Tr??ng Han Sieu
(1274 ?
1354
,
[1]
[2]
ch? Han
: 張漢超,
ten t?
la
Th?ng Ph?
ho?c
Th?ng Am
,
hi?u
đon T?u)
la m?t v? quan d??i 4 đ?i vua nha Tr?n, t?ng gi? cac ch?c: Han lam h?c s?, Hanh khi?n, H?u ty lang trung, T? ty lang trung, Th??ng th?; khi m?t ong đ??c 2 vua truy t?ng ch?c Thai b?o r?i Thai pho. Ong la m?t danh nhan v?n hoa l?n
đ?i Tr?n
, ki?t tac v?n ch??ng n?i ti?ng nh?t trong s? nghi?p sang tac c?a ong la bai
B?ch đ?ng giang phu
(Phu song B?ch đ?ng) ? m?t ang thien c? hung v?n r?t đ??c l?u truy?n.
Tr??ng Han Sieu que ? lang Phuc Am, huy?n Yen Ninh, l?
Tr??ng Yen
(nay la
ph??ng Phuc Thanh
,
thanh ph? Ninh Binh
, t?nh
Ninh Binh
).
Theo chinh s?, Tr??ng Han Sieu xu?t than la
mon khach
c?a
Tr?n H?ng đ?o
, tinh tinh c??ng ngh?, h?c v?n uyen tham. L??c truy?n cac tac gi? Vi?t Nam vi?t: Tr??ng Han Sieu "l?p đ??c nhi?u cong tr?ng trong 2 tr?n đanh gi?c Nguyen;
[3]
T? đi?n v?n h?c ghi: Tr??ng Han Sieu "co it nhi?u đong gop trong 2 cu?c khang chi?n ch?ng Nguyen l?n th? 2 va th? 3".
[4]
Nh? v?y, Tr??ng Han Sieu tham d? cu?c
khang chi?n ch?ng Nguyen Mong
l?n th? 2 va th? 3 khi ong con tr? va ong cung v?i
Nguy?n Trung Ng?n
la nh?ng v? quan th?i Tr?n th? h?n 80 tu?i.
Tr??ng Han Sieu la nha chinh tr?, nha th?, nha s? h?c danh ti?ng, h?c th?c sau r?ng, đ??c cac vua Tr?n luon ton g?i la Th?y ch? khong g?i ten huy. Ong t?ng lam nhi?u ch?c quan tr?i su?t 4 đ?i vua nha Tr?n:
- N?m
1308
, vua
Tr?n Anh Tong
phong Tr??ng Han Sieu lam Han lam h?c s?.
- N?m, 1314, vua
Tr?n Minh Tong
phong Tr??ng Han Sieu gi? ch?c Hanh khi?n.
- N?m 1339, vua
Tr?n Hi?n Tong
phong Tr??ng Han Sieu lam H?u ty lang trung.
- N?m 1342, vua
Tr?n D? Tong
phong Tr??ng Han Sieu lam T? ty lang trung kiem Kinh l??c s? ? L?ng Giang, r?i th?ng T? gian ngh? đ?i phu n?m
1345
va n?m
1351
lam Tham tri chinh s? (nh? ch?c Th??ng th?). N?m Quy T?
1353
, ong lanh quan Th?n sach ra tr?n nh?m ? Hoa Chau (
Hu?
), gi? đ?t nay yen ?n. Thang 11 n?m sau, ong cao b?nh xin v? ngh?, nh?ng v? ch?a đ?n kinh s? thi ong m?t. Sau khi ong m?t, vua cho truy t?ng ham Thai b?o
- N?m
1363
, th??ng hoang Tr?n Ngh? Tong truy t?ng Tr??ng Han Sieu ch?c Thai pho va đ??c th? ?
V?n Mi?u
qu?c gia (t? n?m
1372
), ngang v?i cac b?c hi?n tri?t đ?i x?a.
Trong đ?i Vi?t s? ky toan th?, Phan Phu Tien nh?n xet v? vi?c nha Tr?n th? ph?ng Tr??ng Han Sieu va Chu V?n An ? V?n mi?u nh? sau:
- B?c danh nho cac đ?i co bai tr? đ??c d? đoan, truy?n gi? đ??c đ?o th?ng thi m?i đ??c tong t? ? V?n Mi?u, th? la đ? t? ro đ?o h?c co ng?n ngu?n. Ngh? Tong cho Chu An, Tr??ng Han Sieu đ??c d? vao đo, thi Han Sieu la ng??i c?ng c?i, bai xich đ?o Ph?t, An s?a minh trong s?ch, b?n gi? khi ti?t, khong c?u hi?n đ?t.
Tr??ng Han Sieu la ng??i co h?c v?n sau r?ng, giau long yeu n??c, đ??c cac vua đ?i Tr?n ton quy nh? b?c th?y. Theo đ?i Vi?t S? Ky, ong la ng??i c?ng c?i bai xich (ph?n đ?i) đ?o Ph?t. Cac tac ph?m c?a ong hi?n con 7 bai th?: Cuc hoa bach v?nh (V?nh hoa cuc con 4 bai), Hoa Chau tac (Th? lam ? Hoa Chau), D?c Thuy s?n (Nui D?c Thuy), Qua T?ng đo (Qua kinh đo nha T?ng). V? v?n xuoi ong co 2 bai: Khai Nghiem t? bi ky (V?n bia chua Khai Nghiem) va D?c Thuy s?n linh t? thap ky (Bai ky thap linh t? nui D?c Thuy), hai bai đ?u đ??c vi?t b?ng ch? Han. Rieng hai quy?n Hoang tri?u đ?i đi?n va Hinh th? so?n chung v?i Nguy?n Trung Ng?n, bai bi?u T? tr? Han lam vi?n tr?c h?c s? đ??c d?n trong đ?i Vi?t s? ky toan th? va Ki?n v?n ti?u l?c hi?n nay v?n l?u l?c va ch?a tim th?y.
[5]
Tr??ng Han Sieu c?ng so?n
Linh t? th?p ky
(bai ky thap Linh T?), Quang nghiem t? bi v?n (bai v?n bia chua Quang Nghiem). Hai bai đo co đ? cao Nho h?c va phe phan Ph?t giao. Ong va Nguy?n Trung Ng?n h?p so?n b? Hoang tri?u đ?i đi?n va Hinh th? đ?t n?n t?ng cho ch? đ? Phong ki?n Vi?t Nam v?n hanh theo phap lu?t. Ong con la m?t nha v?n hoa, co t?m nhin du l?ch s?m nh?t Vi?t Nam.
B?ch đ?ng giang phu
(hay Phu song B?ch đ?ng) la tac ph?m xu?t s?c c?a Tr??ng Han Sieu, đ?ng th?i c?ng la
tac ph?m
tieu bi?u c?a v?n h?c yeu n??c th?i Ly - Tr?n, m?t đ?nh cao ngh? thu?t c?a th?
phu
trong v?n h?c va đ??c xem la m?t ang thien c? hung v?n trong l?ch s? v?n h?c
Vi?t Nam
. B?ch đ?ng giang phu th? hi?n long yeu n??c va ni?m t? hao v? truy?n th?ng anh hung b?t khu?t va truy?n th?ng đ?o ly nhan ngh?a sang ng?i c?a dan t?c Vi?t Nam. Do đo, B?ch đ?ng giang phu c?ng th? hi?n t? t??ng nhan v?n cao đ?p c?a vi?c đ? cao vai tro, v? tri c?a con ng??i tr??c l?ch s?. đay la m?t ang v?n ch?a chan ni?m t? hao dan t?c, co y ngh?a t?ng k?t l?i chi?n th?ng B?ch đ?ng th?i b?y gi?:
- "Gi?c tan muon thu? th?ng binh,
- B?i đau đ?t hi?m c?t minh đ?c cao".
B?ch đ?ng giang phu c?a Tr??ng Han Sieu la m?t trong nh?ng bai phu ch? Han n?i ti?ng b?c nh?t t? th?i Tr?n con l?i đ?n nay. Co nhi?u v?n đ? c?n gi?i ma tac ph?m xu?t s?c nay, m?t trong nh?ng v?n đ? c?t t? lam nen s?c s?ng lau dai c?a no co l? chinh la n?i long c?a Tr??ng Th?ng Ph? v?i nh?ng v?n đ? lien quan đ?n v?n m?nh c?a v??ng
tri?u Tr?n
, sau xa h?n la v?n m?nh c?a nhan dan, dan t?c, c?a non song đ?t n??c
đ?i Vi?t
.
B?ch đ?ng giang phu đ??c vi?t theo phu c? th?, nguyen tac vi?t b?ng ch? Han. C?u t? c?a tac ph?m theo hinh th?c đ?i đap gi?a ch? va khach. Khach la ng??i yeu c?nh tri thien nhien, co thu du ngo?n, tam h?n khoang đ?t, tam huy?t v?i l?ch s? dan t?c. Khach tim đ?n
song B?ch đ?ng
khong ch? vi yeu thien nhien ma con vi long ng??ng m? n?i co chi?n cong oanh li?t va khat v?ng tim hi?u l?ch s? dan t?c, noi g??ng c?a T? Tr??ng x?a (s? gia n?i ti?ng Trung Qu?c đ?i Han). Ch? la nh?ng bo lao ? ven
song B?ch đ?ng
ma khach g?p, v?a la dan đ?a ph??ng, v?a la nh?ng ng??i đa t?ng ch?ng ki?n, t?ng tham gia chi?n tr?n. C?ng co th? nhan v?t bo lao la nhan v?t co tinh ch?t h? c?u, tac gi? xay d?ng len đ? d? dang b?c l? c?m xuc, suy ngh? v? đ?t n??c, dan t?c.
Bai th? "
D?c Thuy S?n kh?c th?ch
" noi v? nui D?c Thuy ?
Ninh Binh
đ??c kh?c ben s??n nui, hay con but tich.
D?c Thuy S?n
ngh?a la "nui co hinh con chim tr? đang t?m g?i" - ten nay do chinh ong đ?t cho ng?n
nui Non N??c
? que h??ng ong.
D?ch ngh?a
- S?c nui v?n xanh m??t ma
,
- Ng??i đi ch?i sao khong v?
?
- Gi?a dong sang ng?i bong thap
,
- Th??ng gi?i m? canh c?a hang
.
- Co cach bi?t v?i cu?c đ?i troi n?i nh? ngay nay
,
- M?i bi?t ro cai danh h? tr??c kia la khong đung
,
- Tr?i đ?t ? Ng?-h? r?ng thenh thang
,
- Hay tim l?i t?ng đa ng?i cau khi tr??c
.
|
|
D?ch th? (Tr?n V?n Giap)
- Non xanh xanh v?n nh? x?a
,
- Du nhan đi mai v?n ch?a th?y v?
!
- Song in bong thap b? đ?
,
- M? toang c?a đ?ng li?n k? chan may
.
- đ?i lenh đenh tr??c khac nay
,
- Than nhan m?i bi?t tr??c ngay l?m to
.
- Menh mong tr?i đ?t N?m h?
,
- Vom cau c?, kip th?m do n?i đau
.
|
Nhom bai th? "
V?nh Hoa Cuc
" do Nguy?n T?n H?ng d?ch:
V?nh hoa cuc (IV)
- Hoa t??i, n?m ngoai ngay nay
,
- Ng?i suong v?i b?n, r??u bay co đau
!
- Vi?c đ?i th??ng trai ng??c nhau
- B?a nay s?n r??u, l?i s?u khong hoa
.
|
|
V?nh hoa cuc (II)
- Thu nay m?a gio lo?n cu?ng
- Ma sao cuc v?n đ?y v??n tr? bong
- Ph?i ch?ng tr?i c?ng chi?u long
- Cho loai hoa ret b?n cung gia nua
.
|
Tr??ng Han Sieu tr?ng hoa cuc ben nui
D?c Thuy S?n
, la hoa S?n kim cuc (Hoang Hoa). Ngay ngay ong ch?m chut cho t?ng khom cuc, nhanh hoa:
- V? d? khai ph? di c?n ch?ng
- S??ng h?u tu?n ly trich nh? thu
- M?c đ?o u nhan h?n lan tan
- Nh?t nien mang s? th? tham thu.
|
|
- M?a t?nh ra v??n t?a g?c tr?ng
- S??ng gieo quanh gi?u l??m t?ng bong
- Ch? r?ng nhan ?n nen l??i nhac
- B?n r?n khi ngay s?p cu?i đong- (đao Ph??ng Binh d?ch th?).
|
Co luc ong nhin tr?i gio m?a them bu?n ma than th?:
- Nh?t thu đa v? h?u đa phong
- Kh?i y thu hoa th??ng man tung
- ?ng th? thien cong linh lanh l?c
- C? l?u han nh? b?n suy ong.
|
|
- Tr?i thu l?m gio l?i nhi?u m?a
- Khom tr?u hoa thu th?t ch?ng ng?
- T?o hoa ph?i ch?ng th??ng qu?nh v?ng
- Danh bong hoa l?nh t?ng gia nua - (đao Ph??ng Binh d?ch th?).
|
Khi ? xa, c? v?n luon canh canh m?t n?i nh? v? hoa cuc tren đ?nh nui:
- Trung d??ng th?i ti?t kim trieu th?
- C? qu?c hoang hoa khai v? khai?
- Kh??c ?c c?m ton ti?n nh?t nha
- K? h?i tao th? phu quy lai.
|
|
- S?m nay v?a ti?t trung d??ng
- Ch?ng hay que c? hoa vang n? ch?a
- R??u đan ch?nh nh? thu x?a
- Vo đ?u m?y b?n lam th? "đi, v?" - (Hu? Chi d?ch th?).
|
Co luc l?i thi?u th?n lam ong cang bu?n them n?i co đ?n. Khi co hoa l?i thi?u r??u. Khi co r??u l?i khong hoa. C? ng?m nhin hoa cuc ma l?i cang them s?u:
- Kh? nien kim nh?t h?u hoa đa
- đ?i khach s?u vo t?u kh? xa
- Th? s? t??ng vi m?i nh? th?
- Kim trieu h?u t?u kh??c vo hoa.
|
|
- Ngay nay, n?m ?y hoa đ??ng đ?
- Khong r??u ng?i suong khach v?i ta
- Trai ng??c vi?c đ?i th??ng v?n th?
- Hom nay co r??u l?i khong hoa - (Nhom
Le Quy đon
d?ch th?).
|
Tuy nhien, cu?c đ?i Tr??ng Han Sieu khong ph?i la khong co ti v?t. Theo
đ?i Vi?t S? ky Toan th?
, ong khinh b? ng??i cung hang, khong giao du v?i h?, ch? ch?i than v?i b?n
Ph?m Nghieu T?
, g?p quan th?y thu?c thi th? nao c?ng đua b?t noi c??i, đ?u la nh?ng k? khong đ?ng đi?u v?i ong. đ?n khi coi đ?t
L?ng Giang
thi g? con gai cho tu tr??ng đ?t ?y la Nung Ich V?n, khi coi chua Hu?nh Lam thi g? con gai cho tam b?o no Nguy?n Ch?, đ?u vi m? s? giau co c?a h? c?. Vi th? đ?i Vi?t S? ky Toan th? m?i vi?t r?ng:
- ...Tr??ng Han Sieu la ong quan v?n h?c, v??t h?n m?i ng??i, tuy c?ng c?i, chinh tr?c nh?ng l?i ch?i v?i k? khong đang ch?i, g? con gai cho ng??i khong đang g?...
.
Cac nha nghien c?u hi?n nay cho r?ng vi?c Tr??ng Han Sieu it giao du v?i nh?ng b?n be cung hang vi nh?ng ng??i nay tr??c đay cung h?c v?i ong t?i tr??ng c?a Chieu Qu?c V??ng
Tr?n Ich T?c
, khi ong b? Nguy?n V?n Long vu oan ph?i đao t?u, thi chinh nh?ng ng??i b?n nay đa hua nhau cong kich k?t t?i ong. Chuy?n nay it ai bi?t vi ong tha th? khong k? t?i h? ra, nh?ng khong k?t tinh than, k? c?
M?c đ?nh Chi
.
[6]
Tr??ng Han Sieu chinh la ng??i c? v?n chinh c?a
Tr?n H?ng đ?o
, nh?ng d?u m?t khi
Tr?n Ich T?c
ch?a tr?n theo quan Nguyen. Sau khi
Tr?n Ich T?c
b?i l? tr?n theo quan Nguyen thi Tr??ng Han Sieu ra m?t cong khai ? chung v?i Tr?n H?ng đ?o đ? ngay đem ban vi?c quan. Tr??ng Han Sieu la ng??i r?t gi?i vo ngh?, gi?i am nh?c. Tr??ng Han Sieu khong thich đ?o Ph?t vi ban đ?u th?y
Tr?n Ich T?c
c?ng m? đ?o Ph?t nh?ng l?i khong sang su?t. Sau nay th?y cac vua quan nha Tr?n thich xay chua hao t?n cong qu?. Mai v? sau ong m?i cong nh?n đ?o Ph?t hay, nh?ng theo cach hi?u c?a ong. Tr?n Ich T?c co xin phep anh la
Tr?n Thanh Tong
đ? m? tr??ng đao t?o nhan tai cho tri?u đinh, r?t nhi?u danh nhan th?i b?y gi? keo v? đay xin theo h?c nh?
M?c đ?nh Chi
, Nguy?n đ?i Ph?p... Tr??ng Han Sieu la h?c tro gi?i nh?t, đ??c
Tr?n Ich T?c
giao thay minh d?y l?i cho cac mon đ?. Nh?ng luc đo Nguy?n V?n Long la tr??ng trang r?t ganh t?, bay m?u am sat Tr?n ich T?c r?i vu cho Tr??ng Han Sieu khi?n Sieu ph?i bon t?u, v? nup tren nh?ng hang đ?ng c?a
Ninh Binh
.
Tr?n H?ng đ?o
nghe danh ti?ng, ch? đ?ng tim đ?n đ? h?i y ki?n v? cu?c chi?n tranh v?i quan Nguyen s?p n? ra. Y ki?n c?a Sieu qua chu đao nen đ??c V??ng nghe theo ap d?ng.
[7]
K? ho?ch l?y khong đanh co, l?y nhu th?ng c??ng, v??n khong nha tr?ng, l?y it đanh nhi?u đ??c Sieu phat tri?n thanh đ?nh cao hoan h?o, ph? bi?n đ?n t?n lang xa, t?p cho dan lang bi?t lam theo hi?u l?nh t? trung ??ng m?t cach nhanh chong. Khi Tr??ng Han Sieu con s?ng thi b?n gian th?n khong dam l?ng hanh. đ?n khi ong m?t,
Ph?m Ng? Lao
c?ng m?t thi m?t minh
Chu V?n An
khong đ? s?c đ?i pho v?i b?n gian th?n ma ph?i cao quan v? d?y h?c.
Tr??ng Han Sieu cung v?i cac danh nhan khac nh?
đinh Tien Hoang
,
Ly Qu?c S?
(t?c
Nguy?n Minh Khong
),
L??ng V?n T?y
la nh?ng ng??i g?c
Ninh Binh
tieu bi?u đ??c ton vinh trong nhi?u l?nh v?c khac nhau ? đ?a ph??ng nay.
đ?n th? Tr??ng Han Sieu
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Tr??ng Han Sieu đ??c l?p đ?n th? t?i chan
nui Non N??c
thu?c cong vien D?c Thuy S?n n?m ben
song đay
?
thanh ph? Ninh Binh
. đ?n th? Tr??ng Han Sieu ki?n truc theo ki?u ch? đinh, g?m 3 gian Bai đ??ng va 2 gian H?u cung, hai t?ng mai l?p b?ng ngoi, cac goc co cac đ?u đao cong vut len. Nhin ban di?n ria mai cu?n len ? hai đ?u nh? hinh ?nh m?t chi?c thuy?n r?ng ngo?i m?c. Tren noc đ?n la hai con r?ng ch?u m?t nguy?t. M?t ti?n c?a đ?n co t?m đ?i t? b?ng ch? Han
Tr??ng Th?ng Ph? T?
. Bai đ??ng co c?a vong, h??ng an va hai gia ? hai ben c?m bat b?u. Gian cu?i c?a h?u cung co h??ng an va t??ng Tr??ng Han Sieu đ??c đuc b?ng đ?ng. G?n đ?n Tr??ng Han Sieu la di tich l?ch s? v?n hoa chua Non N??c, n?m ? phia đ?i di?n qua
nui Non N??c
. T?t c? h?p l?i thanh m?t khu v?n hoa, tam linh gi?a thanh ph? Ninh Binh.
Lang Phuc Am x?a c?ng th? ong ? di tich
chua đ?u Long
, ph??ng Tan Thanh, thanh ph? Ninh Binh,
Ninh Binh
. Ong c?ng đ??c đuc t??ng th? t?i di tich
hanh cung V? Lam
trong
qu?n th? di s?n th? gi?i Trang An
. Khu t??ng ni?m danh nhan v?n hoa Tr??ng Han Sieu đ??c xay d?ng trong khuon vien khu di tich Nha th? h? Tr??ng Vi?t Nam ?
th? tr?n Thien Ton
,
huy?n Hoa L?
, t?nh
Ninh Binh
.
T?i t?nh
H?i D??ng
co đ?n T? Xa, t?i thon T? Xa, xa đoan K?t,
Thanh Mi?n
th? Tr??ng Han Sieu C?n c? vao ki?n truc co th? xac đ?nh đ?n co t? th?i Le Trung h?ng, trung tu n?m 1907, ki?u ch? đinh, 5 gian ti?n t? (14,5x6,2m), 3 gian h?u cung. Cong trinh hi?n con nhi?u chi ti?t ki?n truc c?a th? k? 18, nhi?u c? v?t ? th? k? 18 va 19, trong đo co b?c đ?i t? Tr?n tri?u nguyen suy. H?ng n?m co hai k? h?i, ngay 7 thang 3, k? ni?m ngay hoa, 12 thang 8, k? ni?m ngay sinh. H?i co nhi?u tro vui dan gian, nh? thi qu?ng chai, đi c?u thum, b?i l?i... Di tich đ??c x?p h?ng n?m 2001.
T?i
Ha Nam
co đ?n T? Du hay đinh Cao đa th? Tr??ng Han Sieu v?i vai tro la v? t? l?p lang Cao đa ? xa Nhan M?, huy?n Ly Nhan ngay nay.
Tr??ng Han Sieu c?ng đ??c h?u th? ton vinh t?i di tich nha th? h? Tr??ng Vi?t Nam thu?c
th? tr?n Thien Ton
,
huy?n Hoa L?
,
Ninh Binh
. đ?n Tr??ng la n?i th? nh?ng ng??i h? Tr??ng đa khu?t t?i ban th? cong đ?ng,
[8]
trong h?u cung co t??ng th?
Ng?c Hoang Th??ng đ?
(
Tr??ng H?u Nhan
) va 14 danh nhan h? Tr??ng tieu bi?u nh?t th?i phong ki?n ? 3 mi?n
Vi?t Nam
g?m: Ban v?n th? Thai pho Tr??ng Han Sieu, Tr?ng nguyen
Tr??ng Hanh
, Tr?ng nguyen
Tr??ng Xan
, Th??ng th?
Tr??ng Cong Giai
, Thai s?
Tr??ng đ?ng Qu?
, đong cac h?c s?
Tr??ng Qu?c D?ng
, Th??ng th?
Tr??ng Cong Hy
. Ban vo th? T??ng
Tr??ng H?ng
, T??ng
Tr??ng Hat
, T??ng Tr??ng N?u, T?ng l?c vo s?
Tr??ng Ma Ni
, T??ng Tr??ng Chi?n, đ?i t??ng quan
Tr??ng Minh Gi?ng
va Anh hung
Tr??ng Cong đ?nh
.
Th?i nha Nguy?n, Tr??ng Han Sieu đ??c th? ? mi?u L?ch đ?i đ? v??ng. đay la Mi?u đ??ng ton th? cac v? đ? v??ng va cac Danh t??ng anh hung tieu bi?u, nh? s? sach nha Nguy?n đa ghi la n?i "Th?ng k? cac v? đ? v??ng, ng??ng m? đ?c t?t c?a cac đ?i tr??c", v?i y ngh?a "U?ng n??c nh? ngu?n" ton th? cac v? Vua, danh t??ng anh hung tieu bi?u t? th?i H?ng Bang tr? v? sau.
đ?n C? Tr?ch thu?c khu di tich đ?n Tr?n (Nam đ?nh) co gian t? vu la n?i đ?t bai v? th? Tr??ng Han Sieu.
Gi?i th??ng Tr??ng Han Sieu
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
? Ninh Binh co m?t gi?i th??ng đ??c trao hang n?m trong l?nh v?c v?n h?c - ngh? thu?t cho cac tac ph?m tieu bi?u mang ten gi?i th??ng Tr??ng Han Sieu. Hang n?m t?i khu di tich đ?n th? Tr??ng Han Sieu c?ng di?n ra l? trao h?c b?ng cho cac h?c sinh xu?t s?c trong t?nh
Ninh Binh
.
Cac cong trinh g?n li?n v?i ten tu?i c?a Tr??ng Han Sieu
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Ten c?a Tr??ng Han Sieu đ??c đ?t cho nhi?u đ??ng ph? ?:
Ha N?i
,
Thanh ph? H? Chi Minh
,
đa N?ng
,
thanh ph? Ninh Binh
,
thanh ph? H?i D??ng
, thanh ph?
Hu?
, thanh ph?
Nha Trang
, thanh ph?
V?ng Tau
, thanh ph?
Ba R?a
thanh ph?
Buon Ma Thu?t
, thanh ph?
H?i Phong
, thanh ph?
Hoa Binh
, thanh ph?
B?c Lieu
, thanh ph?
Tam đi?p
, thanh ph?
Cao Lanh
, thanh ph?
Nam đ?nh
, thanh ph?
Long Xuyen
, thanh ph?
Phan Thi?t
, thanh ph?
Thanh Hoa
, thanh ph?
H?ng Yen
, thanh ph?
Kon Tum
, thanh ph? đong Ha, thanh ph? Bien Hoa, thanh ph? R?ch Gia, thanh ph? S?m S?n, Tx B?m S?n,…, đ?c bi?t, ten ong con đ??c đ?t cho con đ??ng đi qua Tr??ng THPT cung ten ? que h??ng ong ? n?i đao t?o ra nh?ng h?c sinh tai n?ng.
- ^
“Tim hi?u v? danh nhan Tr??ng Han Sieu que h??ng Ninh Binh”
.
B?n g?c
l?u tr? ngay 14 thang 1 n?m 2021
. Truy c?p ngay 23 thang 8 n?m 2020
.
- ^
“Tr??ng Han Sieu va "B?ch đ?ng Giang phu" b?t t?”
. Truy c?p ngay 23 thang 8 n?m 2020
.
- ^
Tr?n V?n Giap: L??c truy?n cac tac gia Vi?t Nam, T?p I, in l?n th? hai, Nha xu?t b?n. KHXH, H. 1971, tr.165.
- ^
[T? đi?n v?n h?c t?p II, Nha xu?t b?n. Giao d?c, H. 1984, tr.463 va B? m?i, Nha xu?t b?n. Th? gi?i, 2004, tr.1861]
- ^
C?m h?ng thien nhien trong th? v?n Tr??ng Han Sieu
- ^
Tr??ng Han Sieu - B?c k? tai chinh tr?c
L?u tr?
2012-12-19 t?i
Wayback Machine
, TBC s?u t?m, Cong ty TNHH Tri Th?c Sang T?o, Ngay c?p nh?t: 22/4/2011 22:32:32 PM
- ^
Tr??ng Han Sieu, tac gi? B?ch đ?ng Giang phu
- ^
“XAY D?NG NHA TH? H? TR??NG VI?T NAM LA đ? L?I M?T CONG TRINH TAM LINH MUON đ?I CHO CON CHAU MAI SAU”
.
B?n g?c
l?u tr? ngay 13 thang 4 n?m 2016
. Truy c?p ngay 22 thang 2 n?m 2019
.