Mehmed IV

Mehmed IV
	Sultan Mehmed IV "Ng??i đi s?n", ti?u h?a th?i Ottoman, hi?n con l?u gi? ? Istanbul .
Sultan c?a đ? qu?c Ottoman ; Khalip c?a H?i giao
Tr? vi	1648 ? 1687
Ti?n nhi?m	Ibrahim I
K? nhi?m	Suleiman II
Thong tin chung
Sinh	2 thang 1 n?m 1642 ; Istanbul , Th? Nh? K?
M?t	6 thang 1 n?m 1693 ; Erdine , Th? Nh? K?
The thi?p	Emetullah Rabia Gulnu? Sultan
H?u du?
	Mustafa II ; Ahmed III
Hoang t?c	H? Osman
Than ph?	Ibrahim I
Than m?u	Turhan Hatice
Ton giao	H? phai Sunni c?a H?i giao
Ch? ky

đ? bi?t v? nh?ng ng??i cung ten, xin xem bai Mohammed IV .

Mehmed IV ( ti?ng Th? Ottoman : Me?med-i r?bi` ; co bi?t danh la Avcı , t?m d?ch la "Ng??i đi s?n) ( 2 thang 1 n?m 1642 ? 6 thang 1 n?m 1693 ) la v? Sultan th? 19 c?a đ? qu?c Ottoman t? n?m 1648 đ?n 1687 . Mehmed IV len ngoi khi m?i 7 tu?i, va ong đa giao ph?n l?n quy?n l?c cho cac đ?i Vizia .D??i th?i tr? vi c?a ong lanh th? đ? qu?c Ottoman đa đ?t đ?n lanh th? c?c đ?i v?i 11,5 tri?u km² va sau đo cac lanh th? đ?u b? gi?m sut m?t cach nhanh chong

đ?u đ?i [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Ong chao đ?i n?m 1642 ? Cung đi?n Topkapı , t?i kinh đo Constantinopolis , la con c?a Sultan Ibrahim I (1640?48) va Turhan Hatice , m?t cung n? ng??i Nga , va la chau n?i c?a Kosem Sultan ng??i g?c Hy L?p . ^[1]^[2]^[3]^[4] Turhan Hatice đ??c phong lam Thai h?u n?m 1648 khi Mehmed len ngoi Sultan . It lau sau khi ong ra đ?i, cha m? ong cai nhau, va Ibrahim gi?ng Mehmed t? tay Turhan Hatice r?i v?t c?u be xu?ng gi?ng . May thay, Mehmed đ??c cac a hoan cung đi?n c?u v?t. Hanh đ?ng nay c?a vua cha lam Mehmed b? s?t đ?u, đo la m?t v?t th??ng su?t đ?i c?a Mehmed. ^[5]

Tr? vi [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Mehmed IV len k? v? n?m 1648 khi m?i 7 tu?i. Ong th?a h??ng m?t đ? qu?c ng? tr? tren ba chau l?c do cac sultan đ?i tr??c gay d?ng nen. ^[6] S? đ?ng quang c?a ong đanh d?u k?t thuc m?t th?i ki đ?y h?n lo?n c?a nha Ottoman ; đi?n hinh nh? vi?c Mustafa I b? h? b? hai l?n va hai Sultan b? gi?t sau đo, trong s? đo co c? Ibrahim I , cha c?a Mehmed.

Cu?c chi?n v?i nh?ng ng??i Cossack [ s?a | s?a ma ngu?n ]

M?t s? ki?n x?y ra d??i th?i Mehmed IV nay con đ??c ph?n l?n ng??i Ukraina va Nga nh? t?i. N?m 1675 (Evarnickij 1895:517) ho?c 1678 (Golobuckij 1957:320) lien quan Th? Nh? K? - Krym đa t?n cong phao đai c?a ng??i Zaporozhia ? Sic' (Sec' theo ti?ng Nga ) va b? đ?y lui. Sau th?t b?i đo, Mehmed IV đa g?i th? cho nh?ng ng??i Cossack Zaporozhia , yeu c?u h? ph?i th?n ph?c ong. ^[7] Nh?ng ng??i Zaporozhia đa t? ch?i lam theo yeu c?u c?a ong, h? đa tr? l?i ong b?ng m?t b?c th? dai v?i l?i l? l?ng m? va bang b?. B?c th? nay đ??c h?a s? ng??i Nga la Ilya Repin tai hi?n trong b?c tranh n?i ti?ng vao th? k? XIX la Ng??i Zaporozhe vi?t th? cho sultan Th? Nh? K? .

Ti?p đon Mary Fisher, nha truy?n giao Quaker [ s?a | s?a ma ngu?n ]

N?m 1658 Mehmed IV đa đon ti?p va kien nh?n l?ng nghe nha truy?n giao Quaker ng??i Anh la Mary Fisher , ng??i tin r?ng ba đ??c Th??ng đ? g?i t?i đ? noi chuy?n v?i ong. Cu?c g?p g? nay đ??c bi?t ch? y?u thong qua ghi nh?n r?t co thi?n chi c?a Fisher h?n la ngu?n Ottoman, vi v?y ng??i ta khong ro r?ng sultan đa lam gi v?i thong đi?p c?a ba (b?n d?ch đa đ??c chuy?n t?i ong). Quan đi?m ca nhan c?a ong, s? bao dung c?a ong th?t trai ng??c v?i nh?ng cu?c đan ap tan b?o ma Mary Fisher va nh?ng ng??i Quaker khac ph?i h?ng ch?u ? que nha Anh Qu?c.

B? ph? tru?t va qua đ?i [ s?a | s?a ma ngu?n ]

N?m 1687, Mehmed IV b? đ?o quan Ye?en Osman va C?m v? quan Janissary h? b?. Sau đo, ong b? giam vao Cung đi?n Topkapi , em ong la Suleiman II len thay. Du v?y, ong đ??c cho phep r?i kh?i cung đi?n, va qua đ?i ? cung đi?n Erdine . Ong đ??c chon c?t ? l?ng m? c?a m?u h?u Turhan Hadice Sultan , g?n thanh đ??ng c?a ba ? Constantinopolis . It lau tr??c khi ong m?t n?m 1691, m?t m?u đ? đ??c kham pha ra r?ng m?t nhom giao s? tham nien co y đ?nh ph?c h?i ngai vang cho Mehmed, trong khi Suleiman II b? y?u tim.

Thanh t?u [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Sultan Mehmed IV đ??c m?nh danh la Avcı , t?m d?ch la "Ng??i đi s?n" vi ong co thu vui s?n b?n.

Tri?u đ?i ong cho th?y s? l?n m?nh c?a đ? qu?c Ottoman đ??c ph?c h?ng d??i quy?n v? đ?i Vizia tai ba, Mehmed Koprulu va con trai la Fazıl Ahmet . Koprulu chi?m cac đ?o Aegean t? tay ng??i Venezia va thanh cong trong chi?n tranh v?i Transilvania (1664) va Ba Lan (1670?1674). Cong tr?ng l?n nh?t c?a Ahmet la chinh ph?t Candia n?m 1669. ^[8] Vao th?i ki đ?nh cao, khi b?n than Mehmed IV lien minh v?i Petro Doroshenko , Podolia va Ukraina n?m d??i quy?n ki?m soat c?a Ottoman. (Xem them bai Nh?ng ng??i Zaporozhe (tranh) đ? bi?t v? b?c th? ong g?i nh?ng ng??i Cossack )

V? đ?i Vizia sau đo, Kara Mustafa it thanh cong h?n. đ??c s? ?ng h? c?a cu?c kh?i ngh?a c?a Imre Thokoly ? Hungary ch?ng l?i hoang đ? Ao , Kara Mustafa phai m?t đ?o quan v??t Hungary va bao vay thanh Vien trong tr?n Vien . Tren đ?i Kahlenberg, quan Ottoman b? đanh b?i b?i vua Ba Lan Jan III Sobieski va đ?i quan chinh quy c?a ong ta (1674?1695).

Ai phi c?a ong la Emetullah Rabia Gulnu? Sultan , v?n la 1 no l? b? c?m tu ? Rethymnon (Resmo Th? Nh? K?) t?i đ?o Crete . ^[9] Hai ng??i con c?a h?, Mustafa II va Ahmed III , n?i ti?p nhau lam sultan c?a đ? qu?c Ottoman (1695-1703) va 1703-1730).

Xem them [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Chu thich [ s?a | s?a ma ngu?n ]

^ E.van Donzel, Islamic Desk Reference:Compiled from the Encyclopaedia of Islam, Brill Academic Publishers, trang 219
^ Robert Bator, Daily Life IN Ancient and Modern Istanbul, Runestone Press, trang 42
^ Douglas Arthur Howard, The History of Turkey, Greenwood Press, trang 195
^ Sultan - Britannica Only Encyclopaedia
^ Inside the Seraglio , Xu?t b?n n?m 1999, Chapter 9:Three Mad Sultans
^ F. L. Carsten, "The new Cambridge modern history", tr. 500, CUP Archive, 1961
^ “B?n sao đa l?u tr?” (PDF) . B?n g?c (PDF) l?u tr? ngay 15 thang 9 n?m 2006 . Truy c?p ngay 15 thang 9 n?m 2006 .
^ F. L. Carsten, "The new Cambridge modern history", tr. 510, CUP Archive, 1961
^ Theo m?t s? ngu?n, ba xu?t than la m?t ng??i thu?c t?c Hy L?p ten Evmania trong khi theo nh?ng ngu?n khac thi ba xu?t than t? gia đinh Verzini ng??i Venezia đ?nh c? ? Crete.

Lien k?t ngoai [ s?a | s?a ma ngu?n ]

[1] E.van Donzel, Islamic Desk Reference:Compiled from the Encyclopaedia of Islam, Brill Academic Publishers, trang 219

[2] Robert Bator, Daily Life IN Ancient and Modern Istanbul, Runestone Press, trang 42

[3] Douglas Arthur Howard, The History of Turkey, Greenwood Press, trang 195

[4] Sultan - Britannica Only Encyclopaedia

[5] Inside the Seraglio , Xu?t b?n n?m 1999, Chapter 9:Three Mad Sultans

[6] F. L. Carsten, "The new Cambridge modern history", tr. 500, CUP Archive, 1961

[7] “B?n sao đa l?u tr?” (PDF) . B?n g?c (PDF) l?u tr? ngay 15 thang 9 n?m 2006 . Truy c?p ngay 15 thang 9 n?m 2006 .

[8] F. L. Carsten, "The new Cambridge modern history", tr. 510, CUP Archive, 1961

[9] Theo m?t s? ngu?n, ba xu?t than la m?t ng??i thu?c t?c Hy L?p ten Evmania trong khi theo nh?ng ngu?n khac thi ba xu?t than t? gia đinh Verzini ng??i Venezia đ?nh c? ? Crete.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]