Ali Hasan Abdul-Majid at-Tikritiy
(
arabcha
:
??? ??? ??????
shuningdek,
Kimyogar Ali
sifatida ham tanilgan; 30-noyabr, 1941-yil - 25-yanvar, 2010-yil) -
Iroq
davlat arbobi, harbiy mulozim. U o`z birodari
Saddam Husayn
davrida Iroq mudofaa vaziri bo`lgan. Iroq razvedka xizmati direktori lavozimida ishlagan. Anfol dasturiga (Kurd aholisini kimyoviy qurol bilan yo'q qilish) aloqadorligi uchun osib o'ldirishga
hukm
qilingan. Hukm 2010-yil, 25-yanvarda ijro etilgan.
Rasmiy manbalarga ko‘ra, Ali al-Majid 1941-yili Tikritda tug‘ilgan, biroq uning tavallud sanasi noma'lum. U ham amakivachchasi kabi Abu Nosir qabilasidan bo‘lgan. Kambag‘al oilada o‘sgan. U 1968-yilda
Ba?s partiyasi
boshqaruvni qo?lga kiritgunga qadar Iroq armiyasida mototsikl kuryeri va haydovchisi bo?lib ishlagan
[1]
.
Amakivachchasining yordamiga tayangan Ali al-Majid martaba pillapoyalaridan tezda ko‘tarildi. Ba?s partiyasiga qo‘shilganidan so‘ng u avvaliga Iroq mudofaa vaziri Hammadi Shihobning yordamchisi, so`ngra xavfsizlik byurosida hukumat rahbari bo‘ladi.
1979-yilda
Saddam Husayn mamlakat prezidenti lavozimini egallagach Ali Hasan uning eng yaqin harbiy maslahatchilaridan biriga aylangan.
Saddam Husayn rejimi qulagandan so'ng, Kimyogar Ali hokimiyatdan ag'darilgan prezident va partiyadoshlari bilan birga Iroq maxsus tribunaliga olib chiqildi. Ali Hasan al-Majid Iroq tribunali (raisi - kurd) tomonidan urush jinoyatlari va insoniyatga qarshi harakatlarda, xususan, kurdlarning genotsidida ayblangan. Anfol sudining birinchi majlisida Kimyogar Ali sud bilan hamkorlik qilishdan bosh tortadi va "Men sukut saqlayman"
[2]
deydi. Sud majlislarida al-Majid Saddam kabi erkin edi. Sudda "Kimyogar Ali" o'z harakatlarini noto'g'ri deb hisoblamasligini ta'kidladi va hukumat harakatlari sababi kurdlarga nisbatan millatchilik emas, balki Iroqning yaxlitligini parchalashga bo`lgan kurdlarning urinishlari ekanligini ta'kidlaydi.
2007-yilning 24-iyunida
Iroq tribunali Ali Hasan al-Majidni osib o'ldirishga hukm qiladi. Hukm e'lon qilinayotganda u hech qanday munosabat bildirmay, qimir etmay turadi, qolgan sudlanuvchilar esa hukmni eshitib, norozilik bildira boshlaydilar
[3]
.
4-sentabr kuni
Iroq apellyatsiya sudi Oliy tribunalning Ali al-Majidga nisbatan ayblov hukmini o‘z kuchida qoldirdi, biroq qatl
13-oktabr kuni
ga, ya'ni muqaddas
Ramazon oyi
oxiriga qoldiriladi. Bayramdan so`ng Bosh vazir Nuri al-Malikiy, Iroq prezidenti Jalol Talabani va uning o'rinbosari Tariq al-Hoshimiylar o`rtasidagi ixtiloflar hukm ijrosining kechikishiga olib keladi. Shunga qaramay,
2008
-yil, 29-fevralda Iroq Prezident kengashi Ali Hasan al-Majidga
[4]
o'lim hukmini tasdiqladi, biroq u ijro etilmadi.
2010
-yil, 17-yanvarda
al-Majid Anfol ishi bo?yicha to?rtinchi marta o?limga hukm qilindi
[5]
.
2010-yil, 25-yanvar, dushanba kuni Ali Hasan al-Majid Bag‘dod qamoqxonasida dorga osildi.
U Saddam Husaynning Al-Auja qishlog'ida, uning qabridan uncha uzoq bo'lmagan joyda dafn etilgan
[6]
.
- Anfol
- Halabjada gaz hujumi