한국   대만   중국   일본 
Ng?c lam ? Wikipedia ti?ng Vi?t B??c t?i n?i dung

Ng?c lam

Bach khoa toan th? m? Wikipedia
Bai nay vi?t v? ng?c lam la m?t lo?i đa quy, con co bai vi?t v? mau ng?c lam .
Ng?c lam
Ng?c lam tho
Thong tin chung
Th? lo?i Khoang v?t phosphat
Cong th?c hoa h?c Cu Al 6 (PO 4 ) 4 (OH) 8 ·4H 2 O
H? tinh th? Tam ta
Nh?n d?ng
Mau Sap t?i c?n th?y tinh
D?ng th??ng tinh th? Kh?i, m?u.
Cat khai T?t t?i hoan h?o
V?t v? V? so (concoit)
đ? c?ng Mohs 5,0-6,0
Anh Sap t?i c?n th?y tinh
Mau v?t v?ch Tr?ng anh lam
T? tr?ng rieng 2,6-2,9
Thu?c tinh quang L??ng tr?c (+)
Chi?t su?t nα = 1,610, nβ = 1,615, nγ = 1,650
Khuc x? kep +0,040
đa s?c Y?u
đ? hoa tan Hoa tan trong HCl
Tham chi?u [1] [2] [3]

Ng?c lam la m?t khoang ch?t phosphat ng?m n??c c?a nhom va đ?ng , co cong th?c hoa h?c la CuAl 6 (PO 4 ) 4 (OH) 8 .5H 2 O, co mau t? xanh n??c bi?n ng? sang xanh la cay, khong trong su?t. Ng?c lam hi?m, co gia tr? n?u tinh khi?t va đ??c ?a chu?ng dung lam trang s?c va trang tri t? hang ngan n?m nay vi mau s?c đ?c đao c?a no. Trong th?i gian g?n đay do xu?t hi?n cac lo?i ng?c lam gi? hay đ??c s?n xu?t nhan t?o tren th? tr??ng, r?t kho phan bi?t ngay c? đ?i v?i gi?i chuyen mon, nen ng?c lam, c?ng gi?ng nh? cac lo?i đa quy khong trong su?t khac, khong con đ??c ?a chu?ng nhi?u n?a.

Ng?c lam xu?t phat t? pierre turquoise trong ti?ng Phap co ngh?a la "đa Th?", đ??c coi nh? la m?t s? hi?u l?m vi ng?c lam khong co trong t? nhien ? Th? Nh? K? ma ch? đ??c buon ban ? đo va lo?i đa quy vi th? đ??c lien đ?i đ?n đ?t n??c nay.

Tinh ch?t [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Ngay c? nh?ng ng?c lam tinh khi?t nh?t c?ng t??ng đ?i d? v?, ch? đ?t đ? c?ng t?i đa ch?a đ?n 6 trong thang đ? c?ng Mohs , kem h?n th?y tinh dung lam kinh c?a m?t it. đ?c tr?ng cho cac khoang ch?t co tinh th? kin ( cryptocrystalline ), ng?c lam h?u nh? khong bao gi? t?o thanh tinh th? đ?n l? va t?t c? cac tinh ch?t c?a ng?c lam đ?u bi?n đ?i. Thong qua nhi?u x? tia X , h? th?ng tinh th? c?a ng?c lam đ??c ch?ng minh la thu?c v? tinh th? tam ta ( triclinic ). đi cung v?i đ? c?ng kem la t? tr?ng rieng th?p (t? 2,60 đ?n 2,90) va đ? x?p cao. Cac tinh ch?t nay ph? thu?c vao kich c? c?a h?t. Ng?c lam co đ? bong trong kho?ng c?a sap n?n đ?n kho?ng d??i đ? bong c?a th?y tinh, th??ng m? đ?c nh?ng co th? cho anh sang xuyen qua ? ch? m?ng. Mau c?ng bi?n đ?i nh? cac tinh ch?t khac c?a khoang ch?t nay, t? tr?ng qua xanh l? cho đ?n xanh da tr?i va t? xanh la cay co s?c xanh n??c bi?n sang xanh la cay vang. Mau xanh (n??c bi?n) la do đ?ng mang l?i trong khi mau xanh la cay co th? la k?t qu? c?a t?p ch?t s?t (thay th? nhom ) hay b? kh? n??c .

Ch? s? khuc x? (đo b?ng tia sang natri co b??c song 589,3 nm) c?a ng?c lam vao kho?ng 1,61 cho đ?n 1,62, ch? la gia tr? trung binh đo tren may đo khuc x? đa quy vi tinh ch?t đa tinh th? c?a ng?c lam. N?u đo cac tinh th? đ?n hi?m co, ch? s? khuc x? đ?t vao kho?ng 1,61-1,65. Quang ph? h?p th? đo b?ng kinh quang ph? c?m tay cho th?y m?t đ??ng ? 432 nm va m?t d?i b?ng t?n y?u ? 460 nm (đ??c nhin thay t?t nh?t v?i anh sang ph?n x? m?nh). D??i cac tia c?c tim co b??c song dai ng?c lam th?nh tho?ng phat hu?nh quang mau xanh (la cay), vang hay xanh sang, ng?c lam co tinh tr? d??i tia c?c tim song ng?n hay tia X.

Cac m? ng?c lam [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Ng?c lam la m?t trong nh?ng lo?i ng?c đ??c khai thac s?m nh?t, nhi?u m? đa c?n ki?t, m?t s? v?n ho?t đ?ng cho đ?n ngay nay. đ?y la nh?ng m? nh?, th??ng ch? đ??c khai thac theo mua vi co ph?m vi gi?i h?n va n?m ? n?i xa xoi. đa s? đ??c khai thac th? cong, khong đ??c ho?c ch? đ??c c? gi?i hoa it. Tuy nhien ng?c lam c?ng th??ng la s?n ph?m ph? khi khai thac cac m? đ?ng l?n, đ?c bi?t la ? M? .

Iran [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Vung đ?t đ??c g?i la Ba T? 2000 n?m nay la ngu?n cung c?p ng?c lam quan tr?ng nh?t. Ng?c lam đ??c khai thac ? đay r?t tinh khi?t. Ngu?n m? "mau hoan m?" nay n?m tren ng?n nui Ali-mersai cao 2.012 m, đ?y nh?ng h?m m? đa đ??c khai thac [4] [5] [6] . Cung v?i m? ? ban đ?o Sinai , m? nay la m? lau đ?i nh?t đ??c bi?t đ?n.

Sinai [ s?a | s?a ma ngu?n ]

It nh?t la t? tri?u đ?i Ai C?p c? đ?u tien (3.000 n?m tr??c Cong nguyen ), co th? la tr??c đo n?a, ng?c lam đa đ??c ng??i Ai C?p s? d?ng va khai thac ? ban đ?o Sinai , đ??c ng??i Monitu g?i la "x? s? ng?c lam". Co it nh?t la 6 m? ? vung nay, t?t c? đ?u n?m ? b? bi?n tay nam ban đ?o , chi?m m?t di?n tich vao kho?ng 650 km². Nhin t? ph??ng di?n l?ch s? hai m? quan tr?ng nh?t la Serabit et-Khadim va Wadi Maghareh , đ??c xem la thu?c v? nh?ng m? đ??c bi?t đ?n lau đ?i nh?t. M? đ?u tien n?m cach m?t đ?n c? th? th?n Hathor kho?ng 4 km.

Ng?c lam ? đay co trong sa th?ch , đ??c ph? b?i đa bazan . Ngay nay khai thac m? ng?c lam quy mo l?n khong con mang l?i l?i t?c n?a nh?ng cac m? th?nh tho?ng v?n đ??c khai thac b?i ng??i Bedouin (ng??i ? R?p du c?) dung thu?c sung t? t?o. đ?c tr?ng c?a ng?c lam Sinai la co mau xanh (la cay) đ?m h?n ng?c c?a Iran, đ??c tin la b?n va d? b?o qu?n. Th??ng đ??c g?i la ng?c lam Ai C?p, ng?c Sinai co đ?c đi?m la t??ng đ?i trong nh?t, c?u truc m?t ngoai nhin d??i kinh phong đ?i co nh?ng đ?a mau xanh n??c bi?n đ?m khong nhin th?y ? cac ng?c n?i khac.

M? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Ng?c lam tho l?n acgilit t? H?m nui Chaco

Mi?n Tay Nam n??c M? la n?i co nhi?u ngu?n ng?c lam đang k?, Arizona , California (? cac qu?n San Bernardio , Imperial va Inyo ), Colorado (? cac qu?n Conejos , El Paso , Lake va Saguache ), New Mexico (? cac qu?n Eddy , Grant , Otero va Santa Fee ) va Nevada la nh?ng n?i giau (hay đa t?ng giau co) v? khoang s?n nay. Cac m? c?a California va New Mexico đa đ??c ng??i b?n x? khai thac dung cong c? b?ng đa. Cerrillos ? New Mexico đ??c xem nh? la n?i co m? lau đ?i nh?t. Tr??c th?p nien 1920 ti?u bang nay la n?i s?n xu?t ng?c l?n nh?t c?a n??c M?, nay đa g?n nh? c?n ki?t. Ngay nay ch? con m?t m? ? California, n?m trong vung Apache Canyon, la con đ??c khai thac co tinh ch?t th??ng m?i.

Ng?c lam co trong cac m?ch đa hay ? gi?a cac v?a qu?ng ho?c đ??c t?o thanh c?c ng?c t? nhien. M?c du ng?c khai thac th?nh tho?ng co ch?t l??ng cao, co th? c?nh tranh v?i ng?c t? Iran, ph?n l?n ng?c lam ? M? ch? đ?t ch?t l??ng th?p (ng?c lam ph?n), ham l??ng t?p ch?t s?t cao t?o cho ng?c th??ng co mau xanh (la cay) va vang, d? v?n khong dung lam n? trang đ??c n?u khong qua x? ly. Arizona hi?n la n?i s?n xu?t ng?c lam quan tr?ng nh?t tinh theo tr? gia, đa s? la s?n ph?m ph? khi khai thac m? đ?ng . Ngoai ra Nevada c?ng la n?i s?n xu?t chinh v?i kho?ng 75 đ?n 100 m? đ??c khai thac trong l?ch s?. Ng?c lam Nevada co ti?ng vi th??ng co cac đ??ng van nau hay đen r?t đ?p, t?o thanh cai g?i la "ma tr?n l??i nh?n".

Vao n?m 1912 , m? ng?c lam tinh th? đ?n đ??c tim th?y đ?u tien ? Lynch Station, qu?n Cambell, Virginia . Cac tinh th? nay r?t nh?, tinh th? 1 mm đa đ??c coi la to. Cho đ?n th?p nien 1980 ng??i ta v?n ngh? r?ng Virginia la n?i duy nh?t co ng?c d??i d?ng tinh th? r?i, ngay nay it nh?t la co đ?n 27 n?i khac. Lo?i ng?c nay r?t đ??c cac ng??i s?u t?m ?a thich.

Nh?m t?ng l?i t?c va đap ?ng nhu c?u, ph?n l?n ng?c lam M? đ?u đ??c x? ly hay c?i bi?n ? m?t ch?ng m?c nh?t đ?nh. Vi?c x? ly nay bao g?m đanh bong va cac ph??ng phap đang b? tranh cai khac nh? nhu?m hay th?m đ?m v?i nh?a epoxy hay ch?t d?o.

Ngọc lam thô được khai thác ở tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc
Ng?c lam tho đ??c khai thac ? t?nh H? B?c, Trung Qu?c

Trung Qu?c [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Trung Qu?c la m?t trong nh?ng ngu?n chinh c?a ng?c lam. Ng?c lam đ??c khai thac ? Truc S?n , Van Tay ? H? B?c , Ma An S?n ? An Huy , B?ch Ha ? Thi?m Tay ,Tich Xuyen ? Ha Nam , Kumul ? Tan C??ng , Ulan ? Thanh H?i va nh?ng n?i khac. Trong s? đo , ng?c lam ch?t l??ng cao ? Van D??ng, Truc S?n va Van Tay ? t?nh H? B?c la n?i ti?ng th? gi?i v? c? s?n l??ng l?n ch?t l??ng. Ngay nay, ph?n l?n ng?c lam ch?t l??ng hang đ?u đ?u co xu?t x? cac ? khu v?c nay.

Ng?c lam c?ng đ??c tim th?y ? Giang To, Van Nam va nh?ng n?i khac. [7]

L?ch s? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Mau xanh nh?t c?a no đa lam cho ng?c lam đ??c ?a chu?ng ngay t? trong cac n?n v?n hoa th?i Th??ng c?. Ng?c lam đa la trang s?c cho cac đ?ng tr? vi Ai C?p c? đ?i , c?a ng??i Aztec , ng??i Ba T? , ng??i vung L??ng Ha , vung đ?ng b?ng song ?n đ? va ? ch?ng m?c nao đo c?ng ? Trung Qu?c th?i x?a. M?c du la m?t trong cac lo?i đa quy lau đ?i nh?t, co l? đ?n chau Au (qua Th? Nh? K? ) l?n đ?u tien cung v?i cac s?n ph?m m?i khac qua Con đ??ng t? l?a , ng?c lam khong tr? thanh m?t lo?i đa trang s?c quan tr?ng ? ph??ng Tay cho đ?n th? k? th? 14 , sau khi ?nh h??ng c?a nha th? gi?m đi, cho phep dung ng?c lam lam trang s?c ngoai nha th?. ? ?n đ? ng??i ta hinh nh? c?ng khong bi?t đ?n ng?c lam cho đ?n th?i đ?i Muhgal va ? Nh?t mai cho đ?n th? k? th? 18 . Nhi?u n?n v?n minh nay co cung ni?m tin la ng?c lam co tinh ch?t phong b?nh, ng?c lam s? thay đ?i mau tuy theo s?c kh?e c?a ng??i đeo ng?c va giup ng??i ?y ch?ng l?i cac đi?u khong may.

Xem them [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Ghi chu [ s?a | s?a ma ngu?n ]

  1. ^ Hurlbut Cornelius S.; Klein Cornelis, 1985, Manual of Mineralogy , ?n b?n l?n th? 20, John Wiley and Sons, New York ISBN 0-471-80580-7
  2. ^ “Turquoise:turquoise mineral information and data” . mindat.org . Truy c?p ngay 4 thang 10 n?m 2006 .
  3. ^ http://rruff.geo.arizona.edu/doclib/hom/turquoise.pdf Handbook of Mineralogy
  4. ^ Microsoft Encarta 2007. ⓒ 1993-2006 Microsoft Corporation. All rights reserved.
  5. ^ Answer of Answers.com site from Columbia university press encyclopedia
  6. ^ “Persian turquoise” . B?n g?c l?u tr? ngay 21 thang 6 n?m 2009 . Truy c?p ngay 30 thang 1 n?m 2009 .
  7. ^ “Ng?c Lam (Turquoise) ? đ?c đi?m, ngu?n g?c va xac đ?nh gia tr?” . Kim Qui Gems . 31 thang 8 n?m 2021 . Truy c?p ngay 10 thang 11 n?m 2021 .
L?y t? “ https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Ng?c_lam&oldid=69791863 ”