Ша?базг?р?й ?хм?ров

Ша?базг?р?й ?хм?ров
Ша?базг?р?й ?хм?ров
Туган телд? исем	Ша?базг?р?й Исм?гыйль улы ?хм?ров
Туган	1852 ; Казан
?лг?н	1900 ; Казан
Милл?т	татар
Ватандашлыгы	Русия империясе
?лма-матер	Казан (Идел буе) федераль университеты
??н?ре	педагог
?ефет	Х?дич? Ша?и?хм?т кызы Алкина
Балалар	кызлары Ма?ип?рв?з, Суфия, Сара, За?ид? , ; уллары Даут, Ильяс, Йосыф

Бу терминны? башка а?латмалары да бар, аларны карау ?чен ?хм?ров битен? к?чегез.

Ша?базг?р?й ?хм?ров , Ша?базг?р?й Исм?гыйль улы ?хм?ров ( ?хм?рев ) ^[1] ( рус. Ахмеров Шахбазгирей Измайлович , 1852 ел , Казан ? 1900 ел , шунда ук ) ? педагог ??м ??м?гать эшлеклесе, 1881 елдан Казан татар укытучылар м?кт?бе инспекторы ( директоры ), 1898 елдан Казан м?селман х?йрия ??мгыяте , яки Ярлы м?селманнарга ярд?м ит? ??мгыяте идар?се р?исе. Хакыйкый д??л?т ки??шчесе , асылзат .

Т?р?ем?и х?ле [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

1852 елда Казанда обер-?фис?р гаил?сенд? туган. ?тисе Исм?гыйль ?хм?ров Семберд?н . Егерме биш ел солдат хезм?тенд? русча укырга-язарга ?йр?неп кайткан. Балаларын ?енд? русчага да, татарчага да, динг? д? укыткан.

Ш.И. ?хм?ров 1878 елда Казан университетын т?мамлаган, шул ук елдан Казан татар укытучылар м?кт?бенд? педагогика, рус теле ??м ?д?бияты ф?нн?ренн?н укыта, 1881 елдан м?кт?пне? икенче ( М. М?хм?дов пенсияг? китк?нн?н со? ) инспекторы ? директоры ^[2], 18 ел буена уку йортыны? алыштыргысыз ?ит?кчесе була ^[3]. ?леге уку йортына эшк? ш???рне? к?ренекле галимн?рен тарта: ш?ркыятьче галим В.В. Радлов ( 1837 - 1918 ) 1884 елга кад?р ( ≪академик≫ д?р???се алып, Петербургка к?чк?нче ) уку б?леге м?дире булып эшли, татар м?кт?пл?ре файдалана торган рус булмаганнар ?чен рус теле д?реслеге, рус теленд? уку китабы яза. 1881 - 1884 елларда рус телен В.А. Богородицкий ( 1857 - 1941 ), математиканы Н.Г. Лексин, табигать ф?нн?рен Ибра?им Терегулов ( 1852 - 1921 ) укыта. Педагогик практика бел?н Каюм Насыйри ( 1825 - 1902 ) ?ит?кчелек ит?.

1884 елдан Казан губернасы халык укухан?л?ре инспекторы.

Казанны? м?селман ??мгыятенд? зур абруй казанган Ш.И. ?хм?ровны 1898 елдан Казан м?селман х?йрия ??мгыяте , яки Ярлы м?селманнарга ярд?м ит? ??мгыяте идар?сене? ( беренче ) р?исе итеп сайлыйлар.

Яхшы методист була, ш?кертл?рне рус грамотасына ?йр?т?не? эзлекле т?ртибен булдыру ?чен бернич? уку ярд?млеге ( м?с?л?н, ≪Грамматика русского языка для татар≫, 1889 ) яза. ≪Казан-татар теле шив?сенд? фигыльне синтаксис ягыннан тикшер?≫ уку ?сбабы ( 1895 ) авторы.

Университет бетереп, 20 ел ≪ д??л?тк? хилафсыз хезм?т итк?н ?чен ≫ статский ки??шче д?р???се бирел?. Хакыйкый статский ки??шче д?р???се бел?н берг? дворян титулы бирел?. Титул ?зен? ген? бирел?, гаил?сен? дворянлык кагылмый.

1900 елда Казанда вафат. Я?а Бист? зиратында д?фен ителг?н .

Гаил?се [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Кызы З.Ш. Тинчурина ( *1897 - 1988* ). ≪ С?йяр ≫ артисты вакыты.

Хатыны Х?дич? ( ?- 1945 ), ?тисе ягыннан морза Алкиннар, ?нисе ягыннан морза Арсаевлар н?селенн?н, Казанны? баш полицмейстеры, н?селд?н к?ч?че асылзат Ша?и?хм?т М?х?мм?т улы Алкин ( 1812 - 1879 ) кызы. Гаил? Казанда Петропавел ( х?зерге ??лил ) урамы бел?н С?т р?те ( х?зерге Профсоюзлар ) урамнары чатындагы, 40 ме? сум алтын акчага дворян хатыны Геркинадан сатып алган ?з йортларында яш?г?н. Балалары:

: Олы кызы Ма?ип?рв?з ( 1880 - 1964 ), Петербургта югары медицина белеме алган ( 1912 елда ) беренче татар кызы, Ленин орденлы табиб, ТАССР атказанган табибы. Казан университетыны? медицина факультетын т?мамлаган Р?ст?м ?скар улы Д??л?тшинга кия?г? чыга. Берд?нбер уллары ?скарне ( 1902 - 1918 ) кызыллар атып ?тер?.
: Икенче кызы Суфия (1885-?), югары белемле режиссер, актриса. Генерал Али Ш?ех Гали улы ?скарг? кия?г? чыга. Кызлары Динара, Г?лнара.
: ?ченче кызы Сара, Алманияд? укыган югары белемле т?р?ем?че. Яков Марк улы Букшпанга (1887-1939) кия?г? чыга. Д?рт балалары (?ч кыз, улы Павел) була. Гаил?се бел?н католик динен кабул итк?н.
: Т?пчек кызы За?ид? ( 1897 - 1988 ), укытучы; К?рим Тинчурин ( 1887 - 1938 ) хатыны. Балалары булмый.
: Олы улы Даут ( 1883 - 1914 ), хокукчы. Хатыны Ольга Иван кызы Дампер. Берд?нбер уллары Марк.
: Уртанчы улы Ильяс ( 1887 - 1942 ), юнкер м?кт?бен т?мамлаган. Гаил?се булмаган.
: Кече улы Йосыф ?хм?ров ( 1889 - 1914 ), ?фис?р. Хатыны Н?фис?.

Чыганаклар [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Татарский энциклопедический словарь . Казань: Институт татарской энциклопедии АН РТ, 1999. ISBN 0-9530650-3-0

?д?бият [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Республика Татарстан: Памятники истории и культуры, К.: ТКН, 1993.
Казань в памятниках истории и культуры. Казань, ТКН, 1982.
Р. Салихов, Р. Хайрутдинов . Памятники истории и культуры татарского народа (конец XVIII ? нач.XX веков). К.: ФЕСТ, 1995.
Казанская татарская учительская школа 1876-1917 гг. К.: ≪Гасыр≫, 2005.
Рабит Батулла . Урыннары ??нн?тт? булсын. Казан: ≪Рухият≫, 2007. ISBN 978-5-89706-109-9

Сылтамалар [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Иск?рм?л?р [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

↑ Татар энциклопедиясене? ш?хесл?р исемлеге. Казан: Татар энциклопедиясе иституты, 1997, 25нче бит.
↑ Казан Татар укытучылар м?кт?бе турында Р?ст?м Ахуновны? ш?хси блогында ( rustik68.narod.ru )
↑ Шарангина Н.А. Казан татар укытучылар м?кт?бе ? татарлар ?чен я?а т?р уку йорты. ТР милли архивы 2017 елны? 3 июль к?ненд? архивланган . (рус.)

[1] Татар энциклопедиясене? ш?хесл?р исемлеге. Казан: Татар энциклопедиясе иституты, 1997, 25нче бит.

[2] Казан Татар укытучылар м?кт?бе турында Р?ст?м Ахуновны? ш?хси блогында ( rustik68.narod.ru )

[3] Шарангина Н.А. Казан татар укытучылар м?кт?бе ? татарлар ?чен я?а т?р уку йорты. ТР милли архивы 2017 елны? 3 июль к?ненд? архивланган . (рус.)

[1]

[2]

[3]