한국   대만   중국   일본 
Мурманск ? Wikipedia Эчт?лекк? к?ч?

Мурманск

Wikipedia ? ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Мурманск latin yazuında])
( Мурмански битенн?н юн?лтелде)
Мурманск
рус.   Мурманск
Илтамга
Нигезл?н? датасы 4 октябрь 1916
Сурәт
ХФ? билгесе ?murm?nsk
Демоним мурманчане
Д??л?т   Россия
Н?рс?не? башкаласы Мурманск ?лк?се
Административ-территориаль бер?млек Мурманск ?лк?се
С?гать поясы UTC+03:00
Х?к?м?т башлыгы Андрей Сысоев [d]
Халык саны 311 209 ( 2009 ) [1] ,
307 257 ( 2010 ) [2] ,
307 310 ( 2011 ) [3] ,
305 034 ( 2012 ) [4] ,
302 468 ( 2013 ) [5] ,
299 148 ( 2014 ) [6] ,
305 236 ( 2015 ) [7] ,
301 572 ( 2016 ) [8] ,
298 096 ( 2017 ) [9] ,
295 374 ( 2018 ) [10] ,
292 465 ( 2019 ) [11] ,
287 847 ( 2020 ) [12] ,
270 384 ( 2021 ) [13] ,
267 422 ( 2023 ) [14]
Ди?гез д?р???се ?стенд? биеклек 50 метр
Кард?ш ш???р Лулео [d] [15] , ??ксонсвилл [15] , Ак?рейри [15] , Минск [15] , Тромс? [d] [15] , Вадс? [15] , Грони?ен [15] , Аланья [15] , Кукс?афен [15] , Дуарнене [15] , Гомель [15] , Харбин [16] ??м П?рну
Н?рс? бел?н чикт?ш Городской округ ЗАТО город Североморск [d] ??м Кольский район [d]
Б?л?кл?р
М?йдан 168,14 км² [17]
Почта индексы 183000
Р?сми веб-сайт citymurmansk.ru (рус.)
Харита сурәте
Төнге күренеше
?ирле телефон коды 8152
Номер тамгасы коды 51
Монда ?ирл?нг?нн?р т?ркеме [d]
Карта
  Мурманск Вики?ыентыкта

Мурманск ( килд. Мурман ланн? , 1917 елга кад?р ? Рома?нов-на-Му?рмане ) ? Россияне? т?ньяк-к?нбатышында урнашкан ш???р, Мурманск ?лк?се ?з?ге.

2010 ел ?анис?бе буенча ш???рд? 307 257 кеше яши [18] . 2018 ел башында ш???рд? 295 374 кеше яши [19] .

Мурманск ? Т?ньяк котып т?г?р?ге аръягында урнашкан ш???рл?рл?ренн?н и? зрусы. Барнец ди?гезене? Кола култыгы ярларындагы ту?мый торган порт. Тимер юл стансасы. С?н?гатьне? т?п тармаклары ? балык тоту ??м аны эшк?рт?, к?йм? т?з?т?, т?зелеш материаллары ?.б. Котып ф?нни-тикшерен?, ди?гез балыкху?алыгы ??м океанография институты, 3 югары уку йорты, 3 театр, ?лк?не ?йр?н?, н?фис, х?рби-ди?гез музейлары бар.

Мурманск Кола култыгында ту?мый торган портны т?зел?е н?ти??сенд? барлыкка килг?н. 1930-еллардан Мурманск Т?ньяк ди?гез юлыны? башлангыч урыны. Икенче Б?тенд?нья сугышы вакытында Мурманск порты м??им стратегик ???миятк? ия булды.

Икенче Б?тенд?нья сугышы елларында немец гаск?рл?ренн?н саклаган ?чен Мурманскка 1985 елны? 6 маенда Ка?арман ш???р исеме бирел?. Ленин ордены , I д?р??? Ватан сугышы ордены , Кызыл Байрак Хезм?т ордены ??м ≪Алтын Йолдыз≫ медале бел?н б?л?кл?нг?н.

Этимологиясе [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

"Мурманлар", "урманлар" дип руслар норвегиялел?рне, норманннарны атаган. Со?рак бу исем чит ил кешел?ре катнашында вакыйгалар барган ?ирг? д? к?черелг?н. "Мурман" Баренц ди?гезе, Норвегия бел?н к?рше, аннары б?тен Кола култыгыны? ярымутрлары ярларын атый башлый. Дим?к, "Мурманск" исеме "Мурманда ш???ре" диг?нне а?лата.

Тарих [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Т?ньяк котып т?г?р?ге аръягында порт ш???рен урнаштыру планнары 1870 нче елларда барлыкка килг?н. Беренче эзл?н?чел?р 1912 елда я?а урыннарны эзл?? ?чен Мурманга кил?. 1915 елны? 3 апреленд?, Беренче б?тенд?нья сугышы вакытында, Баренц ди?гезене? Кола култыгыны? к?нчыгыш ярында Морман ди?гез порты т?зел? ??м аны? бел?н берг? ? бохта исеменд?ге порт бист?сен? нигез салына. Порт т?з? Россияне? Т?ньяк бозлы океанга, кара ??м Балтик ди?гез блокадасы шартларында союзниклардан х?рби й?кл?рне туктаусыз китереп тору ?чен, тиз арада Т?ньяк бозлы океан аша чыгу омтылышы бел?н б?йле. Романов ш???рен т?з? идеясе ≪ш???рне? Мурманск яр буенда учреждение у?аеннан " диг?н темага аралашу юллары министры А. Ф. Треповны? докладында я?гырады, ул 1916 елны? 29 июненд? император Николай II тарафыннан хупланды.

Халык [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

1926 [20] 1931 [21] 1939 [20] 1959 [22] 1970 [23] 1979 [24] 1989 [25] 2002 [26] 2010 [18]
~9 000 ~29 200 ~119 000 221 874 308 642 380 817 468 039 336 137 307 257

Милл?тл?р (2010): руслар ? 89,6%, украиннар ? 4,6%, белоруслар ? 1,6%.

Эчке б?ленеш [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Ш???р 3 б?лгег? б?лен?:

  1. Ленин округы
  2. Октябрь округы
  3. Беренче Май округы

Танылган ш?хесл?р [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Иск?рм?л?р [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

  1. Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, поселкам городского типа и районам на 1 января 2009 года . 2014-01-02 тикшерелг?н.
  2. Всероссийская перепись населения 2010 года. Том 1 ≪Численность, размещение и возрастно-половой состав населения Мурманской области≫ . 2014-02-02 тикшерелг?н.
  3. Мурманская область. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2009-2015 годов
  4. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям. Таблица 35. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года . ?леге чыганактан 2013-05-16 архивланды. 2014-05-31 тикшерелг?н.
  5. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года . Федеральная служба государственной статистики Росстат (2013).
  6. Таблица 33. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года . 2014-08-02 тикшерелг?н.
  7. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года . 2015-08-06 тикшерелг?н.
  8. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года (2018-10-05). ?леге чыганактан 2021-05-08 архивланды. 2021-05-15 тикшерелг?н.
  9. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 года (2017-07-31). ?леге чыганактан 2017-07-31 архивланды. 2017-07-31 тикшерелг?н.
  10. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года . ?леге чыганактан 2018-07-26 архивланды. 2018-07-25 тикшерелг?н.
  11. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2019 года .
  12. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2020 года .
  13. Таблица 5. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, городских округов, муниципальных районов, муниципальных округов, городских и сельских поселений, городских населенных пунктов, сельских населенных пунктов с населением 3000 человек и более (XLSX). 2022-09-01 тикшерелг?н.
  14. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2023 года (с учётом итогов Всероссийской переписи населения 2020 г.) (2023-08-18). 2023-08-23 тикшерелг?н.
  15. 15,00 15,01 15,02 15,03 15,04 15,05 15,06 15,07 15,08 15,09 15,10 http://www.citymurmansk.ru/strukturnye_podr/?itemid=127
  16. https://www.murman.ru/news/2016/09/09/1313
  17. https://ria.ru/20161004/1478373125.html
  18. 18,0 18,1 2010 елгы Б?тенрусия ?анис?бе. РФ, аны? территориаль бер?млекл?рене?, ш???р ?ирлекл?рене? ??м ш???р районнарыны? ?енес буенча халык саны
  19. архив к?черм?се , archived from the original on 2018-07-26 , retrieved 2018-11-21  
  20. 20,0 20,1 архив к?черм?се , archived from the original on 2013-08-17 , retrieved 2014-10-13  
  21. http://www.mojgorod.ru/voronezh_obl/voronezh/index.html
  22. http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus59_reg2.php
  23. 1970 елны? Б?тенсоюз ?анис?бе. РСФСР, аны? территориаль бер?млекл?рене?, ш???р ?ирлекл?рене? ??м ш???р районнарыны? ?енес буенча халык саны
  24. 1979 елны? Б?тенсоюз ?анис?бе. РСФСР, аны? территориаль бер?млекл?рене?, ш???р ?ирлекл?рене? ??м ш???р районнарыны? ?енес буенча халык саны
  25. 1989 елны? Б?тенсоюз ?анис?бе. РСФСР, аны? территориаль бер?млекл?рене?, ш???р ?ирлекл?рене? ??м ш???р районнарыны? ?енес буенча халык саны
  26. 2002 елгы Б?тенрусия ?анис?бе. РФ, аны? территориаль бер?млекл?рене?, ш???р ?ирлекл?рене? ??м ш???р районнарыны? ?енес буенча халык саны