Bach khoa toan th? m? Wikipedia
Cong qu?c Ph?
(
ti?ng đ?c
:
Herzogtum Preußen
,
ti?ng Ba Lan
:
Ksi?stwo Pruskie
) ho?c
Cong t??c Ph?
(ti?ng đ?c:
Herzogliches Preußen
; ti?ng Ba Lan:
Prusy Ksi???ce
) la m?t
cong qu?c
t?n t?i ?
đ?t Ph?
, đ??c thanh l?p nh? la k?t qu? c?a vi?c th? t?c hoa
Nha n??c Hi?p s? Teuton
trong cu?c
c?i cach Khang ngh?
vao n?m 1525.
Albert Frederick, Cong t??c c?a Ph?
chinh th?c ti?p nh?n
Giao h?i Luther
vao đ?u n?m 1525 va qua đo bi?n Cong qu?c Ph? tr? thanh qu?c gia
Khang Cach
đ?u tien. Nh?ng ng??i sinh s?ng ? cong qu?c Ph? bao g?m ng??i đ?c, ng??i Ba Lan (ph?n l?n ?
Masuria
) va nh?ng ng??i noi ti?ng Litva (ph?n l?n ?
Ti?u Litva
). Trong nh?ng v?n b?n c? b?ng ti?ng Latin, thu?t ng?
Prut(h)enia
co ngh?a t??ng t? nh?
Ducal Prussia
va t?nh ly khai
hoang gia Ph?
cung nha n??c ti?n than chung c?a h?,
Nha n??c Hi?p s? Teuton
. D?ng tinh t? c?a ten cong qu?c nay la "
Prut(h)enic
".
[2]
Vao n?m 1525 trong cu?c
c?i cach Khang ngh?
, theo
hi?p ??c Krakow
,
T?ng tr??ng
c?a
hi?p s? Teuton
, Albert, đa
th? t?c hoa
ngoi th? trong lanh th? c?a Ph?, tr? thanh
Albert, Cong t??c c?a Ph?
. V? Cong t??c m?i cong nh?n Giao h?i Luther la
qu?c giao
va Ph? tr? thanh n??c đ?u tien theo t? t??ng Khang Cach. Vung đ?t v?n gi? đ??c s? đ?c l?p c?a minh, th? đo v?n n?m ?
Konigsberg
(ti?ng Ba Lan:
Krolewiec
,
ti?ng Litva
:
Karaliau?ius
;
Kaliningrad
ngay nay), va Cong t??c Albert ch?n ng??i chu c?a minh,
vua Ba Lan
, lam lanh chua tren danh ngh?a. Cong qu?c sau đo đ??c
tuy?n đ? h?u
Hohenzollern
c?a
Brandenburg
th?a k? vao n?m 1618;
lien minh ca nhan
nay đ??c g?i la
Brandenburg-Ph?
.
Frederick William
, "đ?i tuy?n đ? h?u" c?a Brandenburg, đa co đ??c quy?n đ?c l?p t? ch? ? khong con la lanh chua tren danh ngh?a ? đ?i v?i cong qu?c theo
Hi?p ??c Wehlau
n?m 1657 va đ??c xac nh?n vao n?m 1660 theo
Hi?p ??c Oliva
. Trong nh?ng n?m ti?p theo, Lien bang Ba Lan ? Litva mu?n đ?a cong qu?c Ph? tr? v? v?i quy?n th?ng tr? c?a minh, đ?c bi?t khi yeu c?u đo xu?t phat t? nh?ng th? dan thu?c thanh ph? th? đo Konigsberg, nh?ng ng??i nay khong ch?p nh?n nh?ng hi?p ??c tren va luon xem vung đ?t nay la m?t ph?n c?a Ba Lan.
[3]
Cong qu?c Ph? sau đo tr? thanh
V??ng qu?c
vao n?m 1701.
Khi
ch? ngh?a Khang Cach
lan truy?n tren kh?p lanh th?
Nha n??c Hi?p s? Teuton
, đa co nh?ng s? b?t tuan ph?c ch?ng l?i
Giao h?i Cong giao Roma
t? cac
hi?p s? Teuton
va T?ng tr??ng c?a hi?p s? Teuton,
Albert, Cong t??c c?a Brandenburg-Ansbach
, m?t trong nh?ng thanh vien thu?c
con th? chi t?c
c?a
nha Hohenzollern
, khong co đ? s?c m?nh quan s? đ? ap ch? quy?n l?c len lanh th? ma minh cai qu?n.
Chi?n tranh Ba Lan - Hi?p s? Teuton (1519?1521)
- ^
The duchy's Evangelical (Protestant) church was the first formally established as a
state religion
.
- ^
Notes and Queries
,
Oxford University Press
, 1850
- ^
Janusz Jasi?ski,
Polska a Krolewiec
, Komunikaty Mazursko-Warmi?skie nr 2, 2005, p. 126 (in Polish)