
ti?ng Han
gi?n th?
: ??秀;
ph?n th?
: 陳獨秀;
binh am
: Chen Duxiu;
08 thang 10
n?m
1879
?
27 thang 5
n?m
1942
), t?
Tr?ng Ph?
(仲甫), gia ph? danh
Khanh đ?ng
(?同), khoa c? danh
Can Sinh
(乾生), luc h?c ? Nh?t l?y ten la
Do K?
(由己), ten th??ng g?i ? An Huy la
Tam Ai
(三?), la m?t nha ho?t đ?ng chinh tr?
Trung Qu?c
, que ?
An Huy
. Ong t?ng du h?c ?
Nh?t B?n
va sau nay la
T?ng Bi th?
đ?u tien c?a
đ?ng C?ng s?n Trung Qu?c
t? n?m
1921
đ?n n?m
1927
, sau đo ong b? cach ch?c T?ng Bi th? va b? khai tr? vi đ??c cho la theo đ??ng l?i
c? h?i
h?u khuynh
, khong trung thanh v?i ch? ngh?a Marx-Lenin va đ? tam qu?c t? C?ng s?n, theo
ch? ngh?a Trotsky
va đ? t? qu?c t? c?a
Trotsky
, coi giai c?p cong nhan la cao nh?t, ph? nh?n giai c?p nong dan trong cong cu?c khang chi?n ki?n qu?c, ph? nh?n ch? ngh?a dan t?c va n? l?c đ?u tranh khang Nh?t gianh đ?c l?p dan t?c, coi đ?u tranh gi?i phong giai c?p cao h?n v?n đ? gi?i phong dan t?c, xa r?i th?c ti?n Trung Qu?c, coi giai c?p cong nhan la h?t nhan đ?u tranh cach m?ng trong khi giai c?p nay h?u nh? khong t?n t?i trong xa h?i Trung Qu?c luc b?y gi?.
Ban đ?u, Tr?n đ?c Tu la m?t trong nh?ng ng??i sang l?p đ?ng C?ng s?n Trung Qu?c, co cong du nh?p va phat tri?n cac h?c thuy?t c?ng s?n Marxist-Leninist ? Trung Qu?c, va la c?p tren đao t?o va h??ng d?n cho Mao Tr?ch đong, song cac quan đi?m chinh ki?n c?a Tr?n đ?c Tu cang v? sau cang đ?i l?p v?i Mao Tr?ch đong va ngay cang xa r?i th?c t? xa h?i Trung Qu?c. đ?ng C?ng s?n đanh gia cac quan đi?m chinh tr? c?a Tr?n đ?c Tu la cac quan đi?m sai l?m. Do đo Mao Tr?ch đong ngay cang đ?t đ??c s? tin nhi?m trong đ?ng, trong khi đo Tr?n đ?c Tu thi b? cach ch?c va khai tr?.
Sau nay trong th?i gian Tr?n đ?c Tu n??ng nau ? to gi?i, Mao Tr?ch đong than hanh đ?n nha m?i Tr?n đ?c Tu tr? l?i đ?ng v?i hai đi?u ki?n, m?t la ph?i ra tuyen b? ?ng h? khang chi?n
ch?ng phat xit
Nh?t, hai la ph?i tuyen b? t? b? "ta thuy?t Trotsky" va tuy?t giao v?i cac nhom đ? t? Qu?c t? con l?i ? Trung Qu?c va th? gi?i. Tr?n đ?c Tu đ?ng thu?n v?i đi?u ki?n 1 nh?ng t? ch?i đi?u ki?n 2. C? h?i sau cung quay tr? l?i đ?ng c?a Tr?n đ?c Tu đa b? b? l?.
Tr?n đ?c Tu la ng??i ph? An Khanh, t?nh An Huy, Trung Qu?c. N?m ong len 2 tu?i, ph? than c?a ong la Tr?n Dien Trung (?衍中) m?t vi b?nh d?ch h?ch ? h?i quan Hoai Ninh,
To Chau
, ong đ??c ong n?i Tr?n Ch??ng Huc (?章旭) va huynh tr??ng Tr?n Khanh Nguyen (??元) nuoi d??ng.
Ban đ?u, Tr?n đ?c Tu theo h?c cac kinh đi?n Nho giao ? nha. N?m
Quang T?
th? 22 (1896), ong đ? Tu tai, n?m sau ong b? tr??t trong ki thi ?
Giang Nam
. N?m Quang T? th? 23 (1897), Tr?n đ?c Tu đ??c nh?n vao Th? vi?n C?u th? Hang Chau đ? h?c
ti?ng Phap
va đong tau, cung n?m đo, Tr?n đ?c Tu k?t hon v?i Cao Hi?u Lam (高??) trong m?t cu?c hon nhan s?p đ?t va ti?p t?c đ?n
Nam Kinh
đ? ?ng thi nh?ng v?n khong đ?u. N?m Quang T? th? 24 (1898), Tr?n đ?c Tu đ?n ch? ng??i h? hang ? đong B?c la Tr?n Tich Pham (?昔凡), nh?ng đ?n cu?i n?m Quang T? th? 25 (1899),
Phong trao Ngh?a Hoa đoan
n?i d?y, Tr?n đ?c Tu l?i quay l?i ph? An Khanh.
N?m Quang T? th? 27 (1901), Tr?n đ?c Tu t? tuc l?u h?c ti?ng Nh?t t?i tr??ng H?c vi?n Ho?ng V?n. N?m sau, ong quay v? n??c r?i l?i sang Nh?t B?n h?c t?i khoa L?c quan c?a Tr??ng Chan vo đong Kinh (?京振武?校). Trong th?i gian h?c ? đay, ong b?t đ?u ch?u ?nh h??ng c?a ch? ngh?a xa h?i. T?i 31 thang 3 n?m 1903, Tr?n đ?c Tu, Tr??ng K? (??) va Trau Dung (??) ep vien giam sat
H? B?c l?c quan h?c sinh
la Dieu D?c (姚昱) ph?i c?t bim toc. Dieu H??ng Thanh (姚向?) va Cong s?
nha Thanh
?
Nh?t B?n
la Thai Quan (蔡?) g?p B? Ngo?i giao Nh?t cao giac, Tran đ?c Tu, Tr??ng K? va Trau Dung b? tr?c xu?t v? n??c.
V? n??c, ong d?y ? tr??ng ti?u h?c
Hang Chau
. Sau
Cach m?ng Tan H?i
n?m 1911, Tr?n đ?c Tu tham gia chinh quy?n cach m?ng ? t?nh An Huy. N?m 1915, ong sang l?p T?p chi Tan thanh nien, vi?t nhi?u bai bao v?n đ?ng cho phong trao v?n hoa m?i. Ong tr? nen n?i ti?ng va đ??c m?i len d?y ? khoa v?n tr??ng đ?i h?c B?c Kinh.
Cach m?ng thang M??i Nga
n?m
1917
n? ra, Tr?n đ?c Tu la m?t trong ng??i đ?u tien ti?p thu va truy?n ba
ch? ngh?a Marx-Lenin
? Trung Qu?c. đ??c s? giup đ? c?a Qu?c t? c?ng s?n, cac đ?a ph??ng c? đ?i bi?u đ?n Th??ng H?i d? đ?i h?i đ?i bi?u toan qu?c l?n th? nh?t c?a đ?ng C?ng s?n Trung Qu?c. Trong đ?i h?i nay, Tr?n đ?c Tu đ??c c? gi? ch?c v? T?ng Bi th? Ban Ch?p hanh trung ??ng đ?ng.
Tr?n đ?c Tu sau nay b? cho la co thai đ? c? h?i h?u khuynh, th?a hi?p, nh??ng b?. T? 1924-1927, cu?c
chi?n tranh B?c ph?t
n? ra va gianh đ??c th?ng l?i thi
T??ng Gi?i Th?ch
t? ch?c
đ?o chinh
. N?m 1927, Trung ??ng đ?ng C?ng s?n Trung Qu?c h?p h?i ngh? ? C?u Giang (
Giang Tay
) đa phe phan đ??ng l?i c?a Tr?n đ?c Tu va cach ch?c ong kh?i c??ng v? T?ng Bi th?.
đ?n thang 11 n?m 1929, Tr?n đ?c Tu b? khai tr? ra kh?i đ?ng. N?m
1932
, ong b? chinh ph? Qu?c dan đ?ng b?t giam ? Th??ng H?i. Sau khi ra tu m?t th?i gian, ong m?t ?
T? Xuyen
vao n?m
1942
.
T? li?u lien quan t?i
Chen Duxiu
t?i Wikimedia Commons
- Spence, Jonathan D. The Search for Modern China, W.W. Norton and Company. (1999) p. 303.
ISBN 0-393-97351-4
.
- Tse-tsung Chow. "Chen Duxiu." Encyclopædia Britannica, Inc.. 2009 Retrieved at: <
http://www.history.com/topics/chen-duxiu
>. ngay 25 thang 2 n?m 2011.
- Benton, Gregor, ed. Chen Duxiu's last articles and letters, 1937-1942. University of Hawaii Press, 1998.
ISBN 0-8248-2112-2
|
---|
|
1. Quy?n T?ng bi th?; 2. Bi th? tr??ng ben c?nh T?ng bi th?; 3. Ch? t?ch ?y ban Trung ??ng
|
D? li?u nhan v?t
|
TEN
|
Tu, Tr?n đ?c
|
TEN KHAC
|
|
TOM T?T
|
|
NGAY SINH
|
ngay 8 thang 10 n?m 1879
|
N?I SINH
|
|
NGAY M?T
|
ngay 27 thang 5 n?m 1942
|
N?I M?T
|
|