T??ng B?ch k?
(
ti?ng Man
:
??????
????????
????
,
Mollendorff
: kubuhe ?anggiyan g?sa,
Abkai
: kubuhe xanggiyan gvsa,
ti?ng Trung
: ?白旗;
ti?ng Anh
:
Bordered White Banner
) la m?t k? thu?c ch? đ?
Bat K?
c?a
Thanh tri?u
va đ??c qu?n ly b?i
K? ch?
, l?y c? s?c tr?ng vi?n đ? lam ten g?i, cung v?i
Chinh H?ng k?
,
T??ng H?ng k?
,
Chinh Lam k?
va
T??ng Lam k?
thu?c
H? Ng? k?
.
Kho?ng nh?ng n?m
1601
,
N? Nh? Cap Xich
d?a theo ch? đ? "Manh an m?u" c?a ng??i N? Chan, quy đ?nh ra
Bien ch? c? b?n
cho Bat k?, sau đo l?i đ?t ra 4 K? phan bi?t theo mau c? hi?u la Hoang (
Suwayan
), B?ch (
Sanggiyan
), H?ng (
Fulgiyan
), Lam (
Lamun
). B?ch k? đ??c giao cho
Ch? Anh
- con trai tr??ng đ?ng th?i la ng??i th?a k? đ??c ch? đ?nh c?a
N? Nh? Cap Xich
.
V? sau, khi th?ng nh?t hoan toan cac b? l?c N? Chan, N? Nh? Cap Xich t? ch?c t?ng them b?n k? n?a. Cac k? c? đ??c them danh x?ng
Chinh
(
Gulu
, khong co vi?n), con cac k? m?i co them mau vi?n tren c? hi?u la co them danh x?ng
T??ng
(
Kubuhe
, co vi?n), g?i la T??ng Hoang k?, T??ng Lam k?, T??ng B?ch k?, T??ng H?ng k?. đ?ng th?i, n?m
1615
,
Ch? Anh
b? dem pha nen đa b? N? Nh? Cap Xich b?t giam va b?c t?. N? Nh? Cap Xich giao l?i T??ng B?ch k? cho tr??ng ton
đ? đ?
- con trai tr??ng c?a
Ch? Anh
va Chinh B?ch k? giao l?i cho ng??i con trai th? 8 la
Hoang Thai C?c
.
Sau khi
N? Nh? Cap Xich
m?t, con trai la
Hoang Thai C?c
tr? thanh
đ?i Han
. Hoang Thai C?c l?y ly do hai Hoang k? v?n thu?c s? h?u c?a đ?i Han nen đa đ?i hai B?ch k? v?i hai Hoang k?, b?n than ong t? đo n?m gi? hai Hoang k?,
đa đ?c
t? K? ch?
T??ng Hoang k?
tr? thanh K? ch?
Chinh B?ch k?
,
A T? Cach
va
đa Nh? C?n
t? K? ch?
Chinh Hoang k?
tr? thanh K? ch? T??ng B?ch k?.
N?m Sung đ?c th? 8 (
1643
), Hoang Thai C?c qua đ?i. Sau khi
Thu?n Tr? đ?
len ngoi,
đa Nh? C?n
tr? thanh Nhi?p chinh v??ng, ti?n hanh c?i bien hai B?ch k?, đa đ?c va
A T? Cach
cung chia nhau T??ng B?ch k?, đa đ?c tr? thanh đ?i k? ch? c?a T??ng B?ch k?, A T? Cach la Ti?u K? ch?.
N?m Thu?n Tr? th? 5 (
1648
),
đa đ?c
va
Hao Cach
đ?u qua đ?i,
đa Nh? C?n
di?n m?t man đ?i k?, đem
Chinh Lam k?
c?a
Hao Cach
quy vao c?a minh, sau đo l?i ti?p t?c l?y
Chinh Lam k?
đ?i l?y T??ng B?ch k? c?a
đa đ?c
. K?t qu?,
đa Ni
(con trai đa đ?c) n?m gi?
Chinh Lam k?
, con đa Nh? C?n t? minh đ?c chi?m hai B?ch k?.
N?m th? 7 (
1650
),
đa Nh? C?n
qua đ?i,
Thu?n Tr? đ?
b?t đ?u than chinh. đ? t?ng c??ng Hoang quy?n, ong đich than n?m gi? Chinh B?ch k? v?n thu?c v? đa Nh? C?n, tr? T??ng B?ch k? (v?n la Chinh Lam k? c?) cho h?u du?
Hao Cach
. T? đo, Tuc v??ng ph? la K? ch? c?a T??ng B?ch k?.
Danh nhan thu?c T??ng B?ch k?
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Man Chau
Mong C?
|
---|
K?
| | |
---|
K? ch?
| |
---|
|
|
T?c du?
| Ngo?i Ta l?nh
| |
---|
N?i Ta l?nh
| |
---|
Khac
| |
---|
|
---|
Chu 1
: Th? t? K? ch? Bat k? c?n c? theo đ?nh ch? cu?i cung th?i Thu?n Tr?. Trong H? ng? k?, ngo?i tr? cac Thi?t m?o t? v??ng la K? ch?, nh?ng V??ng, B?i l?c, B?i t? cung cac Tong th?t Nh?p bat phan khac c?ng đ?m nh?m L?nh ch? l?n nh? khac nhau trong m?i k?.
Chu 2
: Ch? co N?i v? ph? Tam k? m?i co Cao Ly, H?i T?, Phien T?. Phien T? Ta l?nh nh?p vao trong Man Chau Chinh Hoang k? vao n?m Can Long th? 42 (1777), Qu?n l?nh l?n l?n vao, khong thu?c vao danh sach t?c chuc.
|