Изге
Иоа?нн Па?вел II
(
лат.
Ioannes Paulus PP. II
,
итал.
Giovanni Paolo II
;
интронизацияг?
кад?р ?
Ка?роль Ю?зеф Войты?ла
,
пол.
Karol Jozef Wojtyła
л??ч? ?йтелеш
(
info
)
;
18 май
1920
(
19200518
)
,
Вадовице
, ул чакта Краков воеводалыгы, х?зер
Кече Польша воеводалыгы
,
Польша
?
2 апрель
2005
,
Ватикан
) ? рим папасы,
Рим католик чирк?вене?
1978 елны?
16 октябренн?н
алып
2005 елны?
2 апрелен?
кад?р ?ит?кчесе. 2011 елны?
1 маенда
Бенедикт XVI тарафыннан ??лиял?р исемлеген? кертелг?н,
2014 елны?
27 апреленд?
Франциск
тарафыннан изгел?штерелг?н.
1978 елда
264 нче папа Иоанн Павел II со?гы 455 ел эченд? сайланган беренче италияле булмаган рим папасы, и? яшь понтификларны? берсе ??м беренче славян канлы папа булды.
Идар? ит? озынлыгы буенча Иоанн Павелдан
Апостол Петр
??м
Пий IX
(
1846
?
1878
) гына алдарак. Аны? варисы итеп алман кардиналы Йозеф Ратцингер сайланды, со?гысы ис?
Бенедикт XVI
исеме бел?н идар? итте.
Вадовицада Кароль Войтыла яш?г?н йорт
Кароль Юзеф Войтыла Краков тир?сенд?ге Вадовице ш???ренд? поляк армиясе поручигы ??м м?галлим? гаил?сенд? туган. А?а 8 яшь булганда, аны? ?нисе вафат була, ? 12 яшенд? ул абыйсын югалта.
Яшьлегенд? театр бел?н кызыксына ??м актер булырга хыяллана. 14 яшенд? м?кт?п драма т?г?р?генд? уйный башлый, шул чорларда ук ≪Король-Рух≫ исемле пьеса яза. Кароль м?кт?пне?
М?рьям
??мгыятен ?ит?кли. 14 яшенд? Ченстохов Алла Анасы иконасы янына, Ченстохов ш???рен? зияр?т кыла. 1938 елда ул мира с?рт? тылсымын кабул ит? ??м урта белем алуын т?мам ит?.
Кароль яхшы укый. 1938 елда лицейны т?мамлап,
Икенче б?тенд?нья сугышы
алдыннан ул Краковтагы
Ягеллон университетыны?
ф?лс?ф? факультетына укырга кер?. Шул ук чорда ≪Студия 38≫ исемле театр т?г?р?ге ?гъзасы була. Алман оккупациясе чорында, Алман илен? куылудан качып, ул укуын калдыра ??м Краков тир?сенд? таш вата, со?рак Solvay компаниясене? химия заводына к?ч?
[1]
.
1942 елда
Кароль Войтыла яшерен Краков дини семинариясене? гомуми белем курсларына языла. Шул ук чорда ул яшерен р?вешт? эшл?г?н ≪Рапсодик театр≫ оештыручыларыны? берсен? ?йл?н?. 1944 елда Краков архиепискобы (?рх?р?е)
кардинал
Стефан Сапега куркынычсызлык чараларын к?реп, Войтыланы башка семинаристлар бел?н берг?
?рх?р?й
сараендагы епархия идар?сен? эшк? ала. Кароль монда сугыш ахырына кад?р эшли.
Яшь чагында ук Войтыла полиглотка ?йл?н? ??м 11 телд? ?и?ел с?йл?шерг? ?йр?н? ? туган теле
поляк теленн?н
кала, ул
словак
,
рус
,
украин
,
белорус
,
итальян
,
француз
,
испан
,
португал
[2]
,
алман
??м
инглиз телен
белг?н. Рухани буларак, ?лб?тт?,
латин телен
камил д?р???д? куллана алган.
Рухани Кароль Войтыла Неговичта,
1948 ел
Краковтагы Изге Ана янына кил? чирк?вен? с?ф?р вакытында
1946 елны?
1 ноябренд?
Кароль Войтылага
руханилык
й?кл?нел? ??м бернич? к?нн?н со?, ул, рухани гыйлемен д?вам ит?р ?чен, Римга кит?.
1948 елны?
июненд?
Папаны? ≪Ангеликум≫ халыкара Атенеумында
XVI гасыр
испан мистигы, кармелитлар орденыны? реформаторы изге
Хуан де ла Крус
?с?рл?ре буенча докторлык диссертациясе яклый. Со?рак ул Польшага кайта ??м июль аенда аны Негович авылы м?х?лл?се остазыны? ярд?мчесе итеп билгелил?р. Шул ук елны? декабренд? Ягеллон университетыны? Академик сенаты Войтылага Римда бирелг?н дипломны д?рес дип таный ??м а?а доктор д?р???сен бир?.
1949 елны?
августында ис? аны Краковтагы Изге Флориан м?х?лл?се рухание ярд?мчесе итеп куялар, л?кин 1951 елны? сентябренд? ул университет укытучысы вазифасына имтиханга ?зерлек с?б?пле эшенн?н вакытлыча азат ител?
[3]
.
1953 елда Войтыла Ягеллон университетыны? теология факультетында христиан этикасын алман ф?лс?ф?чесе
Макс Шелерны?
(
1874
-
1928
) этика системасыннан чыгып нигезл?? м?мкинлеге хакында диссертация яклый. Шуннан со? ул университетта этика ??м ?хлакый теологияне
[4]
укыта башлый, л?кин тизд?н Польшаны? коммунистлар х?к?м?те факультетны яба ??м белем бир?не Краков дини семинариясен? к?черерг? м??б?р булалар. Шул ук чорда Войтылага
Люблин католик университетында
укытырга т?къдим ясыйлар ??м
1956 елны?
ахырында ул этика кафедрасын ?ит?кли башлый
[3]
[5]
.
1958 елны?
4 июленд?
папа
Пий XII
Войтыла атакайны Краков архиепископлыгыны? викарий-епискобы ??м Омби титуляр епискобы итеп билгели. 28 сентябрьд? аны? епископ д?р???сен? й?кл?? ?тк?рел?.
1962 елны?
16 июленд? Архиепископ (?рх?р?й) Эугениуш Базякны? вафатыннан со? ул Краков архиепископлыгыны? капитул викарие итеп сайлана
[6]
.
1962
??м
1964 еллар
арасында ул папа
Иоанн XXIII
?ыйган
Икенче Ватикан ?ыеныны?
барлык д?рт сессиясенд? д? катнаша. Ул и? яшь катнашучыларны? берсе була ??м ≪Gaudium et Spes≫ руханилык конституциясен ??м дини ирек турындагы ≪Dignitatis Humanae≫ декларациясен ?зерл??д? бик ???миятле роль уйный
[7]
. Бу эшч?нлеге н?ти??сенд? ул 1964 елны? гыйнварында Краков митрополиты, архиепископ д?р???сен? к?т?рел?.
1967 елны? 26 июненд? папа
Павел VI
Кароль Войтылага
pro hac vice
Сан-Чезарео ин Палатио
чирк?? титулы
бел?н
кардинал
-рухани д?р???сен й?кли
[8]
. 1978 елны? августында, Павел VI ?леменн?н со?, Войтыла папа
Иоанн Павел I
сайланган конклавта катнаша, л?кин я?а папа 33 к?нн?н со? вафат була.
Октябрь аенда тагын конклав ?ыела. Анда катнашучылар ике италияле намз?т ? кадими карашлары бел?н билгеле
Генуя
архиепискобы Джузеппе Сири ??м либеральр?к карашта торучы
Флоренция
архиепискобы Джованни Бенелли тарафдарларына аерылалар. Ахыр чикт? Кароль Войтыла компромисслы намз?т булып кала ??м папа итеп сайлана. Т?хетк? утырганда Войтыла алдагы папаны? исемен ала ??м Иоанн Павел II була.
Иоанн Павел II 1978 елны? 16 октябренд?, 58 яшенд? папа була. Элеккеге папа кебек ?к, ул ?зене? вазифасын м?мкин кад?р гадил?штерерг? тырыша, король атрибутларын бетерерг? омтыла. ?зе хакында с?йл?г?нд?, ул, патшалар кебек,
без
дип ?йтми,
мин
зат алмашлыгын куллана. Папа коронацияд?н баш тарта, аны? урынына гади т?хетк? мен? мессасы башкарыла. Ул папа тиарасын кими ??м ??рдаим ?зене?
Servus Servorum Dei (Алла колларыны? колы)
диг?н титулы аша башкарырга тиешле ролен ассызыклый.
- 1979 ел
- 24 гыйнвар
? Иоанн Павел II ССРБ тышкы эшл?р министры
Андрей Громыконы
кабул ит?. Бу чор ?чен бу ти?е булмаган вакыйга, ч?нки бу вакытта ?ле ССРБ ??м Ватикан арасында дипломатик м?н?с?б?тл?р ?ле урнаштырылмаган, ?ст?вен?, папаны? коммунистлар идеологиясен? карашы ??м совет хакимиятене? католиклыкны с?йм?ве ??ркемг? билгеле булган.
- 25 гыйнвар
? папаны?
Мексикага
рухани буларак с?ях?те башлана. Бу понтификны? чит илл?рг? ясаган 104 с?ях?тене? беренчесе.
- 4 март
? папаны? беренче энцикликасы ? Redemptor Hominis
(турыдан-туры: ≪Кешелекне Йолып калучы≫)
н?шер ител?.
- 6 март
? Иоанн Павел II ?зене? васыятен яза. Со?ыннан ул аны вакыт-вакыт я?адан укып чыга торган була ??м бернич? т?з?т?не ис?пк? алмаганда, васыять папаны? ?лемен? кад?р ?зг?решсез кала.
- 2 июнь
? Войтыла Рим католик чирк?ве башлыгы буларак беренче тапкыр туган иле Польшага кил?.
- 28 июнь
? понтификатны? беренче консисториясе ?тк?рел?, 14 кардиналга кызыл башлыклар тапшырыла.
1980 елда
Ватиканга р?сми
т?шриф
бел?н инглиз патшабик?се (
Англия чирк?ве
башлыгы)
Елизавета II
кил?. Бу тарихи очрашу була, ч?нки к?п гасырлар буена Британия патшалары ??м рим понтификлары арасында дошманлык саклана. Патшабик? Ватиканга д??л?т
т?шриф
е бел?н кил?че беренче Британия монархы.
1981 елны?
18 маенда
Иоанн Павелны? идар? чоры изге Петр м?йданында ясалган ????м аркасында т?мамлана яза. ????мне ≪Соры б?рел?р≫ исемле т?рек у?чылары т?ркеме ?гъзасы
М?хм?т Гали Аг?а
ясый. Италияг? ул кеше ?тереп ??м банклар талап х?кем ителг?ч ябылган т?рек т?рм?сенн?н качып эл?г?. Аг?а папаны? корсагын яралый ??м ?инаять урынында ук кулга алына.
1983 елда папа тоткынлыкта булган Али Аг?а янына кил?. Алар ик??д?н-ик?? калып ??г?м? коралар, л?кин бу с?йл?ш?не? эчт?леге х?зер д? м?гъл?м т?гел.Очрашудан со? Иоанн Павел II с?йл?ш?л?рне? сер булып калачагын ??м ?инаятьчене гафу ит?ен х?б?р ит?.
- 1982 елда
папа
Ясир Араф?т
бел?н очраша.
- 1983 елны?
11 декабренд? Иоанн Павел II лютеран чирк?вен? керг?н беренче папа була. 1986 елда ис? папа апостол чорларыннан со? беренче тапкыр
синагогага
кер? ??м я??дил?рне с?ламл?п, аларны ≪?лк?н кард?шл?р - абыйлар≫ дип атый.
- 1986 елны?
27 октябрен?
Ассизи
ш???ренд? д?ньяны? т?рле дин в?килл?ре катнашында Б?тенд?нья дога кылу к?не ?тк?рел?.
- 1987 елда
папа
Чилига
бара ??м
Аугусто Пиночет
бел?н очраша.
- 1989 елны?
1 декабренд? понтифик Ватиканда совет лидерын ?
Михаил Горбачевны
кабул ит?. Иоанн Павелны? т?р?ем?и х?лен язучы Джордж Ваагель бу вакыйга хакында: ≪Горбачевны? Ватиканга кил?е д??ри гуманизмны? кешелек ?сешен? альтернатива буларак капитуляция ясау акты≫ дип ?йт?. Бу очрашу ССРБ ??м Ватикан арасындагы м?н?с?б?тл?р ?чен кискен борылыш була.
1990 елны?
15 мартында
Ватикан ??м Совет берлеге арасында дипломатик статуска ия р?сми м?н?с?б?тл?р урнаштырыла. 1991 елда
Россия
,
Беларусь
??м
Казакъстанда
католик чирк?? структураларын кире кайтару хакында документка кул куела.
- 1992 елда
понтификка эч?клект?ге шешне алу буенча операция ясала.
- 1993 елны?
30 декабренд? Ватикан ??м
Исраил
арасында дипломатик м?н?с?б?тл?р урнаштырыла.
- 1994 елны?
29 апреленд? папа душтан чыкканда егылып кит? ??м бот с?ягене? бер ?лешен сындыра. Кайбер белгечл?р фикеренч?, н?къ шушы чорда папа
Паркинсон авыруы
бел?н ??фа чиг? башлый.
- 1995 елны?
маенда Иоанн Павел II г? 75 яшь тула. Бу у?айдан ул и? якын ки??шчесе, Дин доктринасы конгрегациясе ?ит?кчесе кардинал
Йозеф Ратцингерга
бу яшьк? ?ит? с?б?пле вазифасыннан кит? х?ерле булырмы-юкмы диг?н сорау бир?. ?тк?релг?н тарихи-теологик тикшерен?енн?н со? Чирк??г? эшт?н китк?н папага караганда, картайган папаны? якынрак ??м кир?гр?к булуы ачыклана
[9]
.
- 1995 елны? 21 маенда папа католикларны? башка конфессия в?килл?рен? карата кылган явызлыгы ?чен гафу ?тен?.
- 1996 елда
папа
Куба
юлбашчысы
Фидель Кастроны
кабул ит?. 1998 елда ис? ул коммунистлар яш?г?н Кубага рухани с?ях?тен башлый. Кастро бел?н Гаванадагы Инкыйлаб сараендагы очрашуда Иоанн Павел II Кубага карата булган икътисадый санкциял?рне с?г?, шул ук вакытта юлбашчыга 302 кубалы с?яси тоткыннардан торган исемлекне тапшыра. Бу очрашудан со? ил хакимияте бернич? тоткынны азат ит?, Раштуаны ?тк?рерг?, я?а миссионерларга илг? керерг? р?хс?т бир?.
- 1999 елда
папа
Иран
президенты бел?н к?реш?, н?ти??д?, Иран халыкара изоляцияд?н чыга башлый. Шул ук елны Рим понтифигы
Румынияг?
?
правослау
д??л?тен? с?ях?т ясый.
АКШ Конгрессыны? алтын медале
- 2005 ел
Папаны? г??д?се Изге Петр ??мигында
- 1 февральд? Иоанн Павелны ашыгыч р?вешт? Рим хастахан?сен? салалар.
- 23 февральд? папаны? со?гы китабы сатуга чыгарыла.
- 13 мартта папа хастахан?д?н икенче кат чыга ??м Ватиканга кайта, л?кин пасха алдыннан булган чараларда катнаша алмый.
- 27 мартта Пасха мессасыннан со? понтифик Апостол сарае т?р?з?сенн?н м?йданга ?ыелган кешел?рг? м?р???гать итм?кче була, л?кин бер с?з д? ?йтми.
- 30 мартта папа халык алдында со?гы тапкыр к?рен?, л?кин ?ыелган кешел?рне с?ламли алмый.
- 2 апрельд? Паркинсон авыруы, артрит ??м башка бернич? авыру бел?н иза чикк?н Иоанн Павел II 84 яшенд? ?ирле вакыт буенча 21:37д? вафат була. Гомере? со?гы с?гатьл?ренд? аны? ?чен дога кылып, Ватиканда бик к?п кеше ?ыела.
- 8 апрельд? ?еназа ?тк?рел?, 17сенд? мат?м вакыты т?мамланып, папаны? идар? чоры р?сми р?вешт? т?мамлана. Иоанн Павелны? ш?хси м??ерен ??м балдагын ваталар ??м юк ит?л?р.
Иоанн Павел II коммунизм идеял?рен? д?, х?зерге капитализмны? начар якларына ? халыкны? с?яси ??м социаль р?н?етел?ен? ? д? каршы к?р?шк?н кеше буларак билгеле.
Туган иле Польшага ул беренче тапкыр 1979 елда ук кил?. Советларга буйсынган д??ри режим хакимиятенд? яш?г?н поляклар ?чен ватандаш кешене? папалыкка сайлануы к?р?ш?г? ??м ≪
Солидарность
≫ х?р?к?тен барлыкка китер?г? рухи эт?ргеч була. ≪Аннан башка коммунизм бетм?с иде, бетс? д?, бу х?л к?пк? со?рак ??м к?пк? канлырак булыр иде≫, -
Лех Валенсаны?
с?зл?рен
Financial Times
Британия газетасы шулай ?иткер?. Понтификат чорында Иоанн Павел II ?з Ватанына 8 тапкыр кайта.
1983 елда
коммунистлар папаны? кил?енн?н оппозиция файдаланыр, дип куркалар. Л?кин понтифик 1983 елда да,
1987 елгы
с?ф?ренд? д? гаепл??л?рг? сылтау булдырмый. Оппозиция лидеры Лех Валенса бел?н ул ш?хси очрашу гына ?тк?р?. Совет чорларында Польша ?ит?кчелеге папаны? илг? кил?ен? ССРБны? м?мкин булган реакциясен ис?пк? алып кына р?хс?т бир? торган була. Ул вакыттагы Польша ?ит?кчесе
Войцех Ярузельский
ис? папаны илг? кертеп, ?зене?, беренче чиратта поляк ??м ватанп?рв?р, со?ыннан гына коммунист булуын к?рс?терг? тели. Со?рак папа 1980-еллар ахырында Польшада хакимият алышынуыны? кан коюсыз гына башкарылуында зур роль уйный. Генерал Ярузельский бел?н ??г?м? н?ти??сенд?, идар? тыныч юл бел?н Лех Валенсага тапшырыла, со?гысына ис? папа демократик реформалар ?тк?рерг? фатиха бир?.
Иоанн Павел II, тугры кадимче-консерватор буларак, католик чирк?вене? элеккед?н калган дини ?йр?тм?л?рен ??м социаль доктринасын яклый. М?с?л?н, ул Латин Америкасы илл?ренд?ге католиклар арасында популяр булган
азат ител? теологиясен?
каршы чыга ??м
Никарагуаны?
сандинистлар х?к?м?те ?гъзасы булган Эрнесто Карденальны чирк??д?н чыгара.
Католик чирк?ве Иоанн Павел II чорында
абортлар
??м
контрацепция
чараларына карата килешм?с карашта кала.
1994 елда
Изге Т?хет аркасында
БМОда
гаил?л?рне планлаштыруны хуплау хакында резолюция кабул ителми. Папа
гомосексуаль
никахка ??м
эвтаназияг?
, хатын-кызларны? рухани булуына кискен р?вешт? каршы чыга, католик чирк?венд? урнаштырылган
целибат
идеясен яклый.
Шул ук вакытта, дини кануннарны саклаган х?лд? д?, ф?нни-техник прогресс казанышларын танып ??м х?тта интернетны? яклаучысын ? изге Севильяле Исидорны
[10]
. ? билгел?п, ул католик чирк?вене? д?нья бел?н берг? ?зг?р? ??м ?с? баруын д?лилли.
Иоанн Павел II алдагы папалар арасында кайбер католикларны? кылган хаталары ?чен т??б? ит?е бел?н д? аерылып тора. 1962 елда, Икенче Ватикан ?ыены вакытында, Войтыла ?ит?кчелегенд? поляк епископлары алман коллегаларына дуслашу ??м килеш? хакында хат язалар ??м: ≪Без гафу ит?без ??м гафу сорыйбыз≫, - дип ?йт?л?р. Папа булгач ис?, Иоанн Павел инквизиция ??м т?ре походлары чорындагы ?инаятьл?р к?нбатыш христианнары исеменн?н т??б? ит?.
1992 елны? октябренд? Рим католик чирк?ве
Галилео Галилейны
реабилитацияли (галимне? ?леменн?н со? 350 ел ?тк?ч).
1997 елны? августында папа
1572 елны?
24 августында
-
Варфоломей т?ненд?
- Франция протестантларын юк ит?д? чирк??не? гаебен таный. ? 1998 елда ул
Изге инквизицияне?
архивын ачтыра.
2000 елны? 12 мартында
Изге Пётр ??мигындагы
гад?ти якш?мбе мессасында Иоанн Павел II католик чирк?ве ?гъзалары исеменн?н т??б? ит?. Ул чирк?? ??елл?рене? г?на?лары - чирк?? б?ленешл?ре ??м дини сугышлар, я??дил?рг? карата ≪н?фр?т, дошманлык ??м д?шми калу актлары≫, Американы м??б?ри христианлаштыру, ?енси ??м милли ?зенч?лекл?р буенча дискриминация, социаль ??м икътисадый гаделсезлек к?ренешл?ре ?чен гафу ?тен?
[11]
. Кешелек тарихында бер динне? яки конфессияне? д? мондый т??б? китерг?не булмый.
Иоанн Павел II католик чирк?вен? карата гаепл??л?рне, шул ис?пт?,
Икенче б?тенд?нья сугышы
??м
Холокост
вакытында д?шм??не таный.
Тел?с? нинди сугышларга каршы чыгыш ясап, 1982 елгы Фолкленд утраулары кризисы вакытында папа Б?екбританияд? д?, Аргентинада да булып кайта ??м илл?рне тынычлыкка чакыра. 1991 елда папа Фарсы култыгындагы сугышны с?геп чыгыш ясый. 2003 елда
Гыйракта
сугыш башлангач, понтифик бер кардиналны тынычлык миссиясе бел?н
Багдадка
?иб?р?, ? икенчесен
АКШ Президенты
Джордж Буш
бел?н ??г?м? корырга ??м Ватиканны? бу ????мг? карата кискен каршы фикерен ?иткерерг? фатихалый.
Динара м?н?с?б?тл?р д? Иоанн Павел IIне башка папалардан аерып тора. Ул башка конфессиял?р бел?н элемт? корган беренче папа.
1982 елда елда, англикан чирк?вене? Рим католикларыннан аерылганнан со? 450 ел ?тк?ч беренче тапкыр, папа Кентерберри ?рх?р?е бел?н очраша ??м уртак гыйбад?т кыла.
1985 елны? августында король
Х?с?н II
чакыруы буенча Мароккода 50 ме? яшь м?селман каршында чыгыш ясый. Ул м?селманнар ??м христианнарны? м?н?с?б?тл?ренд? элек булган а?лашылмаучанлык ??м дошманлык хакында с?йли ??м ≪?ир й?зенд? берд?м ??мгыятьне т?шкил ит?че кешел?р ??м милл?тл?р арасында тынычлык ??м берд?млек≫ урнаштырырга чакыра.
1986 елны? апреленд? папа католик чирк?ве тарихында беренче тапкыр синагога кер? ??м, Римны? югары раввины янында утырып, я??дил?рне? ?лк?н кард?шл?р булуын игълан ит?. 2000 елда ис? ул Иерусалимда була ??м Х?ср?т дивары янында дога кыла.
1886 елны? октябренд? Ассизи ш???ренд? беренче тапкыр динн?р арасында очрашу ?тк?рел?. Монда т?рле христиан конфессиял?ренн?н 47 делегация ??м 13 башка дин в?киле ?ыела.
2001 елны? 4 маенда Иоанн Павел Грецияг? бара. Бу Рим католик чирк?ве башлыгыны? 1054 елдан со? Грецияг? беренче с?ях?те була.
Шул ук елны папа
Дим?шкъ м?четенд?
тынычлык хакында дога кыла.
Иоанн Павел II с?ях?т ясаган илл?р
Иоанн Павел II 100д?н артык с?ях?т ясап, 130га якын илд? була. Ешрак ул Польша, АКШ ??м Францияг? (алтышар тапкыр), шулай ук Испания бел?н Мексикага (биш?р тапкыр) кил?. Бу с?ф?рл?рг? папа д?ньяда католикларны? тоткан урынын ныгыту ??м католиклар бел?н башка динн?р арасында (беренче чиратта, ислам ??м иудаизм) элемт?л?р т?з? максатыннан кузгала. ??р ?ирд? ул кеше хокуклары яклый, к?чл?? ??м диктатор идар?л?рен? каршы чыга.
Гомум?н алганда, понтификат д?веренд? папа 1 167 000 чакрым ?ир ?т?.
Иоанн Павелны? мондый с?ях?т буенча бер ген? хыялы чынга ашмый ? ул Россияг? бара алмый. Совет чорында бу м?мкин булмый, ? со?рак папаны? кил?ен?
Рус православ чирк?ве
каршы чыга. М?ск?? патриархлыгы Рим католик чирк?вен православларны? кануни бил?м?л?рен? экспансия ясауда гаепл?п чыга.
2002-2007 елларда Алла Анасы архиепархиясе митрополиты булган ?рх?р?й Тадеуш Кондрусевич фикеренч?, Иоанн Павел II идар?сене? т?п казанышларыны? берсе ул Россияд? Рим католик чирк?вене? административ структураларын кире кайтару. Л?кин н?къ мен? шушы ?зг?решл?р Изге Т?хет ??м М?ск?? патриархаты арасындагы м?н?с?б?тл?рне катлауландыралар.
Иоанн Павел II га ??йк?л, Казан ш???ре, "Изге Т?ре торгызуы" католик чирк?ве
Казан
мэры
Камил Исхаков
бел?н Иоанн Павел II ике тапкыр (
2000
,
2004
елда) очраша. С?йл?ш?л?рд?
Изге Ана иконасы
Казанга кайтаруы м?мкинлеге тикшерел?. С?йл?ш?л?р н?ти??сенд? Иоанн Павел II Изге Ана иконасы Казанга кайтаруына р?хс?т бир?.
2005
елда,
Казан Ме?ьеллыгы
тантанасында, Изге Ана иконасы Казанга кире кайта.
2006
елда Казанда "Изге Т?рене? к?т?рел?е" исемле я?а католик чирк?? ачыла. Чирк??не? бер фронтонында, эшч?нлеге ??м Казанга карата яхшы м?н?с?б?те ?чен, Иоанн Павел II га ??йк?л куела.
1998
елда Иоанн Павел II фашист-хорват хакимиятен яклаган рухани
Алоизие Степинацны
??лия д?р???сен? к?т?р?.
Алоизие Степинац
усташлар Хорватиясенд? архиепископ булганда, хорват-фашист хакимиятен яклаган ??м аларны? эшч?нлеген хуплаган. Усташлар хакимиятене? с?яс?те н?ти??сенд? бер миллион серб ??м я??дил?р ?терелг?н, шул ис?пт?н картлар ??м балалар юк ител?. Геноцидны яклаган Степинацны
1946
елны х?кем карары буенча 16 елга ирект?н м?хр?м ит?л?р. Л?кин Иоанн Павел II бу руханига ??лия д?р???сен бир?. Бу папа эшч?нлегене? каршылыклы н?ти??се буларак билгеле.
Италияд?, Польшада, Латин Америкасы илл?ренд?, Мисырда ??м башка бик к?п илл?рд? ?ч к?нлек мат?м игълан ител?, Бразилияд? ? католиклар и? к?п яш?г?н илд? ? ?иде к?нлек, Венесуэлада ? биш к?нлек мат?м ?тк?рел?.
Иоанн Павел II ?лемен? карата бик к?п с?яси ??м рухи лидерлар ?з фикерл?рен белдер?л?р.
АКШ Президенты Джордж Буш аны “ирек рыцаре” дип атый.
≪Мин ышанам, Иоанн Павел IIне? тарихта тоткан урыны, рухи ??м с?яси мирасы кешелек тарафыннан тиешенч? б?ял?нер≫, - дип ?йтел? Россия президенты
Владимир Путинны?
телеграммасында.
≪Борынгы Рим кафедрасы башлыгы яшьлегенд? сайлаган юлына тугрылыгы, христианнарча хезм?тк? ныклы тел?ге бел?н аерылып тора иде≫, - дип ?йт? М?ск?? ??м барча Русь патриархы
Алексий II
.
≪Без беркайчан да аны? кыерсытылган халыкларны, шул ис?пт?н, ф?л?стыйнлыларны да яклавын онытмабыз≫, - дип м?р???гать ит? Гар?п д??л?тл?ре лигасыны? генераль с?ркатибе
Гамр? Муса
.
Исраил премьер-министры
Ариэль Шарон
, х?к?м?тне? атналык утырышын ачканда, болай ди: ≪Иоанн Павел II тынычлык кешесе, я??дл?рне? Исраил ?ирен? хокукын таныган дусты иде. Ул я??д динене? христианлык бел?н тарихи татулашуы ?чен бик к?п эшл?де. Н?къ мен? аны? тырышлыгы бел?н Изге Т?хет Исраил Д??л?тен таныды ??м 1993 ел ахырында аны? бел?н дипломатик м?н?с?б?тл?р урнаштырды≫.
Ф?л?стыйн милли идар?се р?исе
М?хм?д Габбас
м?р???гатенд? ис? папаны ≪гомерен тынычлыкны, ирек ??м тигезлекне яклауга багышланган га??еп дин эшлеклесе≫ буларак х?терл?яч?кл?рен ассызыклады. Ф?л?стыйнны азат ит? ?чен халык фронты, ХАМАС ??м ≪Ислам ?и?ады≫ кебек фирка ??м х?р?к?тл?р д? кайгы уртаклашалар.
Иоанн Павел II бел?н саубуллашу ??м аны? ?еназасы кешелек тарихында и? зур чараларны? берсе булып чыга. 300 ме? кеше мат?м литургиясенд? катнаша, 4 млн ха?и (шуны? миллионнан артыгы ? поляклар) понтификны со?гы юлга озата; миллиардтан артык дин тотучылар аны? ?аны ?чен дога кылалар; 2 млрд телевизор караучы туры эфир аша церемонияне к?з?т?л?р.
Понтификны озатырга 100д?н артык ил ??м х?к?м?т башлыклары ?ыела. Монда 11 монарх, 70 президент ??м премьер-министр, бернич? халыкара оешма ?ит?кчел?ре, шул ис?пт?н, БМО Генераль с?ркатибе
Кофи Аннан
кил?. 2 ме? тир?се кеше 176 ил делегациясен т?шкил ит?.
Папаны? ?еназасы 2005 елны? 8 апреленд? Изге Петр ??мигында ?тк?рел? ??м Иоанн Павел II 1996 елда ?зе раслаган литургия текстлары ??м Апостол конституциясе мадд?л?рен? нигезл?н?.
8 апрельг? каршы т?нне Изге Петр ??мигына дин тотучыларга кер?не тыялар, ??м папаны? г??д?сен кипаристан эшл?нг?н табутка ? к?мг?нд? папага тиешле ?ч табутны? беренчесен? (калганнары цинктан ??м нараттан) ? салалар. Табут капкачын ябыр алдыннан Иоанн Павелны? й?зен махсус ак еф?к кис?ге бел?н каплыйлар. Гад?т буенча, табутка понтификат д?веред? чыгарылган т??к?л?р салынган кечкен? капчык ??м Иоанн Павел II тормышы б?ян тиелг?н к?газь бел?н тимер пенал куялар.
Дога кылудан со? табут Изге Петр фасады алдындагы паперть янына к?чер?л?р. Монда с?гать 10да кардиналлар ?еназа мессасын ?тк?р?л?р. Литургия латин теленд? бара, л?кин аерым урыннар испанча, инглизч?, французча, суахили, полякча, алманча ??м португалча укыла. К?нчыгыш католик чирк??л?рене? патриархлары папаны грекча озаталар
[12]
.
Папа Иоанн Павел II изге Петр ??мигы эченд?ге Ченстохов Алла Анасы капелласында к?мел?.
Гореф-гад?т буенча, Рим католик чирк?венд? ??лиял?штер?не (??лия д?р???сен? иреш?не) ??м изгел?штер?не аерып карыйлар. ??лия булыр ?чен ике д?лилл?нг?н мог?иза, изге дип саналыр ?чен 4 мог?иза кир?к. Я?а папа Бенедикт XVI 2011 елны? 1 маенда Иоанн Павел IIны ??лия дип игълан ит?
[13]
.
Изге Т?хетне? изгел?рне канунлаштыру буенча конгрегациясе 2013 елны? 3 июленд? изгел?штер? ?чен кир?к булган мог?изаны? билгеле булуын игълан ит?. Канунлаштыру турында карар х?зерге папа Франциск тарафыннан кабул ителг?н. Иоанн Павел II
2014 елны?
27 апреленд?
Франциск
тарафыннан изгел?штерелде.
Иоанн Павел II 120д?н артык ф?лс?ф? ??м ила?ит белеме буенча ф?нни хезм?т, 14 энциклика ??м биш китап авторы.
Иоанн Павел II каршында и? ???миятле бурыч ? христиан динен тарату була. Иоанн Павел Чирк??г? ??м б?тен д?ньяга зур йогынты ясаган бик м??им документлар авторы.
Понтификат чорында Иоанн Павел II 14 энциклика яза. Алар Чирк??не? социаль т?гълиматына, экуменизмга, экклезиологияг?, пневматологияг?, ?д?п ??м ?хлакка багышланган.
К?п серияле телевизион фильм
(
2005 ел
), Италия и Польша эшл?нм?се, режиссеры Джакомо Баттиато, композитор
Эннио Морриконе
.
К?п серияле телевизион фильм (
2006 ел
), Италия, Польша ??м Канада эшл?нм?се, режиссеры Джакомо Баттиато, композитор
Эннио Морриконе
Папаны? ш?хси с?ркатибе Стефан Дзивишны? ист?лекл?р китабы буенча т?шерелг?н фильм.
-
Украина почта маркасы
-
Аз?рб?й?ан почта маркасы
-
Аз?рб?й?ан почта маркасы
- ↑
His Holiness John Paul II. Short Biography
// vatican.va
(лат.)
- ↑
Рыгор Барадул?н: ≪Было прыемна чуць з вусна? Папы Рымскага выдатную беларускую мову≫
, archived from
the original
on 2011-09-23
, retrieved
2013-07-23
- ↑
3,0
3,1
Римский Папа Иоанн Павел II
, archived from
the original
on 2013-06-03
, retrieved
2013-07-24
- ↑
нравственное богословие
- ↑
Римский Папа Иоанн Павел II
, archived from
the original
on 2013-06-03
, retrieved
2013-07-24
- ↑
Римский Папа Иоан Павел II
, archived from
the original
on 2013-06-03
, retrieved
2013-07-24
- ↑
Биография Кароля Войтылы ? Иоанна Павла II
, archived from
the original
on 2013-08-01
, retrieved
2013-07-24
- ↑
Pope John Paul II
- ↑
Иоанн Павел II занимался самобичеванием. Иностранная пресса о событиях в России и в мире. Поиск по СМИ. Архив новостей
- ↑
День святого Исидора (покровителя интернета)
(рус.)
- ↑
Pope John Paul II Asks for Forgiveness (March 12, 2000) ? Sacred Heart University
, archived from
the original
on 2011-04-25
, retrieved
2013-07-26
- ↑
Похороны папы Иоанна Павла II 8 апреля 2005 г.
(алм.)
- ↑
≪Он помог нам не бояться Истины≫: проповедь Папы Бенедикта XVI на Мессе беатификации Папы Иоанна Павла II
, archived from
the original
on 2011-05-04
, retrieved
2013-07-27