한국   대만   중국   일본 
Dau tay ? Wikipedia ti?ng Vi?t B??c t?i n?i dung

Dau tay

Bach khoa toan th? m? Wikipedia
đ?i v?i cac đ?nh ngh?a khac, xem Dau .

Dau tay
Qu? dau tay
M?t c?t qu? dau
Phan lo?i khoa h?c edit
Gi?i: Plantae
nhanh : Tracheophyta
nhanh : Angiospermae
nhanh : Eudicots
nhanh : Rosids
B?: Rosales
H?: Rosaceae
Chi: Fragaria
Loai:
F.  × ananassa
Danh phap hai ph?n
Fragaria × ananassa
Duchesne

Dau tay ( danh phap khoa h?c : Fragaria × ananassa ) [1] la m?t chi th?c v?t h?t kin va la loai th?c v?t co hoa thu?c h? Hoa h?ng (Rosaceae). Dau tay xu?t x? t? chau M? va đ??c cac nha lam v??n chau Au cho lai t?o vao th? k? 18 đ? t?o nen gi?ng dau tay đ??c tr?ng r?ng rai hi?n nay. Loai nay đ??c (Weston) Duchesne mieu t? khoa h?c đ?u tien n?m 1788. Lo?i qu? nay đ??c nhi?u ng??i đanh gia cao nh? h??ng th?m đ?c tr?ng, mau đ? t??i, m?ng n??c va v? ng?t. No đ??c tieu th? v?i s? l??ng l?n, ho?c đ??c tieu th? d??i d?ng dau t??i ho?c đ??c ch? bi?n thanh m?t , n??c trai cay, banh n??ng, kem, s?a l?c va socola. Nguyen li?u va h??ng li?u dau nhan t?o c?ng đ??c s? d?ng r?ng rai trong cac s?n ph?m nh? k?o, xa phong, son bong, n??c hoa, va nhi?u lo?i khac.

Dau tay l?n đ?u tien đ??c tr?ng ? Brittany , Phap vao n?m 1750 thong qua m?t cay gi?ng Fragaria virginiana t? đong B?c M? va m?t cay Fragaria chiloensis thu?c gi?ng đ??c mang đ?n t? Chile b?i Amedee-Francois Frezier vao n?m 1714. [2] Gi?ng cay lai Fragaria × ananassa thay th? gi?ng dau r?ng ( Fragaria vesca ) trong s?n xu?t th??ng m?i, la loai dau đ?u tien đ??c tr?ng vao đ?u th? k? 17. [3]

Theo quan đi?m th?c v?t h?c, du co ten ti?ng Anh la "strawberry", dau tay khong ph?i la m?t "berry" ( qu? m?ng ). V? m?t k? thu?t, no la m?t lo?i hoa qu? gi? t? , co ngh?a la ph?n cai đ? ?n co ngu?n g?c khong ph?i t? qu? t? ma t? đ? hoa . [4] M?i "h?t" ( qu? b? ) ro rang ? ben ngoai c?a qu? th?c s? la m?t trong cac b?u nh?y c?a hoa, v?i m?t h?t ben trong. [4]

N?m 2017, s?n l??ng dau tay tren th? gi?i la 9,22 tri?u t?n, d?n đ?u la Trung Qu?c chi?m 40% t?ng s?n l??ng. [5]

Dau tay th??ng đ??c tr?ng l?y trai ? vung on đ?i . ? Vi?t Nam , khi h?u mat m? c?a mi?n nui đa L?t la moi tr??ng thich h?p v?i vi?c canh tac dau, nen lo?i trai cay nay đ??c xem la đ?c s?n c?a vung cao nguyen n?i đay.

L?ch s? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Closeup of a healthy, red strawberry
Fragaria × ananassa 'Gariguette', m?t gi?ng dau tay tr?ng ? mi?n nam n??c Phap

Dau tay đ?u tien đ??c tr?ng ? Bretagne , Phap vao cu?i th? k? 18. [3] Tr??c đo, dau r?ng va cac gi?ng dau t? loai dau r?ng la ngu?n cung c?p trai cay ph? bi?n.

Qu? dau tay đa đ??c đ? c?p trong v?n h?c La Ma c? đ?i lien quan đ?n cong d?ng ch?a b?nh c?a no. Ng??i Phap b?t đ?u đ?a dau tay t? r?ng v? v??n đ? tr?ng va thu ho?ch qu? vao th? k? 14. Charles V , vua c?a Phap t? n?m 1364 đ?n n?m 1380 co 1.200 cay dau tay trong v??n th??ng uy?n c?a minh. Vao đ?u th? k? 15, t?ng l? Tay Au đa s? d?ng dau r?ng trong cac b?n th?o đ??c minh h?a c?a h?. Hinh ?nh qu? dau tay đ??c tim th?y trong ngh? thu?t Y , Vlaanderen va đ?c va trong cac b?c tranh thu nh? c?a Anh. Cay dau tay c?ng đ??c s? d?ng đ? đi?u tr? b?nh tr?m c?m .

đ?n th? k? 16, cac tai li?u tham kh?o v? vi?c tr?ng dau tay tr? nen ph? bi?n h?n. M?i ng??i b?t đ?u s? d?ng no vi cho r?ng no co cac đ?c tinh y h?c va cac nha th?c v?t h?c b?t đ?u đ?t ten cho cac loai khac nhau. ? Anh, nhu c?u tr?ng dau tay th??ng xuyen đa t?ng len vao gi?a th? k? 16.

Mon ?n k?t h?p gi?a dau tay va kem đ??c Thomas Wolsey , ng??i ph?c v? trong tri?u đinh c?a Vua Henry VIII t?o ra. [6] Tai li?u h??ng d?n tr?ng va thu ho?ch dau tay đ??c xu?t b?n vao n?m 1578. Vao cu?i th? k? 16, ba loai dau ? chau Au đa đ??c trich d?n: F. vesca , F. moschata , va F. viridis . Dau tay đ??c c?y ghep t? dau r?ng va sau đo cay s? đ??c nhan gi?ng vo tinh b?ng cach c?t b? cac r? cay.

Hai phan loai c?a F. vesca đa đ??c xac đ?nh: F. sylvestris alba va F. sylvestris semperflorens . S? du nh?p c?a F. virginiana t? đong B?c M? đ?n Chau Au vao th? k? 17 la m?t ph?n quan tr?ng c?a l?ch s? dau tay vi no la m?t trong hai loai phat sinh ra gi?ng dau tay hi?n đ?i. Cac loai m?i d?n d?n lan r?ng kh?p l?c đ?a du khong hoan toan đ??c đanh gia cao mai cho đ?n cu?i th? k? 18. M?t chuy?n du ngo?n c?a m?t ng??i Phap đ?n Chile vao n?m 1712, d?n đ?n s? ra đ?i c?a m?t lo?i cay dau tay co hoa cai, k?t qu? la lo?i dau tay ph? bi?n nh? chung ta bi?t ngay nay.

Th? dan da đ? Mapuche va Huilliche ? Chile đa tr?ng cac loai dau co hoa cai cho đ?n n?m 1551 thi ng??i Tay Ban Nha đ?n chinh ph?c vung đ?t nay. N?m 1765, m?t nha tham hi?m ng??i chau Au đa ghi l?i vi?c tr?ng tr?t F. chiloensis , m?t lo?i dau tay Chile. Luc ban đ?u khi du nh?p vao chau Au, chung phat tri?n m?nh m? nh?ng khong ra qu?. Vao kho?ng gi?a th? k? 18, nh?ng nha lam v??n ng??i Phap ? Brest va Cherbourg l?n đ?u tien nh?n th?y r?ng khi gi?ng F. moschata va F. virginiana đ??c tr?ng gi?a cac hang F. chiloensis thi dau tay Chile s? cho nhi?u qu? va kich th??c to b?t th??ng. Ngay sau đo, Antoine Nicolas Duchesne b?t tay vao nghien c?u nhan gi?ng dau tay va th?c hi?n m?t s? kham pha quan tr?ng đ?i v?i khoa h?c nhan gi?ng cay tr?ng đ?i v?i loai nay, ch?ng h?n nh? sinh s?n h?u tinh c?a dau tay ma ong cong b? n?m 1766. Duchesne phat hi?n ra r?ng F. chiloensis cai ch? co th? đ??c th? ph?n b?i F. moschata va F. virginiana đ?c. [7] đay la khi ng??i chau Au bi?t r?ng th?c v?t co kh? n?ng ra hoa ch? đ?c ho?c hoa cai.

Duchesne xac đ?nh F. ananassa la con lai gi?a F. chiloensis va F. virginiana . F. ananassa , loai cho qu? l?n, đ??c đ?t ten nh? v?y vi no gi?ng d?a v? mui, v? va hinh d?ng qu? m?ng. ? Anh, nhi?u gi?ng F. ananassa đa đ??c s?n xu?t, va chung la c? s? c?a cac gi?ng dau tay hi?n đ?i hi?n đang đ??c tr?ng va tieu th?. Vi?c nhan gi?ng khac c?ng đ??c ti?n hanh ? Chau Au va Chau M? đ? c?i thi?n đ? c?ng, kh? n?ng khang b?nh, kich th??c va h??ng v? c?a dau tay. [7]

Mo t? va phat tri?n [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Hoa dau tay
Achenes (H?t)
Sinh tr??ng c?a dau tay (video)
H?t ph?n dau

Dau tay th??ng đ??c phan nhom theo thoi quen n? hoa. [8] [9] Thong th??ng, vi?c phan nhom bao g?m s? phan chia gi?a dau tay "mang trai vao Thang 6", chung ra qu? vao đ?u mua he va dau tay "t?ng ra qu?" ("ever-bearing"), th??ng ra qu? vai v? trong su?t mua. [9] M?t cay trong su?t m?t mua co th? ra hoa t? 50 đ?n 60 l?n ho?c kho?ng ba ngay m?t l?n. [10]

M?t nghien c?u đ??c cong b? vao n?m 2001 cho th?y dau tay th?c s? co ba thoi quen ra hoa c? b?n: ng?n ngay, dai ngay va trung tinh. Nh?ng đi?u nay lien quan đ?n đ? nh?y keo dai trong nhi?u ngay c?a cay va quang k? d?n đ?n s? hinh thanh hoa. Cac gi?ng cay 'trung tinh - ban ngay' thi ra hoa khong ph? thu?c vao quang k?. [11]

Canh tac [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Cac gi?ng dau tay r?t đa d?ng v? kich th??c, mau s?c, h??ng v?, hinh d?ng, m?c đ? sinh s?n, mua chin qu?, kh? n?ng m?c b?nh va c?u t?o c?a cay. [8] M?t qu? dau tay co trung binh 200 h?t tren v? ngoai c?a no. [12] M?t s? khac nhau v? tan la, va m?t s? khac nhau qua trinh phat tri?n cac c? quan sinh s?n. H?u h?t hoa c?a cac gi?ng tr?ng co c?u truc l??ng tinh nh?ng co ch?c n?ng nh? hoa đ?c ho?c hoa cai. [13]

đ?i v?i m?c đich tr?ng đ? s?n xu?t th??ng m?i, cay đ??c nhan gi?ng t? k?t n?i ngang , đ??c tr?ng d??i d?ng cay r? tr?n ho?c cay c?m. Vi?c canh tac tuan theo m?t trong hai mo hinh chung - canh tac nh?a hoa (ph? kin nh?a b?c len lip tr?ng), [14] ho?c h? th?ng hang ho?c go tr?ng lau n?m theo hang (lip tr?ng) ho?c ? đ?t. [15] Cac v??n dau nha kinh s?n xu?t m?t l??ng nh? dau tay trong th?i k? trai v?. [16]

Ph?n l?n s?n xu?t dau tay th??ng m?i hi?n đ?i s? d?ng h? th?ng tr?ng nh?a hoa . Theo ph??ng phap nay, lu?ng tr?ng đ??c tai t?o l?i hang n?m, t?y trung va ph? nh?a b?c đ? ng?n c? d?i phat tri?n va xoi mon mo đ?t. Cay tr?ng th??ng l?y t? cac v??n ??m, đ??c tr?ng t?i v? tri l? đ?c xuyen qua l?p nh?a ph? đ?t b?c kin hang tr?ng, va ?ng t??i đ??c đ?t sat b? m?t ben d??i. Cay tr?ng tr? đ?t non đ??c lo?i b? h?t ph?n đ?t kh?i cay khi chung xu?t hi?n, đ? giup cay tr?ng t?p trung ph?n l?n dinh d??ng vao s? phat tri?n c?a qu?. Vao cu?i mua thu ho?ch, ti?n hanh lo?i b? nh?a b?c mo tr?ng va cay đ??c b?ng len. [14] [17] Vi cay dau tay h?n m?t ho?c hai n?m tu?i b?t đ?u gi?m n?ng su?t va ch?t l??ng qu?, vi?c nh? va tr?ng l?i cay m?i m?i n?m cho phep c?i thi?n n?ng su?t va day đ?c qu? h?n. [14] [17] Tuy nhien do vi?c nay đoi h?i m?t mua sinh tr??ng dai h?n đ? t?o đi?u ki?n cho cay tr?ng m?i n?m, va do chi phi nh?a b?c va cay gi?ng đ? tr?ng m?i hang n?m t?ng len, nen khong ph?i luc nao c?ng co th? d? dang th?c hi?n ? m?i khu v?c tr?ng dau. [17]

Ph??ng phap chinh khac la s? d?ng cung m?t lo?i cay dau đ? tr?ng t? n?m nay qua n?m khac, tr?ng chung thanh hang ho?c tren go, ph? bi?n nh?t ? nh?ng vung khi h?u l?nh h?n. [14] [15] No co chi phi đ?u t? th?p h?n va yeu c?u ch?m soc cay t?ng th? th?p h?n. [15] N?ng su?t th??ng th?p h?n so v?i tr?ng dau ph? nh?a b?c. [15]

M?t ph??ng phap khac s? d?ng ch?u tr?ng phan h?u c?. Cay tr?ng ki?u nay đa đ??c ch?ng minh la s?n xu?t flavonoid , anthocyanin , fructose , glucose , sucrose , malic acid , va citric acid nhi?u h?n so v?i cac cach khac. [18] K?t qu? t??ng t? trong m?t nghien c?u tr??c đo do B? Nong nghi?p Hoa K? th?c hi?n c?ng đa xac nh?n cach canh tac nay, va vi?c no đong vai tro nh? th? nao đ?i v?i cac ph?m ch?t ho?t tinh sinh h?c c?a hai gi?ng dau tay. [19]

Dau tay c?ng co th? đ??c nhan gi?ng b?ng h?t, m?c du ch? la thoi quen c?a m?t s? ng??i tr?ng va khong đ??c ph? bi?n trong vi?c canh tac dau tay. M?t s? gi?ng cay tr?ng nhan gi?ng b?ng h?t đa đ??c phat tri?n đ? s? d?ng cho cac h? gia đinh tr?ng dau, va vi?c nghien c?u tr?ng th??ng m?i t? h?t gi?ng đang đ??c ti?n hanh. [20] H?t gi?ng (achenes) đ??c mua thong qua cac nha cung c?p h?t gi?ng th??ng m?i, ho?c b?ng cach t? thu th?p va l?u tr? h?t c?a chung t? qu?.

Dau tay c?ng co th? đ??c tr?ng trong nha trong ch?u dau tay. [21] M?c du cay co th? s? khong phat tri?n t? nhien khi ? trong nha vao mua đong, nh?ng s? d?ng đen LED k?t h?p anh sang xanh va đ? co th? cho phep cay phat tri?n trong su?t mua đong. [22] Ngoai ra, ? m?t s? khu v?c nh?t đ?nh nh? ti?u bang Florida, mua đong la mua sinh tr??ng t? nhien va thu ho?ch qu? b?t đ?u vao gi?a thang 11. [10]

  • Cánh đồng dâu tây ở North Rhine-Westphalia, Đức
    Canh đ?ng dau tay ? North Rhine-Westphalia, đ?c
  • A large strawberry field with plastic covering the earth around the strawberry plants.
    ? l?c đ?a chau Au, đ?c bi?t la ? Ukraine , thu ho?ch dau tay trong nha kinh kha ph? bi?n

Phan bon va thu ho?ch [ s?a | s?a ma ngu?n ]

H?u h?t cac gi?ng dau tay hi?n nay đ?u đ??c bon phan nhan t?o, c? tr??c va sau khi thu ho?ch, va th??ng đ??c bon tr??c khi tr?ng b?ng ph??ng phap ph? mang nh?a. [23]

đ? duy tri qu? đ?t ch?t l??ng cao, qu? m?ng đ??c thu ho?ch cach ngay. Cac qu? m?ng đ??c ch?n v?i n?p cu?ng v?n con dinh va con it nh?t la n?a inch ph?n cu?ng. Dau tay c?n ph?i ? tren cay đ? chin hoan toan vi qu? c?a chung s? khong chin sau khi đ??c hai. Nh?ng qu? chin qua m?c va b? th?i đ??c lo?i b? đ? gi?m thi?u cac v?n đ? v? con trung va b?nh t?t. Cho đ?n tr??c khi tieu th? qu? m?ng khong đ??c r?a s?ch. [24]

A man carries a flat of strawberries in a field
Dau tay th??ng đ??c hai va đ?t trong cac 'thung nong' tren ru?ng.

Thong tin ki?m tra đ?t tr?ng va k?t qu? phan tich th?c v?t đ??c s? d?ng đ? xac đ?nh vi?c th?c hanh v? kh? n?ng sinh s?n. C?n bon phan đ?m vao đ?u th?i đi?m tr?ng h?ng n?m. Th??ng ph?i bon phan đ? l??ng phosphor va kali đ? đ?t n?ng su?t cao nh?t. đ? cung c?p them ch?t h?u c?, th??ng s? co them m?t v? tr?ng lua mi ho?c lua m?ch đen vao mua đong tr??c khi tr?ng dau tay. Dau tay ?a đ? pH t? 5,5 đ?n 6,5 nen th??ng khong đ??c bon voi. [25]

Qua trinh thu ho?ch va d?n v??n v? c? b?n khong thay đ?i theo th?i gian. Nh?ng trai dau tay m?ng manh đ??c thu ho?ch b?ng tay. [26] Vi?c phan lo?i va đong goi th??ng ti?n hanh t?i v??n h?n la trong c? s? ch? bi?n. [26] Trong cac ho?t đ?ng thu ho?ch quy mo l?n, dau tay đ??c lam s?ch b?ng n??c va b?ng t?i l?c.

Sau b? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Kho?ng 200 loai gay h?i đa t?n cong tr?c ti?p va gian ti?p dau tay. [27] Nh?ng loai gay h?i nay bao g?m ?c sen, b??m đem, ru?i gi?m, b? r?y, m?t r? dau tay, b? tr? dau tay, b? canh c?ng h?i dau tay, b? ve, r?p va nhi?u loai khac. [27] [28] Sau b??m c?a m?t s? loai thu?c b? Canh v?y ?a thich ?n cay dau tay, ch?ng h?n, b??m ma , loai đ??c bi?t đ?n la gay h?i cho cay dau tay.

R?p dau Chaetosiphon fragaefolii , la m?t loai đ??c tim th?y ? Hoa K? (Arizona), Argentina va Chile. No la v?t trung gian truy?n b?nh virus vang la h?i dau tay.

L??ng thu?c tr? sau c?n thi?t cho ho?t đ?ng s?n xu?t cong nghi?p c?a dau tay la 140 kg ? California tren m?t m?u Anh, đa khi?n dau tay đ?ng đ?u danh sach "Dirty Dozen" c?a EWG v? cac s?n ph?m b? nhi?m thu?c tr? sau. [29]

B?nh [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Bai chi ti?t: Danh sach cac b?nh tren dau tay

Dau tay co th? b? m?t s? b?nh th?c v?t, đ?c bi?t la khi b? c?ng th?ng. [30] [31] La cay co th? b? nhi?m b?nh ph?n tr?ng, đ?m la (do n?m Sphaerella fragariae gay ra), chay la (do n?m Phomopsis obscurans ) va nhi?m nhi?u lo?i n?m m?c. [30] Than va r? co th? b? n?m m?c đ?, n?m verticillium , n?m Thielaviopsis va giun tron . [30] Qu? b? m?c xam , n?m ho?i sinh rhizopus , va th?i v?. [30] đ? ng?n ng?a th?i r?, dau tay nen đ??c tr?ng tren lu?ng m?i ? v? tri khac b?n đ?n n?m n?m m?t l?n. [32]

Cay c?ng co th? phat sinh b?nh trong mua đong do nhi?t đ? kh?c nghi?t. [30] Khi t??i dau tay, ng??i ta khuyen ch? nen t??i vao r? ch? khong t??i len la vi đ? ?m tren la s? khuy?n khich n?m phat tri?n. [33]

Qu? dau tay c?ng co th? dinh li?n v?i nhau ho?c b? bi?n d?ng do cac nguyen nhan nh? th? ph?n kem. [34] [35]

S?n xu?t [ s?a | s?a ma ngu?n ]

S?n l??ng dau tay ? 2019
Qu?c gia Tri?u t?n
Th? gi?i 8,9
  Trung Qu?c 3,2
  Hoa K? 1,0
  Mexico 0,9
  Ai C?p 0,5
  Th? Nh? K? 0,5
Tay Ban Nha 0,4
Ngu?n: [36]

N?m 2019, t?ng s?n l??ng dau tay tren th? gi?i la 8,9 tri?u t?n, đ?ng đ?u la Trung Qu?c v?i 36% t?ng s?n l??ng.

Ti?p th? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Dau tay t??i đ? ban đ??c đ?ng trong h?p nh?a.

T?i Hoa K? vao n?m 2017, s?n xu?t th??ng m?i chung c?a dau tay, vi?t qu?t, mam xoi va mam xoi đen la m?t nganh cong nghi?p tr? gia 6 t? đo la, cong ty tr?ng tr?t va ti?p th? Driscoll's ? California la cong ty th?ng tr? l?nh v?c nay. [37] Trong n?m 2017, ch? rieng th? tr??ng dau tay đa co tr? gia 3,5 t? đo la, trong đo 82% la trai t??i. [38]

đ? lam gia t?ng nhu c?u tieu dung trong th? k? 21, cac nha s?n xu?t dau tay th??ng m?i t?p trung ch? y?u vao cac đ?c tinh h??ng th?m t??ng t? nh? c?a dau tay hoang da, [39] kich th??c l?n, qu? co hinh trai tim, ben ngoai mau s?c ph?i đ? bong loang, co đ? c?ng, va qua trinh chin ch?m cho th?i h?n s? d?ng dai h?n, va đ? thu?n l?i trong vi?c v?n chuy?n b?ng đ??ng b? t? trang tr?i tr?ng đ?n cac c?a hang phan ph?i tren toan qu?c, ph?c v? tieu th? trong vong hai tu?n ngay sau khi thu ho?ch. [37] T?i cac c?a hang bach hoa ? Hoa K? va Canada, dau tay t??i đ? ban th??ng đ??c đ?ng trong h?p nh?a, chung la m?t trong nh?ng m?t hang nong s?n t??i hang đ?u v? doanh thu. [37]

Dinh d??ng [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Dinh d??ng
Gia tr? dinh d??ng cho m?i 100 g (3,5 oz)
N?ng l??ng 136 kJ (33 kcal)
7.68 g
đ??ng 4.89 g
Ch?t x? 2 g
0.3 g
0.67 g
Vitamin L??ng
%DV †
Thiamine (B 1 )
2%
0.024 mg
Riboflavin (B 2 )
2%
0.022 mg
Niacin (B 3 )
2%
0.386 mg
Acid pantothenic (B 5 )
3%
0.125 mg
Vitamin B 6
3%
0.047 mg
Folate (B 9 )
6%
24 μg
Choline
1%
5.7 mg
Vitamin C
65%
58.8 mg
Vitamin E
2%
0.29 mg
Vitamin K
2%
2.2 μg
Ch?t khoang L??ng
%DV †
Calci
1%
16 mg
S?t
2%
0.41 mg
Magnesi
3%
13 mg
Mangan
17%
0.386 mg
Phosphor
2%
24 mg
Kali
5%
154 mg
Natri
0%
1 mg
K?m
1%
0.14 mg
Other constituents Quantity
N??c 90.95 g
USDA Database
† T? l? ph?n tr?m đ??c ??c tinh d?a tren khuy?n ngh? Hoa K? danh cho ng??i tr??ng thanh, [40] ngo?i tr? kali, đ??c ??c tinh d?a tren khuy?n ngh? c?a chuyen gia t? H?c vi?n Qu?c gia . [41]

Dau tay ch?a 91% n??c, 8% carbohydrate , 1% protein va ch?a m?t l??ng ch?t beo khong đang k? (b?ng). 100 gram dau tay cung c?p 33 kilocalories , giau vitamin C (71% Gia tr? hang ngay), mangan (18% Gia tr? hang ngay), va cung c?p m?t s? lo?i vitamin va khoang ch?t khac. Dau tay ch?a m?t l??ng it cac axit beo khong bao hoa thi?t y?u trong d?u achene (h?t). [42]

Thanh ph?n hoa h?c [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Dau tay ch?a agrimoniin ellagitannin dimeric, la m?t đ?ng phan c?a sanguiin H-6 . [43] [44] Cac polyphenol khac bao g?m flavonoid , ch?ng h?n nh? anthocyanins, flavanols-3, flavonols va axit phenolic ch?ng h?n nh? axit hydroxybenzoic va axit hydroxycinnamic. [42] Dau tay ch?a fisetin va co ham l??ng flavonoid cao h?n cac lo?i trai cay khac. [44] [45] M?c du achenes ch? chi?m kho?ng 1% t?ng tr?ng l??ng t??i c?a m?t qu? dau tay, chung đong gop 11% t?ng s? polyphenol co trong toan b? qu?; Thanh ph?n hoa h?c achene bao g?m axit ellagic, glycoside axit ellagic va ellagitannin. [46]

Mau s?c [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Pelargonidin-3-glucoside la anthocyanin chinh trong dau tay va cyanidin-3-glucoside đ??c tim th?y v?i t? l? nh? h?n. M?c du glucose d??ng nh? la đ??ng thay th? ph? bi?n nh?t trong anthocyanins dau tay, rutinose, arabinose va rhamnose c?ng đa đ??c tim th?y trong m?t s? gi?ng dau tay. [42]

Cac s?c t? ph? mau tim bao g?m anthocyanin dimeric (cac s?n ph?m b? sung flavanol-anthocyanin: catechin (4α → 8) pelargonidin 3-O-β-glucopyranoside, epicatechin (4α → 8) pelargonidin 3-O-β-glucopyranoside, afzelechin (4α → 8) pelargonidin 3-O-β-glucopyranoside va epiafzelechin (4α → 8) pelargonidin 3-O-β-glucopyranoside) c?ng đ??c tim th?y trong dau tay. [47]

H??ng v? va h??ng th?m [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Furaneol la m?t thanh ph?n quan tr?ng t?o nen h??ng th?m c?a dau tay.

Vi h??ng v? va h??ng th?m dau tay la nh?ng đ?c đi?m co th? thu hut ng??i tieu dung, [37] [39] [48] dau tay đ??c s? d?ng r?ng rai trong nhi?u nganh s?n xu?t, bao g?m th?c ph?m, đ? u?ng, banh k?o, n??c hoa va m? ph?m. [49] [50]

V? ng?t, h??ng th?m va h??ng v? ph?c h?p la nh?ng thu?c tinh c?a dau tay. [51] Trong tr?ng tr?t va ch?m soc, ng??i ta chu tr?ng đ?n đ??ng, axit va cac h?p ch?t d? bay h?i , giup c?i thi?n mui v? va h??ng th?m c?a qu? dau tay khi chin. [52] Este, tecpen va furan la nh?ng h?p ch?t hoa h?c co m?i quan h? ch?t ch? nh?t v?i h??ng v? va mui th?m dau tay, 31 trong t?ng s? 360 h?p ch?t d? bay h?i co lien quan đang k? đ?n h??ng v? va mui th?m. [37] [39] [52] Trong vi?c nhan gi?ng dau tay cho th? tr??ng th??ng m?i ? Hoa K?, cac h?p ch?t d? bay h?i, metyl anthranilate va gamma-decalactone n?i b?t trong dau tay r?ng th?m, đ??c ?a chu?ng vi đ?c tinh h??ng th?m "ng?t ngao va v? trai cay" c?a chung. [37] [39]

Cac thanh ph?n hoa h?c co trong h??ng th?m c?a dau tay bao g?m:

Phan lo?i [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Dau tay tr?ng t?i đa L?t (Vi?t Nam)

Co tren 20 loai dau tay khac nhau tren kh?p th? gi?i. Chia khoa đ? phan lo?i cac loai dau tay d?a tren s? l??ng nhi?m s?c th? c?a chung. Co 7 ki?u nhi?m s?c th? c? b?n ma t?t c? chung đ?u co đi?m chung. Tuy nhien, chung th? hi?n tinh đa b?i khac nhau. M?t s? loai la l??ng b?i, co 2 t?p ch?a 7 nhi?m s?c th? (2n = 14). Cac loai khac la t? b?i (4 t?p, 4n = 28), l?c b?i (6 t?p, 6n = 42), bat b?i (8 t?p, 8n = 56) hay th?p b?i (10 t?p, 10n = 70).

Theo quy t?c đ?n gi?n (v?i m?t s? ngo?i l?), loai dau tay v?i nhi?u nhi?m s?c th? h?n s? co xu h??ng t?o ra cay to h?n, m?nh kh?e h?n v?i qu? m?ng to h?n (theo Darrow).

L??ng b?i
Canh đ?ng dau tay t?i Dulmen , đ?c
Dau tay m?i thu ho?ch
T? b?i
L?c b?i
Bat b?i va lai ghep
Th?p b?i va lai ghep

M?t lo?t cac loai khac c?ng đ??c đ? xu?t. Tuy nhien, trong s? nay ch? co m?t s? nh?t đ?nh đ??c cong nh?n nh? la phan loai c?a m?t trong s? cac loai noi tren (xem c? s? d? li?u phan lo?i h?c c?a GRIN).

Chu thich [ s?a | s?a ma ngu?n ]

  1. ^ Manganaris GA, Goulas V, Vicente AR, Terry LA (thang 3 n?m 2014). “Berry antioxidants: small fruits providing large benefits”. Journal of the Science of Food and Agriculture . 94 (5): 825?33. doi : 10.1002/jsfa.6432 . PMID   24122646 .
  2. ^ “Strawberry, The Maiden With Runners” . Botgard.ucla.edu. B?n g?c l?u tr? ngay 6 thang 7 n?m 2010 . Truy c?p ngay 9 thang 11 n?m 2021 .
  3. ^ a b Welsh, Martin. “Strawberries” . Nvsuk.org.uk. B?n g?c l?u tr? ngay 2 thang 8 n?m 2008 . Truy c?p ngay 9 thang 11 n?m 2021 .
  4. ^ a b Esau, K. (1977). Anatomy of seed plants . John Wiley and Sons, New York. ISBN 0-471-24520-8 .
  5. ^ Inamuddin, Mohd Imran Ahamed, Eric Lichtfouse (2020). Sustainable Agriculture Reviews 47: Pesticide Occurrence, Analysis and Remediation Vol. 1 Biological Systems (b?ng ti?ng Anh). Springer Nature . Truy c?p ngay 24 thang 10 n?m 2021 . Qu?n ly CS1: nhi?u ten: danh sach tac gi? ( lien k?t ) , tr.169
  6. ^ Heather Driscoll-Woodford (9 thang 6 n?m 2015). “Wimbledon's strawberries and cream has Tudor roots” . BBC. L?u tr? b?n g?c ngay 8 thang 10 n?m 2021 . Truy c?p ngay 9 thang 11 n?m 2021 .
  7. ^ a b Darrow, George M. (1966). The Strawberry: History, Breeding, and Physiology (PDF) . Holt Rinehart, and Winston. B?n g?c (PDF) l?u tr? ngay 7 thang 7 n?m 2013.
  8. ^ a b Michele R. Warmund. “G6135 Home Fruit Production: Strawberry Cultivars and Their Culture” . University of Missouri. B?n g?c l?u tr? ngay 25 thang 6 n?m 2009 . Truy c?p ngay 9 thang 11 n?m 2021 .
  9. ^ a b Sagers, Larry A. (15 thang 4 n?m 1992). “Proper Cultivation Yields Strawberry Fields Forever” . Deseret News. B?n g?c l?u tr? ngay 20 thang 4 n?m 2007.
  10. ^ a b Michelle Stark (7 thang 3 n?m 2016). “10 facts about Florida strawberries that might surprise you” . L?u tr? b?n g?c ngay 26 thang 10 n?m 2021 . Truy c?p ngay 7 thang 6 n?m 2018 .
  11. ^ Hokanson, S. C.; Maas, J. L. (2001). Strawberry biotechnology . Plant Breeding Reviews . tr. 139?79. ISBN   978-0-471-41847-4 .
  12. ^ Mr. Strawberry. “Strawberry Seeds” . Strawberry Plants . L?u tr? b?n g?c ngay 26 thang 10 n?m 2021 . Truy c?p ngay 9 thang 11 n?m 2021 .
  13. ^ Fletcher, Stevenson Whitcomb (1917) Strawberry Growing , The Macmillan Co., New York, tr. 127 .
  14. ^ a b c d Melissa Karcher (28 thang 6 n?m 2002). “Strawberry Plasticulture Offers Sweet Rewards” . Ag.ohio-state.edu. B?n g?c l?u tr? ngay 1 thang 9 n?m 2006 . Truy c?p ngay 9 thang 11 n?m 2021 .
  15. ^ a b c d David T. Handley. “Strawberry Production Basics: Matted Row” (PDF) . newenglandvfc.org. B?n g?c (PDF) l?u tr? ngay 27 thang 7 n?m 2011 . Truy c?p ngay 9 thang 11 n?m 2021 .
  16. ^ Marvin Pritts. “Pritts Greenhouse Berried Treasures” . Hort.cornell.edu. L?u tr? b?n g?c ngay 22 thang 10 n?m 2021 . Truy c?p ngay 9 thang 11 n?m 2021 .
  17. ^ a b c Steve Upson. “Strawberry Fields Forever” . Noble.org. L?u tr? b?n g?c ngay 26 thang 11 n?m 2005 . Truy c?p ngay 9 thang 11 n?m 2021 .
  18. ^ Wang SW.; Millner P. (2009). “Effect of Different Cultural Systems on Antioxidant Capacity, Phenolic Content, and Fruit Quality of Strawberries ( Fragaria × aranassa Duch.)”. Journal of Agricultural and Food Chemistry . 57 (20): 9651?57. doi : 10.1021/jf9020575 . PMID   20560628 .
  19. ^ Wang SY, Lin HS (thang 11 n?m 2003). “Compost as a soil supplement increases the level of antioxidant compounds and oxygen radical absorbance capacity in strawberries”. Journal of Agricultural and Food Chemistry . 51 (23): 6844?50. doi : 10.1021/jf030196x . PMID   14582984 .
  20. ^ Wilson, D.; Goodall, A.; Reeves, J. (1973). “An improved technique for the germination of strawberry seeds”. Euphytica . 22 (2): 362. doi : 10.1007/BF00022647 . S2CID   26544785 .
  21. ^ Hessayon, D. G. (1996). The House Plant Expert (b?ng ti?ng Anh). Sterling Publishing Company, Inc. tr.  146 . ISBN   9780903505352 . Strawberries grown indoors in strawberry pots.
  22. ^ Merrick, Jane (1 thang 1 n?m 2014). “Strawberries in winter? Welcome to franken-season” . The Independent (b?ng ti?ng Anh). L?u tr? b?n g?c ngay 25 thang 10 n?m 2021 . Truy c?p ngay 7 thang 6 n?m 2018 .
  23. ^ Bielinski M. Santos, Alicia J. Whidden (6 thang 8 n?m 2007). “HS1116/HS370: Nitrogen Fertilization of Strawberry Cultivars: Is Preplant Starter Fertilizer Needed?” . Edis.ifas.ufl.edu. B?n g?c l?u tr? ngay 21 thang 1 n?m 2009 . Truy c?p ngay 9 thang 11 n?m 2021 .
  24. ^ Bordelon, Bruce. “Growing Strawberries” (PDF) . Purdue University. L?u tr? (PDF) b?n g?c ngay 23 thang 10 n?m 2021 . Truy c?p ngay 9 thang 11 n?m 2021 .
  25. ^ “Production Guide for Commercial Strawberries” (PDF) . Iowa State University. L?u tr? (PDF) b?n g?c ngay 8 thang 6 n?m 2004 . Truy c?p ngay 9 thang 11 n?m 2021 .
  26. ^ a b Alvaro Rivera, Cindy Tong. “Commercial Postharvest Handling of Strawberries ( Fragaria spp.)” . Extension.umn.edu. B?n g?c l?u tr? ngay 8 thang 7 n?m 2013 . Truy c?p ngay 9 thang 11 n?m 2021 .
  27. ^ a b Thomas P. Kuhar, Douglas G. Pfeiffer (3 thang 5 n?m 2000). “Insect Pests of Strawberries and Their Management” . Virginiafruit.ento.vt.edu. L?u tr? b?n g?c ngay 26 thang 10 n?m 2021 . Truy c?p ngay 5 thang 11 n?m 2021 .
  28. ^ Sujaya Rao, Stephen C. Welter (20 thang 11 n?m 2009). “Radcliffe's IPM World Textbook | CFANS | University of Minnesota” . Ipmworld.umn.edu. B?n g?c l?u tr? ngay 26 thang 6 n?m 2009 . Truy c?p ngay 5 thang 12 n?m 2009 .
  29. ^ Scipioni, Jade (12 thang 4 n?m 2016). “Strawberries are Now the Most Contaminated Produce” . Foxbusiness. L?u tr? b?n g?c ngay 28 thang 10 n?m 2021 . Truy c?p ngay 9 thang 11 n?m 2021 .
  30. ^ a b c d e Ward Stienstra. “Strawberry Diseases” . Extension.umn.edu. B?n g?c l?u tr? ngay 23 thang 3 n?m 2009 . Truy c?p ngay 9 thang 11 n?m 2021 .
  31. ^ C.E. Swift. “Strawberry Diseases” . Colorado State University . L?u tr? b?n g?c ngay 26 thang 10 n?m 2021 . Truy c?p ngay 9 thang 11 n?m 2021 .
  32. ^ Pleasant, Barbara (2011). “All About Growing Strawberries” . Mother Earth News (248): 23?25.
  33. ^ Davis, Julie Bawden (2009). “Strawberry Success”. Organic Gardening . 56 (5): 52?56.
  34. ^ Mr. Strawberry. “Deformed Strawberries” . Strawberry Plants. org . L?u tr? b?n g?c ngay 23 thang 10 n?m 2021 . Truy c?p ngay 12 thang 6 n?m 2020 .
  35. ^ Gordon Johnson (16 thang 5 n?m 2019). “Misshapen Strawberry Fruits” . University of Delaware . L?u tr? b?n g?c ngay 26 thang 10 n?m 2021 . Truy c?p ngay 12 thang 6 n?m 2020 .
  36. ^ Katia Zacharaki, UK Urban AgriTech (22 thang 7 n?m 2021). “What is the role of CEA in the worldwide strawberry product?” (b?ng ti?ng Anh). Verticalfarmdaily. L?u tr? b?n g?c ngay 23 thang 7 n?m 2021 . Truy c?p ngay 24 thang 10 n?m 2021 .
  37. ^ a b c d e f g h Dana Goodyear (14 thang 8 n?m 2017). “How Driscoll's reinvented the strawberry” . The New Yorker . L?u tr? b?n g?c ngay 24 thang 10 n?m 2021 . Truy c?p ngay 26 thang 6 n?m 2019 .
  38. ^ “Strawberries” . Agricultural Marketing Resource Center, US Department of Agriculture. 1 thang 4 n?m 2019. L?u tr? b?n g?c ngay 29 thang 12 n?m 2015 . Truy c?p ngay 26 thang 6 n?m 2019 .
  39. ^ a b c d e f Negri, Alfredo S.; Allegra, Domenico; Simoni, Laura; Rusconi, Fabio; Tonelli, Chiara; Espen, Luca; Galbiati, Massimo (11 thang 2 n?m 2015). “Comparative analysis of fruit aroma patterns in the domesticated wild strawberries Profumata di Tortona ( F. moschata ) and Regina delle Valli ( F. vesca )” . Frontiers in Plant Science . 6 : 56. doi : 10.3389/fpls.2015.00056 . ISSN   1664-462X . PMC   4324068 . PMID   25717332 .
  40. ^ United States Food and Drug Administration (2024). “Daily Value on the Nutrition and Supplement Facts Labels” . Truy c?p ngay 28 thang 3 n?m 2024 .
  41. ^ National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine; Health and Medicine Division; Food and Nutrition Board; Committee to Review the Dietary Reference Intakes for Sodium and Potassium (2019). Oria, Maria; Harrison, Meghan; Stallings, Virginia A. (bien t?p). Dietary Reference Intakes for Sodium and Potassium . The National Academies Collection: Reports funded by National Institutes of Health. Washington (DC): National Academies Press (US). ISBN   978-0-309-48834-1 . PMID   30844154 . Qu?n ly CS1: nhi?u ten: danh sach tac gi? ( lien k?t )
  42. ^ a b c Giampieri F, Tulipani S, Alvarez-Suarez JM, Quiles JL, Mezzetti B, Battino M (thang 1 n?m 2012). “The strawberry: composition, nutritional quality, and impact on human health”. Nutrition . 28 (1): 9?19. doi : 10.1016/j.nut.2011.08.009 . PMID   22153122 .
  43. ^ Lipi?ska L, Klewicka E, Sojka M (thang 9 n?m 2014). “The structure, occurrence and biological activity of ellagitannins: a general review” . Acta Scientiarum Polonorum. Technologia Alimentaria . 13 (3): 289?99. doi : 10.17306/j.afs.2014.3.7 . PMID   24887944 .
  44. ^ a b Vrhovsek, U.; Guella, G.; Gasperotti, M.; Pojer, E.; Zancato, M.; Mattivi, F. (2012). “Clarifying the Identity of the Main Ellagitannin in the Fruit of the Strawberry, Fragaria vesca and Fragaria ananassa Duch”. Journal of Agricultural and Food Chemistry . 60 (10): 2507?16. doi : 10.1021/jf2052256 . PMID   22339338 .
  45. ^ Khan N, Syed DN, Ahmad N, Mukhtar H (thang 7 n?m 2013). “Fisetin: a dietary antioxidant for health promotion” . Antioxidants & Redox Signaling . 19 (2): 151?62. doi : 10.1089/ars.2012.4901 . PMC   3689181 . PMID   23121441 .
  46. ^ Aaby, K; Skrede, G; Wrolstad, R. E. (2005). “Phenolic composition and antioxidant activities in flesh and achenes of strawberries ( Fragaria ananassa )”. Journal of Agricultural and Food Chemistry . 53 (10): 4032?40. doi : 10.1021/jf048001o . PMID   15884835 .
  47. ^ Fossen, Torgils; Rayyan, Saleh; Andersen, Øyvind M (2004). “Dimeric anthocyanins from strawberry ( Fragaria ananassa ) consisting of pelargonidin 3-glucoside covalently linked to four flavan-3-ols”. Phytochemistry . 65 (10): 1421?28. doi : 10.1016/j.phytochem.2004.05.003 . PMID   15231416 .
  48. ^ Thompson, J. L.; Lopetcharat, K; Drake, M. A. (2007). “Preferences for commercial strawberry drinkable yogurts among African American, Caucasian, and Hispanic consumers in the United States” . Journal of Dairy Science . 90 (11): 4974?87. doi : 10.3168/jds.2007-0313 . PMID   17954736 .
  49. ^ George Dvorsky (8 thang 11 n?m 2012). “How Flavor Chemists Make Your Food So Addictively Good” . io9. L?u tr? b?n g?c ngay 11 thang 11 n?m 2012 . Truy c?p ngay 26 thang 4 n?m 2014 .
  50. ^ Cassell, D (2014). “2014 Flavor Trends: Yogurt's Fruitful Union” . Food Processing. L?u tr? b?n g?c ngay 27 thang 10 n?m 2021 . Truy c?p ngay 26 thang 4 n?m 2014 .
  51. ^ Colquhoun TA, va đ?ng nghi?p (2012). “Framing the perfect strawberry: An exercise in consumer-assisted selection of fruit crops” . Journal of Berry Research . 2 (1): 45?61. doi : 10.3233/JBR-2011-027 .
  52. ^ a b Schwieterman, M. L.; Colquhoun, T. A.; Jaworski, E. A.; Bartoshuk, L. M.; Gilbert, J. L.; Tieman, D. M.; Odabasi, A. Z.; Moskowitz, H. R.; Folta, K. M. ; Klee, H. J.; Sims, C. A.; Whitaker, V. M.; Clark, D. G. (2014). “Strawberry flavor: Diverse chemical compositions, a seasonal influence, and effects on sensory perception” . PLOS ONE . 9 (2): e88446. Bibcode : 2014PLoSO...988446S . doi : 10.1371/journal.pone.0088446 . PMC   3921181 . PMID   24523895 .
  53. ^ Jouquand, Celine; Chandler, Craig; Plotto, Anne; Goodner, Kevin (2008). “A Sensory and Chemical Analysis of Fresh Strawberries Over Harvest Dates and Seasons Reveals Factors that Affect Eating Quality” (PDF) . J. Am. Soc. Hort. Sci . 133 (6): 859?67. doi : 10.21273/JASHS.133.6.859 .

Tham kh?o [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Th? m?c ?nh [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Lien k?t ngoai [ s?a | s?a ma ngu?n ]

L?y t? “ https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Dau_tay&oldid=71400766 ”