"Hon v?ng phu"
la
tr??ng ca
tr? danh
[1]
[2]
trong
am nh?c Vi?t Nam
, do nh?c s?
Le Th??ng
sang tac t? n?m 1943 đ?n 1947, xu?t b?n l?n đ?u t? n?m 1946 đ?n n?m 1949. đay la m?t trong nh?ng b?n tr??ng ca đ?u tien c?a n?n
tan nh?c Vi?t Nam
, đa khi?n gi?i am nh?c va cong chung yeu nh?c mai nh? đ?n nh?c s? Le Th??ng trong kho tang
ca khuc
Vi?t Nam.
[3]
Nh?c s?
Le Th??ng
đa danh th?i gian nghi?n ng?m đ? tai "chinh ph?" (ngh?a la v? c?a ng??i đi chinh chi?n) t? lau tr??c khi b?t tay sang tac. Ong đ?c thu?c thi ph?m "
Chinh ph? ngam
" c? nguyen tac
ch? Han
c?a
đ?ng Tr?n Con
va b?n d?ch
ch? Nom
c?a
đoan Th? đi?m
. Ti?p theo, ong đa b?t g?p nhi?u hinh t??ng ng??i chinh ph? ngoai đ?i th?c. S? tich nang
To Th?
b?ng con ch? ch?ng đ?n hoa
đa
?
mi?n B?c Vi?t Nam
; hay ng??i chinh ph? tren
nui đa Bia
?
phia đong
đeo C?
, ranh gi?i t?nh
Phu Yen
va
Khanh Hoa
;
[4]
th?m chi la c? "V?ng phu th?ch" ?
Trung Qu?c
khi ong v??t qua
bien gi?i Vi?t?Trung
. Nh?ng hinh t??ng nay khi?n Le Th??ng chiem nghi?m r?ng, du ?
ph??ng
tr?i nao thi
chi?n tranh
c?ng gay nen c?n đau đe n?ng len ng??i
ph? n?
, t? đo khi?n nh?c s? vi?t tr??ng ca "Hon v?ng phu" trong n?i xuc đ?ng sau s?c.
[3]
Ba phien khuc đ??c ong vi?t t? n?m 1943 đ?n 1947 v?i ph?n 1 ra đ?i t?i t?nh
B?n Tre
,
Nam K?
.
[2]
Nh?c s? Le Th??ng cho bi?t: "Vi?c sang tac ba b?n Hon v?ng phu xu?t phat t? nh?ng b??c luan l?c keo dai t?i x? d?a B?n Tre. Nh?ng rung c?m em đ?m l?n ghe r?n, tuy?t v?ng, đa giup cho chang nh?c s? giang h? g?c
Th?ng Long
la toi ch?p n?i d?n cac tinh ti?t thanh m?t truy?n ca".
[4]
"Hon v?ng phu" nguyen la ten m?t
truy?n c? tich
bu?n n?i ti?ng trong
v?n h?c dan gian
Vi?t Nam, co nhi?u d? b?n, m?t trong s? đo co n?i dung tom t?t:
Hai
anh em
ru?t g?p n?n va ly bi?t nhau, khi l?n tai ng? nh?ng khong nh?n ra đ?y la anh em. H? yeu nhau, c??i nhau lam v? ch?ng r?i sinh ra m?t đ?a con. M?t hom, khi đang g?i đ?u, ng??i v? đa vo tinh đ? l? ra m?t v?t s?o to. Ng??i
ch?ng
nhin th?y v?t s?o tren đ?u ng??i v?, nh?n ra đo la em gai minh. Qua đau đ?n, ng??i ch?ng t? bi?t
v?
ra đi. Ng??i v? thi khong bi?t chuy?n đo, c? ng? ch?ng đi vai ngay r?i s? v?, nh?ng ch? mai v?n khong th?y. Vai
thang
, vai
n?m
qua đi, ba v?n mon m?i om con đ?ng đ?i tren đ?nh
nui
. Cho đ?n r?t lau sau, dan chung th?y n?i đo m?t hon đa h??ng ph??ng tr?i xa th?m, chinh la ng??i v? b?ng con đa hoa đa vi ch? ch?ng. Ba co ten la
To Th?
.
Dan gian l?u truy?n
ca dao
: "
đ?ng đ?ng
co ph?
K? L?a
, co nang To Th?, co
chua Tam Thanh
." Th?ng c?nh đa V?ng Phu t?i thanh ph?
L?ng S?n
, t?nh
L?ng S?n
?
đong B?c B?
Vi?t Nam, b? đ? s?p vao n?m 1991 va đ??c ng??i ta ph?c d?ng l?i.
Tuy nhien, "hon v?ng phu" trong tr??ng ca c?a Le Th??ng l?i co n?i dung khac bi?t. C?ng v?i cau chuy?n v? ng??i v? ch? ch?ng đ?n hoa đa, Le Th??ng đa xay d?ng nen cau chuy?n khi?n ai đa m?t l?n nghe qua đ?u xuc đ?ng, k? v? m?i tinh chia c?t c?a ng??i ch?ng va ng??i v? do binh l?a lo?n l?c, đ? r?i khi ng??i ch?ng h?i h??ng thi đa qua mu?n. K?t c?u tac ph?m g?m ba ph?n v?i nhan đ? nh? sau:
- "Hon v?ng phu 1: đoan ng??i ra đi" (sang tac n?m 1943,
[2]
NXB
H??ng M?c Lan
xu?t b?n l?n đ?u vao n?m 1946)
- "Hon v?ng phu 2: Ai xuoi v?n ly" (sang tac n?m 1946,
[2]
NXB
H??ng Nam
xu?t b?n vao thang 10 n?m 1946)
- "Hon v?ng phu 3: Ng??i chinh phu v?" (sang tac n?m 1947,
[2]
NXB
Dan t?c
xu?t b?n l?n đ?u vao n?m 1949)
? "Hon v?ng phu 1: đoan ng??i ra đi", ng??i ch?ng theo l?nh vua tong quan v?i l?i h?n ??c ch? m?t th?i gian s? tr? v?. Hai v? ch?ng, "ng??i đi ngoai v?n ly quan san, ng??i đ?ng ch? trong bong co đ?n." Sang "Hon v?ng phu 2: Ai xuoi v?n ly", th?i gian c? b?ng b?ng troi. Ng??i v? ch? đ?i mai v?n khong th?y ch?ng tr? v?. Chi?u nao nang c?ng b?ng con ra ngong tin ch?ng; v?t chan nang đi d?n h?n sau tren phi?n đa. C? cay, hoa la, song nui, n??c non,... c? đ?t tr?i đ?u th??ng c?m cho nang, đ?u giup nang ngong tim ch?ng, "xem chang v? hay ch?a". Ngong trong mai đ?n luc t?t c? đ?u khuyen nang đ?ng ch? đ?i n?a, hay "tr? v? ch? đ?ng đ? xuan tan". Th? nh?ng, nang v?n ch?, ch? mai n?i ?y. N??c m?a, b?i th?i gian tuon x?i x? len nang, "th?m vao đ?n t?n tam h?n đ?a con". Ngay thang d?n troi, nang va con d?n hoa đa vi ch? ch?ng. Cu?i cung, ? "Hon v?ng phu 3: Ng??i chinh phu v?", ng??i ch?ng sau khi v??t qua bi?t bao gian kh?, hi?m nguy thi đa gi? đ??c l?i h?a tr? v? v?i nang nh?ng đa qua mu?n. Nang đa khong con đ? g?p ch?ng, ch? con "v?t b??c đi tren phi?n đa mon con in d?u" va n?i ti?c th??ng l?u truy?n mai đ?n muon đ?i sau.
Tr??ng ca "Hon v?ng phu" đ??c vi?t theo am gia Re th?,
[4]
đa th? hi?n s? k?t h?p kheo leo, h?p ly gi?a
thang am nguyen
c?a
ph??ng Tay
va
am giai ng? cung
c?a
chau A
noi chung va
Vi?t Nam
noi rieng, th? hi?n m?t s? tim toi k?t h?p am h??ng dan gian - dan t?c v?i cach t?o
c?u truc
, phat tri?n
t? duy
am nh?c ph? bi?n trong am nh?c bac h?c c?a
chau Au
.
[3]
B?n than nh?c s?
V?n Cao
th?a nh?n ong ch?u ?nh h??ng c?a Le Th??ng khi h?c t?p va k? th?a n?n am nh?c c? truy?n Vi?t Nam.
[2]
Tr??ng ca "Hon v?ng phu" đ??c bi?u di?n toan bai ho?c m?t ph?n trong cac b?ng đ?a c?a r?t nhi?u ca s?. Tr??c n?m 1975, ca s?
S?n Ca
trinh bay c? ba ph?n c?a tr??ng ca "Hon v?ng phu" trong ch??ng trinh
S?n Ca 8
c?a hang d?a hat S?n Ca;
Thai Thanh
va
Nh?t Tr??ng
trong b?ng
Nh?t Tr??ng 5 - Nh?ng chuy?n tinh x?a va nay
(b?ng con co t?a la
Ti?ng hat đoi m??i 1
). Sau n?m 1975, ca s?
Hoang Oanh
co album
Hoang Oanh 005 - Hon v?ng phu - Truy?n ca c? tich Vi?t Nam
(1991);
Ch? Linh
co
Thanh Lan CD 059 - Hon v?ng phu
(1991);
Duy Khanh
co
Ph??ng Hoang 41 - Hon v?ng phu
(1993);
Anh Tuy?t
co
Ti?ng hat Anh Tuy?t 4 - Th?ng cu?i - Tac ph?m Le Th??ng
(Trung tam B?ng Nh?c Tr?),...
V? video co b?ng
VHS
M?a b?i 3
(Hang phim Tr? va Kim L?i Studio, 1994) v?i gi?ng ca
đinh V?n
va
Tai Linh
,
Asia 34 - ASIA 20th Anniversary Celebration
(
Trung tam Asia
, 2001),
Paris By Night 81 - Am nh?c khong bien gi?i 2
(
Trung tam Thuy Nga
, 2006),
Paris By Night 90 - Chan dung ng??i ph? n? Vi?t Nam
(Thuy Nga, 2007),
Paris By Night 122 - Duyen ph?n
(Thuy Nga, 2017),...