Bai vi?t nay c?n them chu thich ngu?n g?c đ? ki?m ch?ng thong tin . M?i b?n giup hoan thi?n bai vi?t nay b?ng cach b? sung chu thich t?i cac ngu?n đang tin c?y . Cac n?i dung khong co ngu?n co th? b? nghi ng? va xoa b?. ( thang 8/2022 )

Ph?m Duy
Nh?c s? Ph?m Duy ch?p trong ch??ng trinh Ngay Tr? V? t?i Nha hat Hoa Binh , thang 11 n?m 2008
Thong tin ca nhan
Sinh
Ten khai sinh	Ph?m Duy C?n
Ngay sinh	( 1921-10-05 ) 5 thang 10, 1921
N?i sinh	Ph? Hang Cot , Hoan Ki?m , Ha N?i , Vi?t Nam , Lien bang đong D??ng
M?t
Ngay m?t	27 thang 1, 2013 (2013-01-27) (91 tu?i)
N?i m?t	Thanh ph? H? Chi Minh , Vi?t Nam
Nguyen nhan	b?nh tim m?ch
Gi?i tinh	nam
Qu?c t?ch	Vi?t Nam
Ngh? nghi?p	nh?c s? , ca s? , nh?c cong , nha nghien c?u am nh?c
Gia đinh
B?	Ph?m Duy T?n
Anh ch? em	Ph?m Duy Khiem
Hon nhan	Thai H?ng
Con cai	Duy Quang , Duy C??ng , Thai Hi?n , Thai Th?o
S? nghi?p am nh?c
Dong nh?c	nh?c ti?n chi?n , nh?c đ? , nh?c dan ca phat tri?n, tinh khuc 1954-1975 , nh?c vang , nh?c tr? , nh?c thi?u nhi
Nh?c c?	Guitar
Hang đ?a	PDC, Hang phim Ph??ng Nam
Ca khuc	Ba m? Gio Linh , Tinh ca , Tinh hoai h??ng , Con đ??ng cai quan , M? Vi?t Nam , đ?o ca
?nh h??ng b?i Dan ca Vi?t Nam
Website
phamduy .com
Ph?m Duy tren IMDb
[ s?a tren Wikidata ] x  ? t  ? s

Ph?m Duy ( 5 thang 10 n?m 1921 ? 27 thang 1 n?m 2013 ^[1] ), ten khai sinh Ph?m Duy C?n la nh?c s? , nh?c cong , ca s? , nha nghien c?u am nh?c l?n c?a Vi?t Nam . Ong đ??c nhi?u ng??i đanh gia la nh?c s? l?n nh?t c?a n?n tan nh?c Vi?t Nam ^{[2] [3] [4] [5] [6]} v?i l??ng sang tac đ? s? c?ng nh? đa d?ng v? th? lo?i ^{[4] [7]} , trong đo co r?t nhi?u ca khuc tr? nen kinh đi?n va quen thu?c v?i ng??i Vi?t . Nh?c c?a ong th??ng s? d?ng nh?ng y?u t? n?n t?ng c?a am nh?c c? truy?n Vi?t Nam k?t h?p v?i nh?ng k? thu?t , c?u truc c?a nh?c han lam Tay ph??ng , t?o nen m?t phong cach rieng v?i nhi?u tac ph?m l?n co tinh đ?t pha, giau ?nh h??ng đ?i v?i cac nh?c s? thu?c nhi?u th? h? ^{[8] [9] [10] [11]} . Ong c?ng la ng??i kh?i x??ng, đ?nh h??ng nhi?u trao l?u , phong cach m?i m? cho n?n tan nh?c Vi?t. Ngoai sang tac va bi?u di?n, ong con co nh?ng cong trinh kh?o c?u v? am nh?c Vi?t Nam co gia tr?. ^[12] Ong t?ng gi? ch?c giao s? nh?c ng? t?i Tr??ng Qu?c gia Am nh?c Sai Gon . Ong con đ??c coi nh? m?t nha v?n v?i 4 t?p h?i ky đ??c gi?i phe binh đanh gia cao v? gia tr? v?n h?c l?n gia tr? t? li?u ^{[6] [13]} . V?i h?n 70 n?m s? nghi?p, tr?i qua nhi?u giai đo?n l?ch s? quan tr?ng c?a đ?t n??c, ong đ??c coi la "cay đ?i th?" c?a n?n am nh?c Vi?t Nam ^{[7] [14] [15]} . Tuy v?y ben c?nh đo, cac quan đi?m nhin nh?n v? ong c?ng khac bi?t, ch? y?u la do cac v?n đ? chinh tr? . ^[12]

Kh?i đ?u s? nghi?p am nh?c trong ganh hat đ?c Huy v?i vai tro pho qu?n ly va ca s? hat l?u đ?ng. T?ng tham gia Chi?n tranh đong D??ng đ?n n?m 1951, sau đo ong r?i kh?i chi?n khu r?i vao mi?n Nam Vi?t Nam đ? ho?t đ?ng am nh?c. Ph?m Duy la ten tu?i l?n va đ?y ?nh h??ng t?i mi?n Nam Vi?t Nam v?i nh?ng ho?t đ?ng tich c?c danh cho c? am nh?c va chinh tr?, va nh?ng ho?t đ?ng nay con ti?p di?n sau giai đo?n 1975 , khi ong di t?n sang Hoa K? . Vi ly do chinh tr?, nh?c c?a ong b? c?m hoan toan t?i mi?n B?c Vi?t Nam sau 1954 , va toan Vi?t Nam sau 1975 ^[16] .

N?m 2005 , sau nhi?u l?n v? th?m que h??ng, ong chinh th?c tr? v? Vi?t Nam s?ng va t? đo, m?t s? ca khuc c?a ong m?i b?t đ?u đ??c phep ph? bi?n l?i. Tinh cho t?i thang 1 n?m 2014 , co 244 ca khuc đ??c c?p phep l?u hanh (trong s? đo co 53 ca khuc ngo?i qu?c do ong đ?t l?i Vi?t), trong s? kho?ng h?n 2000 ca khuc do ong sang tac ho?c vi?t l?i. ^{[17] [18]}

Ti?u s? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Ph?m Duy C?n sinh ngay 5 thang 10 n?m 1921 (5 thang 9 (nhu?n) n?m Tan D?u ) t?i Nha h? sinh s? 40 Rue Takou (nay la Ph? Hang Cot ), Ha N?i ^[24] trong m?t gia đinh v?n nghi?p. It lau sau khi ong ra đ?i, gia đinh ong d?n t? ph? Ma May (Rue des Pavillons Noirs - ph? Quan C? đen ) xu?ng ph? Hang D?u (Rue Felloneau), Ha N?i.

Cha ong la Ph?m Duy T?n , th??ng đ??c coi nh? la nha v?n xa h?i đ?u tien c?a n?n V?n h?c M?i đ?u th? k? XX . Anh c?a ong la Ph?m Duy Khiem , giao s? ? th?c s? , c?u đ?i s? Vi?t Nam C?ng hoa t?i Phap, v?n s? Phap v?n , tac gi? nh?ng cu?n Legendes des terres sereines, Nam et Sylvie, De Hanoi a Lacourtine . ^[25]

Luc nh? ong la c?u be hi?u đ?ng, tinh tinh "v?ng m?ng, b?t c?n đ?i", tuy v?y l?i thich di?n k?ch , lam tro, va me nh?c. ^[26] Ong bi?t dung guitar , mandolin đ? ch?i nh?c Tay Au, ben c?nh đo con ti?p thu cac nh?c đi?u dan ca mi?n B?c, hay nh?ng bai ca Hu? nh? Nam Ai , Nam Binh , T? đ?i C?nh … ^[26] Ngoai n?n v?n hoa mang tinh nhan b?n c?a Phap , ong con đ??c ti?p xuc v?i v?n hoa c? truy?n , qua cac tac ph?m c?a cha Ph?m Duy T?n, hay cu?n " T?c ng? phong dao " c?a ng??i anh h? Nguy?n V?n Ng?c . ^[26]

V? h?c hanh chinh quy, Ph?m Duy ch? co b?n n?m ti?u h?c va m?t n?m trung h?c , ^[26] nh?ng nh?ng bai h?c trong sach Qu?c v?n giao khoa th? , Luan ly giao khoa th? đa in đ?m trong tam h?n ong tr??c khi b??c vao xa h?i , ^[26] hinh thanh cho ong quan ni?m v? "đ?c đ? c?a con ng??i Vi?t Nam " ma ong nh?n m?nh la "con ng??i ? nong thon ", ch? khong ph?i ? thanh th? . ^[26] Ong h?c v? long t?i tr??ng Hang Thung , h?c Ti?u h?c t?i tr??ng Hang Voi (Tr??ng Amiral Courbet, nay la tr??ng Nguy?n Du). Tinh ong ngh?ch ng?m, h?c khong gi?i, th??ng hay b? ph?t. đ?n n?m 13 tu?i ( 1934 ), vao đ??c l?p nh?t, ong m?i h?c gi?i d?n, tr? thanh m?t trong nh?ng h?c sinh ?u tu c?a l?p, nh?t la mon đ?c th? ti?ng Phap . ^[24]

N?m 1936 , sau khi thi tr??t vao Tr??ng B??i , ong vao h?c tr??ng Trung h?c t? th?c Th?ng Long . Th?y d?y ong t?i tr??ng co Vo Nguyen Giap , Tr?n V?n Tuyen , Phan Anh , Khu?t Duy Ti?n ... Trong cac b?n cung l?p co Quang D?ng . ^[24] V? h?c l?c ong đ?ng th? nhi trong l?p. M?t n?m h?c trung h?c giup ong h?p th? them nh?ng cai hay cai đ?p c?a n?n v?n ch??ng Phap, c?a Victor Hugo , Andre Chenier , Alfred de Vigny , Bernadin de Saint Pierrre ... ^[26]

N?m 1937, anh c?a ong la Ph?m Duy Khiem khong cho ong h?c t?i tr??ng Th?ng Long n?a ma b?t ong h?c ngh?, vao Tr??ng Bach Ngh? ( Tr??ng K? ngh? Th?c hanh Ha N?i ). Tr??ng co hai nganh la g? va s?t, ong h?c nganh s?t (ngu?i, ti?n, ren). H?c ch?a h?t m?t nien khoa thi n?m 1938 ong b? đu?i h?c vi đanh nhau, vi ph?m k? lu?t.

Ho?t đ?ng [ s?a | s?a ma ngu?n ]

N?m 1938, sau khi ngh? h?c, ong xin lam vi?c ? hi?u s?a radio t?i ph? Hang Gai , Ha N?i. Cu?i n?m 1939 thi đi Mong Cai lam vi?c ? Nha May đi?n, lam th? ren r?i coi lo than, sau 5 thang b? b?nh nam ph?i ph?i vao nha th??ng ch?a b?nh. Cu?i thang 5/1940 ong v? Ha N?i đ?nh đ?u quan lam linh th? sang Phap nh?ng do Phap b? thua tr?n nen y đ?nh khong thanh.

Kho?ng thang 6/1940, nghe l?i be b?n, ong theo h?c d? thinh h?i h?a t?i tr??ng Cao đ?ng M? thu?t đong D??ng , h?c th?y To Ng?c Van , cung l?p v?i Bui Xuan Phai , Phan K? An , Vo L?ng ... Tuy nhien, ong s?m nh?n ra minh khong co ni?m đam me th?t s? đ?i v?i h?i h?a. ^[24]

Mua thu n?m 1941 ong ngh? h?c, v? H?ng Yen s?ng v?i m?, ch? t?i nha anh trai Ph?m Duy Nh??ng, đang lam th?y giao t?i đay. M?t ng??i anh h? xa nen la Ninh, lam ngh? l?c s? t?i Toa an, đa đ?a ong vao lam th? ky. Sau m?t th?i gian ong b? vi?c v? lam con nuoi c?a Tu?n ph? Le đinh Tran, lo vi?c kem h?c cho 2 em nh?. Sau ong Tran đ??c th?ng lam T?ng đ?c , đi tr?n nh?m t?nh Ki?n An , Ph?m Duy c?ng đi theo.

N?m 1943 ong đi trong coi đ?n đi?n c?a gia đinh T?ng đ?c Le đinh Tran t?i Yen Th? , B?c Giang . M?t th?i gian sau m? ong keu ong v? Ha N?i đ? tham gia Ganh hat đ?c Huy đang thanh l?p. Ganh hat bi?u di?n ra m?t t?i H?i Phong r?i Nam ti?n, co luc bi?u di?n ? Campuchia .

Vi?c s?ng ? nhi?u n?i, tr?i qua nhi?u hoan c?nh s?ng khac nhau c?ng la nh?ng ch?t li?u quan tr?ng giup ich cho s? nghi?p am nh?c c?a Ph?m Duy sau nay. Cung v?i giai đo?n lang thang vo đ?nh nay, ong c?ng d?n nh?n ra ni?m đam me am nh?c c?a minh. Ph?m Duy t? may mo h?c nh?c c? đi?n , r?i t?p sang tac. Trong cu?c đ?i c?a minh, ong ch?a t?ng h?c chinh quy m?t tr??ng l?p am nh?c nao. ^[26]

N?m 1944 , ong thanh ca s? hat tan nh?c trong ganh hat c?i l??ng đ?c Huy ? Charlot Mi?u (Ngo Nh?t Huy). Th?i k? hat rong, Ph?m Duy đ??c g?p g? nhi?u ten tu?i l?n nh? thi s? L?u Tr?ng L? , nh?c s? Le Th??ng , Le Xuan Ai , V?n đong... va nh?c s? V?n Cao , ng??i sau nay tr? thanh b?n than thi?t trong đ?i s?ng l?n trong am nh?c. Ngoai vi?c cung V?n Cao la ca cac ch?n ?n ch?i thi ong c?ng giup đ? cho V?n Cao trong vi?c so?n nh?c, cung V?n Cao sang tac tac ph?m B?n xuan va Su?i m? .

N?m 1942 , ong kh?i nghi?p sang tac nh?c v?i tac ph?m hoan ch?nh đ?u tay la " Co hai m? ", ph? t? th? Nguy?n Binh , trong th?i k? phong trao Tan nh?c b?t đ?u n? r?.

Ngay 9 thang 3 n?m 1945 , Nh?t đ?o chinh Phap . Chi?u ngay 10 thang 3 , khi ganh hat đ?c Huy đang l?u di?n ? Ca Mau , ong cung hai ng??i trong ganh hat b? m?t tham Phap b?t vao tu do treo c? Nh?t, nh?ng đ?n t?i thi đ??c binh linh Nh?t tr? t? do. ^[27] Gi?a n?m 1945 Ph?m Duy t? gia ganh hat đ?c Huy đ?n ? nh? nha m?t ng??i b?n t?i khu Dakao (Tan đ?nh), Sai Gon. Ong sinh s?ng, đi hat t?i Sai Gon r?i gia nh?p Thanh nien Ti?n phong , lam cong tac v?n ngh? r?i vao đ?i Vo trang Tuyen truy?n. Thang 10/1945, sau khi quan Phap lam ch? Sai Gon, ong r?i Tan đ?nh ra B?c, v? Ha N?i .

đ?u n?m 1946 ong tham gia m?t l?p hu?n luy?n quan s? c?p t?c r?i sau đo đ??c đ?a vao mi?n Nam tham gia khang chi?n. Ong đ??c đ?a vao chi?n khu Ba R?a - V?ng Tau lam cong tac thong tin, lien l?c va ti?p v?n. đ?u mua Thu n?m 1946 ong b? th??ng nh? ? canh tay va đ??c phep v? B?c. Ong ? Hu? m?t th?i gian r?i v? Ha N?i kho?ng cu?i thang 10/1946.

Ngay 19/12/1946 Toan qu?c khang chi?n . Ngay 20 thang 12 ong ra Ha đong , lam vi?c t?i đai Phat thanh bi m?t; sau đo tham gia đoan V?n ngh? Gi?i phong t?i S?n Tay r?i đi ph?c v? v?n ngh? qua Phuc Yen , V?nh Yen , Vi?t Tri , Phu Th? , Tuyen Quang , Yen Bai , Lao Cai . Ong ? l?i Lao Cai, cung v?i V?n Cao , Ng?c Bich, lam vi?c t?i phong tra Quan Bien Thuy (m?t c? s? tinh bao). Sau đo it lau ong cung Ng?c Bich đ?n B?c C?n (qua Yen Bai, Tuyen Quang, Thai Nguyen ) kho?ng thang 10/1947, r?i quay l?i Thai Nguyen; luc nay hai ong lam vi?c cho C?c Chinh tr?, la can b? v?n ngh? v?i c?p b?c đ?i uy. Cu?i 1947 hai ong t? Thai Nguyen qua B?c Giang , sau đo tham gia đoan v?n ngh? do Hoang C?m thanh l?p, l?u di?n t?i B?c Giang, Cao B?ng , L?ng S?n n?m 1948. Sau khi khong con la v?n ngh? s? c?a C?c Chinh tr? thi 2 ng??i đi B?c Giang, B?c Ninh , Phuc Yen, S?n Tay v? Ha đong.

Sau kho?ng 2 thang, nghe l?i Tr?n V?n Giau , c? hai vao Thanh Hoa đ? vao Nam. Nh?ng t?i Thanh Hoa, Ph?m Duy tham gia đoan V?n ngh? Quan đ?i Lien khu IV, tr?c thu?c Trung đoan 304 (co s? tham gia c?a Thai H?ng ). Sau khi đinh hon v?i Thai H?ng, Ph?m Duy cung m?t s? ngh? s? đi ph?c v? th?c t? t?i Ngh? An , Ha T?nh r?i Binh - Tr? - Thien (đi đ??ng r?ng, đ?ng b?ng va quay v? b?ng đ??ng bi?n).

V? l?i Thanh Hoa n?m 1949, Ph?m Duy c??i Thai H?ng, ng??i ch? tri hon l? la t??ng Nguy?n S?n . Sau đo c? 2 v? ch?ng ra Vi?t B?c (đi qua Hoa Binh , V?nh Yen, Thai Nguyen, B?c C?n) n?m 1950 , tham d? đ?i h?i V?n hoa Toan qu?c. Sau đo Ph?m Duy va v? t? b?, thoat ly kh?i cac đoan v?n ngh? quan đ?i va quay v? l?i Thanh Hoa.

Ngay 1 thang 5 n?m 1951 đ?i gia đinh Ph?m Duy- Thai H?ng chia lam 3 nhom t? Thanh Hoa "dinh te" v? Ha N?i . Ngay 9 thang 6 n?m 1951 di c? (b?ng may bay) vao Nam, sinh s?ng t?i Sai Gon . Cu?i n?m 1951, b? m?t s? nh?c s? ghen t? t? cao la co quan h? v?i Vi?t Minh , ong cung v?i Le Th??ng va Tr?n V?n Tr?ch b? b?t giam ? kham Catinat , Sai Gon trong 120 ngay. ^[28] N?m 1953 , ong qua Phap h?c d? thinh hai n?m v? am nh?c, t?i đay, ong ch?i than v?i Tr?n V?n Khe , ng??i sau nay tr? thanh giao s? dan nh?c n?i ti?ng. Hai n?m sau, ong v? Vi?t Nam thi đ?t n??c đa chia c?t sau hi?p đ?nh Geneve . T? đo, ong ? mi?n Nam ti?p t?c sang tac va bi?u di?n trong ban h?p ca Th?ng Long cung v?i Thai Thanh , Hoai Nam , Hoai B?c , Hoai Trung t?i phong tra đem mau h?ng. Th?i gian nay ong c?ng co nh?ng ho?t đ?ng trong nganh san kh?u va thong tin đ?i chung, nh? vi?t nh?c k?ch, vi?t nh?c cho phim va c?ng tac v?i đai Phat thanh ^[29] .

N?m 1956 , x?y ra v? ngo?i tinh gi?a ong va ca s? Khanh Ng?c , la v? c?a nh?c s? Ph?m đinh Ch??ng va đ?ng th?i c?ng la em v? c?a Ph?m Duy ^[30] , v? vi?c tr? thanh m?t đ? tai gay xon xao tren cac bao chi Sai Gon va c? Ha N?i ^[30] . đay la "m?i tinh c?m", "c? gan" luon lam ong "bu?n r?u khi ph?i nh?c l?i" vi đa lam bu?n long ng??i v? , ng??i em v?, va vi bi?t r?ng nh?ng đ? v? kia khong th? han g?n đ??c" ^[30] . Sau v? tai ti?ng tren, ong khong con h?p tac v?i ban h?p ca Th?ng Long n?a ^[31] . Trong luc tinh th?n suy s?p, ong đi vao m?i tinh đ?c bi?t v?i Alice, con gai c?a Helen ? tinh nhan c? c?a ong. đay la m?i tinh "gi?a hai tam h?n", "khong đ?ng ch?m th? xac", đ??c xay d?ng trong 10 n?m va chinh la ngu?n c?m h?ng l?n đ? ong vi?t nen nhi?u tac ph?m nh?c tinh gia tr?, nh? Ch? ch?ng đo thoi, Th??ng tinh ca,... ^[30] .

Gia đinh ong chuy?n đ?n c?n nha nh? ? c? xa Chu M?nh Trinh ? nga t? Phu Nhu?n, n?i co nhi?u gia đinh ngh? s? t?i ?, nh? gia đinh Nguy?n M?nh Con , N?m Chau , Duyen Anh , H? Anh , Anh Ng?c , Tr?n Ng?c , Hoang Nguyen , Minh Trang , Kim T??c ^[31] . Khong con h?p tac v?i ban Th?ng Long, Ph?m Duy vao lam vi?c ? Trung tam đi?n ?nh. Th?i gian nay ong hay lui t?i quan Chua (La Pagode), g?p g? V? Kh?c Khoan , Cung Tr?m T??ng , Vo đ?c Dien , M?c Thu , T? T? , Le Ng? Chau ... Ong đ??c Vo đ?c Dien va cac b?n be giup đ? đi m?t chuy?n t? Sai Gon ra v? tuy?n 17 đ? hoan thanh n?t tr??ng ca Con đ??ng cai quan. ^[31]

Th?p nien 1960 , sau khi Vi?t Nam C?ng hoa đ??c nhi?u qu?c gia tren th? gi?i cong nh?n, cung v?i cac b?n ngh? s? khac, Ph?m Duy đ??c c? đi Philippines , Nh?t B?n , Thai Lan đ? gi?i thi?u v?n ngh? Vi?t Nam. Va v?i it nhi?u kinh nghi?m bang giao, ong th??ng co m?t trong nh?ng bu?i đon ti?p cac phai đoan v?n ngh? n??c ngoai, nh? đoan v? tr?ng c?a Han Qu?c , đoan Moral Rearmement c?a M?... ^[31] Nh? đo, ong co d?p trao đ?i tai li?u am nh?c v?i cac v?n ngh? s? n??c ngoai ^[31] .

N?m 1965 , ong tham gia phong trao Du ca v?i Nguy?n đ?c Quang , Giang Chau , Ngo M?nh Thu ,... đi nhi?u n?i t?i mi?n Nam Vi?t Nam đ? ph? bi?n cac ca khuc noi len than ph?n c?a tu?i tr? th?i đo ^[32] .

N?m 1966 , ong đ??c v?n phong Giao d?c V?n hoa c?a B? Ngo?i giao M? m?i sang n??c nay, t?i đay ong đ??c m?i tham quan cac đai truy?n hinh , nh?c h?i, đ?n ? trong gia đinh ngh? s? The Beers Family, Petersburg . Ong đ??c đai Channel 13 v?i Steve Addiss va Bill Crofut, m?i tham gia ch??ng trinh dan ca c?a Pete Seeger , nh?c s? ph?n chi?n s? m?t c?a Hoa K? ^[33] . B?n n?m sau ong l?i qua Hoa K? l?n n?a đ? lam c? v?n cho B? thong tin Hoa K? đ? "gi?i đ?c d? lu?n M?". T?i đay ong m?i bi?t them thong tin v? v? Th?m sat M? Lai, va ph?n ?ng c?a ong la ca khuc ''K? chuy?n đi xa''. ^[33] Ong c?ng hat nhi?u ca khuc ph?n chi?n t?i cac show truy?n hinh, san kh?u ? M?.

Cu?i th?p nien 1960 , ban nh?c gia đinh "The Dreamers" c?a cac con ong ra đ?i, ong cung ban nay đi bi?u di?n t?i cac phong tra, nha hang Sai Gon. đay c?ng la th?i gian b?ng Cassette th?nh hanh, giup ong co đ??c nhi?u kho?n thu nh?p t? ti?n tac quy?n, tr? nen giau co.

T? 1970 - 1975 , v?i nhi?u di?n bi?n l?n di?n ra t?i Vi?t Nam, đ?i s?ng c?ng nh? cong vi?c c?a ong c?ng co nhi?u b?t ?n. Ngay 17 thang 4 n?m 1975, đai phat thanh c?a M?t tr?n Dan t?c Gi?i phong mi?n Nam Vi?t Nam cho đ?ng tuyen b? t? hinh v?ng m?t Ph?m Duy va hai ng??i khac vi thai đ? ch?ng c?ng ^[34] . Nh?ng ngay cu?i thang 4 n?m 1975, tr??c vi?c quan Gi?i phong mi?n Nam vao Sai Gon, Ph?m Duy quy?t đ?nh đ?a gia đinh di t?n ra n??c ngoai. Ngay 28 thang 4, ong va v?, hai con gai đ??c may bay c?a M? đem đi ^[35] .

Tr?i qua nhi?u kho kh?n c?a hanh trinh di t?n, ong va gia đinh c?ng ?n đ?nh, c? ng? t?i Thanh ph? Midway, Qu?n Cam , California . Th?i k? nay ong v?n ti?p t?c sang tac, bi?u di?n va t? ch?c c?ng nh? tham gia cac đem nh?c v? minh.

N?m 1990 , ong b?t đ?u vi?t h?i ky , khi hoan t?t chia lam 4 cu?n.

N?m 1999 , v? ong la ba Thai H?ng qua đ?i, s? ki?n nay khi?n ong b? cao huy?t ap ph?i đi n?m b?nh vi?n m?t th?i gian dai. Sau n?m nay, ong quy?t đ?nh th?c hi?n nh?ng chuy?n v? th?m que h??ng sau 25 n?m xa cach.

Thang 5 n?m 2005 , ong chinh th?c tr? v? Vi?t Nam, mua nha s?ng t?i Qu?n 11 , Thanh ph? H? Chi Minh cung cac con trai Duy Quang , Duy C??ng . Thang 7 cung n?m, l?n đ?u tien k? t? n?m 1975, 9 bai hat c?a ong đ??c c?p phep ph? bi?n. Th?i k? nay ong v?n ho?t đ?ng am nh?c, tuy s?c kh?e đa co d?u hi?u gi?m sut, nhi?u b?nh đ??c phat hi?n ra.

Ngay 27 thang 1 n?m 2013 , sau m?t th?i gian n?m vi?n, ong qua đ?i, m?t thang sau cai ch?t c?a con c? ong la ca s? Duy Quang. ^[1] Tang l? c?a ong đ??c t? ch?c t?i nha rieng va ong đ??c an tang t?i Cong vien Ngh?a trang Binh D??ng vao ngay 3 thang 2 n?m 2013. ^[1]

Gia đinh [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Gia đinh Ph?m Duy co nhi?u ng??i trong lanh v?c ngh? thu?t, ngoai ng??i cha Ph?m Duy T?n va anh trai Ph?m Duy Khiem la nh?ng nha v?n co ti?ng, con co anh th? Ph?m Duy Nh??ng c?ng la nh?c s? , tac gi? ca khuc Ta ao V?n Quan . M?t ng??i anh h? c?a ong la h?c gi? Nguy?n V?n Ng?c , tac gi? cu?n T?c ng? phong dao . H?c gi? Tr?n Tr?ng Kim t?ng nh?n ong lam con nuoi.

đ?n khi l?p gia đinh, ngoai v? ong la ca s? Thai H?ng , con co em v? la danh ca Thai Thanh , anh em v? la cac nh?c s? Ph?m đinh Ch??ng (Hoai B?c), ngh? s? Ph?m đinh S? , ca s? Ph?m đinh Viem t?c (Hoai Trung) c?a ban h?p ca Th?ng Long. Ong co tam ng??i con ( Duy Quang , Duy Minh, Duy Hung, Duy C??ng , Thai Hi?n , Thai Th?o , Duy đ?c, Thai H?nh) va cac con ong đ?u đ??c ong h??ng d?n theo nghi?p nh?c, đ?u co thanh cong trong l?nh v?c c?a minh: con trai c? la ca s? Duy Quang , r?i đ?n nh?c s? hoa am Duy C??ng , con gai la cac ca s? Thai Hi?n , Thai Th?o .

Ngoai ra co th? k? đ?n con r? c?a ong la ca s? Tu?n Ng?c (ch?ng c?a Thai Th?o ), la con trai c?a nh?c s? L? Lien ; vi th? ong va nh?c s? L? Lien la thong gia. Cac chau v? c?a ong nh? ca s? Y Lan (con gai c?a Thai Thanh), va Mai H??ng (con gai Ph?m đinh S?).

Ong t?ng v??ng vao scandal ngo?i tinh v?i em dau la ca s? Khanh Ng?c, la v? c?a nh?c s? Ph?m đinh Ch??ng (v? Ph?m Duy la ca s? Thai H?ng, ch? ru?t c?a Ph?m đinh Ch??ng). đi?u nay đa khi?n hon nhan c?a Ph?m đinh Ch??ng tan v?. D? lu?n len ti?ng, khan gi? c?m ghet khi?n Khanh Ng?c ph?i ch?m d?t s? nghi?p ca s?, xu?t ngo?i sang M? ^[36] Con Ph?m Duy thi m?t tinh th?n m?t th?i gian, r?i l?i đap tr? cong lu?n b?ng s? gan li v?i b?n nh?c "Toi con yeu, toi c? yeu!” . Khi v? an tinh gi?a Ph?m Duy - Khanh Ng?c x?y ra thi c?m t? “?n che Nha Be” c?ng đ??c nh?c đ?n nhi?u đ? ch? nh?ng cu?c tinh v?ng tr?m ^[37]

S? nghi?p [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Ca s? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Ph?m Duy b?t đ?u s? nghi?p am nh?c v?i vai tro ca s? hat Tan nh?c trong ganh hat C?i l??ng đ?c Huy - Charlot Mi?u. Ganh hat nay đ?a ong đi nhi?u mi?n tren đ?t n??c, giup ong m? mang t?m m?t, ngoai ra khi?n ong tr? thanh m?t nhan t? quan tr?ng trong vi?c ph? bi?n tan nh?c đ?n cac vung. V?i gi?ng hat đieu luy?n, đ?m ch?t Vi?t c?a minh, ong đa đ?a ten tu?i cac nh?c s? nh? đ?ng Th? Phong, V?n Cao đi kh?p đ?t n??c Vi?t Nam. Trong bai bao Tai T? Ph?m Duy đ? gi?i thi?u ca s? Ph?m Duy, đ?ng tren t? Revue Radio Indochine s? 47, ra ngay T?t d??ng l?ch n?m 1944, Nguy?n V?n C?n đa kh?c h?a:

"... Ng??i thi?u nien nay v?i g??ng m?t g?y ?m, m?t c?p m?t hi?n t? va m? mang sau c?p kinh tr?ng, v?i cach c? ch? khoan thai va nha nh?n, đo la Ph?m Duy(...) Co l? trong ti?ng hat c?a Ph?m Duy, chung ta th?y m?t cai gi h?i xa x?m, bu?n t?i, ph?i ch?ng đ?i c?a ngh? s? nh? đ?y nh?ng s? nh? nhung, th??ng ti?c, đ?i ch?, ma ti?ng hat Ph?m Duy la ti?ng long th?n th?c (...) M?i l?n Ph?m Duy len ca hat t?i đai Vo Tuy?n la m?i l?n cac thinh gi? xa g?n đ?u l?ng yen đ? th? h??ng nh?ng s? d?u dang trong tr?o, nh? thanh đi?u em ai (...) Bai Bu?n tan thu ma Ph?m Duy hat len co l? ai c?ng nh?n th?y s? c?m đ?ng c?a m?t tam h?n mong m?i ng??i xa xoi (...) đ?a cai bai Bu?n tan thu t?i nh?ng tam h?n mong m?i (...)

... Nh?ng noi v? ngh? thu?t, thi co l? Ph?m Duy la m?t tai t? th? nh?t hat nh?ng bai am nh?c c?i cach v?i m?t gi?ng hoan toan Vi?t Nam, co nhi?u tai t? c? t??ng l?m r?ng h? ca hat nh?ng am nh?c m?i, t?c la ph?i co m?t gi?ng Au M?, th?t la sai l?m (...) Ph?m Duy l?i con la m?t ngh? s? r?t co l??ng tam nha ngh? tr??c khi hat, tr??c khi bi?u di?n, Ph?m Duy r?t ch?m chu t?p d??t nh?ng bai hat (...)" ^[39]

V?i giai đo?n nay, nh?c s? V?n Cao g?i Ph?m Duy la "k? du ca đa gieo nh?c bu?n c?a toi kh?p ch?n". Ong t?ng hat rieng cho vua B?o đ?i nghe trong m?t chuy?n l?u di?n ? Phan Rang . Khi đa theo khang chi?n, v?i cay đan guitar, Ph?m Duy ti?p t?c đem gi?ng hat c?a minh ph?c v? anh em chi?n s?, ma theo T? T? , ti?ng hat Ph?m Duy luc nay "mang m?t am h??ng khac, m?t n?i dung khac, ? đo, Duy khong con la k? đ?ng ngoai hat cho ng??i khac nghe, ma no chinh la ti?ng thet oai hung c?a m?t th? h? thanh nien đa y th?c đ??c vai tro c?a minh trong l?ch s?" ^[40] .

Th?i gian khi đa vao ngh? sang tac, Ph?m Duy c?ng duy tri cong vi?c ca hat c?a minh, m?t cach khong đ?u đ?n. Ti?ng hat c?a ong t?ng đ??c phat tren cac đai truy?n thanh, truy?n hinh l?n tren Nam Vi?t c?ng nh? th? gi?i. Ong đi hat rong cung James Durst , Pete Seeger trong cac ch??ng trinh giao l?u v?n hoa Vi?t M?, hay cac ch??ng trinh nh?c ph?n chi?n, phong trao du ca. Ben c?nh đo, Ph?m Duy con t? thau am nh?ng b?ng nh?c T?c ca, Tam ca, V?a he ca , Ng?c ca va trong giai đo?n đ?u l?u vong ? H?i ngo?i, la hat rong trong nhom nh?c Gia đinh Ph?m Duy , cung v?i Thai H?ng, Thai Hi?n.

Sang tac [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Tuy la ca s? co đ??c nhi?u thanh cong đ?c bi?t, nh?ng s? nghi?p chinh va quan tr?ng nh?t c?a Ph?m Duy la sang tac, b?t đ?u t? ca khuc Co hai m? , n?u khong tinh cac ca khuc ngh?ch ng?m, truy?n mi?ng, hay cac ca khuc đ?t l?i cho nh?c ngo?i qu?c t? thu? thi?u nien.

Th?i k? ti?n chi?n va Chi?n tranh đong D??ng [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Ca khuc đ?u tay c?a Ph?m Duy la Co hai m? , m?t ca khuc ph? t? th? Nguy?n Binh . T?i n?m 1944 , ong cho ra đ?i bai G??m trang s? , m?t ca khuc g?n v?i s? tich h? Hoan Ki?m , va la ca khuc đ?u tien đ??c ong vi?t c? l?i l?n nh?c.

Th?i khang chi?n Nam b? (1945?1946) ong ch?i than v?i V?n Cao , ngoai vi?c cung ra vao ch?n ?n ch?i, ong va V?n Cao con giup nhau trong ph??ng di?n sang tac; Ong cung V?n Cao c?ng cung nhau lam nh?ng ca khuc nh? B?n xuan, Su?i m? . Th?i gian đ?u c?a s? nghi?p, ? trong vung khang chi?n, ong sang tac nhi?u ? th? lo?i hung ca: G??m trang s?, Chinh ph? ca, Thu chi?n tr??ng, Chi?n s? vo danh, N? x??ng mau... ^[42] Ben c?nh đo la nh?ng bai nh?c tinh lang m?n đ?u tay: Co hai m?, Cay đan b? quen, Kh?i tinh Tr??ng Chi, Tinh k? n?, Ti?ng b??c tren đ??ng khuya... .

N?m 1947 , Ph?m Duy b?t đ?u sang tac nh?c mang am h??ng dan ca, ma theo ong: "Toi ngh? r?ng toi la ng??i Vi?t Nam, n?u toi mu?n đ??c g?i la m?t nh?c s? Vi?t Nam, thi toi ph?i lam nh?c dan ca. đo la chuy?n r?t gi?n d?... Toi ph?i kh?i s? sang tac c?a toi b?ng nh?ng b?n nh?c mang tinh th?n Vi?t Nam va v?i ch?t li?u c?a Vi?t Nam n?a" ^[43] , t? đo cho ra đ?i th? lo?i ma ong g?i la "Dan ca m?i", ^[44] : Nh? ng??i th??ng binh (1947), D?n do, Ru con, Mua đong chi?n s?, Nh? ng??i ra đi, Ng??i linh ben te, Ti?ng hat song Lo, N??ng chi?u... Nh?ng bai nay đ??c ong sang tac d?a tren 2 tieu chi:

• Net nh?c v?n dung am giai ng? cung c? h?u nh?ng ap d?ng nh?c thu?t chuy?n h? lam cho giai đi?u khong n?m ch?t trong m?t ng? cung nao đo nh? trong dan ca c? ma ch?y dai tren nhi?u h? th?ng ng? cung khac nhau;
• L?i ca tuy n?m trong th? th? l?c bat , nh?ng co nhi?u khi đ??c bi?n th?, do đo ti?t đi?u c?ng theo am ti?t c?a l?i ca ma tr? nen phong phu h?n. ^[44]

V? n?i dung, nh?c Ph?m Duy ? giai đo?n khang chi?n ch? y?u la nh?ng bai nh?c hung, nh?c vui, th??ng mang tinh ch?t l?c quan: Ganh lua, đ??ng ra bien ?i... , hay ca ng?i khang chi?n, ca ng?i cong lao c?a H? Chi Minh nh? Ben ni ben te, Ng?n trao quay sung, đ??ng v? que . T? n?m 1948 , ong b?t đ?u khai thac them đ? tai v? s? gian kh? c?a cu?c khang chi?n. đ? tai nay la ch? đ? chinh trong nh?ng ca khuc: Bao gi? anh l?y đ??c đ?n tay (sau đ?i thanh Que ngheo ), Ba m? Gio Linh, V? mi?n Trung, M??i hai l?i ru... , mang nh?ng cau chuy?n, hinh ?nh c?a ch?n thon que va n?i gian kh? c?a ng??i dan que trong th?i chi?n tranh ^[45] .

	"Tinh ca" Thai Thanh trinh bay m?t đo?n bai Tinh ca , m?t b?n đ??c x?p vao lo?i "Tinh ca que h??ng" c?a Ph?m Duy, đ??c sang tac d?a tren s? ph?i h?p nhi?u h? th?ng ng? cung khac nhau. Trich đo?n l?y t? album Ti?ng hat Thai Thanh thau am n?m 1969.
Tr?c tr?c khi nghe t?p tin am thanh nay? Xem h??ng d?n .

	"đ??ng chi?u la r?ng" Trich đo?n đ??ng chi?u la r?ng qua ti?ng hat Thai Thanh , vi d? cho lo?i nh?c đ??c Ph?m Duy x?p lo?i "sieu th?c" va co ti?t t?u ph?c t?p, kho hat, mang nhi?u tinh ch?t c?a nh?c c? đi?n Tay ph??ng.
Tr?c tr?c khi nghe t?p tin am thanh nay? Xem h??ng d?n .

Nh?ng bai hat nay tuy đ??c qu?n chung yeu thich va ph? bi?n r?ng rai, nh?ng do noi v? s? bi, s? kh? va co ch?t "lang m?n ti?u t? s?n" ma Ph?m Duy b?t đ?u b? s? ch? trich c?a c?p tren th?i khang chi?n. Sau nhi?u l?n b? khi?n trach, ong quy?t đ?nh r?i chi?n khu v? thanh ph?. Trong 2 n?m s?a so?n v? thanh r?i v? Sai Gon đ?nh c? (1951?1952), ong khong sang tac gi ngoai vi?c ph? cau ca dao thanh bai dan ca la N? t?m xuan , va ph? bai th? Ti?ng sao thien thai c?a Th? L? thanh m?t b?n tango, đ? đap ?ng nhu c?u hat đoi c?a ch? em Thai Thanh , Thai H?ng .

N?m 1952 , Tinh hoai h??ng ra đ?i t?i Sai Gon, kh?i x??ng cho khuynh h??ng sang tac "Tinh ca que h??ng": "Sau khi noi len vinh quang va nh?c nh?n c?a dan t?c v?i nh?c khang chi?n, bay gi? toi đi vao tinh t? que h??ng.." ^[46] Ca khuc ti?p theo la Tinh ca ; hai bai nay đ??c nhan dan yeu thich va n?m trong nh?ng tac ph?m tieu bi?u nh?t noi v? que h??ng. ^[46] .

Ph?m Duy ti?p n?i th? lo?i "Tinh ca que h??ng" b?ng m?t th? lo?i ma ong g?i la "Tinh t? dan t?c", ^[46] b?t đ?u t? n?m 1954, v?i b? ba Ba m? que, Em be que, V? ch?ng que , đ??c xay d?ng b?ng nh?c thu?t dan ca tr??c đay, nh?ng bai nay ph? bi?n t?i mi?n Nam va theo Ph?m Duy: "no đ??c cac l?p nh?c s? tr? nh? Hoang Thi Th?, Lam Ph??ng, Duy Khanh, Tr?n Thi?n Thanh t?c Nh?t Tr??ng... h??ng ?ng đ? so?n ra nh?ng bai ma h? g?i la dan ca mambo bolero". ^[46]

Giai đo?n nay ong v?n ti?p t?c v?i cac bai dan ca m?i: đ? ai, N? t?m xuan, Ngay tr? v?, Ng??i v?, Tinh ngheo ... Ben c?nh đo la Thuy?n vi?n x?, Vi?n du, H?n ho noi v? s? chia lia que h??ng, chia lia đoi l?a trong nh?ng ngay đ?t n??c Vi?t Nam s?p s?a chia đoi b?i hi?p đ?nh Geneve. ^[47] . Ngoai ra con co nh?ng ca khuc l?y c?m h?ng t? thien nhien: Xuan ca, D? lai h??ng, Xuan thi ...

Th?i Chi?n tranh Vi?t Nam [ s?a | s?a ma ngu?n ]

T? sau Hi?p đ?nh Geneve cho đ?n n?m 1975 , do hoan c?nh chinh tr?, s? nghi?p c?a Ph?m Duy ch? y?u phat tri?n ? mi?n Nam Vi?t Nam. đay la giai đo?n r?c r?, quan tr?ng va co ?nh h??ng l?n trong s? nghi?p c?a ong, v?i s? đi sau vao cac ch? đ? tinh c?m, tam t?, ben c?nh đo la cac đ? tai m?i m? c?ng nh? nh?ng ca khuc co v?n v??ng t?i chinh tr?.

Trong th?i gian du h?c Phap (1952?1954), ong thai nghen b?n tr??ng ca đ?u tien c?a minh, v?i y ph?n đ?i chia đoi đ?t n??c. Sau khi du h?c, ong v? Vi?t Nam ti?p t?c sang tac, ngoai m?t s? bai mang am h??ng dan ca, ong ti?p t?c đi sau vao nh?c tinh yeu đoi l?a, qua nhi?u cung b?c h?nh phuc, đau kh?, nh? th??ng: đ?ng xa nhau, Ngay đo chung minh, Tim nhau, Th??ng tinh ca, Ki?p nao co yeu nhau, M?a r?i, đ??ng em đi, Con gi n?a đau ... ^[52] . Va t? đo đi sau h?n vao vi?c khai thac nh?ng tr?ng thai tam t??ng, v?i nh?ng bai hat noi v? "Tinh yeu - S? đau kh? - Cai ch?t", ba đi?u quan tr?ng nh?t luc đo c?a ong ^[53] , nh?ng ca khuc quan tr?ng c?a giai đo?n nay co th? k? đ?n N??c m?t r?i, đ??ng chi?u la r?ng, T? ?n đ?i, M?t ban tay ^[53] .

Trong th?i k? đ?t n??c đa chia đoi, Ph?m Duy khong tranh kh?i ch?u ?nh h??ng t? cac v?n đ? chinh tr? . N?m 1956, ong so?n bai Chao m?ng Vi?t Nam đ? ca ng?i ch? đ? m?i, ong g?i vi?c lam nay la vi "b?n ph?n cong dan" ^[54] . Sau đo b?t đ?u nh?ng tac ph?m ph?c v? cho V? V?n hoa, nh? ca k?ch Chim l?ng (1955), n?i dung ca ng?i t? do va len an s? rang bu?c, am ch? s? khac nhau c?a hai ch? đ? đang t?n t?i tren đ?t n??c Vi?t Nam. ^[54]

Th?i k? nay, ngoai nh?ng khuc tinh ca hay nh?ng ca khuc chinh tr?, ong con t?o ra cac chum 10 ca khuc mang nh?ng ch? đ? đ?c đao v? tam linh - tam t??ng nh? đ?o ca , Tam ca , v? xa h?i nh? T?c ca , V?a he ca , Tam ph?n ca , v? tu?i th? nh? Be ca, ... đa ph?n nh?n đ??c s? đon nh?n c?a cong chung, tuy nhien, c?ng co nh?ng th? lo?i gay nhi?u tranh cai vi dung ngon ng? qua binh dan nh? V?a he ca hay dung t?c, nh? "T?c ca" ^[55] .

N?m 1963 , ong kh?i s? sang tac b?n tr??ng ca M? Vi?t Nam , đay la tr??ng ca th? hai sau Con đ??ng cai quan hoan t?t tr??c đo vai n?m. đay đ??c coi nh? hai tac ph?m l?n va thanh cong khong ch? trong tac ph?m c?a ong, ma con trong n?n am nh?c Vi?t.

N?m 1973 , luc Phong trao Nh?c tr? len cao, ong cung v?i ca s? Thanh Lan va nh?c s? Ng?c Chanh đi d? đ?i h?i am nh?c Qu?c t? t?i Tokyo , Nh?t . B?n Tu?i bi?t bu?n c?a ong đ??c l?t vao vong chung k?t. Th?p nien 1970 v?i s? tham gia v?n ngh? c?a cac con Duy Quang , Thai Hi?n , ong co them nh?ng tinh ca nh? nhang lang m?n thich h?p v?i tu?i thanh nien, sinh vien nh? Tr? l?i em yeu, Con đ??ng tinh ta đi, Tha nh? gi?t m?a... . Ngoai vi?c t? sang tac nh?c va l?i, ong c?ng khong quen ph? th? ng??i khac thanh nh?ng tac ph?m đ??c đong đ?o ng??i yeu m?n, nh? nh?ng bai Ngay x?a Hoang th? , đ?a em tim đ?ng hoa vang , t?p nh?c "đ?o ca" (ph? th? Ph?m Thien Th?), Tha nh? gi?t m?a, co B?c k? nho nh?, Em hi?n nh? Ma-soeur (ph? th? Nguy?n T?t Nhien), Ti?n em, Mua thu Paris (ph? th? Cung Tr?m T??ng)...Va ben c?nh đo, ong con đ?t l?i Vi?t cho nh?ng ca khuc n??c ngoai, đo la nh?ng bai nh?c m?i c?a "phong trao nh?c tr?", hay nh?ng b?n nh?c x?a h?n, va c? nh?c ban c? đi?n. Nhi?u ca khuc do ong đ?t l?i đ??c coi la thanh cong nh? D? khuc ( Stanchen c?a Schubert ), M? mong ( Dreaming c?a Schumann), Khi x?a ta be ( Bangbang )...

M?t th? lo?i c?ng mang l?i thanh cong cho ong trong giai đo?n chi?n tranh n??c Vi?t, đo la nh?ng ca khuc noi v? tam t? c?a ng??i dan, ng??i linh trong cu?c chi?n tranh Vi?t Nam nh? K? v?t cho em, Khi toi v?, Tinh khuc tren chi?n tr??ng t?i t? , nh?ng ca khuc mang tinh ph?n chi?n nh? Gi?t m?a tren la, Chuy?n hai ng??i linh, Th?m g?i ten nhau, T??ng nh? con ng??i yeu . Ong c?ng tham gia Phong trao du ca Vi?t Nam v?i nhi?u ca khuc n?i b?t nh? Vi?t Nam Vi?t Nam, Tr? l?i toi tu?i tr?, Du ca mua xuan, va xu?t b?n v?i phong trao nay t?p nh?c Hoan ca bao g?m cac th? lo?i: Binh ca, N? ca, đ?ng dao. Ph?m Duy c?ng la ng??i ?ng h? va tham gia phong trao nh?c tr? , kh?i đ?u v?i vi?c so?n l?i Vi?t cho cac ca khuc ti?ng ngo?i qu?c.

Th?i k? ly h??ng [ s?a | s?a ma ngu?n ]

N?m 1975, ong Nguy?n đ?c Xuan la ng??i t?ng đ??c Tr??ng ban v?n hoa v?n ngh? T? H?u giao vao Sai Gon đ? m?i ong Ph?m Duy ? l?i sang tac, nh?ng nh?c s? đa r?i đi tr??c khi ong Xuan t?i n?i ^[56] .

Ph?m Duy r?i Vi?t Nam vao ngay 27 thang 4 n?m 1975 b?ng cach ra bi?n theo tau h?i quan M?. Trong 30 n?m xa que h??ng, s? nghi?p am nh?c c?a ong v?n ti?p t?c phat tri?n qua nhi?u đ? tai, th? lo?i m?i, tuy r?ng luc nay nh?c c?a ong b? c?m ? Vi?t Nam, ch? ph? bi?n trong c?ng đ?ng ? h?i ngo?i. Giai đo?n đ?u, co m?t th?i gian ong cung cac con va ca s? Khanh Ly đi hat t?i cac tr?i tam c? cho ng??i Vi?t l?u vong ^{[57] [58]} . Ong c?ng cho in sang cac b?ng nh?c, so?n sach d?y nh?c đ? ki?m ti?n. Sau khi đ? v?n li?ng va t? tin, ong r? Steve Addiss , Bill Crofut , James Durst ...đi hat rong t?i cac quan ca phe, tr??ng đ?i h?c, cau l?c b? ? cac thanh ph? M? ^[58] . Sau đo ong thanh l?p ganh hat Gia đinh Ph?m Duy (The Pham Duy family singers), b?t đ?u m? cac ch??ng trinh ca nh?c c?ng nh? nh?n l?i m?i đi di?n t?i cac s? ki?n am nh?c. ^[58]

Ph?m Duy c?ng b?t đ?u giai đo?n sang tac m?i c?a minh t? nh?ng ngay đ?u ? M?. Tac ph?m g?n nh? xuyen su?t th?i k? nay, la t? khuc B?y chim b? x? , thai nghen t? n?m 1975 va hoan t?t n?m 1990 , g?m 18 khuc nh?c dai ng?n, ?n d? v? hinh ?nh c?a nh?ng ng??i Vi?t ph?i r?i b? đ?t n??c va hy v?ng vao t??ng lai đoan t?, qua hanh trinh ra đi va tr? v? c?a đan chim ^[59] . Khi tr? l?i ph?ng v?n v? v?n đ? t? n?n đong D??ng, ong noi: "Toi sinh ra đ? hat v? n??c toi! N??c toi đau r?i?" ^[57] .

Nh?ng sang tac c?a Ph?m Duy trong th?i k? đ?u ? h?i ngo?i co th? chia lam hai đ? tai chinh:

• Noi v? hanh trinh l?u vong ? h?i ngo?i c?a ng??i Vi?t, v?i T? n?n ca. G?m nh?ng ca khuc vi?t v? tinh c?nh, tam tr?ng c?a ng??i Vi?t l?u vong: Nguyen v?n hinh hai , Ta tr?n C?ng hay ta ch?ng C?ng, Co ph?i toi la ng??i que h??ng ru?ng b? gi?ng noi khinh , Hat tren đ??ng t?m dung, Ng??i Vi?t cao quy, Ta la gio muon ph??ng, D?u chan tren tuy?t, Que h??ng con đo,... đ? tai Thuy?n nhan : Hat Tren đ??ng V??t bi?n , tam t? nguy?n v?ng c?a ng??i xa x?: L?p bi?n va tr?i,? Ben Nha Em Khong Con đ?ng đ?i ch? Anh, L?i Ng??i Thi?u Ph? Vi?t Nam, Gi?i Thoat Cho Em, Tr? L?i Ch?ng Toi, Nh? la long toi, ... ^[60]
• V? s? m?t t? do ? trong n??c, v?i Ng?c ca , ph? t? t?p th? Hoa đ?a ng?c c?a Nguy?n Chi Thi?n : Hat Cho Ng??i ? L?i, Gi?c M? Kh?ng Khi?p, Hoa đ?a Ng?c, T? V??n Len Ng??i T? Ng??i Xu?ng V??n, đ?ng đ?y Toi, Ngay 19 Thang 5, X?a Ly B?ch, Nh?ng Thi?u Nhi đi?n Hinh Ch? đ?... co n?i dung đ? kich, len an m?nh m? chinh ph? n??c Vi?t Nam. ^[60]

N?m 1982 , theo l?i k? c?a ong, "đa co m?t s? ki?n lam cho tam h?n toi l?ng xu?ng" va khi?n ong d?ng sang tac cac bai hat đ? kich nha n??c Vi?t Nam ^[61] đo la vi?c đ??c đ?c t?p th? chuy?n tay c?a thi s? Hoang C?m t? Vi?t Nam. T? đo ong cho ra đ?i Hoang C?m ca g?m nh?ng bai ph? t? th? Hoang C?m. ^[61] Hoang C?m ca c?ng nhen nhom m?t giai đo?n m?i trong nh?c c?a ong ? h?i ngo?i, đo la vi?c ong t? b? d?n nh?ng ca khuc mang tinh ch?t đau th??ng vi?n x? hay đ? kich ch? đ? chinh tr? t?i Vi?t Nam, chuy?n sang sang tac nh?ng b?n tinh ca.

đ?n n?m 1988 , vi?c chi?n tranh l?nh k?t thuc va "vi cu?c di c? c?a ng??i Vi?t Nam đa t?i m?t giai đo?n m?i" ^[62] , Ph?m Duy ben tinh t?i vi?c sang tac nh?c cho n?m 2000 , "Ch?n đ? tai nay, toi khong con ch?y theo cai nh?t th?i ma đi tim cai v?nh c?u. Du r?ng tr??c đay nh?ng xu h??ng tr? v? n?i tam c?ng đa lo ra trong nh?ng bai hat so?n cho ngo?i v?t. T? nay tr? đi, đ?i v?i toi, co l? toi ph?i b? quen cac lo?i nh?c tinh c?m va nh?c xa h?i đ? đi t?i nh?c tam linh" ^[62] . Th?i k? nay co cac tac ph?m chinh: Tr??ng ca Han M?c T? (cu?i n?m 1993 ), la lo?i "nh?c sieu th?c" ph? t? nh?ng bai th? c?a Han M?c T? . Thi?n ca , v?i ph? đ? Hat Tren đ??ng V? ra đ?i đ? "hi v?ng m?i ng??i Vi?t Nam tr? v? v?i ba đ?o g?c". Va Rong ca , g?m 10 bai: La cu?c "thong dong đi tren con đ??ng d?n t?i nh?ng n?m 2000" ^[60] , v?i nh?ng tam s? c?a ng??i tinh gia ( Ng??i tinh gia tren đ?u non ), v?i y nguy?n hoa gi?i qua kh? ( Ng? ngon mua xuan ), chon ch?t qua kh? trong M? ph?n th? k? , h?a h?n tr? v? trong H?n em n?m 2000 , đ?t nh?ng v?n đ? cho th? k? m?i ( M? n?m 2000 ), va cai nhin l?c quan h?n vao đ?i s?ng: N?ng chi?u r?c r? ^[62] . Theo Ph?m Duy, nh?c s? Tr?nh Cong S?n chinh la ng??i giup ong ph? bi?n Rong ca t?i Vi?t Nam, qua m?t b?ng cassette xach tay. ^[62]

Ngoai nh?ng đ? tai chinh tren, Ph?m Duy c?ng khong quen so?n nh?ng b?n nh?c v? tinh yeu đoi l?a nh? Nghin n?m v?n ch?a quen , R?i đay anh s? đ?a em v? nha ... Ong c?ng b?t đ?u so?n H??ng ca va Minh h?a Ki?u , nh?ng tac ph?m s? đ??c hoan thanh sau khi ong tr? v? Vi?t Nam. ^[63]

C?ng trong n?m 1988, ong cung con trai Ph?m Duy C??ng thanh l?p PDC MUSICAL PRODUCTIONS, tr? thanh ng??i đ?u tien đ?a nh?c Vi?t vao đ?a Compact Disc.

Tr? v? Vi?t Nam đ?nh c? t?i cu?i đ?i [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Sau nhi?u l?n v? th?m que h??ng, ^[64] . Ph?m Duy chinh th?c tr? v? đ?nh c? t?i Vi?t Nam ngay 17 thang 5 n?m 2005 , v?i s? cho phep c?a chinh ph? Vi?t Nam ^[65] . S? ki?n nay đ??c truy?n thong trong n??c l?n h?i ngo?i quan tam đ?c bi?t ^{[65] [66] [67]} . Bao chi Vi?t Nam nh?n xet đo la "nh?p c?u n?i que h??ng v?i ng??i Vi?t xa x?" ^[65] , "ni?m vui th?ng nh?t long ng??i" ^[66] , con Ph?m Duy noi cu?c tr? v? nay la "la r?ng v? c?i" ^{[68] [69]} . Ben c?nh đo, s? ki?n nay con g?p ph?i s? ph?n đ?i c?a m?t s? ng??i Vi?t h?i ngo?i, vi h? cho r?ng ong đa "v? phe c?ng s?n".

Ong Nguy?n đ?c Xuan t?ng ch?t v?n Ph?m Duy v? nh?ng quy?t đ?nh c?a ong trong qua kh?. H?i n?m 1996, hang đem ong Xuan lien h? qua đi?n tho?i thi co l?n ong đa h?i la "Anh Ph?m Duy co khi nao anh ngh? r?ng anh co t?i v?i đ?t n??c khong?" . Ph?m Duy tr? l?i ^[56] :

Co ch?, minh c?ng co ch? nh?ng do hoan c?nh. Minh bi?t ch? va bay gi? minh c?ng ph?i lam cai gi đo đ? bu đ?p l?i cai t?i đo c?a minh. đ?ng tren th? c?a ng??i Khang chi?n minh la co t?i.

Ph?m Duy c?m th?y kh?ng khi?p khi nhin vao th?c t? c?a nh?ng nh?c s? h?i ngo?i khac nh? Ph?m đinh Ch??ng, Lam Ph??ng, Hoang Thi Th?: Cho đ?n khi h? ch?t ng??i ta c?ng đ?c đi?u v?n đ?y h?n thu, do đo ong th?y c?n ph?i v? Vi?t Nam. Ph?m Duy c?ng chia s? r?ng nh?c s? ? Vi?t Nam "s??ng h?n ? M?" ^[56] .

Cong ty c? ph?n V?n hoa Ph??ng Nam va Hang phim Ph??ng Nam c?ng nhan d?p nay, đa đ?ng ra mua b?n quy?n toan b? nh?c ph?m c?a Ph?m Duy trong vong 10 n?m v?i gia h?n 400 nghin đola ^[70] .

N?m 2006 , Ph?m Duy cung hang phim Ph??ng Nam t? ch?c đem nh?c mang ten "Ngay tr? v?" t?i nha hat Hoa Binh, Thanh ph? H? Chi Minh. Ong đ??c m?i lam ng??i d?n ch??ng trinh d?n d?t va k? chuy?n su?t liveshow; đem nh?c t? ch?c quy mo hoanh trang, đ??c cong chung đon nh?n nhi?t li?t. M?t s? nhan v?t đa ph?n đ?i s? đon nh?n nay, trong đo co nha bao Nguy?n L?u v?i bai "Khong th? tung ho" đ?ng tren bao đ?u t?. Tuy nhien bai vi?t c?a Nguy?n L?u v?p ph?i s? ph?n đ?i c?a nhi?u đ?c gi? ^[71] , b? cho la m?c nhi?u "sai l?m ngay ngo", va nh?ng "l? h?ng ki?n th?c ch?t ng??i" ^[72] . Hang phim Ph??ng Nam c?ng ph?n h?i bai vi?t nay b?ng m?t bai bao, trong đo n?i dung ph?n l?n đ? c?i chinh nh?ng ki?n th?c sai l?m trong bai c?a Nguy?n L?u. ^[73] . Sau đo bao đ?u t? đa thong bao ch?m d?t tranh lu?n v? v?n đ? nay.

Nhi?u đem nh?c Ph?m Duy khac v?i quy mo l?n ti?p t?c di?n ra: Con đ??ng tinh ta đi (ngay 12 thang 11 n?m 2009), M? gi?c m?ng dai (thang 7 n?m 2010) t?i nha hat Hoa Binh t? ch?c b?i Hang phim Ph??ng Nam, nh?ng đem gi?i thi?u Minh h?a Ki?u t?i mi?n B?c.. Thang 3 n?m 2009, đem "Ngay tr? v?" đa t? ch?c thanh cong ? nha hat l?n, Ha N?i , n?i ong sinh ra, "Xong bu?i di?n, toi m?i th?c s? la ng??i v? h?u" - ong phat bi?u ^[74] .

Ngay 18 thang 8 n?m 2011 ban lien l?c h? Ph?m t?i Tp H? Chi Minh va cong ty TNHH h? Ph?m Ph??ng Nam t? ch?c đem nh?c H? Ph?m v?i ch? đ?: "M?i trai tim - m?t t?m long" c?ng m?i ong va nh?c s? Ph?m Tuyen t?i d?.

N?m 2013, ong qua đ?i t?i TP H? Chi Minh.

đ?o di?n đi?n ?nh, nha phe binh phim [ s?a | s?a ma ngu?n ]

N?m 1956 , x?y ra v? ngo?i tinh gi?a ong va ca s? Khanh Ng?c la v? c?a em v? ong la nh?c s? Ph?m đinh Ch??ng , v? vi?c tr? thanh m?t đ? tai gay xon xao tren cac bao chi Sai Gon va c? Ha N?i. đay la "m?i tinh c?m", "c? gan" luon lam ong "bu?n r?u khi ph?i nh?c l?i" vi đa lam bu?n long ng??i v? , ng??i em v?, va vi bi?t r?ng nh?ng đ? v? kia khong th? han g?n đ??c". Trong cu?n H?i ky Ph?m Duy (t?p 3), ong vi?t: " S? buong th? khong ki?m ch? trong sang tac c?ng nh? trong đ?i s?ng h?ng ngay đ?y toi vao m?t cu?c tinh đang l? toi nen tranh. Thanh th?c ma noi, toi mu?n tranh c?ng khong đ??c. Vi nhu c?u c?a cong tac đi?n ?nh, toi s?ng qua g?n g?i v?i ng??i v? c?a em v?, đoi khi con ph?i s?ng chung ? H?ng Kong hay Manila đ? hoan t?t cu?n phim ".

Sau v? tai ti?ng tinh ai noi tren va b? ch? trich n?ng n?, Ph?m Duy d?ng h?p tac v?i ban nh?c h?p ca Th?ng Long va chuy?n sang lam vi?c ? Trung tam đi?n ?nh. Ph?m Duy lam đ?o di?n b? phim Hai ng??i m? theo l?i m?i c?a ong đ? Ba Th? - Giam đ?c đong Ph??ng films. đ?n nay khong ai bi?t b? phim Hai ng??i m? thanh cong đ?n đau va Ph?m Duy co ti?p t?c đ?o di?n b? phim nao n?a khong.

Ngoai ra, ong con la cay but phe binh đi?n ?nh. Sau vai n?m du h?c ? Phap va xem nhi?u b? phim xu?t s?c c?a đi?n ?nh th? gi?i ? Trung tam v?n hoa Phap t?i Sai Gon, Ph?m Duy l?a ch?n h?u h?t nh?ng tac ph?m l?n đa ra đ?i tr??c đo nhi?u n?m đ? vi?t bai binh nh? K? c?p xe đ?p (đ?o di?n Vittorio De Sica ), Cong dan Kane , Xo nhau đi tim vang (Charlie Chaplin), Bac s? Caligari (đ?o di?n Robert Wiene ), ?o m?ng l?n (đ?o di?n Jean Renoir )... ^[75]

Ki?m duy?t nhan than, tac ph?m [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Nh?c Ph?m Duy t?ng ph? bi?n r?ng rai kh?p đ?t n??c Vi?t Nam t? n?m 1942? 1954 va đ??c s? đon nh?n l?n c?a qu?n chung va c? chinh quy?n Vi?t Nam . Nh?ng t? khi ong t? ra b?t ph?c v?i chinh quy?n cach m?ng va r?i b? cu?c khang chi?n ch?ng Phap, đa co nhi?u nhin nh?n kh?t khe v? ong d?n đ?n vi?c c?m hat, c?m noi v? Ph?m Duy ? nh?c Ph?m Duy t? sau n?m 1954 t?i mi?n B?c, va vi?c ong v??t bien sang M? đa khi?n Nha n??c Vi?t Nam đ?a ong vao danh sach hai ng??i b? c?m toan b? v? nhan than tren toan n??c Vi?t Nam t? sau 1975 . Vao ngay 17 thang 4 n?m 1975 , m?t b?n tin tren đai phat thanh gi?i phong tuyen b? "t? hinh v?ng m?t" ba ng??i trong đo co Ph?m Duy ^[34]

T?i mi?n B?c Vi?t Nam tr??c 1975

Theo h?i ky c?a Ph?m Duy thi l?nh c?m nh?c c?a ong b?t đ?u t? bai Ben c?u bien gi?i , ra đ?i n?m 1947; bai nay b? ch? trich la co th? tinh c?m ?y m? bu?n ba, lam n?n long chi?n s?. Sau khi đ??c Nguy?n Xuan Khoat thong bao l?nh c?m, Ph?m Duy r?i b? cach m?ng v? mi?n Nam.

Ban đ?u t?i cac di?n đan v?n ngh? con co nh?ng cu?c ban cai v? vi?c cho hay khong cho hat nh?c Ph?m Duy, nh?ng sau khi Ph?m Duy r?i b? khang chi?n khu thi d?t khoat c?m hoan toan. T? đo, nh?c Ph?m Duy b? li?t vao danh sach c?m, ten tu?i c?a ong b? đem ra phe phan. Ong c?ng b? nghi ng? co lien h? v?i tinh bao M? (CIA)

Nh?c s? đ? Nhu?n la ng??i h??ng ?ng nhi?t tinh vi?c nay, ong đ?c bi?t t? ra coi th??ng am nh?c c?a Ph?m Duy. Trong cac bai vi?t n?m 1958 va 1969, đ? Nhu?n g?i vi?c sinh vien mi?n B?c ph? bi?n bai Tim nhau c?a Ph?m Duy la "r?i tuyen truy?n", đ? Nhu?n g?i bai hat đo la "dam o" ^[78] .

T?i Vi?t Nam t? 1975 đ?n 2005

Sau ngay th?ng nh?t đ?t n??c , Tr?n V?n Khe t? Phap co v? h?i T? H?u v? v? Ph?m Duy, T? H?u noi: "B? khuc gi?a, l?y khuc đ?u va khuc đuoi" ^[79] , ngh?a la v?n nen ph? bi?n nh?c Ph?m Duy sau khi b? h?t nh?ng bai sang tac th?i chi?n tranh Vi?t Nam . Nh?ng r?i nh?c nh?c Ph?m Duy v?n b? c?m tren c? n??c, ban lu?n v? tac ph?m c?a Ph?m Duy c?ng b? c?m. Ong cung v?i Hoang Thi Th? la hai nh?c s? đ?c bi?t nh?t b? c?m v? nhan than. ^[80]

Tuy v?y, kho?ng 30 n?m, v?n th?y vai ng??i vi?t v? Ph?m Duy. Trong cu?n Nh?ng bai vi?t ti?n b? cong khai tren bao chi Sai Gon t? 1954 ? 1975 co cho đ?ng l?i m?t ph?n trich đo?n c?a cu?n Ph?m Duy đ? ch?t nh? th? nao . Hay nh? thi s? Ch? Lan Vien c?ng nh?c t?i Ph?m Duy trong m?t bai bao ten "H?i Ky" đ?ng t?i t?p chi Song H??ng ngay 22 thang 6 n?m 1986 :

"T?t c? v? c?i, khong m?t mat gi ?? Co ch?, M?t Ph?m Duy! Chung ta ti?c l?m, vi anh co tai l?n. Nh?ng chung ta lam sao đ??c! Anh ?y b? chung ta, ch? chung ta đau co b? anh."

Bai vi?t c?a Ch? Lan Vien k?t thuc b?ng đo?n:

"Vang ch? co tr??ng h?p anh Ph?m Duy la…la khong c?n c?i v?y thoi. Ch? hinh nh? h?u h?t, la r?ng đ?u v? c?i c? va m?c len thanh c?i n?a."

Nha bao Nguy?n Phuc Long trong bai "Cong va t?i" đ?ng tren bao đoan k?t , s? 393 ra thang 7 n?m 1987 , co nh?c đ?n Ph?m Duy, sau m?t lo?t ten tu?i ma ong cho la "ph?n b?i", nh?ng v?n co cong cho v?n hoa n??c nha nh? Tr?n Ich T?c , Le Tr?c , Ph?m Thai , Ph?m Qu?nh , Nguy?n V?n V?nh , Ph?m Duy Khiem , Vo Phi?n va nhom T? L?c V?n đoan :

"Trong l?nh v?c ca nh?c, Ph?m Duy, "con ng??i c?a ph?n b?i", b? nhan dan ta khinh b? c?ng đ? co cai may m?n la đ? l?i cho chung ta m?t s? bai hat giau tinh dan ca va tr? tinh nh?t la nh?ng bai đ??c ong ta sang tac trong th?i k? đi theo khang chi?n ? 1946 - 1949 ."

đ?n n?m 1994 , bao chi Vi?t Nam m?i co m?t bai thi?n y v?i Ph?m Duy. đo la bai th? "V? thoi" ma nha v?n L?u Tr?ng V?n , con trai nha th? L?u Tr?ng L? , g?i len t? Tu?i tr? ch? nh?t , co đ? ch? "T?ng P.D." ben c?nh. Nh?c s? Nguy?n V?n Ty đ? ph? nh?c bai nay. R?i sau đo chinh Ph?m Duy c?ng ph? nh?c v?i ten "Tr?m n?m b?n c?". Theo Ph?m Duy, đay la bai th? lam ong ngh? nhi?u t?i vi?c v? th?m Vi?t Nam, ma n?m 2001 ong đ? th?c hi?n.

Trong kho?ng th?i gian nh?c Ph?m Duy b? c?m nay v?n co nh?ng ca s? trinh di?n nh?c Ph?m Duy va th?m chi cho ra b?n thu am, trong đo n?i b?t nh?t co th? k? đ?n Le Dung , ng??i đ??c coi la diva l?n nh?t trong n??c. Le Dung đa cho thu am m?t s? bai hat c?a Ph?m Duy nh? Nghin trung xa cach, M? khuc... va ba đa cho phat hanh trong cac album K? ni?m vang son, D? khuc c?a ba. đi?u nay đa khi?n ba g?p r?c r?i khong it v?i chinh quy?n.

Sau 2005

T? sau 2005, Ph?m Duy tr? v? Vi?t Nam va cac nh?c ph?m c?a ong đ??c ph? bi?n l?i d?n t?ng đ?t m?t d??i hinh th?c c?p phep l?u hanh. Tinh cho t?i khi ong m?t, ch? kho?ng 100 ca khuc, t?c 1/10 l??ng sang tac đ??c nha n??c cho phep ph? bi?n, đi?u nay khi?n nh?ng ng??i yeu nh?c c?a ong c?m th?y ti?c nu?i ^[81] cho m?t ngh? s? tai n?ng nh?ng lien đ?i nhi?u đ?n chinh tr?. Ong t?ng đich than g?i th? cho ch? t?ch Tr??ng T?n Sang sau khi g?p v? ch?ng ch? t?ch n??c ? Ha N?i trong ch??ng trinh 'Xuan Que H??ng', v?i n?i dung mong mu?n ""t?t c? cac tac ph?m am nh?c [c?a Ph?m Duy]...t? th?i ti?n Khang chi?n... đ?n nay đ??c cho phep bi?u di?n tren que h??ng" tr? cac tac ph?m "Chinh quy?n th?y khong phu h?p" ^[81] . Ph? bi?n nh?c Ph?m Duy c?ng la đi?u đ??c nhi?u nhan v?t ? nhi?u gi?i len ti?ng ?ng h?, trong đo co s? gia D??ng Trung Qu?c , ca s? Anh Tuy?t , nha nghien c?u Nguy?n đ?c Xuan , giao s? ti?n s? am nh?c Tr?n V?n Khe ^[81] .

Phan lo?i tac ph?m [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Cac sang tac c?a Ph?m Duy co th? chia ra lam nhi?u lo?i:

• Nh?c thi?u nhi : Sang tac cho tr? em nh? Em be que (sang tac tr??c n?m 1975), Ong tr?ng xu?ng ch?i ; Th?ng B?m co cai qu?t mo , Chu be b?t đ??c con cong (ph? nh?c t? đ?ng dao); M?t đan chim nh? ; Be b?t d? ; đ?a be đ?n tr??ng ; Be,cay đan,ngoi nha xinh,đ?i c? .
• Nh?c khang chi?n : Sang tac trong th?i k? khang chi?n ch?ng Phap , ngoai nh?ng tac ph?m ca ng?i khang chi?n nh? Xu?t quan, Nh?c tu?i xanh, G??m trang s?, Ben ni ben te... , con l?i la nh?ng bai noi len tam tr?ng c?ng nh? chia s? nh?ng đau th??ng m?t mat c?a ng??i dan đ?ng sau cu?c chi?n: Ba m? Gio Linh, M??i hai l?i ru, Chi?n s? vo danh... .
• Nh?c que h??ng, t? tinh dan t?c : M?t ph?n quan tr?ng trong s? nghi?p c?a ong, g?m nh?ng bai ca ng?i, t? tinh v?i que h??ng đ?t n??c va dan t?c. Nhi?u bai hat mang nh?ng hinh ?nh r?t quen thu?c v?i mi?n đ?ng que Vi?t Nam: con trau, đ?ng lua, cai cay, co ganh lua... Nhi?u bai r?t quen thu?c v?i ng??i Vi?t: Tinh ca, V? mi?n Trung, Tinh hoai h??ng, Ba m? que, V? ch?ng que ...
• Nh?c tinh đoi l?a : Tinh yeu la m?t đ? tai l?n trong cu?c đ?i c?ng nh? trong s? nghi?p sang tac c?a Ph?m Duy. Nh?c tinh đoi l?a co kh?i l??ng nhi?u nh?t trong kho nh?c đ? s? c?a ong, co th? k? nh?ng bai đ??c gi?i tr? trong nam ngoai b?c hat nh? H?n ho, C? h?ng, Ngay đo chung minh, Cay đan b? quen, Ph??ng yeu, Ki?p nao co yeu nhau, đ?ng xa nhau, M?a r?i, đ??ng em đi, Toi con yeu toi c? yeu, Tr? l?i em yeu, Gi?t ng??i trong m?ng ...
• Nh?c tam t? : Ngoai vi?t v? tinh yeu trai gai, tinh yeu que h??ng, thi nh?ng s? suy t??ng cao sieu hay nh? nhung bu?n n?n v?n v? c?ng đ??c Ph?m Duy ghi l?i thanh nh?c, co th? k? đ?n đ??ng chi?u la r?ng, Ben c?u bien gi?i, Chi?u v? tren song, D? lai h??ng, Vi?n du ... Hay nh?ng bai noi len tam tr?ng ph?n u?t tr??c n?i chi?n, c?m khai tr??c th? th?i nh?: Huy?n s? ca m?t ng??i mang ten Qu?c .
• Tr??ng ca : Nh?ng tac ph?m l?n khi?n ong co m?t đ?a v? ch?c ch?n trong n?n tan nh?c Vi?t Nam: Con đ??ng cai quan, M? Vi?t Nam, Han M?c T? , sau nay la Minh h?a Ki?u , b?n tr??ng ca dai nh?t va hoan thanh lau nh?t c?a ong.
• Rong ca : G?m 10 bai sang tac n?m 1988: Ng??i tinh gia tren đ?u non, H?n em n?m 2000, M? n?m 2000, M? ph?n th? k?, Ng? ngon mua Xuan, N?ng chi?u r?c r?, Bai hat nghin thu, Tr?ng gia, Ng?a h?ng, Rong khuc .
• đ?o ca : G?m 10 bai, ph? th? c?a Ph?m Thien Th? vao th?p nien 1970 : Phap than, đ?i nguy?n, Chang d?ng s? va con ng?a vang, Quan th? am, M?t canh mai, L?i ru bu m?m nang niu, Qua su?i may h?ng, Gi?t chuong cam l?, Ch?p tay hoa, Tam xuan .
• Thi?n ca : G?m 10 bai, sang tac vao th?p nien 1980 : Thinh khong, Vong, Th? thoi, Khong ten, Xuan, Chi?u, Ng??i tinh, R?n, Thien đang đ?a ng?c, Nhan qu? .
• Tam ca : G?m 10 bai, th? than v? nh?ng xao tr?n trong cu?c s?ng ng??i dan mi?n Nam th?i đ? Nh?t C?ng hoa Vi?t Nam s?p đ?: Toi ??c m? (th? Thich Nh?t H?nh ), đ? l?i cho em (th? Nguy?n đ?c Xuan ), Ti?ng hat to, Ng?i g?n nhau, Gi?t m?a tren la, M?t canh c?i kho, K? thu ta (y th? Nh?t H?nh ), Ru ng??i h?p h?i, Toi b?o toi mai ma toi khong nghe, Hat v?i toi . Ngoai ra con nhi?u bai khac c?ng theo h??ng Tam ca nh? Nh?ng gi s? đem theo v? coi ch?t, Toi con yeu toi c? yeu .
• Nh?c ph?n chi?n ( Tam ph?n ca ): Sang tac sau T?t M?u Than : Toi khong ph?i g? đa, Nhan danh (th? Tam H?ng), Bi hai k?ch (th? Thai Luan), đi vao que h??ng (th? Hoa đ?t N?ng), Ng??i linh tr?, Ba m? phu sa ... Ngoai ra con m?t s? bai sang tac cho phong trao du ca.
• T?c ca, v?a he ca : G?m nh?ng bai ca mang tinh ch?t xa h?i, co hinh th?c binh dan (V?a he ca) hay dung t?c (T?c ca), n?i dung noi len cac v?n đ? chinh tr?, xa h?i va đ?i s?ng luc b?y gi?.
• Ben c?nh nh?ng th? lo?i k? tren, con co T? khuc B?y chim b? x? , T? n?n ca noi v? tam tr?ng va s? kho nh?c c?a ng??i ly h??ng; Hoang C?m ca ph? nh?ng bai th? c?a thi s? Hoang C?m ; H??ng ca sang tac khi ong v? ? Vi?t Nam, va t?p cu?i cung la D? khuc , bao g?m 10 ca khuc ph? th? c?a thi s? Bich Khe.

Tr??ng ca [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Tr??ng ca la m?t th? lo?i quan tr?ng trong s? nghi?p Ph?m Duy, va c?ng đ? nh?n m?nh vai tro c?a ong trong n?n am nh?c Vi?t Nam v?n khong co nhi?u tr??ng ca thanh cong. B?n tr??ng ca đ?u tien c?a ong la Con đ??ng cai quan , vi?t t? n?m 1954 t?i 1960, cung v?i M? Vi?t Nam li?n sau đo, la hai tac ph?m đ??c quan tam l?n va coi la thanh cong nh?t cho t?i nay. Tr??ng ca dai nh?t va c?ng đ??c ong th?c hi?n lau nh?t la Minh h?a Ki?u , ch? m?i hoan thanh va xu?t b?n g?n đay va ch?a co nhi?u nha nghien c?u noi v? no.

Con đ??ng cai quan [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Nh?ng dong nh?c đ?u tien c?a tr??ng ca nay đ??c ong sang tac n?m 1954 t?i Paris , ngay khi Hi?p đ?nh Geneve v?a ky k?t đ? ph?n đ?i s? chia c?t đ?t n??c. Ph?n con l?i đ??c so?n sau đo 6 n?m, hoan t?t n?m 1960 . Cho đ?n nay đay v?n la tr??ng ca đ??c nhi?u ng??i bi?t đ?n nh?t c?a Ph?m Duy.

N?i dung tr??ng ca noi v? m?t cu?c du hanh t? mi?n B?c Vi?t Nam , qua mi?n Trung Vi?t Nam , đ?n mi?n Nam Vi?t Nam c?a m?t ng??i du khach, tren con đ??ng cai quan, hay la "con đ??ng đ?t n??c n?i li?n long dan". Chuy?n đi ?y b?t đ?u t? ?i Nam Quan cho đ?n m?i Ca Mau , t? ngay l?p qu?c cho đ?n ngay hoan thanh, đi trong l?ch s? nh?ng c?ng la trong long ng??i dan đ? n?i li?n đ?t n??c, n?i li?n long dan, ma đi t?i đau ng??i l? khach c?ng đ??c dan chung mi?n đo đon chao.

Theo nhi?u ng??i, tr??ng ca "Con đ??ng cai quan" đa ch?ng t? co th? đem y?u t? nh?c Vi?t Nam truy?n th?ng k?t h?p v?i nh?c giao h??ng phong cach Tay ph??ng ma khong lam m?t tinh cach Vi?t. Tr??ng ca đ??c phat song r?t nhi?u l?n tren đai Phat thanh Sai Gon v?i gi?ng Thai Thanh, Kim T??c, Thai H?ng ? Duy Khanh , Nh?t Tr??ng , Tr?n Ng?c va ban nh?c Hoa Xuan đ? tr? nh?ng giai đi?u quen thu?c nh?t c?a Vi?t Nam. Nhi?u sinh vien ? nhi?u n?i đa d?ng tac ph?m nay thanh m?t ho?t c?nh. Sau nay, khi nh?c Ph?m Duy đa b? c?m t?i Vi?t Nam, đai truy?n hinh Binh D??ng v?n th??ng m? m?t vai đo?n hoa t?u ng?n trong tr??ng ca luc chuy?n ti?p ch??ng trinh.

M? Vi?t Nam [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Tac ph?m nay r?c r? khong kem tr??ng ca Con đ??ng cai quan. M? Vi?t Nam so?n n?m 1964 va hoan thanh trong n?m đo, ca t?ng hinh ?nh ng??i m? t? qu?c hay nh?ng ba m? đi?n hinh trong l?ch s? .

Tr??ng ca g?m 4 ph?n: đ?t m?, Nui m?, Song m? va Bi?n m? , t??ng tr?ng cho cac giai đo?n c?a ba m?: t? t??i tr? mau m? đ?n kien c??ng s?t đa r?i thi r?ng l??ng bao dung. Khi sang t?o hinh ?nh ng??i m? trong tr??ng ca nay, tac gi? co y đi tim "m?u s? chung" c?a dan t?c. Tac ph?m nay co phong cach dan ca v?i gi?ng khoan ho va đi?u ru con ma giai đi?u va l?i, theo Georges Etienne Gauthier trong cu?n M?t ng??i Gia Na đ?i v?i nh?c Ph?m Duy , đa đ?t t?i trinh đ? "toan thi?n".

V? s? ph? bi?n, tr??ng ca "M? Vi?t Nam" co l? khong đ??c r?ng rai nh? "Con đ??ng cai quan", nh?ng v?n r?t đ??c nhi?u ng??i yeu thich qua nh?ng gi?ng c?a Thai Thanh, Kim T??c, Thai H?ng ? Duy Khanh, Nh?t Tr??ng, Tr?n Ng?c va ban nh?c Hoa Xuan.

Han M?c T? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Tr??ng ca nay đ??c sang tac ben M? vao n?m 1994 , d?a vao 9 bai th? c?a Han M?c T? . Tr??ng ca g?m ba ph?n: Tinh que, Tr?ng sao va Ave Maria , ma tac gi? đa c? y di?n t? tam tr?ng c?a Han M?c T? qua giai đi?u c?a minh. Do sang tac ben M? va ch? hat ben M?, c?ng v?i giai đi?u mang nhi?u phong cach Tay ph??ng nen tr??ng ca nay khong ph? bi?n t?i Vi?t Nam b?ng hai tr??ng ca tren, tuy v?y v?n đ??c xem la thanh cong v?i gi?ng hat Tu?n Ng?c , Thai Hi?n , Duy Quang , Thai Th?o .

B?y chim b? x? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Theo Ph?m Duy, "Con đ??ng cai quan" mang tinh ch?t t? th?c , "M? Vi?t Nam" mang tinh ch?t t??ng tr?ng , "Han M?c T?" mang tinh ch?t sieu hinh , thi "B?y chim b? x?" mang tinh ch?t ?n d? .

Tr??ng ca nay co th? cho la m?t thanh cong c?a Ph?m Duy, du ch? ? h?i ngo?i. Kh?i so?n n?m 1975 , hoan t?t n?m 1985 , thu thanh n?m 1990, v?i cac gi?ng ca Kim T??c , V? Anh, tac ph?m nay g?m 16 đo?n khuc (co th? la 16 bai hat rieng) noi v? m?t b?y chim, ma m?i con chim ?n d? cho m?t h?ng ng??i, m?t s? ph?n khac nhau... ma chinh nh?t la chim quyen, l?y c?m h?ng t? tich Th?c đ? . Chim quyen r?i b? thon đoai, tr?i qua bao nhieu vi?c, bao nhieu l?n hoa than, r?i ch?t n?i x? ng??i, nh?ng t? đ?ng tro tan ?y, chim quyen l?i tai sinh đ? v? l?i thon đoai.

Minh h?a Ki?u [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Nh? ten c?a no, tac ph?m nay co y minh h?a l?i truy?n Ki?u c?a Nguy?n Du , đ? th? hi?n long kinh tr?ng c?a tac gi? v?i nha đ?i thi hao. đay la tac ph?m r?t dai vi gom g?n h?t nh?ng l?i th? trong Truy?n Ki?u. "Minh h?a Ki?u" chia ra lam b?n ph?n, b?n giai đo?n c?a Thuy Ki?u: ph?n m?t Ki?u g?p đ?m Tien , bi?t đ??c s? ph?n long đong c?a minh; ph?n hai Ki?u g?p Kim Tr?ng , tinh yeu n?y n? nh?ng bi?t la khong tr?n v?n; ph?n ba la giai đo?n kh? nh?c c?a Thuy Ki?u; ph?n b?n Ki?u g?p T? H?i , ph?n nay tac gi? ch?a so?n xong.

Theo Ph?m Duy, đay la tac ph?m ong b? cong nhi?u nh?t (sang tac nh?ng n?m cu?i th? k? XX va đ?u th? k? XXI ). Tac ph?m đ??c th? hi?n đ?u tien v?i gi?ng Duy Quang, Tu?n Ng?c, Thai Hi?n, Ai Van , Thanh Ngoan , Thai Th?o, Anh D?ng,...

Thang 3 n?m 2009, ong cho bi?t đa hoan thanh Minh h?a Ki?u , ong co nhi?u bu?i di?n thuy?t t?i Ha N?i v? đ? tai nay.

Ph? nh?c, đ?t l?i [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Ph?m Duy đ??c xem la m?t trong s? it nh?c s? Vi?t Nam gi?i v? ngh? thu?t ph? nh?c vao th? va đ?t l?i cho ca khuc n??c ngoai va nh?c ban c? đi?n .

Nh?ng tac ph?m th? ph? nh?c thanh cong nh?t c?a ong co th? k? đ?n "Ng?m ngui" (th? Huy C?n - nha th? Huy C?n t?ng g?i l?i c?m ?n ong v? vi?c giup bai th? nay n?i ti?ng); "đ?a em tim đ?ng hoa vang ", "Ngay x?a Hoang Th?" (th? Ph?m Thien Th? ); "Ao anh s?t ch? đ??ng ta" (trich Mau tim hoa sim c?a H?u Loan ); "Ti?n em" (th? Cung Tr?m T??ng ); "đ?ng b? em m?t minh" (th? Minh đ?c Hoai Trinh ); "Ki?p nao co yeu nhau" (th? Minh đ?c Hoai Trinh); "T? ba" (th? Bich Khe ); "V?n th? s?u r?ng", "Ti?ng thu" (th? L?u Tr?ng L? ); "Tinh c?m" (th? Hoang C?m ); "Em hi?n nh? Masoeur", "Tha nh? gi?t m?a", "Hai n?m tinh l?n đ?n" (th? Nguy?n T?t Nhien )...

Nhi?u ca khuc n??c ngoai nh? ong đ?t l?i Vi?t ma tr? nen ph? bi?n ? Vi?t Nam, nh? "Em đ?p nh?t đem nay" ( La plus belle pour aller danser ), "Khi x?a ta be" ( Bang bang ), "Tinh cho khong" ( L'amour c'est pour rien ), "Tuy?t r?i" ( Tomber la neige ), "Ti?ng c??i trong đem" ( La nuit ), "Nh?ng mua n?ng đ?p" ( Seasons in The Sun ), "Chuy?n tinh" ( Where Do I Begin - nh?c phim Love Story c?a Andy Williams ),... Ngoai ra ong con đ?t l?i cho dan ca va nh?c khieu v? - nh? "V? n? than g?y" ( La Cumparsita ), "Caminito" - c?a nhi?u n??c tren th? gi?i.

Ti?p đ?n la nh?ng tac ph?m nh?c ban c? đi?n, v?n la lo?i nh?c kho hoa nh?p, thi ong cung v?i ti?ng hat Thai Thanh đa d? dang đ?a đ?n s? đong dan chung: "D? khuc" ( Nachtliches Standchen c?a Franz Schubert ), "Dong song xanh" ( An der schonen blauen Donau op. 314 c?a Johann Strauss II ), "M?i tinh xa x?a" (bai s? 15 trong "16 bai waltz cho piano" hay Celebre Valse c?a Johannes Brahms )...

Ca s? th? hi?n [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Ng??i đ??c coi la thanh cong nh?t v?i nh?c Ph?m Duy cho đ?n nay la Thai Thanh . Thai Thanh hat nh?c Ph?m Duy t? nh?ng ngay đ?u ong sang tac, ba đa bi?u di?n va ghi am hang tr?m bai. T? nh?ng ca khuc cho que h??ng nh? Tinh ca, Nh? ng??i th??ng binh, Ng??i v?, V? mi?n Trung, Que ngheo, Tinh hoai h??ng ,..., nh?ng bai co am đi?u ph?c t?p nh? đ??ng chi?u la r?ng, Chi?u v? tren song ... đ?n tinh ca đoi l?a nh? Ngay x?a Hoang Th?, Nghin trung xa cach, Ki?p nao co yeu nhau, Tr? l?i em yeu, đ?ng xa nhau ... gi?ng hat c?a ba, v?i phong cach han lam tren ch?t li?u dan ca, r?t phu h?p v?i lo?i tan nh?c xay d?ng tren h?i th? nh?c dan t?c c?a Ph?m Duy. Nh?c Ph?m Duy - gi?ng Thai Thanh đa la s? k?t h?p tieu bi?u nh?t c?a tan nh?c Vi?t Nam su?t nhi?u th?p k?.

Sau Thai Thanh, ph?i noi đ?n ca s? Duy Quang , con trai Ph?m Duy va c?ng la m?t trong nh?ng ng??i trinh bay nhi?u ca khuc c?a Ph?m Duy nh?t. Duy Quang b?t đ?u hat t? nh?ng ca khuc danh cho sinh vien, ph? th? Nguy?n T?t Nhien. Th?i gian sau bi?n c? 1975, ong ti?p t?c hat nh?ng ca khuc v? tinh yeu, than ph?n, tam linh, va c? nh?c mang y?u t? chinh tr?. đ?n khi Thai Thanh ng?ng ho?t đ?ng, Duy Quang la ng??i đa ti?p t?c dong nh?c Ph?m Duy v?i vai tro tr? c?t c?a nh?ng đem nh?c Ph?m Duy, va c?ng la gi?ng hat chinh c?a cac đ?a hat Ng?c ca, Thi?n ca, Ki?u ca .

Ngoai hai danh ca tren, con nhi?u ca s? th? hi?n thanh cong c?ng nh? g?t hai ten tu?i t? dong nh?c Ph?m Duy nh? Duy Khanh v?i nh?ng bai đ?m mau dan ca: Nh? ng??i th??ng binh, Ba m? phu sa, V? mi?n Trung, Con đ??ng cai quan, m? Vi?t Nam, Ngay tr? v?,.. . Danh ca Anh Ng?c v?i nh?ng b?n nh?c ti?n chi?n , nh?c chi?n tranh c?ng nh? tinh ca đoi l?a trong cac ch??ng trinh thu phat tren đai Sai Gon, đ?c bi?t ong c?ng la ng??i đ?u tien trinh bay b?n nh?c Tinh ca đ?n v?i cong chung. N? danh ca Khanh Ly c?ng co r?t nhi?u ca khuc Ph?m Duy thanh cong nh? Xuan Thi, Kh?i tinh Tr??ng Chi, Con gi n?a đau, 54-75, Ben Ni Ben N?... ; L? Thu thi co Thuy?n vi?n x?, Ng?m ngui, N??c m?t mua thu, M? khuc... g?n nh? đong đinh v?i ten tu?i c?a ba. Tu?n Ng?c la gi?ng hat l?n c?a giai đo?n sau 1975 c?ng k?p đ? l?i d?u ?n l?n trong dong nh?c Ph?m Duy v?i Ti?n em, H?n ho, Ki?p nao co yeu nhau, N?ng chi?u r?c r?, Tr?ng sao r?t r?ng... . Julie Quang v?i Mua thu ch?t, Yeu tinh tinh N?, Huy?n tho?i tren m?t vung bi?n ; Elvis Ph??ng v?i Ao anh s?t ch? đ??ng ta , K? v?t cho em , Tam s? g?i v? đau , Tinh h? , Yeu em vao coi ch?t , Con qu? l?y chua , Con chut gi đ? nh? , V?t thu tren l?ng ng?a hoang ; Khanh Ha v?i Nghin trung xa cach , Nha Trang ngay v? , Ki?p nao co yeu nhau , Thai Hi?n thi n?i danh kho?ng th?p nien 1970 v?i nh?ng bai nh?c Ph?m Duy sang tac cho "tu?i o mai" va sau 1975 v?i r?t nhi?u b?n thu cho nh?ng ca khuc Ph?m Duy it ng??i hat. Ha Thanh v?i Hoa xuan . Thanh Thuy v?i Ph? bu?n . Kim T??c , Qu?nh Giao , Mai H??ng , hat nh?ng bai nh?c ban c? đi?n đ??c gi?i th??ng ngo?n đanh gia cao. Danh ca Le Dung trong n??c, tuy r?ng ho?t đ?ng trong giai đo?n nh?c Ph?m Duy b? c?m nh?ng c?ng đa cho ra đ?i "chui" m?t vai b?n nh?c tinh c?a Ph?m Duy nh? M? khuc, Nghin trung xa cach va đ??c đanh gia t?t. G?n đay co cac ca s? Ng?c Anh v?i Gi?t ng??i trong m?ng , Bich Lien , M?ng Th?y ,... th??ng hat nh?ng ca khuc Ph?m Duy ? h?i ngo?i.

Sau khi nh?c Ph?m Duy đ??c c?p phep t?i Vi?t Nam, thi nh?ng ca s? tr? trong n??c nh? M? Linh , Quang Linh , Nguyen Th?o , Quang D?ng , đ?c Tu?n ,... la nh?ng ng??i th??ng bi?u di?n trong nh?ng đem nh?c Ph?m Duy c?ng nh? thu am nh?c Ph?m Duy.  

Vinh danh nh?c s? Ph?m Duy [ s?a | s?a ma ngu?n ]

đ?c bi?t, Trung tam Thuy Nga đa t?ng th?c hi?n đ? vinh danh dong nh?c c?a ong:

• Paris By Night 19: Tac ph?m va Con ng??i Ph?m Duy
• Paris By Night 30: Ph?m Duy 2 - Ng??i tinh
• Paris By Night 73: Song ca đ?c bi?t - The Best of Duets

Nh?n xet [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Danh m?c tac ph?m [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Nh?c ph?m [ s?a | s?a ma ngu?n ]

đ? xem đ?y đ? danh sach cac sang tac c?a Ph?m Duy, xem Nh?c Ph?m Duy .

T?p nh?c đa in [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Sach giao khoa, s? li?u [ s?a | s?a ma ngu?n ]

• L??c kh?o v? dan nh?c Vi?t Nam . Sai Gon: Hi?n đ?i, 1970. Xuan Thu tai b?n, Hoa K?, 1991.
• Music of Viet Nam . Carbondale, IL, Hoa K?: S.I.U, 1975.
• T? h?c guitare (3 t?p). Midway City, CA, Hoa K?: Ph?m Duy Enterprises, 1976.
• H?i ky (3 t?p). Midway City, CA, Hoa K?: PDC Productions, 1989, 1990, 1991.
• Ngan l?i ca . Midway City, CA, Hoa K?: PDC Productions, 1987, 88.
• đ??ng v? dan ca . Los Alamitos, CA, Hoa K?: Xuan Thu, 1990.
• "N?a th? k? tan nh?c" (bai bao), Nguy?t san V?n H?c , Hoa K?.
• "Nh?ng n?m đ?u c?a tan nh?c" (bai bao), T?p san H?p L?u - CA, Hoa K?, 1994.
• Tan nh?c Vi?t Nam th?i k? đ?u - PNC, Vi?t Nam, 2005.

Vi?t v? Ph?m Duy [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Nh?c

• Trong bai hat " Sai Gon ni?m nh? khong ten " c?a nha th? Nguy?n đinh Toan co đo?n:

Sai Gon ?i! Thoi h?t r?i nh?ng ngay hat nh? nhau

Nh? Ph?m Duy v?i tinh ca s?u

M?t l? r?i khoc thu? ban đ?u

Con gi đau...

Sach

• M?t ng??i Gia Na đ?i va nh?c Ph?m Duy, Georges-Etienne Gauthier
• Ph?m Duy - Con đo n?i bu?n, T? T?
• Ph?m Duy đa ch?t nh? th? nao, Nguy?n Tr?ng V?n
• Con đ??ng tinh s? Vi?t Nam qua hai th? h?: Ph?m Duy - Tr?nh Cong S?n, tac gi? Ha Anh Tu?n
• N?a th? k? Ph?m Duy, Xuan V?
• H?i ky Ph?m Duy, Ph?m Duy
• Hanh trinh Ph?m Duy qua dong l?ch s?, Jason Gibbs
• Tinh dan t?c trong am nh?c Ph?m Duy va tinh b?n Duy - Khe, Tr?n V?n Khe

Ti?u lu?n, bao chi

• Ph?m Duy, đ?i l?c s?; Ph?m Duy v?i ngan l?i ca - Nguyen Sa
• V?n Cao - Ph?m Duy: Tr?n Gian Va Tien C?nh - Th?y Khue
• His Music Links The Generations - Los Angeles Times
• Ph?m Duy Th? Nghi?m Vi?t Nh?c - Latina Musica Contemporanea Del Mundo
• Ngh? thu?t ph? th? vao nh?c - Ph?m Quang Tu?n
• Vi?t v? Ph?m Duy - Nguy?n đinh Toan
• Con đ??ng cai quan - Georges-Etienne Gauthier
• Ph?m Duy, Vietnam's Music Man - Ng?c Bich
• V?n Cao - Ph?m Duy: Hai con ng??i, m?t m?i tinh - Ph?m Th? đ?nh
• Ph?m Duy va ti?ng hat que h??ng - Giao Ch?
• Ph?m Duy va toi - Ngo đ?ng
• Ph?m Duy, Con en đ?a thoi - C? Ng?
• Ph?m Duy - Nh?c s? v??t th?i gian - Nguy?n Ng?c S?n
• Tinh hi?n th?c trong ca t? c?a Ph?m Duy - Tr?n H?u Th?c
• Ph?m Duy ng??i ngh? s? t? do - đ? Xuan Kien

Chu thich & tham kh?o [ s?a | s?a ma ngu?n ]

• Ph?m Duy, H?i ky
• Georges-Etienne Gauthier, M?t ng??i Gia Na đ?i va nh?c Ph?m Duy L?u tr? 2022-10-04 t?i Wayback Machine , Vo Phi?n d?ch, bao Bach Khoa (Sai Gon), 1970-1972
• T? T?, Ph?m Duy - con đo n?i bu?n
• Xuan V?, N?a th? k? Ph?m Duy L?u tr? 2014-10-06 t?i Wayback Machine , 22 ch??ng, 1994

Xem them [ s?a | s?a ma ngu?n ]

• Nh?c Ph?m Duy

Lien k?t ngoai [ s?a | s?a ma ngu?n ]

• Trang web Ph?m Duy