| Bi?n Beaufort
|
|---|
 |
 |
| L?u v?c
qu?c gia
| Canada
,
Hoa K?
|
|---|
|
|---|
| Di?n tich b? m?t
| 476.000 km
2
(184.000 d?m vuong Anh)
|
|---|
| đ? sau trung binh
| 1.004 m (3.294 ft)
|
|---|
| đ? sau t?i đa
| 4.683 m (15.364 ft)
|
|---|
|
|---|
| Tai li?u tham kh?o
| [1]
[2]
|
|---|
Bi?n Beaufort
(
ti?ng Anh
:
Beaufort Sea
,
ti?ng Phap
:
mer de Beaufort
) la m?t
bi?n ven l?c đ?a
thu?c
B?c B?ng D??ng
,
[3]
n?m ? phia b?c c?a
Cac Lanh th? Tay B?c
,
Yukon
, va
Alaska
, phia tay
qu?n đ?o B?c C?c thu?c Canada
. Bi?n đ??c đ?t ten theo
nha th?y v?n h?c
Francis Beaufort
.
Song Mackenzie
đ? vao ph?n thu?c Canada c?a bi?n, phia tay c?a
Tuktoyaktuk
, m?t trong vai đi?m đ?nh c? th??ng xuyen d?c b? bi?n.
Bi?n Beaufort co khi h?u kh?c nghi?t, b? đong b?ng trong h?u h?t th?i gian trong n?m; Ch? co m?t khe h?p đ??c m? ra r?ng 100 km (62 mi) g?n b? t? thang 8 đ?n thang 9. Vung b? bi?n đa co dan c? sinh s?ng t? kho?ng 30.000 n?m tr??c, song m?t đ? dan c? r?t th?p. Bi?n co ch?a cac tai nguyen đang k? v? d?u m? va khi thien nhien ben d??i th?m l?c đ?a c?a no, nh? m? Amauligak. Chung đ??c phat hi?n trong th?i gian t? th?p nien 1950 đ?n 1980, va cac th?m do tai nguyen đa tr? thanh ho?t đ?ng chinh c?a con ng??i t?i khu v?c nay t? th?p nien 1980. Cac nganh ngh? truy?n th?ng nh? th?y s?n va s?n b?n ca voi va h?i c?u ch? đ??c ti?n hanh ? quy mo đ?a ph??ng, va khong co y ngh?a v? th??ng m?i. Do v?y, bi?n co m?t trong nh?ng b?y l?n nh?t c?a
ca voi tr?ng
, va khong co d?u hi?u c?a vi?c
đanh ca qua m?c
. Co m?t tranh ch?p lau dai gi?a
Hoa K?
va
Canada
v? bien gi?i tren bi?n, song nh?ng b??c đi quan tr?ng đa đ??c ti?n hanh vao n?m 2010 nh?m h??ng t?i vi?c gi?i quy?t no.
T? ch?c Th?y đ?c qu?c t?
đ?nh ngh?a gi?i h?n c?a bi?n Beaufort nh? sau:
[4]
? phia b?c.
M?t đ??ng t?
m?i Barrow
, Alaska, đ?n Lands End,
đ?o Prince Patrick
(
76°16′B
124°08′T
/
76,267°B 124,133°T
/
76.267; -124.133
).
? phia đong.
T? Lands End qua b? bi?n tay nam c?a đ?o Prince Patrick đ?n Griffiths Point, t? đo m?t đ??ng keo đ?n Cape Prince Alfred, c?c tay b?c c?a
đ?o Banks
, qua b? bi?n phia tay c?a no đ?n Cape Kellet, đi?m Tay Nam, va t? đo keo m?t đ??ng đ?n m?i Bathurst tren l?c đ?a (
70°36′B
127°32′T
/
70,6°B 127,533°T
/
70.600; -127.533
).
B?n đ? đ?a hinh khu v?c bi?n Beaufort.
Song chinh đ? vao bi?n Beaufort la
Mackenzie
, song dai nh?t c?a Canada, va đ? vao ph?n thu?c Canada c?a bi?n, phia tay c?a Tuktoyaktuk. Vung
th?m l?c đ?a
kha h?p, đ?c bi?t la g?n va ? phia đong c?a Point Barrow t?i ph?n thu?c Alaska c?a bi?n, va bao g?m m?t s?
thung l?ng d??i m?t bi?n
. Vung th?m l?c đ?a tr? nen r?ng h?n g?n đ?ng b?ng c?a song Mackenzie song khong n?i nao v??t qua 145 km (90 mi). G?n b? bi?n, đ? sau nong h?n 60 m (200 ft) song no s? t?ng len nhanh chong cach m?t vai km v? phia b?c, chuy?n thanh m?t n?n l?n va v? m?t đ?a ch?t thi t??ng t? v?i cac đ?i d??ng. Co nhi?u hon đ?o nh? tren bi?n va ? vung đ?ng b?ng c?a song Mackenzie. M?t vai hon đ?o l?n h?n nh?m ? phia tay c?a song Mackenzie, nh?
đ?o Herschel
cach b? bi?n (4 km (2,5 mi) v?i di?n tich 18 km
2
(6,9 d?m vuong Anh)) va
đ?o Barter
cach b? bi?n (0,3 km (0,19 mi) va co di?n tich 13 km
2
(5,0 d?m vuong Anh)). Vung b? bi?n th?p v?i đ? cao t?i đa la t? 250 va 750 m (820 va 2.460 ft).
[2]
đ?t b? đong b?ng quanh n?m v?i đ? sau kho?ng 1 m (3 ft 3 in) ho?c it h?n, t?o thanh
t?ng đ?t đong b?ng v?nh c?u
, va ch? co tren vai ch?c cm ? b? m?t la s? ra b?ng vao mua he. Do đo, cac toa nha ph?i đ??c nang len tren m?t đ?t b?ng nh?ng chi?n c?c g? đ??c chon xu?ng vung đ?t đong b?ng v?nh c?u.
[5]
B?ng bi?n
tren bi?n Beaufort ngoai kh?i b? bi?n phia b?c Alaska (mua xuan, 1949).
Bi?n Beaufort b? đong b?ng quanh n?m, ngo?i tr? t? thang 8 đ?n thang 9 khi b?ng b? n?t ra ? g?n b? bi?n t?o thanh m?t d?i n??c r?ng 50?100 km (31?62 mi).
[1]
Cac dong ch?y c?a song Mackenzie tan b?ng s?m h?n, vao cu?i thang 5 va đ?u thang 6. Vi?c tan b?ng nay lam t?ng l?u l??ng dong ch?y binh quan t? kho?ng 150.000 đ?n 250.000 m
3
/s (5.300.000 đ?n 8.800.000 cu ft/s).
[5]
Thay đ?i ?n trong l?p b?ng bao ph? bi?n Beaufort đa đ??c phat hi?n ra vao n?m 2009. Trong khi khu v?c b?ng v?n ?n đ?nh, thi cac v? tinh quan sat đa phat hi?n ra l?p b?ng tr? nen m?ng h?n va co c?u truc y?u h?n, nguyen nhan đ??c quy la do nhi?t đ? va đ? m?n c?a n??c bi?n.
[6]
N??c bi?n co nhi?t đ? ?n đ?nh va đ??c tach thanh b?n t?ng rieng bi?t. 100 m (330 ft) phia tren la t?ng m?t bi?n va co nhi?t đ? ?1,4 °C (29,5 °F) vao mua he va ?1,8 °C (28,8 °F) vao mua đong. T?ng ti?p theo đ??c t?o thanh b?i cac dong ch?y đ?n t?
Thai Binh D??ng
va
bi?n Bering
thong qua
eo bi?n Bering
; dong ch?y keo dai đ?n t?n
B?c C?c
. T?ng ?m nh?t, t?ng đ?i Tay D??ng sau co nhi?t đ? t? 0 đ?n 1 °C (32 đ?n 34 °F), va t?ng n??c phia d??i co nhi?t đ? l?nh h?n đoi chut, t? ?0,4 đ?n ?0,8 °C (31,3 đ?n 30,6 °F).
[2]
đ? m?n trung binh thay đ?i t? 28‰ đ?n 32‰ t? nam len b?c.
[1]
Nhi?t đ? khong khi đi?n hinh (t?i Tuktoyaktuk) la ?27 °C (?17 °F) vao thang 1 va 11 °C (52 °F) vao thang 7.
[7]
- David G. Barber
, Ryan Galley, Matthew G. Asplin, Roger De Abreu, Kerri-Ann Warner, Monika Pu?ko, Mukesh Gupta, Simon Prinsenberg, and Stephane Julien (2009). “Perennial pack ice in the southern Beaufort Sea was not as it appeared in the summer of 2009”.
Geophysical Research Letters
.
36
(24): L24501.
Bibcode
:
2009GeoRL..3624501B
.
doi
:
10.1029/2009GL041434
.
Qu?n ly CS1: nhi?u ten: danh sach tac gi? (
lien k?t
)
- Dawn Russell (1992). “International Ocean Boundary Issues and Management Arrangements”. Trong David VanderZwaag (bien t?p).
Canadian Ocean Law and Policy
. Toronto: Butterworths. tr. 463?505.
- Donat Pharand (Autumn 1984). “The Legal Regime of the Arctic: Some Outstanding Issues”.
International Journal
.
49
: 742?799.
- Karin L. Lawson (1981). “Delimiting Continental Shelf Boundaries in the Arctic: The United States?Canada Beaufort Sea Boundary”.
Virginia International Law Journal
.
22
: 221?246.