Bach khoa toan th? m? Wikipedia
V??ng qu?c Ph?
(
ti?ng đ?c
:
Konigreich Preußen
) la m?t
v??ng qu?c
t?n t?i trong
l?ch s? đ?c
t? n?m 1701 đ?n 1918
[3]
. No la đ?ng l?c thuc đ?y s? th?ng nh?t c?a đ?c vao n?m 1871 va vua c?a Ph? c?ng đ?ng th?i la hoang đ? c?a
đ? ch? đ?c
cho đ?n khi nha n??c nay gi?i th? vao n?m 1918
[3]
. M?c du ten c?a v??ng qu?c l?y ten t? đ?t Prussia/Ph?, nh?ng trung tam quy?n l?c l?i đ?t ?
Phien ba qu?c Brandenburg
, v?i th? ph? la thanh ph?
Berlin
.
[4]
Cac v? vua c?a Ph? đ?n t?
V??ng t?c Hohenzollern
.
Brandenburg-Ph?
, ti?n than c?a V??ng qu?c Ph?, tr? thanh m?t c??ng qu?c quan s? d??i th?i
Friedrich Wilhelm I x? Brandenburg
, v?i bi?t danh la "Tuy?n h?u t??c v? đ?i".
[5]
[6]
[7]
[8]
La m?t v??ng qu?c, Ph? ti?p t?c s?c m?nh ba ch? c?a minh, đ?c bi?t la d??i th?i tr? vi c?a
Friedrich đ?i đ?
, la con trai th? 3 c?a
Frederick William I
.
[9]
Frederick đ?i đ? la ng??i co cong trong vi?c b?t đ?u
Chi?n tranh B?y n?m
(1756?63), ch?ng l?i
đ?i cong qu?c Ao
,
đ? qu?c Nga
,
V??ng qu?c Phap
va
Th?y đi?n
, đ?ng th?i thi?t l?p vai tro c?a Ph? trong cac qu?c gia dan t?c đ?c, c?ng nh? đ?a đ?t n??c nay tr? thanh m?t c??ng qu?c
chau Au
[10]
. Sau khi s?c m?nh c?a Ph? đ??c b?c l?, n??c nay đ??c coi la m?t c??ng qu?c l?n gi?a cac qu?c gia đ?c. Trong su?t 100 n?m ti?p theo, Ph? đa chi?n th?ng trong nhi?u cu?c chi?n tranh.
[11]
Do s?c m?nh c?a minh, Ph? lien t?c c? g?ng th?ng nh?t t?t c? cac bang c?a đ?c (khong bao g?m cac bang c?a đ?c ?
Th?y S?
) d??i s? cai tr? c?a minh.
Sau
Chi?n tranh Napoleon
d?n đ?n vi?c thanh l?p
Bang lien đ?c
, v?n đ? th?ng nh?t cac bang c?a đ?c đa gay ra m?t s? cu?c cach m?ng t?i cac c?u lanh th? c?a
đ? qu?c La Ma Th?n thanh
tr??c đay. T?t c? cac bang đ?u mu?n co
hi?n phap
c?a rieng minh. Cac n? l?c thanh l?p m?t nha n??c lien bang v?n khong th? thanh cong va
Bang lien đ?c
s?p đ? vao n?m 1866 khi chi?n tranh x?y ra gi?a 2 qu?c gia thanh vien hung m?nh nh?t la V??ng qu?c Ph? va
đ? qu?c Ao
. N?m 1867,
Bang lien B?c đ?c
đ??c thanh l?p sau khi Bang lien đ?c ch?m d?t t?n t?i, no đ??c duy tri cho đ?n n?m 1871, đa t?o ra m?t lien minh ch?t ch? h?n gi?a cac qu?c gia lien k?t v?i Ph?, trong khi đo
đ? qu?c Ao
va ph?n l?n lanh th? mi?n Nam c?a đ?c v?n đ?c l?p.
đ? ch? đ?c
t?n t?i t? n?m 1871 đ?n n?m 1918 v?i s? th?ng nh?t thanh cong t?t c? cac qu?c gia đ?c d??i quy?n ba ch? c?a V??ng qu?c Ph?, ngo?i tr? Ao. S? th?ng nh?t thanh cong nay đ?n t? th?t b?i c?a
Napoleon III c?a Phap
trong
Chi?n tranh Phap-Ph?
(1870 - 1871). Cu?c chi?n đa đoan k?t cac qu?c gia đ?c d??i ng?n c? c?a Ph? ch?ng l?i k? thu chung, va v?i chi?n th?ng nay, m?t lan song ch? ngh?a dan t?c đa tran ng?p, lam thay đ?i quan đi?m c?a m?t s? ng??i ch?ng l?i s? th?ng nh?t. N?m 1871, đ?c th?ng nh?t thanh m?t qu?c gia, tr? Ao va Th?y S?, trong đo vua c?a Ph? đ?ng th?i la hoang đ? c?a
đ? qu?c đ?c
.
- ^
“German Empire: administrative subdivision and municipalities, 1900 to 1910”
(b?ng ti?ng đ?c)
. Truy c?p ngay 2 thang 5 n?m 2007
.
- ^
a
b
“Konigreich Preußen (1701?1918)”
(b?ng ti?ng đ?c)
. Truy c?p ngay 2 thang 5 n?m 2007
.
- ^
a
b
Marriott, J. A. R.
, and Charles Grant Robertson.
The Evolution of Prussia, the Making of an Empire
. Rev. ed. Oxford: Clarendon Press, 1946.
- ^
“Prussia | History, Maps, & Definition”
.
Encyclopedia Britannica
(b?ng ti?ng Anh)
. Truy c?p ngay 2 thang 11 n?m 2020
.
- ^
Fueter, Eduard (1922). World history, 1815?1920. United States of America: Harcourt, Brace and Company. pp. 25?28, 36?44.
ISBN
1-58477-077-5
.
- ^
Danilovic, Vesna. "When the Stakes Are High?Deterrence and Conflict among Major Powers", University of Michigan Press (2002), p 27, p225?228
- ^
[1]
[
lien k?t h?ng
]
Aping the Great Powers: Frederick the Great and the Defence of Prussia's International Position 1763?86, Pp. 286?307.
- ^
[2]
The Rise of Prussia
L?u tr?
2010-06-10 t?i
Wayback Machine
- ^
Horn, D. B. "The Youth of Frederick the Great 1712?30." In Frederick the Great and the Rise of Prussia, 9?10. 3rd ed. London: English Universities Press, 1964.
- ^
Horn, D. B. "The Seven Years' War." In
Frederick the Great and the Rise of Prussia
, pp. 81?101. 3rd ed. London: English Universities Press, 1964.
- ^
Atkinson, C. T.
A History of Germany, 1715?1815
. New York: Barnes & Noble, 1969.