Vi?n đ?i h?c Gottingen
hay
đ?i h?c Gottingen
(
ti?ng đ?c
:
Georg-August-Universitat Gottingen
), th??ng đ??c g?i v?i ten
Georgia Augusta
, la m?t
vi?n đ?i h?c
t?i thanh ph?
Gottingen
n?m g?n trung tam n??c đ?c. Tr??ng đ??c vua
George II c?a Anh
(vua n??c Anh đ?ng th?i la tuy?n h?u t??c -
elector
- c?a Hannover luc b?y gi?) thanh l?p n?m 1734. Sau khi ra đ?i, đ?i h?c Gottingen nhanh chong tr? thanh m?t trong nh?ng đ?i h?c d?n đ?u t?i
đ?c
va
chau Au
v?i 800 sinh vien va đ?n n?m 1832 co 1547 sinh vien theo h?c t?i 4 khoa c?a tr??ng (con s? ma khong nhi?u tr??ng đ?i h?c luc đo co đ??c).
S? ra đ?i c?a tr??ng la thay đ?i l?n nh?t trong l?ch s? thanh ph?, giup thanh ph? tr? thanh m?t trong nh?ng thanh ph? đ?i h?c c?a đ?c (t??ng t? nh?
Heidelberg
,
Freiburg
,
Tubingen
) (n?i co cac tr??ng đ?i h?c khong c?ng, khong t??ng bao). Cho đ?n ngay nay, du khong ph?i la thanh ph? l?n tr?c ti?p s?n xu?t ra nhi?u c?a c?i v?t ch?t nh?ng ng??i dan thanh ph? v?n hanh di?n v? l?ch s? phat tri?n g?n li?n v?i khoa h?c va nh?ng ca nhan xu?t s?c đa t?ng s?ng, h?c t?p va lam vi?c đay v?i nh?ng đong gop l?n c?a h? cho khoa h?c c?a đ?c va c?a th? gi?i m?c du đ?i h?c Gottingen, c?ng nh? cac tr??ng trong h? th?ng đ?i h?c đ?c, it đ??c đanh gia cao trong b?ng x?p h?ng cac đ?i h?c tren th? gi?i.
N?m 2007, đ?i h?c Gottingen đ??c l?a ch?n la m?t trong 9 tr??ng "đ?i h?c ?u tu c?a đ?c" (
German Universities Excellence Initiative
)
[2]
L?u tr?
2006-07-09 t?i
Wayback Machine
va ti?p t?c nh?n đ??c cac ch??ng trinh tai tr? nghien c?u l?n B? giao d?c va nghien c?u cung
Qu? nghien c?u lien bang
[3]
. N?m 2010, đ?i h?c Gottingen đ??c t?p chi dang ti?ng The Times Higher Education x?p ? v? tri th? 43 trong 200 tr??ng đ?i h?c t?t nh?t th? gi?i va đ?ng ? v? tri th? 8 trong s? cac tr??ng đ?i h?c thu?c chau Au (xem t?i đay
http://www.timeshighereducation.co.uk/world-university-rankings/2010-2011/top-200.html
). T?p chi nay đ??c h?u thu?n b?i t? ch?c x?p h?ng t?p chi khoa h?c uy tin nh?t th? gi?i hi?n nay THOMSON
REUTERS
(xem x?p h?ng t?p chi khoa h?c t?i đay
http://admin-apps.isiknowledge.com/JCR/JCR
L?u tr?
2008-11-20 t?i
Wayback Machine
).
N?m 1734 vua George II c?a Anh quy?t đ?nh cho thanh l?p đ?i h?c Gottngen v?i ch? tr??ng xay d?ng m?t đ?i h?c tien phong ? chau Au v? t? do h?c thu?t trong
Th?i k? Khai sang
. Tr??ng đ??c thanh l?p v?i 4 khoa truy?n th?ng la
th?n h?c
,
lu?t hoc
,
tri?t h?c
va
y h?c
.
Giai đo?n th? k? 18 ? 19
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Trong su?t th? k? 18, đ?i h?c Gottingen luon la m?t trong nh?ng tr??ng đ?i h?c đ?ng đ?u n??c đ?c v?i moi tr??ng h?c thu?t t? do t?o đi?u ki?n cho nghien c?u va phat minh. đ?n n?m 1812 tr??ng tr? thanh m?t tr??ng đ?i h?c hi?n đ?i co ti?ng tren th? gi?i v?i th? vi?n s? h?u 250 ngan cu?n sach.
Napoleon
đa t?ng nghien c?u lu?t h?c t?i đay va cho r?ng đ?i h?c Gottingen la c?a toan chau Au.
Trong nh?ng n?m đ?u, tr??ng tr? nen n?i ti?ng do ti?ng t?m c?a nganh lu?t h?c. Vao th? k? 18, h?c gi? n?i ti?ng v? lu?t cong
Johann Stephan Putter
đa gi?ng d?y t?i đay trong n?a th? k?. Chinh vi v?y, khoa lu?t đa tr? thanh n?i h?c t?p c?a
Klemens Wenzel Lothar von Metternich
(sau nay tr? thanh nha ngo?i giao va
th? t??ng Ao
),
Wilhelm von Humboldt
(ng??i sang l?p
đ?i h?c Berlin
); nha tri?t h?c Arthur Schopenhauer (ng??i đ??c diu d?t b?i
Gottlob Ernst Schulze
) va đ??c th?y c?a minh h??ng vao cac nghien c?u v?
Platon
va
Kant
.
Khi tr??ng tron 100 tu?i (1837), đ?i h?c Gottingen đ??c coi nh? đ?i h?c c?a nganh lu?t v?i s? sinh vien lu?t chi?m 1/2 sinh vien c?a tr??ng. Luc đo Gottingen đ?ng đ?u n??c đ?c v? thu hut sinh vien theo h?c va nghien c?u lu?t cong. Trong s? cac sinh vien c?a nganh nay đo ph?i k? đ?n
Heinrich Heine
, nha th? đ?c va ti?n s? lu?t h?c.
Cac tac đ?ng chinh tr? lam cho s? sinh vien theo h?c t?i tr??ng gi?m xu?ng con s? 860 (vao n?m 1834). Vao n?m 1837, nhom 7 giao s? n?i ti?ng c?a nhom
Gottinger Sieben
(Nhom 7 ng??i Gottingen) bao g?m nha nghien c?u dan t?c
Wilhelm Eduard Albrecht
(1800-1876); nha s? h?c
Friedrich Christoph Dahlmann
(1785-1860); nha đong ph??ng h?c
Georg Heinrich August Ewald
(1803-1875); nha s? h?c
Georg Gottfried Gervinus
(1805?1875); nha v?t ly h?c
Wilhelm Eduard Weber
(1804-1891); nha tri?t h?c -
Anh em nha Grimm
(Jakob Grimm, 1785-1863 va Wilhelm Grimm, 1786-1859), đa đ?ng len ph?n đ?i s?c l?nh h?n ch? t? do h?c thu?t ng??c v?i tieu chi thanh l?p tr??ng c?a vua Hannover (
Ernest Augustus I
). Tr??c đo, Anh em nha Grim đa t?ng d?y h?c t?i đay va cho ra đ?i cu?n t? đi?n ti?ng đ?c đ?u tien.
Ti?p theo đo, Gustav von Hugo, ng??i v?n hanh tr??ng lu?t va
Rudolf von Jhering
cung nha lu?t h?c, tac gi? c?a h?c thuy?t mang ten "culpa in contraendo" va đ?ng th?i la tac gi? c?a "Tr?n chi?n cho l? ph?i" (
Battle for Right
), c?ng đa gi?ng d?y t?i tr??ng va gop ph?n nang cao ti?ng t?m cho khoa lu?t.
Otto von Bismarck
, m?t nhan v?t quan tr?ng c?a đ? ch? đ?c th? hai đa h?c lu?t t?i Gottingen va s?ng trong m?t ngoi nha nh? t?i chan thanh (ng??i ta cho r?ng ong ta đa khong đ??c s?ng trong thanh vi ngang tang va hay lam m?t tr?t t?). Ch? ? c?a ong đ??c g?i v?i cai ten "c?n nha Bismarck".
Tuy nhien, đi?u lam cho th? gi?i khoa h?c bi?t đ?n Gottingen l?i thu?c l?nh v?c
khoa h?c t? nhien
, đ?c bi?t la toan h?c. đay la n?i gi?ng d?y c?a
Carl Friedrich Gauß
- nha toan h?c quan tr?ng b?c nh?t. Bernhard Riemann, Johann Peter Gustav Lejeune Dirichlet va nhi?u nha toan h?c n?i ti?ng khac đa xay đ?p ti?ng t?m cho Gottingen. đ?n cu?i th? k? 19
David Hilbert
va
Felix Klein
đa thu hut nhi?u nha toan h?c t? kh?p n?i tren th? gi?i v? Gottingen va giup Gottingen tr? thanh trung tam va "thanh đ?a" c?a toan h?c vao đ?u th? k? 20. Gottingen c?ng la n?i lam vi?c c?a nha toan h?c n?
Emmy Noether
(ng??i khai sinh va đ?t n?n mong cho đ?i s? h?c hi?n đ?i) cung cac h?c tro tai ba c?a ba.
Vao n?m 1874, ba Julija Vsevolodova Lermontova (
ti?ng Nga
: Юлия Всеволодовна Лермонтова) b?o v? lu?n an ti?n s? hoa h?c va ba
Sofia Vasilyevna Kovalevskaya
(ti?ng Nga: Софья Васильевна Ковалевская; b?n c?a Lermontova) b?o v? lu?n an ti?n s? toan h?c t?i Gottingen.
Cu?i th? k? 19, đ?u th? k? 20
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Trong giai đo?n nay Gottingen đ?t đ?n đ?nh cao khoa h?c va n?i ti?ng kh?p chau Au c?ng nh? tren th? gi?i.
Vao n?m 1903, tr??ng co 1529 sinh vien cung v?i 121 giao s?. N?m 1904,
Ludwig Prandtl
v? lam vi?c t?i tr??ng va đ?a Gottingen tr? len n?i ti?ng v?
c? h?c ch?t l?u
(
fluid mechanics
) va
khi đ?ng l?c h?c
(
aerodynamics
) trong su?t hai th?p k?. Ong đ??c b? nhi?m lam giam đ?c vi?n nghien c?u c? h?c ch?t l?ng mang ten nha vua
H?c vi?n C? h?c ch?t l?u Kaiser Wilhelm
(
Kaiser Wilhelm Institute for Fluid Mechanics
). Nhi?u sinh vien c?a ong đa co nh?ng đong gop t?o n?n t?ng cho nganh khi đ?ng l?c h?c.
Cho đ?n nay, 45 ca nhan gianh
gi?i Nobel
đa la sinh vien đ?i h?c, nghien c?u sinh, giao s? hay co đong gop vao s? nghi?p khoa h?c c?a tr??ng
[4]
. H?u h?t cac gi?i Nobel nay đ?u đ??c trao vao n?a tr??c th? k? 20 đ? hinh thanh nen "k? quan Nobel Gotingen"
[5]
. Cac nha khoa h?c Gottingen trong th?i k? đo đa gop ph?n t?o "c?m giac" cho khong it ng??i r?ng gi?i Nobel la c?a ng??i đ?c va ti?ng đ?c m?t th?i đ??c coi la ngon ng? c?a khoa hoc.
H?i tr??ng l?n (
Aula
) n?i di?n ra nh?ng bu?i l? quan tr?ng va cac ch??ng trinh hoa nh?c
Trong kho?ng th?i gian 1835-1837 h?i tr??ng l?n (Aula) đ??c xay d?ng t?i qu?ng tr??ng Wilhelm (
Wilhelmsplatz
) (cho đ?n nay h?i tr??ng l?n v?n la n?i di?n ra nh?ng bu?i l? quan tr?ng va nh?ng ch??ng trinh hoa nh?c th??ng xuyen). đay c?ng la th?i k? phat tri?n c?a cac nganh xa h?i h?c va nhan v?n t?i Gottingen. Tri?t gia
Edmund Husserl
, ng??i đ??c coi la cha đ? c?a hi?n t??ng h?c (
phenomenology
) v? d?y t?i đay.
Max Weber
, nha xa h?i h?c n?i ti?ng, c?ng v? đay nghien c?u trong m?t h?c k?.
Chi?n d?ch thanh l?c n?m 1933
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Vao
th?p nien 1930
đ?i h?c Gottingen tr? thanh tam đi?m c?a Phat xit đ?c trong m?t chi?n d?ch ch?ng l?i cai g?i la "v?t ly h?c Do thai" ma đ?i di?n la
Albert Einstein
va
Niels Bohr
(c? hai đ?u la ng??i Do Thai). Nhi?u nha khoa h?c trong đo co
Max Born
,
Victor Goldschmidt
,
James Franck
,
Eugene Wigner
,
Leo Szilard
,
Edward Teller
,
Emmy Noether
,
Richard Courant
đa b? tr?c xu?t ho?c tr?n kh?i n??c đ?c. Nh?ng thanh t?u toan h?c c?a
Carl Friedrich Gauß
va
Bernhard Riemann
đa khong đ??c k? th?a. Gottingen luc đo đ??c coi la ph?i tr?i qua m?t chi?n d?ch thanh l?c c?a ch? ngh?a Phat xit nh?m vao gi?i khoa h?c.
M?c du
David Hilbert
? l?i v?i tr??ng trong th?i k? đo nh?ng cho đ?n t?n khi ?ng m?t (vao n?m 1943), ho?t đ?ng khoa h?c c?a tr??ng h?u nh? "ki?t qu?" d??i chinh sach c?a Phat xit đ?c (vi r?t nhi?u nha khoa h?c tai ba lam vi?c t?i đay la ng??i Do thai hay k?t hon v?i ng??i Do thai). Kho?ng m?t n?m sau "chi?n d?ch",
Bernhard Rust
(b? tr??ng Giao d?c c?a đ?c luc đo) đa co cau h?i "Toan h?c c?a Gottingen ra sao sau khi khong con ?nh h??ng c?a Do thai?" va David Hilbert tr? l?i "Toan h?c Gottingen ?? S? th?c la khong con gi n?a". Cau tr? l?i c?a Hilbert co th? coi nh? l?i than cho nh?ng m?t mat khoa h?c c?a Gottingen. Ngay nay, đ?i h?c Gottingen v?n la m?t trong nh?ng đ?i h?c đ??c đanh gia cao ? đ?c nh?ng khong con n?a nganh toan h?c n?i ti?ng th? gi?i ngay nao.
Sau Chi?n tranh th? gi?i th? hai
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Sau
Th? gi?i th? hai
, đ?i h?c Gottingen la đ?i h?c đ?u tien ?
Tay đ?c
v?n hanh d??i s? giam sat c?a n??c Anh va ti?p t?c la l?a ch?n c?a nhi?u ten tu?i nh?
Jurgen Habermas
(nha tri?t h?c va xa h?i h?c hang đ?u),
Richard von Weizsacker
(nganh l?ch s? va lu?t h?c, sau nay tr? thanh
t?ng th?ng đ?c
),
Gerhard Schroder
(h?c nganh lu?t h?c va sau đo tr? thanh
th? t??ng đ?c
).
Hi?n nay, đ?i h?c Gottingen v?n la m?t trong nh?ng đ?i h?c nghien c?u c?a n??c đ?c th?ng nh?t. Tr??ng co 13 khoa (Th?n h?c
[6]
, Tri?t h?c va l?ch s?
[7]
, Lu?t
[8]
, Y h?c
[9]
, Toan va cong ngh? thong tin
[10]
, V?t ly h?c
[11]
, Hoa h?c
[12]
, Sinh h?c
[13]
, đ?a ly
[14]
, Nong nghi?p
[15]
, Lam nghi?p
[16]
, Kinh t?
[17]
va Xa h?i h?c
[18]
) v?i g?n 25 ngan sinh vien va h?n 2.500 giao s?, nghien c?u vien. T?ng s? can b? gi?ng d?y, nghien c?u - ph?c v? gi?ng d?y nghien c?u len đ?n m??i ngan ng??i (t?ng s? sinh vien va can b? tr??ng đ?i h?c chi?m h?n 1/4 dan c? thanh ph?). Khuon vien m?i va hi?n đ?i c?a tr??ng đ??c m? r?ng v? phia b?c (Norduni Bereich) v?i cac toa nha c?a cac nganh khoa h?c t? nhien xen k? v?i cac vi?n nghien c?u c?a đ?c va chau Au.
Th? vi?n tr??ng va c?ng la th? vi?n c?a bang (Niedersachsische Staats- und Universitatsbibliothek Gottingen)
G?n li?n v?i ho?t đ?ng c?a tr??ng la th? vi?n l?n v?a la th? vi?n tr??ng v?a la th? vi?n c?a vung H? Saxony (
Niedersachsische Staats- und Universitatsbibliothek Gottingen
) v?i tren 4 tri?u ?n ph?m va nhi?u b?n tai li?u quy.
Th? vi?n c?ng đ??c H?i han lam khoa h?c Gottingen (tr??c đay la Hi?p h?i khoa h?c hoang gia) v?n hanh va tai tr?. Th? vi?n c?ng đ?ng th?i la trung tam nghien c?u va cho ra đ?i nhi?u cong ngh? ?ng d?ng trong nganh in va b?o qu?n cac ?n ph?m. T?i đay, cac h?i th?o thu?c chuyen nganh th? vi?n, cac tri?n lam c?ng th??ng xuyen đ??c t? ch?c.
T?i cac khoa va cac vi?n nghien c?u la cac th? vi?n v? tinh trong đo co cac th? vi?n l?n nh? th? vi?n lu?t, th? vi?n y h?c.
đai quan tr?c (Sternwarte) do Gauss thanh l?p nay la m?t trong nh?ng n?i lam vi?c c?a khoa toan
đ?i h?c Gottingen la thanh vien trong m?ng l??i cac tr??ng đ?i h?c nghien c?u c?a chau Au t? n?m 1985. Xen k? v?i cac vi?n nghien c?u c?a tr??ng la 4 vi?n nghien c?u c?a
Hi?p h?i Max-Planck
(m?t trong nh?ng hi?p h?i nghien c?u d?n đ?u th? gi?i) bao g?m Vi?n s? h?c, Vi?n hoa ly-sinh, Vi?n y h?c th?c nghi?m, Vi?n đ?ng l?c va c?u truc. Vi?n th?n kinh chau Au, Trung tam nghien c?u cac loai linh tr??ng đ?c, Trung tam khong gian đ?c, hang Satorius n?i ti?ng c?ng đ?t tr? s? t?i đay.
S? h?p tac trong gi?ng d?y va nghien c?u gi?a đ?i h?c Gottingen va cac vi?n, cac trung tam đa cho ra đ?i nhi?u ch??ng trinh đao t?o qu?c t? v?i ti?ng Anh la ngon ng? chinh th?c nh? Ch??ng trinh
Ti?n s? khoa h?c
va Cao h?c v? cac l?nh v?c nh?:
Th?n kinh
,
Cong ngh? sinh h?c
,
Sinh h?c phan t?
,
Y h?c phan t?
, Sinh h?c va Cong ngh? ch? bi?n g? (
PhD in Wood Biology and Technology
[19]
), Lam nghi?p nhi?t đ?i, Nong nghi?p nhi?t đ?i. Nhi?u nghien c?u đ??c ti?n hanh v?i s? lien k?t gi?a tr??ng va trung tam khoa h?c khong gian đ?c co tr? s? t?i Gottingen...
Danh ti?ng va s? ton vinh khoa h?c
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Danh ti?ng tren th? gi?i c?a Gottingen g?n v?i ten tu?i c?a nh?ng nha khoa h?c l?n. đ?n nay đa co 45 nha khoa h?c gianh gi?i Nobel cung nhi?u ten tu?i trong cac l?nh v?c khac đa t?ng h?c, lam vi?c t?i đay. Nhi?u toa nha, nhi?u con đ??ng c?a thanh ph? đ??c g?n ten h?. T??ng c?a nh?ng nha khoa h?c xu?t s?c đ??c đ?t t?i nhi?u n?i trong thanh ph?. H?n th? n?a, v?i danh ti?ng c?a thanh ph? khoa h?c (Stadt, die Wissen schafft
[20]
), ten c?a nhi?u nha khoa h?c hay cac nha sang ch? tren th? gi?i đ??c đ?t cho cac con đ??ng c?a thanh ph? m?c du h? ch?a bao gi? h?c t?p hay lam vi?c t?i đay.
Bi?u t??ng c?a thanh ph? ("Co gai va nh?ng chu ng?ng": Das Ganseliesel)
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
T? th? k? 18, m?t đai phun n??c đa đ??c đ?t ? trung tam thanh ph? Gotingen. Vao n?m 1898, h?i đ?ng thanh ph? quy?t đ?nh xay m?t đai phun n??c m?i va nhi?u nha đieu kh?c trong toan n??c đ?c đa gi?i thi?u y t??ng va thi?t k? c?a h?. V?i y t??ng "tinh th?n c?a t? tien/ đai n??c c?a đ?c h?nh", tac ph?m c?a Mehs va Jehs đa chi?m đ??c c?m tinh c?a h?i đ?ng thanh ph? Gottingen trong khi tac ph?m co gai va con ng?ng c?a ki?n truc s? Heinrich Stockhardt ch? đ??c x?p th? hai. Tuy nhien, sau đo 3 tac ph?m đ??c đanh gia cao nh?t đa đ??c đ?a ra tri?n lam gi?i thi?u chinh th?c. Ng??i dan đa danh c?m tinh cho tac ph?m co gai cung nh?ng chu ng?ng v?i l?i trinh bay đ?n gi?n va co th? la hinh ?nh đ?i di?n cho đong đ?o ng??i dan (vi luc đo đa co r?t nhi?u t??ng c?a cac nha khoa h?c đ??c đ?t trong thanh ph? nen m?t hinh ?nh đ?n gi?n, g?n g?i s? co tac d?ng t??ng ph?n, lam d?u phong c?nh han lam n?i đay). Sau khi th?ng th?t, "co gai va nh?ng chu ng?ng" (
das Ganseliesel
) đa đ??c th?c hi?n b?i nha đi?u kh?c Paul Nisse va đ??c đ?t tren đai phun n??c vao n?m 1901 ma khong co m?t nghi l? chinh th?c nao
[21]
L?u tr?
2016-03-04 t?i
Wayback Machine
.
"Co gai xach v?t" (das Ganseliesel) - ten g?i triu m?n c?a cac Sinh vien Vi?t Nam t?i Gottingen
[1]
L?u tr?
2009-12-18 t?i
Wayback Machine
đ?t cho co gai
V?i v? tri đ?t tr??c toa nha th? chinh luc b?y gi? (
das Alte Rathaus
) đ?ng th?i la qu?ng tr??ng thanh ph?, trung tam ch? giang sinh, đai n??c v?i co gai tay xach, tay om nh?ng chu ng?ng đa tr? thanh bi?u t??ng c?a Gottingen.
Ngay sau khi b?c t??ng co gai nh? nh?n đ??c đ?t tren đai n??c, cac sinh vien m?i nh?p h?c đa tim cach leo len đ? hon co. V?i s? l??ng sinh vien ngay m?t t?ng (đ?c bi?t la sau
Chi?n tranh th? gi?i th? nh?t
), c?nh sat đa ban hanh l?nh c?m chinh th?c "khong đ??c hon co gai!" nay vao n?m 1926
[22]
L?u tr?
2006-01-13 t?i
Wayback Machine
. Tuy nhien, ngay sau đo, m?t sinh vien nganh lu?t đa treo len đ? hon b?t ch?p l?nh c?m (ho?c co th? do anh ta ch?a bi?t l?nh!) sau đo đa b? k?t t?i va đ?a ra x? t?i toa an Berlin. R?t may, toa an đa bac l?i bu?c t?i t? Gottingen.
Sau đo, khong ph?i la cac tan sinh vien ma la cac tan ti?n s? th??ng ra trung tam thanh ph? ch?p hinh, t? ch?c nh?ng b?a ti?c nho nh? cung b?n be, gia đinh. Trong th?i kh?c "qua ph?n ch?n", h? đa leo len đ? hon co gai va t?ng co nh?ng bo hoa t??i. D?n d?n khong con la ca bi?t ma h?u nh? t?t c? cac h?c vien ti?n s? c?a Gottingen đ?u "mong ??c" đ?n ngay đ??c hon co. Co nh?ng l? t?t nghi?p chung c?a c? khoa, cac ti?n s? ph?i ch? nhau đ? hon co gai. Cho đ?n nay co gai om nh?ng chu ng?ng nay co th? coi la co gai "đ??c hon nhi?u nh?t th? gi?i"
[23]
L?u tr?
2006-01-13 t?i
Wayback Machine
. Tuy v?y, co c?ng khong ph?i ng??i d? dai vi tieu chu?n đ? đ??c hon co la ph?i co h?c v? ti?n s?.
M?t đi?u thu v? la h?u h?t cac tan ti?n s? đ?u khong bi?t minh ch? đ??c hon "ph?n xac" c?a co gai vi đo ch? la b?n copy. Co gai "nguyen b?n" v?i "ph?n h?n th?c s?" đa đ??c mang vao đ?t trong b?o tang thanh ph?!
[
c?n d?n ngu?n
]
Du khong (hay la ch?a) co m?t l?nh hay quy đ?nh chinh th?c h?p th?c hoa "hanh đ?ng" hon co gai nh? nh?n nh?ng c? chinh quy?n thanh ph? va tr??ng đ?i h?c đ?u l?y hinh ?nh co gai đang đ??c cac tan ti?n s? om hon va t?ng hoa lam hinh ?nh qu?ng cao
[24]
.
Ng??i dan Gottingen cho r?ng chinh cac sinh vien t?i đay đa vi?t cau chuy?n dan gian v? "co gai cung nh?ng chu ng?ng va n? hon" cho thanh ph? nay.
M?t s? ca nhan xu?t s?c
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Nh?ng ca nhan đo?t gi?i Nobel đa t?ng s?ng, h?c t?p va lam vi?c t?i Gottingen
[25]
Cu?c s?ng sinh vien t?i Gottingen
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]