Bach khoa toan th? m? Wikipedia
Trong
ti?ng Vi?t
, t?
Thien Chua giao
theo suy ngh? c?a nhi?u ng??i thi h? cho r?ng
Thien Chua giao
la nh?c t?i
Cong giao La Ma
. Nh?ng khi xet v? m?t ng? ngh?a thi c?m t?
Thien Chua giao
co th? đ? c?p đ?n t?t c? cac
ton giao đ?c th?n
(
monotheismus
) va nh?ng ton giao đo đ?u ton th?
Thien Chua
la
cha
ho?c la
Thien Chua
duy nh?t. Nh?ng ton giao nay co th? co quan đi?m,t? t??ng,giao ly hay cach g?i
Thien Chua
(
Th??ng đ?
) khac nhau, vi d? nh? trong s?
cac ton giao kh?i ngu?n t? Abraham
co:
- Ki-to giao
: g?m cac nhanh chinh la
Cong giao Roma
,
Chinh th?ng giao đong ph??ng
,
Chinh th?ng giao C? đong ph??ng
,
Khang Cach
va
Anh giao
đ?u th? Thien Chua
Ba Ngoi
.
- Do Thai giao
: th? Thien Chua mang danh hi?u la
????
Yahweh
.
- H?i giao
: th? Th??ng đ? đ??c g?i la
Allah
.
- Baha'i giao
: Th?
Th??ng đ?
va tin r?ng cac ton giao l?n tren th? gi?i đ?u co ngu?n g?c thieng lieng chung, va t?t c? đ?u do
Th??ng đ?
m?c kh?i ? nh?ng th?i đ?i khac nhau tuy theo nhu c?u va kh? n?ng ti?n hoa c?a loai ng??i. Vi v?y, s? gi? c?a
Th??ng đ?
nh?
Moses
, Chua
Gie-xu
va
Muhammad
đa đ??c g?i vao cac th?i đi?m khac nhau trong l?ch s? v?i giao ly khac nhau đ? phu h?p v?i nhu c?u thay đ?i xa h?i, no con đem l?i c? tin nh?n cung.
- đ?o Cao đai
: thanh l?p n?m 1926, la m?t ton giao m?i, dung h?p nhi?u y?u t? t? cac ton giao l?n, g?m c?
Ph?t giao
,
đ?o giao
,
Nho giao
,
H?i giao
,
C? đ?c giao
,
Th?n đ?o
va c? m?t s? ton giao đa th?n th?i c? đ?i, th? hi?n qua Ng? Chi đ?i đ?o. Th?m chi ton giao nay con th? ph?ng m?t s? nha chinh tr?, nha v?n c?n đ?i ma h? g?i la "Tam thanh đ?ng đ?u B?ch Van đ?ng".
Ben c?nh đo con co cac ton giao khac c?ng th?
Th??ng đ?
:
T?i
Vi?t Nam
, t?
Thien Chua giao
th??ng đ??c dung đ? g?i
Cong giao
. đay la h? phai ton giao th? Thien Chua đ??c truy?n ba vao Vi?t Nam s?m nh?t, t? th? k? 16 va phat tri?n m?nh t? th? k? 17. đay c?ng la ton giao đ?u tien va ch? y?u dung thu?t t?
Thien Chua
đ? đ? c?p đ?n th?n linh t?i cao va duy nh?t, theo thu?t t? trong ti?ng Han: 天主 (pinyin:
Ti?nzh?
, am Han Vi?t:
Thien Ch?
, am Han Nom-hoa:
Thien Chua
) do cac nha truy?n giao
Dong Ten
t?i
Trung Hoa
s? d?ng t? th? k? 16.
[1]
Cac (h? phai) ton giao khac t?i Vi?t Nam it dung t?
Thien Chua
ma th??ng dung t?
đ?c Chua Tr?i
, ho?c
Th??ng đ?
. Ti?ng Trung Qu?c cho t?i ngay nay v?n g?i Cong giao la
Thien Chua giao
. Con trong ti?ng Vi?t, t?
Thien Chua giao
g?n đay đ??c m? r?ng ra cho c?
Kito giao
, va cac ton giao đ?c th?n noi chung.