Phuc Khang An

Bach khoa toan th? m? Wikipedia
Phuc Khang An
Ch?c v?
Nhi?m k? 19 thang 2 n?m 1789  –  14 thang 9 1793
Ti?n nhi?m Ton S? Ngh?
K? nhi?m Tr??ng Lan
Thong tin chung
Sinh 1753
Thu?n Thien ph? , B?c Kinh
M?t ( 1796-07-02 ) 2 thang 7, 1796
H? Nam
Cha Pho H?ng
H? hang Hi?u Hi?n Thu?n hoang h?u (Co m?u)
Can Long đ? (Co ph?)

Phuc Khang An ( Ch? Han : 福康安, ti?ng Man : ???????? , Mollendorff : Fuk?anggan, Abkai : Fuk?anggan [1] [2] ; 1753 - 2 thang 7 n?m 1796 ), bi?u t? Dao Lam (瑤林), Man Chau T??ng hoang k? , Phu Sat th? , la m?t v? t??ng nha Thanh trong l?ch s? Trung Qu?c , ong t?ng lam quan d??i tri?u Can Long va Gia Khanh va t?ng gi? ch?c N?i v? ph? đ?i th?n va T?ng đ?c L??ng Qu?ng .

Ti?u s? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Phuc Khang An sinh n?m Can Long th? 19 ( 1754 ), xu?t than trong gia t?c Man Chau r?t danh gia la Sa T? Phu Sat th? , la con trai c?a đ?i h?c s? Pho H?ng va la chau trai c?a Hi?u Hi?n Thu?n Hoang h?u , nguyen ph?i the t? c?a Can Long đ? .

N?m Can Long th? 32 ( 1767 ), ong tr? đ??c t?p phong Van K? uy (雲騎尉) va ph?c v? trong đ?i n?i th? v?, ham Tam đ?ng Th? v? , tr?c thu?c Can Thanh mon .

N?m th? 34 ( 1769 ), th?ng lam Nh? đ?ng, tr?c thu?c Ng? ti?n, t?c la than c?n v?i Hoang đ?. N?m th? 35 ( 1770 ), th?ng Nh?t đ?ng Th? v? .

N?m th? 36 ( 1771 ), ong đ??c phong H? b? Th? lang , sau đo đ??c phong Pho đo th?ng Mong C? T??ng lam k? [3] [4] .

N?m th? 37 ( 1772 ), thang 5 , nh?n m?nh đ?n Quan c? x? h?c t?p [5] . Luc nay la luc lo?n Kim-Xuyen l?n th? 2, Thanh tri?u phai Vo Anh đi?n đ?i h?c s? On Phuc (溫福) lam đ?nh Bien T??ng quan (定邊將軍), A Qu? va Phong Th?ng Ng?ch (?升額) lam Pho t??ng quan, Phuc Khang An th? ?n, lam L?nh đ?i đ?i th?n [6] .

N?m th? 38 ( 1773 ), thang gieng, Phuc Khang An nh?n l?nh đ?n T? Xuyen h? tr? T??ng quan A Qu? d?p lo?n. Thang 6, t?i tr?n chi?n M?c Qu? M?c (木果木之戰), quan Thanh đ?i b?i, On Phuc t? tr?n [7] , tri?u đinh b? nhi?m A Qu? lam đ?nh Tay T??ng quan (定西將軍), chia đ??ng ti?p t?c t?n cong. [8] Khi đ?i quan đang t?n cong L?t M?c L?t M?c (喇穆喇穆) Phuc Khang An đ?c binh t?n cong cac lo-c?t phia Tay, l?i h?p quan cung H?i Lan Sat , th?a th?ng cong h? La Bac Ngoa S?n (羅博瓦山), l?i ti?n v? phia B?c, con h? đ??c T? đong Tr?i (斯東寨). Quan th? ti th?a d?p đem tuy?t len nui, t?p kich doanh đ?a c?a Pho t??ng Th??ng L?c B?o (常?保), Phuc Khang An nghe đ??c ti?ng sung, l?p t?c đ?c binh c?u vi?n, đ?y lui đ?t t?n cong c?a Tho Ti. Quan Th? Ti tru ? Trat S?n L?c (?山麓), nhan ngay m?a ma xay len hai toa lo-c?t. Phuc Khang An su?t l?nh tam tr?m quan linh, ban đem đ?i m?a đanh vao pha h?y lo-c?t. Ong đ??c Can Long đ? ra ch? khen ng?i [9] .

Sau đo, ong ti?p t?c ti?n quan đanh h? S?c B?ng Ph? s?n (色?普山), pha h?y hang ch?c toa lo-c?t kien c?, tieu di?t h?n vai tr?m quan Th? Ti. Ong l?i h?p quan v?i Ng?ch Sam đ?c (額森特) va H?i Lan Sat , đanh h? toa lo-c?t l?n nh?t phia nam S?c B?ng Ph? s?n c?a quan Th? Ti, l?i h? đ??c hoan toan cac tr?m gac c?a L?t M?c L?t M?c, đ?ng th?i chi?m đ??c Nh?t T?c Nha kh?u (日則?口). Ong l?i ki?m ch? Gia đ?c c? đieu, t?n cong tay b?c tr?i c?a T?n Kh?c Nh? Tong (遜克爾宗). Quan Th? ti am th?m đanh len h?u ph??ng c?a quan Thanh đ?u b? ong đanh lui. [10]

A Qu? lo l?ng quan Th? Ti canh gi? n?i hi?m y?u, kho phan th?ng b?i, li?n thay đ?i tuy?n đ??ng, m?nh Phuc Khang An đanh h? cac lo-c?t c?a đ?t Nh? Trat Kh?c s?n (達爾?克山).

N?m th? 41 ( 1776 ), T? Xuyen đ??c binh đ?nh, ong đ??c phong t??c Tam đ?ng Gia D?ng nam (三等嘉勇男), ch?c H? b? T? Th? lang, r?i Mong C? T??ng B?ch k? đo th?ng .

Trong kho?ng th?i gian 3 n?m ( 1777 - 1780 ), Phuc Khang An gi? ch?c Cat Lam T??ng quan va Th?nh Kinh T??ng quan .

N?m th? 45 ( 1784 ), ong cung t??ng quan A Qu? đi đanh d?p cu?c n?i d?y c?a ng??i H?i ? Cam Tuc , thanh cong tr? v? đ??c phong t??c Nh?t đ?ng Gia D?ng h?u (一等嘉勇侯).

N?m th? 52 ( 1787 ), ong nh?n l?nh cung H?i Lan Sat đ?n đai Loan binh đ?nh Lam S?ng V?n . Trong n?m đo, ong d?n quan t? Phuc Ki?n c?u vi?n quan Thanh đang b? bao vay tren bi?n, lo?n quan đ??c binh đ?nh, ong đ??c phong Nh?t đ?ng Gia D?ng cong (一等嘉勇公).

N?m th? 55 ( 1790 ), quan Khu?ch Nh? Khach t?n cong Tay T?ng v?i y đ?nh c??p boc cac tu vi?n M?t tong nh?ng lui quan nh? s? thuy?t ph?c c?a t??ng quan Ba Trung. N?m sau, quan Khu?ch Nh? Khach , Mong C? l?i t?n cong va c??p boc Tay T?ng ma khong g?p ph?i s? khang c? đang k? t? T?ng binh va quan Thanh. đ?t Lai L?t Ma tr?n sang Nepal va c?u c?u Can Long thu h?i lanh th? b? m?t. Can Long t?c gi?n l?nh cho Phuc Khang An va H?i Lan Sat đem binh th?o ph?t.

N?m th? 57 ( 1792 ), quan Thanh đ?n Tay T?ng đanh b?i quan Khu?ch Nh? Khach . Quan khu?ch Nh? Khach ngh? hoa va ch?p nh?n đ? xu?t c?a Phuc Khang An ti?n c?ng cho nha Thanh 5 n?m m?t l?n. V?i chi?n cong nay, Phuc Khang An đ??c phong Vo Anh đi?n đ?i h?c s? kiem Quan c? đ?i th?n , Nh?t đ?ng Khinh k? đo uy, con trai ong s? đ??c th?a t?p; Can Long đ? con noi r?ng n?u ong đanh b?i hoan toan quan Khu?ch Nh? Khach thi s? phong ong t??c V??ng.

N?m th? 58 ( 1793 ), ong đ??c gia phong Gia D?ng Trung Du? cong (嘉勇忠銳公) [11] .

N?m th? 60 ( 1795 ), nha Thanh đi?u T?ng đ?c Van Quy Phuc Khang An, T?ng đ?c T? Xuyen Hoa Lam , T?ng đ?c H? Qu?ng Phuc Ninh d?n quan 7 t?nh, h?n 10 v?n đi tr?n ap n?i lo?n ? Cam Tuc. Thang 8 n?m đo, quan Thanh bao vay Mieu V??ng Th?ch Li?u đ?ng t?i Cam Tuc. Phuc Khang An va Hoa Lam v?a tr?n ap v?a chieu d?; thang 9, Ngo Ban Sinh b? b?t, thang 12, Ngo Bat Nguy?t b? b?t. V?i chi?n th?ng ban đ?u, Can Long đ? phong cho Phuc Khang An la B?i t? , t??c v? ch? danh cho Hoang t?c. Do chi?n đ?u c?ng th?ng ? xa, Phuc Khang An b?nh nh?ng v?n ti?p t?c ch? huy quan đ?i.

Ong qua đ?i cung n?m 1795, ngay 28 thang 5 (am l?ch), Can Long đ? h?t s?c đau bu?n, truy t?ng ong t??c Gia D?ng Qu?n v??ng (嘉勇郡王), ten thu? V?n T??ng (文襄), cho ph?i th? ? Thai Mi?u [12] . đ?n tri?u đ?i c?a Gia Khanh, ong b? Gia Khanh phe phan la hoang phi trong quan đ?i do nh?ng chi?n d?ch quan s? c?a ong n?i ti?ng t?n kem. N?m 1808 tri?u Gia Khanh , con trai ong b? giang xu?ng lam B?i t? .

S? ?u ai c?a Can Long đ? danh cho Phuc Khang An đ??c xem la b?t th??ng, d?y len m?i nghi ng? ong la con rieng c?a Can Long. Con đ??ng th?ng ti?n c?a ong qua choi l?i, ngay c? ong co nhi?u chi?n cong đi n?a v?n r?t b?t th??ng. Nh?ng vien t??ng trong tri?u Thanh cong tr?ng c? đ?i m?i đ??c phong Nh?t đ?ng cong, Nh?t đ?ng h?u; trong khi đo ong đa la Nh?t đ?ng h?u r?i Nh?t đ?ng cong khi m?i ngoai 30 tu?i; đ?c bi?t ong con đ??c phong B?i t? , truy phong Qu?n v??ng , nh?ng đi?u ch?a t?ng co trong l?ch s? nha Thanh.

Phuc Khang An c?ng la m?t trong nh?ng đ?i th?n trong tri?u đ?i đ?u v?i đ?i th?n Hoa Than . Ong đ??c Can Long đ? b? nhi?m T?ng đ?c L??ng Qu?ng nh?m ch?n ch?nh m?i quan h? gi?a nha Thanh va Tay S?n sau khi chi?n tranh x?y ra gi?a hai ben v?i th?t b?i n?ng n? c?a nha Thanh. Sau khi Ton S? Ngh? b?i tr?n b?i nha Tay S?n (khi đo Phuc Khang An đ??c giao nhi?m v? la đ?c s? ph? trach h?u c?n), Can Long đ? đa c? Phuc Khang An sang đ?i Vi?t lanh đ?o quan Thanh đanh Tay S?n, nh?ng l?i b? Quang Trung mua chu?c, tim cach hoa hoan, Phuc Khang An đa thuy?t ph?c đ??c Can Long đ? lam hoa v?i Tay S?n.

V?i ch? tr??ng kha on hoa, ong đa co nh?ng đong gop tich c?c vao quan h? ngo?i giao gi?a nha Thanh va đ?i Vi?t th?i Tay S?n, đem l?i s? h?u h?o trong quan h? bang giao hai n??c, tranh cac xung đ?t hai ben. Ong con la nhan v?t trong cac ti?u thuy?t l?ch s? va vo hi?p ma tieu bi?u la Thanh cung m??i ba Hoang tri?u c?a H?a Ti?u Thien , Hoan Chau cach cach c?a Qu?nh Dao va Phi H? ngo?i truy?n c?a Kim Dung .

Bang giao v?i Tay S?n [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Bai chi ti?t: Ngo?i giao Vi?t Nam th?i Tay S?n

Sau th?t b?i n?ng n? c?a nha Thanh trong chi?n tranh v?i Tay S?n, vua Can Long đa c?ng đi?u Phuc Khang An lam t?ng đ?c L??ng Qu?ng va đi?u đ?ng them 50 v?n quan đ? ?ng chi?n vung bien gi?i nh?ng th?c ch?t ch? đ? h? tr??ng thanh th?. [13]

Nh?n bi?t đ??c tinh th?, Phuc Khang An, đa dang bi?u xin hoang đ? Can Long bai binh, đ?ng th?i ong c?ng ch? th? cho T? giang Binh b? đ?o Thang Hung Nghi?p g?i m?t th? cho Quang Trung g?i y nen ti?n hanh chinh sach hoa hi?u, tranh binh đao.

Ong chinh la ng??i đa nhi?u l?n giao thi?p th? t? qua l?i gi?a vua Can Long va tri?u đinh Tay S?n , gay d?ng m?i bang giao gi?a hai n??c. Nguyen nhan, l?i d?ng tam ly c?a vua Can Long mu?n b?t đ?i Vi?t quy thu?n b?ng m?i gia nh?m g? l?i qu?c th? sau chi?n tr?n nen Phuc Khang An đa d?c s?c giup đ? tri?u đinh Tay S?n.

Cho nen trong đ?i l? Bat tu?n khanh th? c?a Thanh Cao Tong Phuc Khang An khi đo lam T?ng đ?c L??ng Qu?ng đa co cong đi s? giao thi?p v?i nha Tay S?n, ch? tr??ng đ?y nhanh ti?n đ? xet duy?t bi?u c?u phong cho An Nam Qu?c v??ng Nguy?n Quang Binh T? tuan ch? h? t?ng phai đoan Tay S?n co An Nam Qu?c V??ng Nguy?n Quang Binh va con trai Nguy?n Quang Thuy len kinh chiem c?n, đ?n ch?m lo ti?p đon, chu?n b? y?n ti?c, phong ?c ?n ? cho đ?n xin vua m?t can nhan sam cho qu?c m?u (t?c m? vua Quang Trung) t?m b?, ch? d?n phai đoan đ?i Vi?t cach hanh l? cho đung đi?n l? nha Thanh. đ?c bi?t h??ng d?n vua Quang Trung hanh l? Bao ki?n th?nh an (v?n la nghi l? đon ti?p ton quy nh?t trong h? th?ng đi?n l? đ??c quy đ?nh c?a nha Thanh, ng??i đ??c thi hanh l? nay đ??c ti?p đon nh? qu?c khach, cac ch? đ? ?u đai c?ng ph?i gia t?ng. Trong l?ch s? Thanh tri?u đ?i Can Long ch? thi hanh l? nay đung co 3 l?n, tinh luon c? Quang Trung). Th?m chi Phuc Khang An con d?c ti?n tui minh ra lam hai thanh nh? y b?ng vang (đoi kim nh? y) vi th?y trong l? v?t c?ng ph?m c?a đ?i Vi?t khong co mon nay. B?i vi phai đoan n??c ta khong bi?t đ?n y ngh?a c?a thanh nh? y nen khong dung lam l? ph?m nh?ng Phuc Khang An đoan bi?t y c?a vua Can Long r?t thich mon qua nay nen đ?c bi?t lam rieng hong nang cao th? di?n cho qu?c v??ng An Nam .

Trong ti?u thuy?t vo hi?p [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Trong ti?u thuy?t vo hi?p c?a Kim Dung , ong la m?t nhan v?t trong b? ti?u thuy?t Phi H? ngo?i truy?n va đ??c mo t? nh? m?t ng??i lang t? đa tinh, t?ng tr?ng hoa v?i nhi?u ph? n? . Sau đo ong đa ch? tri th?c hi?n k? ho?ch lam khuynh đ?o vo lam b?ng cach dung l?i ich đ? h? tan sat l?n nhau đ? ti?n b? tieu di?t cac bang phai nay, đ?c bi?t la H?ng Hoa H?i c?a Tr?n Gia L?c.

Chu thich [ s?a | s?a ma ngu?n ]

  1. ^ 《?文海?察列?》，第84?
  2. ^ 中央?究院. “福康安” . 中央?究院. B?n g?c l?u tr? ngay 6 thang 1 n?m 2018 . Truy c?p ngay 5 thang 1 n?m 2018 . Chu thich co tham s? tr?ng khong ro: |9= ( tr? giup )
  3. ^ 《?史稿》（卷330）："福康安，字瑤林，富察氏，滿洲?黃旗人，大學士傅?子也。初以雲騎尉世職授三等侍衛。再遷頭等侍衛。擢戶部侍?、?黃旗滿洲副都統。"
  4. ^ 《嘉??志·列?》："乾隆三十二年，授三等侍衛，?擢至一等，命御前行走。三十六年，授戶部侍?，兼副都統。"
  5. ^ 《?史稿》（卷176）:"（乾隆三十七年）福康安五月辛丑，以?部侍?在?机???行走。十二月癸酉，命往四川??。出。"
  6. ^ 《?史稿》（卷330）："師徵金川，以溫福?定邊將軍，阿桂、?升額?副將軍，高宗命福康安齎印往授之，?授領隊大臣。"
  7. ^ 《乾隆?》，289?
  8. ^ 《 Thanh s? c?o 》（Quy?n 330）："乾隆三十八年夏，至軍，阿桂方攻當?爾拉山，留福康安自佐。木果木師敗，溫福死事，復命阿桂?定西將軍，分道再?。
  9. ^ 《 Thanh s? c?o 》（Quy?n 330）："攻喇穆喇穆，福康安督兵克其西各?，與海蘭察合軍，克羅博瓦山；北攻，克得斯東寨。賊夜乘雪陟山，襲副將常祿保營，福康安聞槍聲，督兵赴援，擊之退。賊屯山麓，乘雨築兩?，福康安夜率兵八百冒雨逾?入，殺賊，?其?，上手詔嘉其勇。"
  10. ^ 《?史稿》（卷330）："進克色?普山，破堅?數十，殲賊數百。又與額森特、海蘭察合軍，攻下色?普山南賊?，遂盡破喇穆喇穆諸??，?取日則?口。再進克嘉德古?，攻遜克爾宗西北寨。賊潛襲我軍後，福康安擊之退。賊以距勒烏圍近，屢夜出擊我師，福康安與戰屢勝。"
  11. ^ 《?史稿》（卷330）:"福康安初徵金川，與海蘭察合軍討亂回，同?參贊；及徵台灣、定廓爾喀，皆專將，海蘭察?參贊，師有功，受殊賞。上手詔謂："福康安能克陽布，?拉特納巴都爾、巴都爾薩，當酬以王爵。今以受降班師，不克副初原。然福康安孝賢皇后侄，大學士傅?子，進封?王，天下或議朕厚於後族，富察氏亦慮過盛無益。今如此?事，較蕩平廓爾喀倍?欣慰。""
  12. ^ 《?史稿》（卷330）:"福康安染?病作，猶督兵進，五月，卒於軍。仁宗制詩以?，命加郡王銜，從傅?配太廟，謚文襄。子德麟，襲貝勒，遞降至未入八分公，世襲罔替。"
  13. ^ “BaoBinhDinh” . Bao Binh đ?nh . Truy c?p 4 thang 6 n?m 2014 .

Xem them [ s?a | s?a ma ngu?n ]

L?y t? “ https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Phuc_Khang_An&oldid=70890915 ”