Sukiyaki

Lo?i	L?u
Xu?t x?	Nh?t B?n
Vung ho?c bang	đong A
Thanh ph?n chinh	Th?t (th??ng la th?t bo thai lat), rau c? , xi d?u , đ??ng , va mirin
N?u ?n: Sukiyaki   Media: Sukiyaki

Sukiyaki ( 鋤?き  ^{(S? Thieu)} / すきやき / スキヤキ , Sukiyaki ^? hay đ??c dung r?ng rai h?n la すき?き ) la m?t mon ?n Nh?t B?n đ??c ch? bi?n theo ki?u nabemono ( l?u Nh?t B?n).

Mon ?n bao g?m th?t (th??ng la th?t bo thai lat m?ng) đ??c n?u chin t? t? ho?c ninh nh? ? ban, ben c?nh rau cung cac thanh ph?n khac, cho vao trong m?t n?i s?t nong v?i h?n h?p n??c t??ng , đ??ng va mirin . Cac nguyen li?u th??ng đ??c nhung vao m?t bat nh? đ?ng tr?ng s?ng, đanh tan sau khi n?u trong n?i, r?i th??ng th?c.

Noi chung sukiyaki la m?t mon ?n mua đong va th??ng đ??c tim th?y t?i b?nenkai , b?a ti?c cu?i n?m c?a Nh?t B?n .

Thanh ph?n [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Ng??i ta th??ng s? d?ng th?t bo thai lat m?ng đ? ch? bi?n mon sukiyaki, m?c du trong qua kh?, ? m?t s? vung c?a đ?t n??c (đang chu y la Hokkaidoaid? va Niigata ), th?t l?n c?ng r?t ph? bi?n.

Nguyen li?u ph? bi?n n?u v?i th?t bo la:

• đ?u ph? (th??ng la đ?u ph? c?ng).
• Negi (m?t lo?i hanh la ).
• Cac lo?i rau la, nh? b?p c?i Trung Qu?c va t?n o (la hoa cuc vong hoa ).
• N?m nh? n?m h??ng va n?m kim cham .
• Mi?n lam t? n?a va/ho?c gi? hanh nh? ito konnyaku ho?c mi shirataki.

đoi khi udon lua mi ho?c mochi ( banh g?o) c?ng đ??c them vao, th??ng la ? cu?i giai đo?n đ? h?p th? n??c dung.

S? chu?n b? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Sukiyaki la mon ?n m?t n?i ( nabemono ) đ??c phat tri?n trong th?i đ?i Minh Tr? . M?i vung co cach ch? bi?n sukiyaki khac nhau. Co hai ki?u bi?n t?u chinh, ki?u Kanto t? mi?n đong Nh?t B?n va ki?u Kansai t? mi?n tay Nh?t B?n.

Theo ki?u ch? bi?n Kanto, warishita (h?n h?p r??u sake, n??c t??ng, đ??ng, mirin va dashi) đ??c đ? vao va đun nong trong n?i, sau đo th?t, rau cung cac thanh ph?n khac đ??c them vao r?i ninh v?i nhau. Trong sukiyaki ki?u Kansai, th?t đ??c lam nong trong n?i tr??c. Khi th?t g?n chin, ng??i ta cho đ??ng, r??u sake cung n??c t??ng vao, sau đo rau va cac thanh ph?n khac đ??c them vao sau cung.

Hai ki?u nay s? d?ng cac lo?i rau, th?t khac nhau. B?i vi trong qua kh?, th?t bo r?t đ?t ti?n, nen vi?c s? d?ng th?t l?n la ph? bi?n ? khu v?c phia b?c va phia đong. Cac thanh ph?n khac đ??c them vao sukiyaki hi?n đ?i bao g?m th?t ga ( tori-suki ), ca ( uo-suki ), mi udon ( udon-suki ), negi , n?m shiitake, shirataki va đ?u ph? n??ng nh?. Trong c? hai ki?u ch? bi?n, tr?ng s?ng đ??c s? d?ng nh? m?t lo?i n??c ch?m, va ng??i ta c?ng ?n kem v?i c?m tr?ng va h?t v?ng đen. ^[1]

L?ch s? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Co nhi?u truy?n th?ng khac nhau xoay quanh sukiyaki. M?t s? thi lien quan đ?n ten g?i c?a mon ?n. M?t ly thuy?t v? ngu?n g?c c?a cai ten la b?t ngu?n t? suki ( 鋤 , suki ^? ) , co ngh?a la thu?ng, va yaki ( ?き , yaki ^? ) la đ?ng t? đ? n??ng . Trong th?i Edo (1603 Ti?t1868), nong dan đa s? d?ng suki đ? n?u nh?ng th? nh? ca va đ?u ph?. Tuy nhien, sukiyaki đa tr? thanh m?t mon ?n truy?n th?ng c?a Nh?t B?n trong th?i đ?i Minh Tr? (1868 -1912). M?t gi? thuy?t khac cho r?ng ten nay xu?t phat t? t? sukimi ( ?き身 , sukimi ^? ) , co ngh?a la "th?t thai lat m?ng". ^[1]

M?t truy?n th?ng khac lien quan đ?n l?ch s? c?a sukiyaki. Ph?t giao đa du nh?p vao Nh?t B?n trong th?i Asuka . ^[2] Vao th?i đi?m đo, gi?t h?i đ?ng v?t la trai v?i ton ch? Ph?t giao. Ngoai ra vi?c ?n th?t bo đa b? c?m vi gia suc đ??c coi la đ?ng v?t lam vi?c. Tuy nhien, m?i ng??i co th? ?n th?t trong m?t s? tr??ng h?p đ?c bi?t nh? khi h? b? ?m ho?c t?i cac s? ki?n đ?c bi?t nh? b?nenkai, b?a ti?c nh?u cu?i n?m. Trong th?i k? Edo, tro ch?i ?n th?t nh? heo r?ng va v?t la ph? bi?n va khong b? c?m. Vao nh?ng n?m 1860, khi Nh?t B?n m? c?ng cho cac th??ng nhan n??c ngoai, ng??i n??c ngoai đ?n Nh?t B?n đa gi?i thi?u n?n v?n hoa ?n th?t va phong cach n?u ?n m?i. Bo, s?a, th?t va tr?ng b?t đ?u đ??c tieu th? r?ng rai va sukiyaki la m?t cach ph? bi?n đ? ph?c v? chung. Luc đ?u, gia suc đ??c nh?p t? cac n??c lang gi?ng nh? Han Qu?c va Trung Qu?c khi nhu c?u th?t bo t?ng len. Sukiyaki co th? co ngu?n g?c va tr? nen ph? bi?n ? vung Kansai. Sau tr?n đ?ng đ?t l?n Kant? n?m 1923 , nhi?u nha hang th?t bo ? Tokyo đa b? đong c?a va nhi?u ng??i ? Kant? t?m th?i chuy?n đ?n khu v?c Osaka. C? dan Kantou ? Osaka v?n đa quen v?i ki?u bi?n t?u sukiyaki c?a Kansai, va r?i khi tr? l?i Kant?, h? đa gi?i thi?u ki?u ch? bi?n Kansai sukiyaki, n?i mon ?n tr? nen ph? bi?n. Th?t bo la thanh ph?n chinh trong sukiyaki ngay nay. ^{[1] [3]}

Cau đ? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Bai hat "Ue wo Muite Aruk?" n?m 1961 đa đ??c đ?t ten thay th? la " Sukiyaki " đ? no co th? ng?n, đ?ng th?i cac n??c noi ti?ng Anh co th? nh?n bi?t đay la ti?ng Nh?t. Tuy nhien, tieu đ? va l?i bai hat l?i khong lien quan gi đ?n mon sukiyaki. ^[4]

Mon ?n lien quan [ s?a | s?a ma ngu?n ]

• Shabu-shabu c?ng t??ng t?, nh?ng trong khi sukiyaki đ??c coi la ng?t h?n, thi shabu-shabu l?i m?n h?n. Th?t Shabu-shabu th?m chi con đ??c c?t lat m?ng h?n va cac lat th?t rieng l? đ??c n?u b?ng cach nhung vao ch?t l?ng soi ? ban, trong khi sukiyaki thi n?u theo ki?u soong nhi?u h?n. ^{[5] [6]}
• Sukiyaki ? Lao la m?t bat mi s?i đ?u v?i cac lo?i rau khac nhau, th?t bo thai lat m?ng va cac lo?i th?t ho?c h?i s?n khac, s?t sukiyaki cung m?t qu? tr?ng s?ng trong n??c dung th?t bo. N??c s?t sukiyaki đ??c lam t? d?a, đ?u ph? len men, tahini, b? đ?u ph?ng, đ??ng, t?i, voi va gia v?.
• Thai suki hay sukiyaki c?a Thai la m?t mon l?u r?t ph? bi?n ? Thai Lan , va, mon ?n c?ng d?n ph? bi?n ? nhi?u n??c lang gi?ng. M?c du ten la suki, nh?ng th? l?u nay ch? mang m?t s? t??ng đ?ng m? h? v?i sukiyaki Nh?t B?n.
• L?u
• Fondue Bourguignonne va fondue chinoise

Xem them [ s?a | s?a ma ngu?n ]

• Danh sach cac mon sup va mon h?m Nh?t B?n

Tham kh?o [ s?a | s?a ma ngu?n ]

đ?c them [ s?a | s?a ma ngu?n ]

• H??ng v? c?a Nh?t B?n , Donald Richie, Kodansha , 2001. ISBN 4-7700-1707-3 Ma s?   4-7700-1707-3 .