Bach khoa toan th? m? Wikipedia
Nh? Nha
(
gi?n th?
:
?雅
;
ph?n th?
:
爾雅
;
binh am
:
?r y?
) la b? t? đi?n c?a
Trung Qu?c
th?i k? c? đ?i, m?t trong nh?ng tac ph?m kinh đi?n c?a
Nho giao
đ??c x?p vao danh sach
th?p tam kinh
.
Nh?
ngh?a la
c?n
(g?n),
nha
ngh?a la
chinh
(t?c
nha ngon
- l?i noi nha nh?n), nen
Nh? Nha
ngh?a la
c?n chinh
, t?c la ti?p c?n v?i quy cach ?n noi sao cho nha nh?n, đung m?c. N?i dung ch? y?u c?a Nh? Nha la gi?i thich va kh?o ch?ng v?n t? ng? Trung Qu?c th?i c? đ?i.
Tac gi? Nh? Nha co nhi?u y ki?n khong th?ng nh?t. Co thuy?t cho la do mon đ? c?a
Kh?ng T?
sang tac, co thuy?t cho la do
Chu Cong
sang tac, sau đo đ??c ng??i đ?i sau b? sung them vao. C?ng co thuy?t cho la do ng??i th?i
T?n
,
Han
sang tac, đ?n th?i
Tay Han
đ??c ch?nh ly b? sung ma thanh.
Ban C?
trong tac ph?m
Han th?
, m?c
V?n ngh? chi
co ghi chep Nh? Nha g?m 3 quy?n, 20 thien. V? sau đ?n th?i
đ??ng
Nh? Nha đ??c x?p vao
b? kinh
, tr? thanh m?t trong nh?ng tac ph?m kinh đi?n c?a
Nho giao
. Hi?n nay Nh? Nha ch? con l?i 19 thien, theo h?c gi?
T?ng T??ng Ph??ng
th?i
Thanh
thi la do thien chep L?i t?a c?a tac ph?m b? th?t l?c.
19 thien c?a Nh? Nha la:
- Thich H?: gi?i thich cac
t? ng?
c? đ?i.
- Thich Ngon: gi?i thich cac
đ?ng t?
va
tinh t?
.
- Thich Hu?n: gi?i thich cac
tinh t?
,
pho t?
,
lien t?
va c?m t?.
- Thich Than: gi?i thich cac cach x?ng ho than thu?c.
- Thich Cung: gi?i thich ki?n truc cung đinh.
- Thich Khi: gi?i thich cac v?t d?ng hang ngay,
?m th?c
,
y ph?c
.
- Thich Nh?c: gi?i thich v?
am nh?c
.
- Thich Thien: gi?i thich v?
thien v?n
,
l?ch phap
.
- Thich đ?a: gi?i thich v?
đ?a ly
,
hanh chinh
.
- Thich Khau: gi?i thich v?
Khau L?ng
, cao đ?a.
- Thich S?n: gi?i thich v?
nui
.
- Thich Th?y: gi?i thich v?
song ngoi
.
- Thich Th?o: gi?i thich v? hoa c?.
- Thich M?c: gi?i thich v?
cay c?i
.
- Thich Trung: gi?i thich v?
con trung
.
- Thich Ng?: gi?i thich v?
ca
.
- Thich đi?u: gi?i thich v?
chim
.
- Thich Thu: gi?i thich v?
đ?ng v?t
.
- Thich Suc: gi?i thich v?
đ?ng v?t
.
Cac sach chu gi?i Nh? Nha
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Cac sach chu thich, kh?o ch?ng Nh? Nha bao g?m:
Cac sach ph?ng theo Nh? Nha (g?i la
Qu?n Nha
) bao g?m:
- Ti?u Nh? Nha
- Tr??ng ?p
(th?i
Tam qu?c
),
Qu?ng nha
- L?c T?
(th?i
T?ng
),
Bi nha
- La Nguy?n
(th?i
T?ng
),
Nh? nha d?c
g?m 32 quy?n
- Chu M?u
(th?i
V?n L?ch
nha Minh
),
Bi?n nha
- Bi?n t? phan tien
- Ph??ng D? Tri
(th?i
Minh
),
Thong nha
- Kh?ng Ph?
(th?i
Thanh
),
Ti?u Nh? Nha ngh?a ch?ng
- V??ng Hu
(th?i
Thanh
),
Ti?u Nh? Nha s?
- Ngo Ng?c T?n
(th?i
Thanh
),
Bi?t nha
- H?ng L??ng Cat
(th?i
Thanh
),
T? nha
- S? M?ng Lan
(th?i
Thanh
),
đi?p nha
- Cat K? Nhan
(th?i
Thanh
),
Ti?u Nh? Nha s? ch?ng
- T?ng T??ng Ph??ng
(n?m
Quang T?
th? 60 -
1890
th?i
Thanh
),
Ti?u Nh? Nha hu?n to?n
- Ti?u Nh? Nha hi?u ch?ng
(th?i
Thanh
)
