Moi tr??ng la t?p h?p t?t c? cac y?u t? t? nhien va nhan t?o bao quanh sinh v?t , ?nh h??ng t?i cac loai sinh v?t va tac đ?ng đ?n cac ho?t đ?ng s?ng c?a sinh v?t nh?: khong khi, n??c, đ? ?m, cac loai sinh v?t khac

Noi chung, moi tr??ng c?a m?t ca th? bao g?m cac v?t ch?t , đi?u ki?n hoan c?nh, cac đ?i t??ng khac hay cac đi?u ki?n nao đo ma chung bao quanh ca th? nay hay cac ho?t đ?ng c?a ca th? di?n ra trong đo.

Khoa h?c v? s? s?ng [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Sinh v?t h?c [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Trong sinh v?t h?c , moi tr??ng co th? đ?nh ngh?a nh? la t? h?p c?a cac y?u t? khi h?u , sinh thai h?c , xa h?i va th? nh??ng tac đ?ng len c? th? s?ng va xac đ?nh cac hinh th?c sinh t?n c?a chung. Vi th?, moi tr??ng bao g?m t?t c? m?i th? ma co th? co ?nh h??ng tr?c ti?p đ?n s? trao đ?i ch?t hay cac hanh vi c?a cac c? th? s?ng hay cac loai, bao g?m anh sang , khong khi , n??c , đ?t va cac c? th? s?ng khac. Xem them moi tr??ng t? nhien .

Ki?n truc [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Trong ki?n truc , khoa h?c lao đ?ng va b?o h? lao đ?ng thi moi tr??ng la toan b? cac y?u t? trong phong hay c?a toa nha co ?nh h??ng đ?n tinh tr?ng s?c kh?e va hi?u qu? lam vi?c c?a nh?ng ng??i s?ng trong đo bao g?m kich th??c va s? s?p x?p khong gian s?ng va cac v?t d?ng, anh sang , s? thong gio , nhi?t đ? , ti?ng ?n , v.v... No c?ng co th? noi đ?n nh? la t?p h?p c?a k?t c?u xay d?ng. Xem them moi tr??ng ki?n truc . Xem them đ?a ly đ? bi?t them v? ch? th? đ??c nghien c?u c?a moi tr??ng. Trong cac sach bao ph??ng Tay co thu?t ng? vi?t t?t nh? SOSE ( Studies of Society & the Environment ) khong ch? la cac nghien c?u v? moi tr??ng ma con la c?a cac b? mon khoa h?c xa h?i .

Trong tam ly h?c , moi tr??ng lu?n la m?t h?c thuy?t cho r?ng moi tr??ng (trong y ngh?a chung c?ng nh? trong y ngh?a xa h?i ) đong vai tro quan tr?ng h?n di truy?n trong vi?c xac đ?nh s? phat tri?n c?a ca nhan.

Ch?c n?ng c?a moi tr??ng s?ng [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Moi tr??ng la khong gian s?ng c?a con ng??i va sinh v?t. Trong qua trinh t?n t?i va phat tri?n con ng??i c?n co cac nhu c?u t?i thi?u v? khong khi , đ? ?m , n??c , anh sang ,... c?ng nh? cac ho?t đ?ng vui ch?i gi?i tri khac. T?t c? cac nhu c?u nay đ?u do moi tr??ng cung c?p. Tuy nhien kh? n?ng cung c?p cac nhu c?u đo cho con ng??i la co gi?i h?n va ph? thu?c vao trinh đ? phat tri?n c?a t?ng qu?c gia va ? t?ng th?i ki.

Moi tr??ng la n?i cung c?p cac nhu c?u v? tai nguyen cho con ng??i nh? đ?t , đa , tre , n?a , tai nguyen sinh v?t . T?t c? cac tai nguyen nay đ?u do moi tr??ng cung c?p va gia tr? c?a tai nguyen ph? thu?c vao m?c đ? khan hi?m c?a no trong xa h?i . - Moi tr??ng la n?i ch?a đ?ng, đ?ng hoa cac ch?t th?i c?a con ng??i trong qua trinh s? d?ng cac tai nguyen th?i vao moi tr??ng. Cac tai nguyen sau khi h?t h?n s? d?ng, chung b? th?i vao moi tr??ng d??i d?ng cac ch?t th?i. Cac ch?t th?i nay b? cac qua trinh v?t ly , hoa h?c , sinh h?c phan h?y thanh cac ch?t vo c? , vi sinh quay tr? l?i ph?c v? con ng??i. Tuy nhien ch?c n?ng la n?i ch?a đ?ng ch?t th?i c?a moi tr??ng la co gi?i h?n. N?u con ng??i v??t qua gi?i h?n nay thi s? gay ra m?t can b?ng sinh thai va o nhi?m moi tr??ng .

Khoa h?c t? nhien [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Nhi?t đ?ng l?c h?c [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Trong nhi?t đ?ng l?c h?c , moi tr??ng đ??c hi?u nh? la b?t k? m?t khach th? nao khong ph?i la m?t b? ph?n c?a h? th?ng đang nghien c?u, va no co th? nh?n nhi?t t? h? th?ng hay cung c?p ng??c l?i cho h? th?ng; xem them moi tr??ng (nhi?t đ?ng l?c h?c) .

Hoa, hoa sinh h?c [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Trong hoa h?c va hoa sinh h?c , moi tr??ng la tinh ch?t hoa h?c c?a dung d?ch trong đo ph?n ?ng hoa h?c di?n ra, ch? y?u la ch? s? pH c?a no (t?c la dung d?ch mang tinh axit hay tinh ki?m ).

Luy?n kim, g?m s? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Trong luy?n kim va g?m s? , moi tr??ng thong th??ng đ??c noi đ?n nh? la đ?c tr?ng mang tinh oxy hoa hay kh? c?a lu?ng khi đ?t hay l?a ch? đ?o trong m?t s? cong ngh? s? d?ng nhi?t đ? cao.

Ngh? thu?t t? do va khoa h?c xa h?i [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Phi k? thu?t [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Trong ng? c?nh phi k? thu?t, ch?ng h?n nh? chinh tr? , moi tr??ng thong th??ng đ??c noi đ?n la moi tr??ng t? nhien , la m?t ph?n c?a th? gi?i t? nhien ma đ??c coi la co gia tr? hay quan tr?ng đ?i v?i loai ng??i vi b?t k? ly do nao. Xem them moi tr??ng t? nhien .

V?n h?c, l?ch s? va xa h?i h?c [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Trong v?n h?c , l?ch s? va xa h?i h?c , moi tr??ng la n?n v?n hoa ma trong đo cac ca nhan sinh s?ng hay đ??c giao d?c c?ng nh? la cac ca nhan khac va cac thi?t ch? v? quan h? xa h?i ma ca nhan đo ti?p xuc va t??ng tac. Xem them moi tr??ng xa h?i .

T? ch?c, c? quan [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Trong cac t? ch?c va c? quan, moi tr??ng đ??c coi la cac đi?u ki?n xa h?i va tam ly ma cac thanh vien c?a cac t? ch?c nay c?m nh?n đ??c. Xem moi tr??ng cong vi?c .

H?p m?t [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Trong b?t k? cu?c h?p m?t hay h?i ngh? nao, moi tr??ng co th? coi la bi?u hi?n c?a tam tr?ng hay s? thich ch? đ?o c?a nh?ng ng??i tham d?.

Trong th? gi?i t??ng t??ng, đ?c bi?t la trong khoa h?c vi?n t??ng moi tr??ng co th? la th? gi?i vi?n t??ng nao đo hay nh?ng khung c?nh ma trong đo cac cau chuy?n khac nhau đ??c đ?a ra. Xem th? gi?i vi?n t??ng .

Khoa h?c may tinh va thong tin [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Trong khoa h?c may tinh , moi tr??ng co ngh?a chung la cac d? li?u, ti?n trinh hay thi?t b? m?c du khong đ??c đ?t ten g?i m?t cach ro rang nh? la cac tham s? c?a nganh khoa h?c tinh toan, nh?ng co th? ?nh h??ng t?i đ?u ra c?a no.

L?p trinh ch?c n?ng [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Trong l?p trinh ch?c n?ng , phep tinh lambda va cac ngon ng? l?p trinh , moi tr??ng thong th??ng co ngh?a la cac t? đ?nh danh đa đ??c đ?nh ngh?a ngoai ham đa cho nh?ng co th? đ??c s? d?ng trong no. Noi cach khac, moi tr??ng la m?i th? co ph?m vi t?ng th? hay khong c?c b? đ?i v?i ham đo.

H? đi?u hanh [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Trong m?t s? h? đi?u hanh nh? Unix , DOS va Microsoft Windows , moi tr??ng la m?t t?p h?p c?a cac bi?n moi tr??ng trong d?ng var = gia tr? đ??c s? d?ng b?i cac ?ng d?ng va th? vi?n đ? tac đ?ng t?i cac ?u tien tieu chu?n. T?ng quat h?n, moi tr??ng con co ngh?a la cac ph?n c?ng va h? đi?u hanh ma trong đo cac ch??ng trinh đ??c th?c thi; xem them n?n t?ng h? th?ng may tinh .

L?ch s? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Cac cau h?i v? l?ch s? moi tr??ng co t? th?i c? đ?i, bao g?m Hippocrates , cha đ? c?a y h?c , ng??i kh?ng đ?nh r?ng cac n?n v?n hoa va tinh khi khac nhau c?a con ng??i co th? lien quan đ?n moi tr??ng xung quanh n?i cac dan t?c s?ng ? Khong khi, N??c, đ?a đi?m . Cac h?c gi? đa d?ng n thanh đ? mo t? s? phat tri?n lau dai đ?nh hinh l?ch s? loai ng??i b?ng cach t?p trung ra kh?i l?ch s? chinh tr? va tri tu?, h??ng t?i nong nghi?p , nhan kh?u h?c va đ?a ly . Emmanuel Le Roy Ladurie , m?t h?c sinh c?a Tr??ng Annales, la ng??i đ?u tien th?c s? n?m l?y, trong nh?ng n?m 1950, l?ch s? moi tr??ng trong m?t hinh th?c hi?n đ?i h?n. Trong nh?ng thanh vien co ?nh h??ng nh?t c?a Tr??ng Annales la Lucien Febvre (1878-1956), ng??i co cu?n sach n?m 1922 A Geographic Introduction to History hi?n la m?t tac ph?m kinh đi?n trong l?nh v?c nay.

Cong vi?c th?c nghi?m va ly thuy?t co ?nh h??ng nh?t trong mon h?c nay đa đ??c th?c hi?n ? Hoa K? , n?i cac ch??ng trinh gi?ng d?y l?n đ?u tien xu?t hi?n va m?t th? h? cac nha s? h?c moi tr??ng đ??c đao t?o hi?n đang ho?t đ?ng. Trong l?ch s? moi tr??ng Hoa K? nh? m?t l?nh v?c nghien c?u đ?c l?p n?i len trong vi?c đanh gia l?i va c?i cach v?n hoa noi chung c?a nh?ng n?m 1960 va 1970 cung v?i ch? ngh?a moi tr??ng, "l?ch s? b?o t?n", va nh?n th?c t?p h?p v? quy mo toan c?u c?a m?t s? v?n đ? moi tr??ng. đi?u nay ph?n l?n la m?t ph?n ?ng đ?i v?i cach thien nhien đ??c th? hi?n trong l?ch s? vao th?i đi?m đo, trong đo "mieu t? s? ti?n b? c?a v?n hoa va cong ngh? nh? gi?i phong con ng??i kh?i s? ph? thu?c vao th? gi?i t? nhien va cung c?p cho h? cac ph??ng ti?n đ? qu?n ly no va ton vinh s? lam ch? c?a con ng??i đ?i v?i cac hinh th?c khac c?a cu?c s?ng va moi tr??ng t? nhien, va d? ki?n c?i ti?n cong ngh? va t?ng tr??ng kinh t? s? t?ng t?c". Cac nha s? h?c moi tr??ng d? đ?nh phat tri?n m?t l?ch s? h?u thu?c đ?a " bao g?m nhi?u h?n trong cac cau chuy?n c?a no ".

Ngu?n c?m h?ng đ?o đ?c va chinh tr? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Ngu?n c?m h?ng đ?o đ?c va chinh tr? cho cac nha s? h?c moi tr??ng đ?n t? cac nha v?n va nha ho?t đ?ng M? nh? Henry Thoreau , John Muir , Aldo Leopold va Rachel Carson . L?ch s? moi tr??ng "th??ng xuyen thuc đ?y m?t ch??ng trinh ngh? s? đ?o đ?c va chinh tr? m?c du no d?n tr? thanh m?t doanh nghi?p h?c thu?t h?n". Nh?ng n? l?c ban đ?u đ? xac đ?nh l?nh v?c nay đa đ??c Th?c hi?n t?i Hoa K? b?i Roderick Nash trong "Tinh tr?ng l?ch s? moi tr??ng" va trong cac tac ph?m khac c?a cac nha s? h?c bien gi?i Frederick Jackson Turner, James Malin va Walter Prescott Webb , ng??i đa phan tich qua trinh gi?i quy?t. Cong vi?c c?a h? đa đ??c m? r?ng b?i m?t th? h? th? hai c?a cac nha s? h?c moi tr??ng chuyen nganh h?n nh? Alfred Crosby , Samuel P. Hays , Donald Worster , William Cronon , Richard White , Carolyn Merchant , J. R. McNeill , Donald Hughes ,va Chad Montrie ? Hoa K? va Paul Warde , Sverker Sorlin , Robert A. Lambert , T.C. Smout Peter Coates ? chau Au .

đ? qu?c Anh [ s?a | s?a ma ngu?n ]

M?c du l?ch s? moi tr??ng đa phat tri?n nhanh chong nh? m?t l?nh v?c sau n?m 1970 ? Hoa K?, no ch? đ?n đ??c v?i cac nha s? h?c c?a đ? qu?c Anh vao nh?ng n?m 1990. Gregory Barton l?p lu?n r?ng khai ni?m ch? ngh?a moi tr??ng xu?t hi?n t? cac nghien c?u lam nghi?p , va nh?n m?nh vai tro c?a đ? qu?c Anh trong nghien c?u đo. Ong l?p lu?n r?ng phong trao lam nghi?p đ? qu?c ? ?n đ? vao kho?ng n?m 1900 bao g?m b?o l?u c?a chinh ph?, cac ph??ng phap phong chay ch?a chay m?i va chu y đ?n qu?n ly r?ng s?n xu?t doanh thu. K?t qu? đa gi?m b?t cu?c chi?n gi?a cac nha b?o t?n lang m?n va cac doanh nhan laissez-faire, do đo đ?a ra s? th?a hi?p t? đo ch? ngh?a moi tr??ng hi?n đ?i xu?t hi?n.

Trong nh?ng n?m g?n đay, nhi?u h?c gi? đ??c trich d?n b?i James Beattie đa ki?m tra tac đ?ng moi tr??ng c?a đ? ch?. Va Hughes l?p lu?n r?ng vi?c phat hi?n va s? d?ng th??ng m?i ho?c khoa h?c cac loai th?c v?t m?i la m?t m?i quan tam quan tr?ng trong th? k? 18 va 19. Vi?c s? d?ng hi?u qu? cac con song thong qua cac đ?p va cac d? an th?y l?i la m?t ph??ng phap t?n kem nh?ng quan tr?ng đ? nang cao n?ng su?t nong nghi?p. Tim ki?m nh?ng cach hi?u qu? h?n đ? s? d?ng tai nguyen thien nhien , ng??i Anh đa di chuy?n h? th?c v?t , đ?ng v?t va hang hoa tren kh?p th? gi?i, đoi khi d?n đ?n s? gian đo?n sinh thai va thay đ?i moi tr??ng tri?t đ?. Ch? ngh?a đ? qu?c c?ng kich thich thai đ? hi?n đ?i h?n đ?i v?i thien nhien va nghien c?u th?c v?t h?c va nong nghi?p đ??c tr? c?p. Cac h?c gi? đa s? d?ng đ? qu?c Anh đ? ki?m tra ti?n ich c?a khai ni?m m?i v? m?ng l??i v?n hoa sinh thai nh? m?t l?ng kinh đ? ki?m tra cac quy trinh xa h?i va moi tr??ng đ??c k?t n?i v?i nhau, tren ph?m vi r?ng.

Xem them [ s?a | s?a ma ngu?n ]

• Danh sach cac ch? đ? moi tr??ng
• Danh sach cac t? ch?c moi tr??ng
• Giao d?c b?o v? moi tr??ng
• Phong trao b?o t?n
• Phong trao sinh thai h?c
• Phong trao moi tr??ng
• Cong ngh? moi tr??ng
• Moi tr??ng lu?n

Tham kh?o [ s?a | s?a ma ngu?n ]

1. James Beattie, "Recent Themes in the Environmental History of the British Empire," History Compass (Feb 2012) 10#2 pp 129-139
2. William Beinart and Lotte Hughes. Environment and empire (2007) James Beattie, Edward Melillo, and Emily O'Gorman. "Rethinking the British Empire through eco-cultural networks: materialist-cultural environmental history, relational connections and agency." Environment and History 20#4 (2014): 561-575. Madhav Gadgil and Ramachandra Guha, This fissured land: an ecological history of India (1993). John M. MacKenzie, The empire of nature: Hunting, conservation and British Imperialism (1997). Gregory Barton, "Empire forestry and the origins of environmentalism." Journal of Historical Geography 27#4 (2001): 529-552.

Lien k?t ngoai [ s?a | s?a ma ngu?n ]

• Environment (biology), Ecological niche, ? sinh thai t?i Encyclopædia Britannica (ti?ng Anh)

Podcasts

• Jan W.Oosthoek podcasts on many aspects of the subject including interviews with eminent environmental historians
• Nature's Past: Canadian Environmental History Podcast features monthly discussions about the environmental history research community in Canada.
• EnvirohistNZ Podcast is a podcast that looks at the environmental history of New Zealand.

Institutions & resources

• International Consortium of Environmental History Organizations (ICE-HO)
• Oosthoek, K.J.W. What is environmental history?
• Historiographies of different countries
• H-Environment web resource for students of environmental history
• American Society for Environmental History L?u tr? 2009-06-01 t?i Wayback Machine
• European Society for Environmental History
• Environmental History Now
• Environmental History Resources
• Environmental History Timeline
• Environmental History on the Internet
• Rachel Carson Center for Environment and Society and its Environment & Society Portal
• Forest History Society
• Australian and New Zealand Environmental History Network
• Brazilian Environmental History Network
• Centre for Environmental History at the Australian National University
• Network in Canadian History and the Environment
• Centre for World Environmental History, University of Sussex
• Croatian journal for environmental history in croatian, english, german and slovenian
• Environmental History Virtual Library
• Environmental History Top News
• Environmental History Mobile Application Project
• HistoricalClimatology.com Explores climate history, a form of environmental history.
• Climate History Network Network of climate historians.
• Turkish Society for Environmental History L?u tr? 2015-08-17 t?i Wayback Machine

Journals

• JSTOR: All Volumes and Issues - Browse - Environmental History [1996?2007 (Volumes 1?12)]
• JSTOR: All Volumes and Issues - Browse - Forest & Conservation History [1990?1995 (Volumes 34?39)]
• JSTOR: All Volumes and Issues - Browse - Environmental Review: ER [1976?1989 (Volumes 1?13)]
• JSTOR: All Volumes and Issues - Browse - Environmental History Review [1990?1995 (Volumes 14?19)]
• JSTOR: All Volumes and Issues - Browse - Journal of Forest History [1974?1989 (Volumes 18?33)]
• JSTOR: All Volumes and Issues - Browse - Forest History [1957?1974 (Volumes 1?17)]
• Environment and History , Published by White Horse Press with British-based Editorial collective L?u tr? 2015-09-17 t?i Wayback Machine
• Environmental History , Co-published quarterly by the American Society for Environmental History and the (US) Forest History Society
• Global Environment: A Journal of History and Natural and Social Sciences , Published in New Zealand with special regard to the modern and contemporary ages
• Historia Ambiental Latinoamericana y Caribena (HALAC)
• Journal of the North Atlantic
• Economic and Ecohistory: Research Journal for Economic and Environmental History (Croatia)
• Pacific Historical Review
• Arcadia: Explorations in Environmental History , published by the Rachel Carson Center for Environment and Society and ESEH

Videos

• Notes from the Field public television episodes on U.S. environmental history subjects

B?n m?u:Sustainability B?n m?u:Environmental humanities B?n m?u:Environmental social science

B?n m?u:Theories of History