Nghi l? mua xuan
hay
L? bai xuan
(ti?ng Phap: Le Sacre du printemps;
ti?ng Nga
: Весна священная, d?ch. Vesna svyashchennaya, d?ch la "mua xuan th?n thanh") la m?t tac ph?m hoa nh?c
ba le
va
giao h??ng
do
nha so?n nh?c
ng??i Nga Igor Stravinsky sang tac. No đ??c vi?t cho mua bi?u di?n 1913 ?
Paris
c?a đoan
Ballets Russes
c?a
Sergei Diaghilev
; bien đ?o mua ban đ?u la
Vaslav Nijinsky
, thi?t k? san kh?u va trang ph?c c?a
Nicholas Roerich
. Khi đ??c bi?u di?n l?n đ?u t?i nha hat
des Champs-Elysees
vao ngay 29 thang 5 n?m 1913, tinh ch?t tien phong c?a am nh?c va v? đ?o đa gay kich đ?ng va g?n nh? la b?o đ?ng cho khan gi?. M?c du đ??c so?n nh? m?t tac ph?m san kh?u, v?i nh?ng đo?n v?n c? th? kem theo cho cac nhan v?t va hanh đ?ng, am nh?c đ?t c?ng co vai tro t??ng đ??ng n?u nh? khong ph?i la h?n. Ph?n nh?c c?a tac ph?m đ??c cong nh?n r?ng rai nh? m?t b?n hoa nh?c đ?c l?p va đ??c coi la m?t trong nh?ng tac ph?m am nh?c co ?nh h??ng nh?t c?a th? k? 20.
Stravinsky la m?t nha so?n nh?c tr?, h?u nh? la vo danh khi
Diaghilev
tuy?n d?ng anh ta đ? sang tac cho Ballets Russes.
Nghi l? mua xuan
la d? an th? ba nh? v?y, sau v?
Chim l?a
n?i ti?ng (1910) va
Petrushka
(1911) tr??c đo. Y t??ng đ?ng sau
Nghi l? mua xuan
, đ??c phat tri?n b?i Roerich t? y t??ng phac th?o c?a Stravinsky, đ??c g?i ra b?i ph? đ? c?a no, "Hinh ?nh c?a
Pagan giao
Nga trong hai ph?n". Trong k?ch b?n nay, sau nhi?u nghi l? nguyen th?y k? ni?m s? ra đ?i c?a mua xuan, m?t co gai tr? đ??c ch?n la m?t v?t hi?n t? va s? nh?y mua đ?n ch?t. Sau nh?n đ??c nh?ng nh?n xet h?n h?p c? khen l?n che t? l?n bi?u di?n đ?u va m?t chuy?n l?u di?n ng?n ? London, v? ballet khong đ??c bi?u di?n cho đ?n nh?ng n?m 1920, luc nay, phien b?n bien đ?o c?a
Leonide Massine
thay th? b?n g?c c?a Nijinsky. Massine la ti?n than c?a nhi?u s?n ph?m sang t?o đ??c đ?o di?n b?i cac b?c th?y ba le hang đ?u th? gi?i, đa gianh đ??c s? cong nh?n tren toan th? gi?i. Vao nh?ng n?m 1980, v? đ?o ban đ?u c?a
Nijinsky
, t? lau đa b? th?t l?c, đ??c tai d?ng b?i
Joffrey Ballet
?
Los Angeles
.
B?n t?ng ph? c?a Stravinsky ch?a nhi?u tinh ch?t m?i l? vao th?i đi?m no ra m?t, bao g?m cac th? nghi?m v? am đi?u, nh?p đi?u, giai đi?u, đi?m nh?n va cac n?t b?t hoa. Cac nha phan tich đa l?u y trong b?n nh?c ch?a m?t n?n t?ng l?n t? am nh?c dan gian Nga, m?t m?i quan h? Stravinsky co xu h??ng ph? nh?n. Am nh?c đa ?nh h??ng đ?n nhi?u nha so?n nh?c hang đ?u th? k? 20 va la m?t trong nh?ng tac ph?m đ??c ghi l?i nhi?u nh?t trong h?ng m?c c? đi?n.
Tom t?t va c?u truc tac ph?m
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Trong m?t l?u y cho nh?c tr??ng
Serge Koussevitzky
vao thang 2 n?m 1914,
Stravinsky
mo t?
Nghi l? mua xuan
la "m?t tac ph?m am nh?c - v? đ?o, [đ?i di?n] Pagan giao Nga... th?ng nh?t b?i m?t y t??ng duy nh?t: s? bi ?n va s?c bung n? c?a s?c m?nh sang t?o Mua xuan ". Trong phan tich c?a ong v?
Nghi l?
,
Pieter van den Toorn
vi?t r?ng tac ph?m thi?u m?t c?t truy?n hay t??ng thu?t c? th?, va nen đ??c coi la m?t lo?t cac ph?n dan d?ng.
[1]
Cac ten ch??ng b?ng ti?ng Phap đ??c đ?a ra d??i trong b?n nh?c piano b?n ph?n đ??c xu?t b?n n?m 1913. đa co r?t nhi?u bi?n th? c?a b?n d?ch ti?ng Anh; nh?ng t? đ??c hi?n th? la t? phien b?n n?m 1967 c?a b?n nh?c (ti?ng Vi?t c?ng d?ch t? phien b?n nay).
[1]
Ch??ng
|
Ten d?ch ti?ng Vi?t
|
Tom t?t
|
Ph?n I:
L'Adoration de la Terre
(Ton th? m?t đ?t)
[2]
|
Introduction
|
Gi?i thi?u
|
Tr??c khi b?c man nang len, m?t b?n gi?i thi?u v? dan nh?c đ??c th? hi?n, theo Stravinsky, "m?t b?y sao xuan [
dudki
]"
[3]
|
Les Augures printaniers
|
đi?m bao mua xuan
|
L? bai xuan b?t đ?u t? ng?n đ?i. M?t ph? n? gia ti?n đ?n va b?t đ?u tien đoan t??ng lai.
|
Jeu du rapt
|
L? b?t coc
|
Cac co gai tr? b??c t? d??i song. H? b?t đ?u "V? đi?u b?t coc".
|
Rondes printanieres
|
Vong tron mua xuan
|
Cac co gai tr? nh?y đi?u
Khorovod
-
"Vong tron mua xuan".
|
Jeux des cites rivales
|
Nghi l? t? cac b? t?c c?nh tranh
|
Nhom ng??i chia ra lam đoi, đ?ng đ?i m?t v?i nhau, h? b?t đ?u "Nghi l? c?nh tranh".
|
Cortege du sage
:
Le Sage
|
Cu?c di?u hanh c?a Nha hi?n tri?t: Nha hi?n tri?t
|
M?t đoan h? th?n ti?n vao cung v?i cac b?c bo lao, d?n đ?u la Nha hi?n tri?t. Ong d?ng cu?c vui ch?i va b?t đ?u chuc phuc cho đ?t.
|
Embrasse de la terre
|
N? hon c?a đ?t
|
Nha hi?n tri?t hon chuc phuc đ?t m?.
L?u y: Ph?n nay ch? co ? m?t s? phien b?n
|
Danse de la terre
|
V? đi?u c?a đ?t
|
M?i ng??i hoa vao m?t đi?u nh?y cu?ng nhi?t, thanh hoa va h?p thanh nh?t th? v?i đ?t.
|
Ph?n II:
Le Sacrifice
(L? hi?n sinh)
[2]
|
Introduction
|
Gi?i thi?u
|
|
Cercles mysterieux des adolescentes
|
Vong tron bi ?n c?a cac co gai
|
Cac co gai tr? tham gia m?t đi?u nh?y vong tron k? bi
|
Glorification de l'elue
|
Vinh quang c?a
K? đ??c ch?n
|
đ?nh m?nh đa ch?n m?t trong s? cac co gai tr?, co b? b?t hai l?n khi đang đi theo vong tron vo t?n. Co đ??c vinh danh b?ng m?t v? đi?u chi?n tranh
|
Evocation des ancetres
|
L? g?i h?n T? tien
|
Trong m?t v? đi?u ng?n, co gai tr? tri?u h?i t? tien c? x?a
|
Action rituelle des ancetres
|
Nghi l? c?a T? tien
|
K? đ??c ch?n đ??c giao pho cho s? ch?m soc c?a nh?ng b?c t? tien thong thai.
|
Danse sacrale (L'Elue)
|
V? đi?u Hi?n sinh
|
K? đ??c ch?n nh?y cho đ?n ch?t trong s? ch?ng ki?n t? cac b?c t? tien, đo la m?t ph?n c?a "V? đi?u hi?n sinh" v? đ?i.
|
- ^
a
b
Van den Toorn, tr. 26?27
- ^
a
b
Van den Toorn, pp. 26?27
- ^
Taruskin 1996, p. 874