| Bai vi?t nay
c?n đ??c
c?p nh?t
do co ch?a cac thong tin co th? đa l?i th?i hay khong con chinh xac n?a.
B?n co th? giup Wikipedia b?ng cach
c?p nh?t
cho bai vi?t nay.
|
Donets'k (Донецьк)
Donetsk (Доне?цк)
|
---|
|
Hi?u k?
Huy hi?u
|
Donetsk tren b?n đ? Ukraina
|
B?n đ? trung tam Donetsk
|
|
T?a đ?:
48°00′10″B
37°48′19″đ
/
48,00278°B 37,80528°đ
/
48.00278; 37.80528
|
Qu?c gia
|
Ukraina
|
---|
đ??c cong nh?n
|
C?ng hoa Nhan dan Donetsk
|
---|
Oblast
|
T?nh Donetsk
|
---|
Raion
| Khu t? qu?n Donetsk
|
---|
Thanh l?p
| 1869
1
|
---|
Quy?n thanh ph?
| 1917
|
---|
Ng??i sang l?p
| John Hughes
|
---|
đ?t ten theo
| John Hughes
,
Iosif Vissarionovich Stalin
,
Donets
|
---|
Raion
|
- Budionivskyi Raion
- Voroshylovskyi Raion
- Kalininskyi Raion
- Kyivskyi Raion
- Kirovskyi Raion
- Kuibyshevskyi Raion
- Leninskyi Raion
- Petrovskyi Raion
- Proletarskyi Raion
|
---|
Chinh quy?n
|
---|
? Th? tr??ng
| Oleksandr Lukianchenko
|
---|
Di?n tich
|
---|
? Thanh ph?
| 358 km
2
(138 mi
2
)
|
---|
đ? cao
| 169 m (554 ft)
|
---|
Dan s?
(2007)
|
---|
? Thanh ph?
| 1.100.700
|
---|
?
M?t đ?
| 2.960/km
2
(7,700/mi
2
)
|
---|
?
Vung đo th?
| 2.009.700
|
---|
Mui gi?
| EET (
UTC+2
)
|
---|
? Mua he (
DST
)
| EEST (
UTC+3
)
|
---|
Ma b?u chinh
| 83000 ? 83497
|
---|
Ma đi?n tho?i
| +380 622, 623
|
---|
Thanh ph? k?t ngh?a
| Trondheim
,
Vilnius
,
Taranto
,
Bochum
,
Sheffield
,
Charleroi
,
Pittsburgh
,
Moskva
,
Narva
,
Katowice
,
Rostov tren song đong
,
Kutaisi
,
Batumi
,
Gomel
,
Simferopol
,
Ulan-Ude
,
Plovdiv
,
Ostrava
,
Kursk
|
---|
Bi?n s? xe
| АН
|
---|
K?t ngh?a
| Bochum
,
Charleroi
,
Kutaisi
,
Pittsburgh
,
Sheffield
,
Taranto
,
Moskva
,
Vilnius
|
---|
1
Donetsk thanh l?p n?m 1869 v?i ten
Yuzovka
.
² Dan s? vung đo th? tinh theo n?m 2004.
|
Donetsk
(
ti?ng Ukraina
: Донецьк
Donets'k
;
ti?ng Nga
: Доне?цк; phat am nh? "đo-ni?t-s-k") la m?t thanh ph? phia đong c?a
Ukraina
, n?m ben
song Kalmius
. V? m?t hanh chinh, đay la thanh ph? trung tam c?a
t?nh Donetsk
nh?ng v? m?t l?ch s? đay la th? ph? khong chinh th?c va la thanh ph? l?n nh?t c?a vung
Donbas
. Thanh ph? đ??c thanh l?p n?m 1869.
Theo th?ng ke, dan s? thanh ph? la 901.645 (s? li?u n?m 2022) va dan s? vung đo th? la 2 tri?u ng??i (s? li?u n?m 2011). V?i di?n tich: 358 km², Donetsk la thanh ph? l?n th? n?m c?a Ukraina v? dan s?.
Donetsk đ??c thanh l?p vao n?m 1869 khi doanh nhan
Wales
la John Huges xay d?ng m?t nha may thep va m?t s? m? than ? ph?n phia nam c?a
đ? qu?c Nga
t?i Aleksandrovka (ti?ng Ukraina: Олександр?вка). Th? tr?n ban đ?u đa đ??c đ?t ten Hughesovka (hay Yuzovka, ti?ng Nga: Юзовка; ti?ng Ukraina: Юз?вка??). Vao đ?u th? k? 20, Yuzovka co kho?ng 50.000 ng??i va đa đ?t đ?n t? cach m?t thanh ph? vao n?m 1917. Ngu?n g?c ten ti?ng Anh c?a thanh ph? ph?n anh trong quy ho?ch va ki?n truc c?a no.
Tr??c n?m 1922, Donetsk thu?c vung Donbas c?a Nga. Sau
n?i chi?n Nga
, n??c Nga Xo Vi?t mu?n thanh l?p
Lien Xo
, nh?ng Ukraina con l??ng l?, đ? Ukraina gia nh?p Lien Xo, Nga đa nh??ng b? va c?t vung
Donbas
(g?m c? đ?t va dan) thu?c Nga sap nh?p vao Ukraina. N?m 1924, d??i th?i Lien Xo, thanh ph? đ??c đ?i ten thanh Stalin. Trong n?m đo, dan s? c?a thanh ph? đ?t 63.708 ng??i, đ?n n?m sau thi len 80.085 ng??i. Kho?ng 1929-1931, ten c?a thanh ph? đ??c đ?i thanh Stalino. Thanh ph? khong co h? th?ng cung c?p n??c u?ng cho đ?n n?m 1931, khi m?t h? th?ng dai 55,3 km đa đ??c l?p đ?t d??i long đ?t. Thang 7 n?m 1933, thanh ph? tr? thanh trung tam hanh chinh c?a t?nh Donetsk c?a
C?ng hoa Xa h?i ch? ngh?a Xo vi?t Ukraina
. Trong n?m 1933, 12 km h? th?ng thoat n??c đa đ??c l?p đ?t, va n?m sau thi ho?t đ?ng khai thac khi đ?t đ?u tien đ??c kh?i đ?ng trong ph?m vi thanh ph?.
Trong nh?ng ngay đ?u c?a Chi?n tranh th? gi?i th? hai, dan s? c?a Stalino la 507.000 ng??i nh?ng sau cu?c chi?n thi ch? con 175.000 ng??i. Cu?c xam l??c c?a
đ?c Qu?c Xa
trong Chi?n tranh th? gi?i th? hai đa g?n nh? pha h?y hoan toan thanh ph?, va đ??c xay d?ng l?i tren quy mo l?n vao cu?i cu?c chi?n. Thanh ph? b? chi?m đong t? ngay 16 thang 10 n?m 1941 đ?n 5 thang 9 n?m 1943. Lanh th? c?a Donetsk t?i th?i đi?m b? đ?c qu?c xa chi?m đong bao g?m ch? y?u la c?a m?t khu ? chu?t c?a ng??i Do Thai n?i 3.000 ng??i Do Thai thi?t m?ng va m?t tr?i t?p trung n?i 92.000 ng??i thi?t m?ng.
Trong lan song
phi Stalin hoa
d??i th?i T?ng bi th?
Nikita Khrushchyov
, thanh ph? đ??c đ?i ten thanh Donetsk vao thang 11 n?m 1961, theo ten c?a con song
Donets
- m?t ph? l?u c?a
song đong
. N?m 1970, Donetsk đ??c
UNESCO
cong nh?n la thanh ph? cong nghi?p s?ch nh?t th? gi?i. Thanh ph? đ??c trao
Huan ch??ng Lenin
vao n?m 1979.
N?m 1990, sau khi Lien Xo tan ra, Donetsk v?n thu?c quy?n qu?n ly c?a Ukraina ch? khong c?t tr? l?i Nga, thanh ph? tr?i qua m?t th?i ki kho kh?n su?t th?p nien 1990. Thanh ph? khi ?y tr? thanh chi?n tr??ng c?a cac b?ng đ?ng tranh gianh quy?n ki?m soat cac doanh nghi?p cong nghi?p. Sau th?i ki ?y, Donetsk nhanh chong hi?n đ?i hoa, ph?n nhi?u la nh? ?nh h??ng c?a cac cong ty l?n.
N?m 2014, sau lan song
Euromaidan
n?m 2013 c?ng v?i ?nh h??ng t? vi?c
Cr?m
tuyen b? t? ch?c tr?ng c?u dan y đ? quy?t đ?nh t??ng lai c?a Cr?m, v?i k?t qu? la
Cr?m
tuyen b? đ?c l?p, tach kh?i Ukraina va sap nh?p vao Nga. H?i đ?ng t?nh Donetsk c?ng b? phi?u t? ch?c tr?ng c?u dan y v? t??ng lai c?a t?nh nay va tuyen b? đ?c l?p, tach kh?i Ukraina.
[1]
Donetsk n?m t?i vung th?o nguyen c?a Ukraina, đ??c bao quanh b?i cac vung r?ng, ng?n đ?i, song h? r?i rac. Vung ngo?i o phia b?c thanh ph? ch? y?u la đ?t nong nghi?p.
Bi?n Azov
cach thanh ph? 95 km v? phia nam. Bao quanh thanh ph? la m?t vanh đai đ?t canh tac r?ng l?n.
Thanh ph? tr?i r?ng 28 km t? b?c xu?ng nam va 55 km t? đong sang tay. G?n thanh ph? co hai h? ch?a n??c: h? Nyzhnekalmius (60 ha) va "bi?n Donetsk" (206 ha). Co n?m con song ch?y qua thanh ph?, bao g?m song
Kalmius
, song Asmolivka (13 km), song Cherepashkyna (23 km), song Skomoroshka va song Bakhmutka. Thanh ph? co 125 qu? đ?i.
[2]
Donetsk co khi h?u l?c đ?a
[3]
?m (
Koppen
: Dfb). Nhi?t đ? trung binh trong thang 1 la -5 °C va trong thang 6 la 18 °C. M?i n?m binh quan co 162 ngay m?a; l??ng m?a binh quan n?m la 556 mm.
[3]
D? li?u khi h?u c?a Donetsk 1981?2010
|
Thang
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
11
|
12
|
N?m
|
Cao k? l?c °C (°F)
|
12.2
|
16.0
|
21.3
|
31.0
|
34.6
|
38.0
|
37.8
|
39.1
|
33.9
|
32.7
|
20.5
|
15.0
|
39,1
|
Trung binh cao °C (°F)
|
?1.3
|
?0.9
|
5.3
|
14.5
|
20.9
|
24.8
|
27.3
|
26.8
|
20.7
|
13.1
|
4.7
|
?0.3
|
13,0
|
Trung binh ngay, °C (°F)
|
?4.1
|
?4.1
|
1.3
|
9.4
|
15.4
|
19.3
|
21.6
|
20.8
|
15.1
|
8.5
|
1.6
|
?2.9
|
8,5
|
Trung binh th?p, °C (°F)
|
?6.7
|
?7
|
?2.1
|
4.6
|
10.0
|
13.8
|
15.9
|
15.0
|
10.0
|
4.5
|
?1.1
|
?5.4
|
4,3
|
Th?p k? l?c, °C (°F)
|
?32.2
|
?31.1
|
?21
|
?10.6
|
?2.4
|
2.1
|
6.0
|
2.2
|
?6
|
?10
|
?22.2
|
?28.5
|
?32,2
|
Giang th?y
mm (inch)
|
37
(1.46)
|
32
(1.26)
|
34
(1.34)
|
38
(1.5)
|
46
(1.81)
|
65
(2.56)
|
51
(2.01)
|
37
(1.46)
|
36
(1.42)
|
37
(1.46)
|
38
(1.5)
|
41
(1.61)
|
492
(19,37)
|
%
đ? ?m
|
87
|
84
|
77
|
66
|
62
|
66
|
64
|
60
|
67
|
76
|
86
|
88
|
73
|
S? ngay m?a
TB
|
11
|
8
|
10
|
13
|
13
|
14
|
11
|
8
|
11
|
11
|
13
|
11
|
134
|
S? ngay tuy?t r?i
TB
|
17
|
17
|
10
|
2
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
2
|
8
|
16
|
72
|
Ngu?n: Pogoda.ru.net
[4]
|
Chinh quy?n va phan chia hanh chinh
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Cac huy?n c?a Donetsk trong đ?a h?t Lanh th? do h?i đ?ng thanh ph? qu?n h?t Donetsk:
Huy?n Bydionivskyi
Huy?n Voroshylovskyi
Huy?n Kalininskyi
Huy?n Kyivskyi
Huy?n Kirovskyi
|
Huy?n Kuibyshevskyi
Huy?n Leninskyi
Huy?n Petrovskyi
Huy?n Proletarskyi
|
Thanh ph? Donetsk la t?nh l? c?a
t?nh Donetsk
, đ?ng th?i c?ng la th? ph? c?a
Lanh th? do h?i đ?ng thanh ph? qu?n h?t Donetsk
. Tuy nhien Donetsk la thanh ph? c?p d??i t?nh nen thu?c quy?n qu?n ly tr?c ti?p c?a t?nh Donetsk, thay vi d??i quy?n c?a Lanh th? do h?i đ?ng thanh ph? qu?n h?t Donetsk.
Lanh th? c?a thanh ph? đ??c phan chia thanh chin huy?n (
raion
). M?i huy?n l?i co m?t h?i đ?ng huy?n va la c?p d??i c?a h?i đ?ng thanh ph?.
STT
|
Huy?n
|
Ti?ng Ukraina
|
Di?n tich
|
Dan s?
|
1
|
Budionivskyi
|
Будьон?вський район
|
25 km²
|
100.300
|
2
|
Voroshylovskyi
|
Ворошил?вський район
|
10 km²
|
97.300
|
3
|
Kalininskyi
|
Кал?н?нський район
|
19 km²
|
109.700
|
4
|
Kyivskyi
|
Ки?вський район
|
33 km²
|
143.700
|
5
|
Kirovskyi
|
К?ровський район
|
68 km²
|
171.700
|
6
|
Kuibyshevskyi
|
Куйбишевський район
|
51 km²
|
120.800
|
7
|
Leninskyi
|
Лен?нський район
|
37 km²
|
107.800
|
8
|
Petrovskyi
|
Петровський район
|
57 km²
|
88.600
|
9
|
Proletarskyi
|
Пролетарський район
|
58 km²
|
102.800
|
|
L?ch s? dan s?
N?m
| S? dan
| ±%
|
---|
1897
[5]
| 28.100
| ?
|
---|
1926
[6]
| 106.000
| +277.2%
|
---|
1939
[7]
| 466.300
| +339.9%
|
---|
1959
[8]
| 699.200
| +49.9%
|
---|
1970
[9]
| 879.000
| +25.7%
|
---|
1979
[10]
| 1.020.800
| +16.1%
|
---|
1989
[11]
| 1.109.100
| +8.7%
|
---|
1998
[12]
| 1.065.400
| ?3.9%
|
---|
2006
[13]
| 993.500
| ?6.7%
|
---|
Theo th?ng ke 2010, Donetsk co dan s? tren 982.000 ng??i.
[14]
Theo th?ng ke 2004, vung đo th? co dan s? tren 1.566.000 ng??i. Thanh ph? đ?ng th? n?m Ukraina v? dan s?.
[15]
Ph?n đong ng??i dan Donetsk la ng??i Ukraina noi ti?ng Nga va ng??i Nga. Theo đi?u tra dan s? 2001,
[16]
ng??i Ukraina chi?m 56,9% dan s? t?nh Donetsk con ng??i Nga chi?m 38,2%.
Sau đay la c?u truc dan s? Lanh th? do h?i đ?ng thanh ph? qu?n h?t Donetsk:
[17]
- Ng??i Nga
: 493.392 ng??i, 48,15%
- Ng??i Ukraina
: 478.041 ng??i, 46,65%
- Ng??i Belarus
: 11.769 ng??i, 1,15%
- Ng??i Hy L?p
: 10.180 ng??i, 0,99%
- Ng??i Do Thai
: 5.087 ng??i, 0,50%
- Ng??i Tatar
: 4.987 ng??i, 0,49%
- Ng??i Armenia
: 4.050 ng??i, 0,40%
- Ng??i Azerbaijan
: 2.098 ng??i, 0,20%
- Ng??i Gruzia
: 2.073 ng??i, 0,20%
- Khac: 13.001 ng??i, 1,27%
- T?ng c?ng
: 1.024.678 ng??i, 100,00%
N?m 1991, 1/3 dan s? Donetsk t? xem minh la
ng??i Nga
, 1/3 dan s? t? xem minh la
ng??i Ukraina
trong khi đa s? nh?ng ng??i con l?i thi xem minh la
ng??i
Slav
.
[18]
- ^
“Донецкий облсовет проголосовал за референдум”
. Gazeta.ua
. Truy c?p ngay 3 thang 3 n?m 2014
.
- ^
“Было ли гетто в Донецке?”
.
Gorod
(b?ng ti?ng Nga).
B?n g?c
l?u tr? ngay 27 thang 9 n?m 2007
. Truy c?p ngay 7 thang 5 n?m 2007
.
- ^
a
b
“Weather in Donetsk”
.
rospogoda.ru
(b?ng ti?ng Nga).
B?n g?c
l?u tr? ngay 28 thang 9 n?m 2007
. Truy c?p ngay 5 thang 5 n?m 2007
.
- ^
“Pogoda.ru.net”
(b?ng ti?ng Nga). Weather and Climate. thang 5 n?m 2011
. Truy c?p ngay 4 thang 10 n?m 2012
.
- ^
S? li?u l?y t? đi?u tra dan s? tren toan coi đ? qu?c Nga l?n th? nh?t, đ??c ti?n hanh vao ngay 28 thang 1
[
l?ch c?
15 15 thang 1]
n?m 1897
- ^
S? li?u l?y t? đi?u tra dan s? toan coi Lien Xo l?n th? nh?t, đ??c ti?n hanh vao ngay 17 thang 12 n?m 1926.
- ^
S? li?u l?y t? đi?u tra dan s? toan coi Lien Xo, đ??c ti?n hanh vao ngay 17 thang 1 n?m 1939.
- ^
S? li?u l?y t? đi?u tra dan s? toan coi Lien Xo, đ??c ti?n hanh vao ngay 15 thang 1 n?m 1959.
- ^
S? li?u l?y t? đi?u tra dan s? toan coi Lien Xo, đ??c ti?n hanh vao ngay 15 thang 1 n?m 1970.
- ^
S? li?u l?y t? đi?u tra dan s? toan coi Lien Xo, đ??c ti?n hanh vao ngay 17 thang 1 n?m 1979.
- ^
S? li?u l?y t? đi?u tra dan s? toan coi Lien Xo, đ??c ti?n hanh vao ngay 12 thang 1 n?m 1989.
- ^
S? li?u l?y t? ?y ban Th?ng ke Nha n??c Ukraina, đ??c ti?n hanh vao ngay 1 thang 1 n?m 1998.
- ^
S? li?u l?y t? ?y ban Th?ng ke Nha n??c Ukraina, đ??c ti?n hanh vao ngay 1 thang 1 n?m 2006.
- ^
“B?n sao đa l?u tr?”
.
B?n g?c
l?u tr? ngay 22 thang 4 n?m 2009
. Truy c?p ngay 6 thang 3 n?m 2014
.
- ^
“Results / General results of the census / Number of cities”
.
đi?u tra dan s? Ukraina n?m 2001
.
B?n g?c
l?u tr? ngay 9 thang 1 n?m 2006
. Truy c?p ngay 28 thang 8 n?m 2006
.
- ^
“Results / General results of the census / National composition of population / Donets'k region”
.
đi?u tra dan s? Ukraina n?m 2001
.
B?n g?c
l?u tr? ngay 3 thang 2 n?m 2006
. Truy c?p ngay 28 thang 8 n?m 2006
.
- ^
“Ukrainian Census (Donetsk Oblast)”
.
Head of the Donetsk Oblast Statistics
(b?ng ti?ng Ukraina).
B?n g?c
l?u tr? ngay 13 thang 2 n?m 2007
. Truy c?p ngay 5 thang 5 n?m 2007
.
- ^
Jonathan Steele (1988),
Eternal Russia:Yeltsin, Gorbachev, and the Mirage of Democracy
, Harvard University Press,
ISBN 978-0-674-26837-1
, trang 218
|
Wikimedia Commons co them hinh ?nh va ph??ng ti?n truy?n t?i v?
Donetsk
.
|