Mi?u th? S? Kh? Phap ? D??ng Chau
S? Kh? Phap
(
Ch? Han
: 史可法;
binh am
: Shi Kefa) (
1601
?
1645
) t? la
Hi?n Chi
, hay
đ?o Lan
, ng??i
T??ng Phu
(nay la thanh ph?
Khai Phong
t?nh
Ha Nam
,
Trung Qu?c
), que quan ? huy?n
đ?i H?ng
, ph?
Thu?n Thien
(nay thu?c
B?c Kinh
) chau đ?i th? 49 c?a L?t D??ng H?u
S? Sung
nha
đong Han
, t?ng gi? ch?c
Binh b? Th??ng th?
đong Cac đ?i h?c s?
?
Nam Kinh
nha Minh
, đ??c nha
Nam Minh
đ?t th?y la Trung T?nh, vua
Can Long
nha Thanh
đ?t l?i th?y la Trung Chinh, cac tac ph?m c?a ong đ??c ng??i đ?i sau bien so?n thanh "
S? Trung Chinh cong t?p
"
N?m
Sung Trinh
nguyen nien, ong đ?
Ti?n s?
C?p đ?, đ??c b? nhi?m lam Suy quan ph? Tay An, t?ng gi? cac ch?c
H? B? vien ngo?i lang
,
Lang trung
. N?m Sung Trinh th? 8 (
1635
) theo
L? T??ng Th?ng
tr?n ap lo?n dan ? cac vung. N?m Sung Trinh th? 10 (
1637
) đ??c
Tr??ng Qu?c Duy
ti?n c?, th?ng ch?c
đo ng? s?
,
Tu?n ph?
An Khanh, L? Chau,Thai Binh, Tri Chau va cac ph? huy?n ? Ha Nam, Giang Tay, H? Qu?ng. N?m Sung Trinh th? 14 (
1641
), gi? ch?c
T?ng đ?c
Tao v?n
. Thang 7 n?m Sung Trinh th? 16 (
1643
) đ??c th?ng Binh b? Th??ng th? Nam Kinh,
Tham Tan C? V?
, tham gia x? ly cong vi?c tri?u chinh.
N?m
1644
,
Ly T? Thanh
chi?m
B?c Kinh
, ong cung cac quan l?i trung thanh v?i nha Minh ?ng h? chinh quy?n l?u vong c?a vua
Ho?ng Quang
, t? x?ng la
L? b? Th??ng th?
kiem đong Cac đ?i h?c s?, g?i t?t la S? Cac b?, sau khi quan Thanh nh?p quan, ong ch? tr??ng chinh ph?t Ly T? Thanh, cung cac than s?, trung th?n ra s?c xay d?ng va t?p h?p l?c l??ng quan s? ch?ng nha Thanh, tuy nhien k? ho?ch c?a ong th?t b?i vi b? s? ph?n đ?i c?a
Ma S? Anh
, sau đo ong h?p tac v?i cac th? l?c t? tr?n Giang B?c nh?m đ?i khang quan Thanh, ch? th?i c? khoi ph?c nha Minh
L?u Vong Ch?n Giang Nam
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
T?p đoan Giang B?c T? Tr?n
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Cu?i n?m 1644 - đ?u 1645, khi
Ly T? Thanh
đa cong pha Yen Kinh, soan đo?t ngoi bau, hang lo?t quan v?n ra hang. Th? v?y nh?ng, cac t?p đoan quan phi?t va vo quan t? x? l?i đi theo nha Minh. B?y gi?, nha Minh con gi? đ??c
Giang B?c
, do đo ma S? Kh? Phap l?p ra nhom "Giang B?c T? Tr?n", ch? y?u la đ? c?ng c? m?t b?c c?a Nam Minh. Nh?ng cac vo quan, thay vi t?p trung đ?i khang ph?n quan Ly T? Thanh va
Tr??ng Hi?n Trung
, thi l?i đ?u đa l?n nhau. T? Tr?n phong th? l?ng l?o, d?n đ?n vi?c tan ra nhanh chong. M?t khac, t??ng T? L??ng Ng?c c?a ti?n tri?u khi đ?nh quy hang c? m?t vung V? Han r?ng l?n thi Ma S? Anh l?i l?i d?ng quan h? v?i H?ng Quang đ? ma đanh đu?i T? L??ng Ng?c. Tr??c tinh th? đo, cac nhom l?i cang chia r? sau xa h?n. Khong t?i m?t thang thi Giang B?c T? Tr?n đa hoang tan. Hu D?, t? l?ng c?a đ?i Minh r?i vao tay quan Thanh, Hoang đ?c Cong đu?i T? L??ng Ng?c, t?t c? d??ng nh? m?t h?t.
Chinh quy?n c?a H?ng Quang đ? th?c t? th?c l?c r?t y?u, ch? d?a vao th? l?c c?a cac quan ma đ?ng v?ng.
B?n than H?ng Quang đ? Chu Do Tung khong đ??c nhi?u ng??i cong nh?n, do ong la chau c?a Minh Th?n Tong, nh?ng l?i la con c?a m?t v??ng t?, ch? khong ph?i la hoang ton. Vi?c ong len ngoi th?m chi la nh? s? ?ng h? ch? khong ph?i do co chi?u ch? truy?n ngoi. Trong khi tong tich c?a Thai T? Chu T? Lang, con c?a Hoang đ? Sung Trinh, con ch?a ro s?ng ch?t thi ong đa len ngoi, khi?n long dan đ?i lo?n.
Trong khi S? Kh? Phap nhi?u l?n dang s? xin đ??c ch?nh đ?n quan ma, ti?n đanh đ?i Thu?n, đ?i Tay va đ?i Thanh, thi H?ng Quang l?i th?ng th?ng t? ch?i, cho r?ng cach t?t nh?t la đ? cho ng??i Man tr? phi?n quan, sau đo lam ng? ong đ?c l?i. Ch?ng la k? ho?ch c?a H?ng Quang va Ma S? Anh khong m?y l?i ma con co h?i - quan Minh t? đo y?u ?t h?n, non kinh nghi?m tac chi?n h?n, l?i con khi?n cho quan Thanh dom ngo ngay cang nhi?u h?n. S? Kh? Phap trong long ho?ng s?, nh?ng v?n ph?i đ?c thuc quan s? c? th? thanh tri. Qu? nhien, quan Thanh n?m 1644 đa t?i tr??c c?a thanh D??ng Chau.
Quan Nam Minh do non kinh nghi?m tac chi?n, nen ch? y?u S? Kh? Phap ph?i d?a d?m vao chi?n thu?t phong ng? va th? thanh. V?i t?t c? nh?ng ti?n b?c va ngu?n l?c co s?n, quan Nam Minh lien t?c rap chi?n thuy?n, đuc H?ng Di đ?i Phao va th?m chi la c? sung tr??ng ph??ng Tay. D?u r?ng trong luc c?p bach va y?u ?t, quan Minh v?n co trang b? đ?y đ?, va th?m chi con co m?t l?c l??ng ban k? binh hung h?u. L?c l??ng Th?y Quan tinh nhu? th?a h??ng t? ti?n tri?u v?n luon luon tuc tr?c phong th? tren cac dong song.
Trong kho?n th?i gian thang n?m am l?ch, S? Kh? Phap lien t?c g?i th? đ?c thuc t?ng c??ng vi?n quan va phong ng?, tuy nhien cu?c n?i chi?n gi?a Ma S? Anh va T? L??ng Ng?c l?i khi?n cho l?c l??ng Th?y Quan Nam Minh b? phan tan v? chi?n tr??ng khac, khi?n cho chi?n tr??ng khang Thanh đa kho l?i ngay cang kho.
Thang n?m am l?ch n?m 1645 (H?ng Quang Nguyen Nien), đa đ?c v??ng đ?i Thanh d?n quan nam chinh, ?ng chi?n tr??c thanh D??ng Chau. S? Kh? Phap hai l?n keu thu?c h? v? tri?u c?u vi?n binh, nh?ng c?ng ch? co lac đac vai ngan quan ?ng c?u. Nhi?p Chinh V??ng đa Nh? C?n t? than g?i th? khuyen Kh? Phap quy hang, nh?ng Kh? Phap dung l?i l? ngoan c??ng ma kh??c t?. đa đ?c vi đo ma đ?c quan cong pha thanh tri D??ng Chau trong vong hai m??i b?n ngay li?n.
Quan Thanh d?a vao k? binh ma tac chi?n, đ?i phao m?y c?, nh?ng khong th?m vao đau so v?i đ?i phap H?ng Di c?a quan Minh. Quan trong thanh ngoan c??ng ch?ng tr? k?ch li?t, gay t?n th?t nhan s? l?n cho quan Thanh, khong bi?t r?ng tri?u đinh Nam Minh s? khong g?i them vi?n quan. đa đ?c đien ti?t nh?ng khong lam đ??c gi, vi y ch?a bi?t quan Minh b? l?c đ?c n?i b?.
M?t tin quan c?a S? Kh? Phap s? khong nh?n đ??c ti?p vi?n vo tinh l?t vao tai c?a đa đ?c. V?i ngu?n ti?p vi?n vo s?, đa đ?c m?t m?t cong phap thanh, m?t m?t sai Han quan gi? d?ng lam quan Minh, keu g?i quan trong thanh m? c?a đon quan ti?p vi?n. Quan Minh qu? nhien trung k?, khi?n cho quan Thanh l?t vao thanh D??ng Chau.
đem ngay 24 am l?ch - r?ng sang ngay 25, quan Thanh tran đ?y thanh, quan dan Nam Minh ch?ng c? khong l?i, b? gi?t vo s?. S? Kh? Phap th?y đa m?t thanh, li?n c?t c? t? sat. Tuy nhien, ong l?i ch?a ch?t. Ong l?nh đ?a con đ? đ?u la S? đ?c Ng?y ph?i gi?t ong, nh?ng S? đ?c Ng?y ?a n??c m?t ma t? ch?i khong lam. Quan Thanh do đo ma b?t s?ng c? hai cha con.
đa đ?c vao thanh, m?i ong đ?n ph? đ? ma khuyen ong quy hang.
Tr??c đay b?n v??ng đa co khuyen t??ng quan quy hang, nh?ng kinh n? ng??i la b?c thanh hi?n, t
?n
trung b
ao
qu
?c
. Nay c? nghi?p đ?i Minh th? nay thi đa h?t, ta khuyen t??ng quan nen s?m quy hang, tien phong đ?i Thanh quan ma chinh ph?t Giang Nam v?i ta.
S? Kh? Phap binh t?nh ma đap l?i
Thanh t?i nga t?i, thanh vong nga vong! Nay thanh đa m?t thi th? thanh chi t??ng th?i t? vong cung thanh, co đau ma đi hang gi?c! đ?i tr??ng phu khong noi hai l?i, tuy?t khong hai long, c?ng khong th? hai chua! Ta d?u co ng? ma phanh thay, c?ng đ??c ti?ng th?m ngan đ?i! Than ta đay, cac ng??i thu oan thi c? chem gi?t cho h? gi?n, nh?ng bach tinh trong thanh th?i mong đ?ng đ?ng đ?n s?i long c?ng toc c?a h?.
đa đ?c nghe xong n?i gi?n loi đinh, li?n đem ong đi hanh hinh ngay sau đo. B?y gi? ong th? 44 tu?i, ph?c v? tri?u đinh nha Minh đ??c 17 n?m li?n.
Ngay sau khi hanh hinh S? Kh? Phap, đa đ?c ti?n hanh đ? sat D??ng Chau. S? c? g?i la "D??ng Chau Th?p Nh?t", di?n ra trong vong 10 ngay li?n. T?t c? nh?ng Han quan nha Minh cung v?i dan chung trong thanh D??ng Chau, b?t k? ai khong ch?u "th?c phat" (c?o đ?u ki?u Man), đ?u b? th?m sat.
M??i hai ngay sau khi đa sat h?i ong, thi th? c?a ong khong th? nao tim ra đ??c. S? đ?c Ng?y theo di ngon c?a ong ma đem bao va mao ma an tang t?i D??ng Chau n?m Long V? nguyen nien.
Sau cai ch?t c?a ong, nha Minh đa kho co th? v?c d?y đ??c. Ma S? Anh v?i vua Ho?ng Quang đ?u b? quan Thanh b?t s?ng khi Kim L?ng th?t th?.
|
|---|
| Hoang t?c
Minh
| |
|---|
| Hoang t?c
Thanh
| |
|---|
Cac đ?ch th?
đ?c l?p
| |
|---|
Cac t??ng l?nh
quan l?i khac
& nhan v?t
ch? ch?t
| |
|---|
| Nh?ng tr?n đanh l?n
| |
|---|