Bai nay khong co ngu?n tham kh?o nao . M?i b?n giup c?i thi?n bai b?ng cach b? sung cac ngu?n tham kh?o đang tin c?y . Cac n?i dung khong co ngu?n co th? b? nghi ng? va xoa b? . N?u bai đ??c d?ch t? Wikipedia ngon ng? khac thi b?n co th? chep ngu?n tham kh?o ben đo sang đay.

Lien bang ( ti?ng Latinh : foedus , ti?ng Anh : federation ) la hinh th?c nha n??c bao g?m m?t s? cac thanh vien ca th? co chinh ph? rieng t?p h?p l?i d??i m?t chinh ph? lien bang th?ng nh?t. Trong m?t lien bang, ch? quy?n c?a cac thanh vien lien bang đ??c phap lu?t b?o h? va khong th? b? đi?u ch?nh b?i m?t quy?t đ?nh đ?n ph??ng nao c?a chinh ph? trung ??ng.

Hinh th?c chinh ph? hay k?t c?u l?p hi?n c?a m?t lien bang đ??c g?i la ch? đ? lien bang . Hinh th?c nay co th? coi la đ?i l?p v?i hinh th?c nha n??c đ?n nh?t . N??c đ?c v?i m??i sau Lander la m?t vi d? lien bang trong khi n??c Ao lang gi?ng va cac Bundeslander l?i la m?t nha n??c đ?n nh?t co cac đ?n v? hanh chinh ki?u lien bang va n??c Phap luon luon la nha n??c đ?n nh?t.

Ch? đ? lien bang th??ng đ??c thi?t l?p t?i m?t qu?c gia đa s?c t?c ho?c co lanh th? r?ng l?n ho?c trong tr??ng h?p c?n thi?t. Cac lien bang th??ng đ??c thanh l?p tren c? s? m?t hi?p ??c gi?a cac thanh vien co ch? quy?n.

M?t t? ch?c qu?c t? c?a cac nha n??c lien bang g?i la Di?n đan Lien bang ^[1] , co tr? s? đ?t t?i Ottawa , Ontario , Canada . T? ch?c nay hi?n g?m chin qu?c gia thanh vien.

Lien bang va cac hinh th?c ti?u bang [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Cac ti?u bang thanh vien trong m?t lien bang đ??c coi la co ch? quy?n v? m?t khia c?nh nao đo nh?ng quy?n l?c c? th? đ??c b?o h? c?a ti?u bang co th? khong đ??c chinh ph? trung ??ng ap d?ng. Tuy nhien m?t lien bang l?i v?ng ch?c h?n m?t lien minh l?ng l?o gi?a cac qu?c gia đ?c l?p. Cac ti?u bang thanh vien c?a m?t lien bang th??ng khong co quy?n trong quan h? chinh sach đ?i ngo?i va vi v?y chung mu?n tinh tr?ng khong đ?c l?p theo lu?t phap qu?c t?.

M?t lien bang th??ng co m?t h? th?ng hai c?p chinh ph? t?i h?u h?t lanh th? va cho h?u h?t dan c?. Tuy nhien, s? khong b?t th??ng n?u m?t lien bang co m?t vai vung lanh th? tr?c ti?p do chinh ph? lien bang qu?n ly. Vi d?, cac Vung (Territory) c?a Canada va Uc co cac m?c đ? chinh ph? khac nhau va co th? b? chinh ph? lien bang đ?n ph??ng thay đ?i ho?c rut b?; ngoai cac ti?u bang thanh vien ?n đ? l?i co m?t s? Lanh th? lien hi?p; con Hoa K? va Mexico đ?t cac th? đo la đ?c khu Columbia va đ?c khu lien bang, tr??ng h?p nay chinh ph? lien bang co đ?c quy?n h?p hi?n đ? b? nhi?m ho?c mi?n nhi?m chinh ph? đ?a ph??ng. Thong th??ng m?t lanh th? s? đ??c đi?u hanh tr?c ti?p b?i chinh ph? lien bang do cac nguyen nhan l?ch s? ma no đa va đang ho?c b?i vi no qua xa va qua th?a dan đ? thanh l?p m?t ti?u bang hay t?nh, ho?c b?i vi no la m?t vung lanh th? co vai tro đ?c bi?t la th? đo c?a lien bang.

M?t s? lien bang đ??c g?i la b?t đ?i x?ng b?i vi m?t vai ti?u bang l?i co quy?n t? tr? cao h?n cac ti?u bang khac. Vi d? cho tr??ng h?p nay la Malaysia , ti?u bang Sarawak va Sabah v?i cac đi?u ki?n khac so v?i cac bang khac n?m tren ban đ?o Ma Lai .

M?t lien bang th??ng đ??c h?p nh?t t? m?t hi?p ??c ban đ?u gi?a cac thanh vien rieng l?. M?c đich h?p nh?t đ? gi?i quy?t cac v?n đ? chung ho?c đ? co n?ng l?c phong th? chung nh? M? va Th?y S? ho?c t?o ra m?t nha n??c dan t?c cho cac nhom r?i rac ? cac qu?c gia khac nhau nh? đ?c . Tuy nhien do l?ch s? va dan t?c c?a cac qu?c gia r?t khac nhau cho nen ch? đ? lien bang c?a m?t qu?c gia co th? kha khac so cac hinh m?u tren. Ch?ng h?n, tr??ng h?p n??c Uc la duy nh?t vi no tr? thanh m?t qu?c gia thong qua b?u c? dan ch? c?a cong dan t?i m?i ti?u bang khi h? đa tr? l?i "đ?ng y" trong cu?c tr?ng c?u thong qua Hi?n phap Uc. Con Brasil trong su?t l?ch s? c?a minh đa t?ng v?a la nha n??c lien bang v?a la nha n??c đ?n nh?t ; ngay nay m?t s? ti?u bang c?a Lien bang v?n duy tri ranh gi?i t? th?i thu?c đ?a B? đao Nha (co ngh?a la tr??c khi nha n??c Brazil ra đ?i) va v?n b? ?nh h??ng nhi?u b?i chinh ph? trung ??ng đ?t t?i ti?u bang cu?i cung đ??c thanh l?p theo Hi?n phap 1988, ch? y?u vi m?c đich hanh chinh.

Tam trong s? m??i n??c di?n tich l?n nh?t th? gi?i đ??c t? ch?c thanh cac lien bang.

Nha n??c đ?n nh?t [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Nha n??c đ?n nh?t la nha n??c co m?t c?p chinh ph? duy nh?t, t?p trung va m?t dan t?c. Tuy nhien nha n??c đ?n nh?t c?ng co th? co m?t ho?c nhi?u lanh th? co chinh ph? rieng. S? khac nhau gi?a m?t lien bang va m?t nha n??c đ?n nh?t ki?u nay la ? ch? trong m?t nha n??c đ?n nh?t m?c đ? t? tr? c?a cac lanh th? co chinh ph? rieng t?n t?i khong theo mong mu?n c?a chinh ph? trung ??ng va co th? b? đ?n ph??ng h?y b?. Trong khi m?t lien bang thong th??ng đ??c thi?t l?p b?i m?t hi?p ??c gi?a m?t s? ti?u bang đ?c l?p, thi t?i m?t nha n??c đ?n nh?t cac lanh th? co chinh ph? rieng th??ng đ??c thi?t l?p thong qua s? chuy?n giao quy?n l?c t?c la chinh ph? trung ??ng chinh th?c đ?ng y giao quy?n t? tr? cho m?t lanh th? ph? thu?c hoan toan tr??c đay. Vi v?y cac lien bang th??ng đ??c thanh l?p m?t cach t? nguy?n t? 'c?p d??i' trong khi vi?c chuy?n giao quy?n t? tr? l?i đ??c đ?a ra t? 'c?p tren'.

Trong tri?t ly c?a m?t nha n??c đ?n nh?t, s? toan v?n lanh th? đ??c coi la ch? quy?n qu?c gia va b?i l? đo chinh ph? trung ??ng th?c thi ch? quy?n tren toan lanh th?. Trong khi đo ? m?t lien bang ch? quy?n th??ng đ??c nhin nh?n m?t cach t??ng đ?i t?i cac ti?u bang thanh vien ho?c đ??c chia s? gi?a cac ti?u bang va chinh ph? trung ??ng.

Lien bang tren th?c t? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

S? khac bi?t gi?a m?t nha n??c lien bang va m?t nha n??c đ?n nh?t th??ng khong ro rang. M?t nha n??c đ?n nh?t co th? r?t gi?ng v?i lien bang v? c?u truc va chinh ph? trung ??ng v?a co th? co quy?n v? m?t ly thuy?t đ? h?y b? quy?n t? tr? c?a m?t lanh th? co chinh ph? rieng nh?ng v? m?t chinh tr? l?i r?t kho đ? th?c thi đi?u đo. Cac lanh th? t? tr? c?a m?t s? nha n??c đ?n nh?t th??ng mu?n nhi?u quy?n t? tr? h?n ? m?t s? lien bang. Vi l? đo, đoi khi co tranh cai trong vi?c coi m?t s? nha n??c đ?n nh?t la lien bang tren th?c t? .

V??ng qu?c Tay Ban Nha [ s?a | s?a ma ngu?n ]

^{[ c?n d?n ngu?n ]} b?i vi no trao nhi?u quy?n cho chinh ph? cac khu t? tr? h?n so v?i h?u h?t cac lien bang khac. đ?i v?i ngh? vi?n Tay Ban Nha, vi?c bai b? quy?n t? tr? c?a cac vung nh? Galicia , Catalonia ho?c x? Basque , hay đ?i v?i Chinh ph? V??ng qu?c Anh vi?c đ?n ph??ng h?y b? c? quan l?p phap c?a x? Wales , B?c Ireland ho?c Scotland h?u nh? la m?t s? b?t kh? thi chinh tr? m?c du khong co m?t rao c?n nao v? phap ly. H?n n?a, m?t s? vung nh? Navarra ho?c x? Basque co đ?y đ? kh? n?ng ki?m soat thu? va chi tieu, chuy?n m?t ph?n nh? cho chinh ph? trung ??ng đ? ph?c v? cac m?c đich cong (quan đ?i, quan h? qu?c t?, chinh sach v? mo).

C?ng hoa Nhan dan Trung Hoa [ s?a | s?a ma ngu?n ]

^{[ c?n d?n ngu?n ]} tren th?c t? m?c du khong co quy đ?nh chinh th?c xu?t phat t? quy?n l?c đ??c trao r?ng rai cho cac t?nh m?t cach khong chinh th?c đ? th?c thi cac quan h? kinh t? va chinh sach qu?c gia. K?t qu? la co m?t khai ni?m "ch? đ? lien bang tren th?c t? v?i đ?c tr?ng Trung Hoa" (d?a theo chinh sach c?a đ?ng Ti?u Binh ch? đ? xa h?i ch? ngh?a v?i đ?c tr?ng Trung Hoa ). Theo hi?n phap, quy?n l?c c?a cac đ?c khu hanh chinh c?a n??c C?ng hoa Nhan dan Trung Hoa đ??c trao b?i Chinh ph? nhan dan Trung ??ng thong qua ngh? quy?t c?a Toan qu?c Nhan dan đ?i bi?u đ?i h?i m?c du s? can thi?p c?a chinh quy?n trung ??ng ngay cang l?n.

C?ng hoa Lien bang Myanmar [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Hi?n phap quy đ?nh Myanmar la m?t qu?c gia đ?n nh?t , h? th?ng chinh tr? ? Myanmar mang nhi?u y?u t? c?a ch? ngh?a lien bang. M?i b? ph?n hanh chinh co n?i cac rieng va cac b? tr??ng, chinh vi th? Myanmar gi?ng nh? m?t lien bang h?n la m?t nha n??c đ?n nh?t.

Danh sach cac lien bang [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Chu thich [ s?a | s?a ma ngu?n ]