Биектау районы

Wikipedia ? ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Биектау районы latin yazuında])
Биектау районы
Байрак
Нигезл?н? датасы 10 февраль 1935
Сурәт
Д??л?т   Россия
Башкала Biektaw, Биекта?у [1]
Административ-территориаль бер?млек Татарстан
С?гать поясы MSD ??м UTC+03:00
Халык саны 49 262 ( 1 гыйнвар 2018 ) [2]
М?йдан 1701,2 км²
Р?сми веб-сайт vysokaya-gora.tatarstan.ru ​ (рус.) ​ (тат.)
Харита сурәте
Карта
  Биектау районы Вики?ыентыкта

Биектау районы ( рус.   Высокогорский район ) ? Татарстан Республикасы составындагы административ-территориаль ??м муниципаль бер?млек (муниципаль район). Район Татарстан Республикасыны? т?ньяк-к?нбатыш ?лешенд? урнашкан. Административ ?з?ге - Биектау тимер юл станциясе поселогы . 2020 ел башына халык саны 51 567 кеше т?шкил ит?. [3] [4]

Х?зерге заман районы территориясенд? беренче тораклыклар XII гасырда нигезл?нг?н дип уйланыла ? ул чакта алар Идел буе Болгары тарафыннан контрольд? тотыла. Аларны? кайберл?ре республиканы? м?д?ни мирас объектлары булып санала. [5] [6]

Районда с?н?гать ??м авыл ху?алыгы комплекслары ?сеш алган, ?ч с?н?гать м?йданчыгы эшли башлаган, тагын бер с?н?гать паркын 2021 елда файдалануга тапшырырга ?зерл?н?л?р. [4] [7] [8]

Географиясе [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Кара к?л

Биектау районы Татарстан Республикасыны? т?ньяк-к?нбатыш ?лешенд?, республиканы? к?ньяк ??м т?ньяк, к?нбатыш ??м к?нчыгышын тоташтыручы юлларда урнашкан. Район к?нбатышта ? Яшел ?з?н , к?нчыгышта ? Арча ??м ?тн? районнары, к?ньякта - Питр?ч районы ??м Марий-Эл Республикасы бел?н т?ньякта чикт?ш. Районны? административ ?з?ге булган Биектау республика башкаласыннан 7 км ераклыкта урнашкан. Район территориясе 1574,8 км 2 , авыл ху?алыгы билгел?нешенд?ге ?ирл?р м?йданы 1188,2 км 2 т?шкил ит?. Район территориясенд? 25 авыл ?ирлеге урнашкан. Биектау районы Казан агломерациясене? структур бер?млеге булып тора. Климат уртача-континенталь. Сезоннарны? т?г?л б?ленеше билгел?н?. Июльне? уртача температурасы - 18,5 º ? 19,5 º, гыйнварда -14,5 º -13,5 º. [9] [7] Райондагы к?лл?р: Мунчала к?ле , С?л?нгер к?ле , Х?бри к?ле , Юртыш к?ле ,

Герб ??м флаг [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Биектау районыны? заманча гербы муниципаль район Советы карары бел?н 2006 елны? 6 декабренд? расланган. Гербны? т?п ?лешен з??г?р т?с алып тора, ул чиста к?к ??м табигый сулыклар символы. Аны? фонында алтын казан урнашкан. Бу район территориясенд? урнашкан республиканы? уникаль тарихи ??йк?ле, Казан ханлыгыны? борынгы ш???рл?рене? берсе калдыклары символы. Алтын казан шулай ук т?б?кне? бай тарихын ??м ?ирле халыкны? традициял?рен символлаштыра. Казаннны? яшел калкулыкта тора, бу район исемен чагылдыра, ? калкулыкны? кирпеч линиясе Иске Казан ныгытмасыны? калдыкларын к?рс?т? ??м бай археологик мирасны сур?тли. Гербны? т?слелеге табигатьне, с?лам?тлек, бай у?ыш, яшьлек, тотрыклылык, х?рм?т ??м интеллектны г??д?л?ндер?. Биектау районы флагы турыпочмаклы з??г?р тукымадан гыйбар?т, аны? аскы ягы буенда ?ч тигез полоса сур?тл?нг?н, ?ст?н ? яшел, сары ??м ян? яшел. Якын ?ске полосага Казанны? бер гербы сур?те кушыла. [10] [11]

Тарихы [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Биектау т?б?к музее

XII гасырда х?зерге Биектау районы территориясенд? Идел буе Болгары контроле астында Иске Казан авылына нигез салына, л?кин XIII гасырда ул Монгол к?чм? халыкларына бюиреш?, ? XV гасырда Казан ханлыгыны? бер ?леше була. Биектауны? х?зерге авылы ул чорда Байгыш дип аталса да, территорияне Явыз Иван яулап алганнан со?, аны Рождественское дип ?зг?рт?л?р. [9] [6]

Район территориясене? бер ?леше XVIII гасыр башына кад?р Алат даругасы (округ) составына кер?. Даруга административ ?з?ген? юл Казаннан т?ньякка ??м т?ньяк-к?нбатышка таба урнашкан булган. Биред? рус алпавытлары, йомышлы морзалар, татарлар ??м я?а кер?шенн?р яш?г?н, XVII гасырдан монастырь ?ир бил?м?л?ре урнашкан. Алат даругасын 1708 елда бетер?л?р, ? аны? территориясе Казан ?язе составына кер?. 1722 елда Казанга Петр I кил?, шулай ук ул Каймар авылында була, анда император кил? х?рм?тен? изге Кирилл Белозерский чирк?ве т?зел? башлый. Со?рак авылда Петр I не? якын дусты ? Нефед Кудрявцев була, шу?а к?р? Каймарда еш кына император ?зе д?, аны? тарафдарлары Павел I ??м Екатерина II да була. Алардан тыш, авылда озак вакыт 1831 елдан Евгений Баратынский яши [9] [7] [12] .

Биектау районы кантоннарны бетерг?н?нн со?, 1935 елда я?а территориаль бер?млек буларак оеша. 1959 елда бетер?л?р, л?кин 4 елдан со? я?адан торгызалар. [13]

1998 елда Биектау районы башлыгы итеп Р?шит Ш?яхм?тов билгел?н?. 2007 елда аны 2010 елда вазыйфасыннан китк?н Н?гыйм Садриев алыштыра. Шуннан бирле районны Р?ст?м К?лимуллин ?ит?кли, ул мо?а кад?р Мамадыш районын ?ит?кл?г?н була. Башкарма комитет ?ит?кчесе булып Дамир Ш?йдуллин тора. [14] [15] [16] [17]

Халык саны [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

2020 ел башына Биектау районында 51 567 кеше яши. Милли состав буенча халык т?б?нд?геч? б?лен?: 67,2% татар, 30,4% рус ??м 2,4% башка милл?тл?р. [3] [18]

Халык саны
2002 [19] 2005 [20] 2006 [21] 2007 [22] 2008 [23] 2009 [24] 2010 [25] 2011 [26] 2012 [27] 2013 [28]
46 323 ↘ 46 204 ↗ 46 530 ↗ 46 840 ↘ 42 987 → 42 987 ↗ 43 207 ↗ 43 262 ↗ 43 604 ↗ 44 451
2014 [29] 2015 [30]
↗ 45 174 ↗ 46 235
Этник карта
Дини карта

Милли составы [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Милл?т 1970 [31] 1979 [31] 1989 [31] 2002 [32] 2010 [33]
татарлар 50,0% 54,3% 56,3% 63,8% 67,2%
руслар 47,8% 43,4% 41,5% 34,0% 30,4%

Танылган кешел?ре [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Идар?-?ир т?зелеше [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Биектау муниципаль районында 25 авыл ?ирлеге урнашкан. [7]

  1. Айбаш авыл ?ирлеге
  2. Алан-Б?кс?р авыл ?ирлеге
  3. ?лдермеш авыл ?ирлеге
  4. Каенлык авыл ?ирлеге
  5. Б?реле авыл ?ирлеге
  6. Олы Битаман авыл ?ирлеге
  7. Олы Кавал авыл ?ирлеге
  8. Биектау авыл ?ирлеге
  9. Д?бъяз авыл ?ирлеге
  10. Казаклар авыл ?ирлеге
  11. Красносельское авыл ?ирлеге
  12. Иске Казан авыл ?ирлеге
  13. М?мд?л авыл ?ирлеге
  14. М?лм? авыл ?ирлеге
  15. Ташлы Кавал авыл ?ирлеге
  16. Усад авыл ?ирлеге
  17. Чыпчык авыл ?ирлеге
  18. Алат авыл ?ирлеге
  19. Семиозерка авыл ?ирлеге
  20. Суыксу авыл ?ирлеге
  21. Ш?пше авыл ?ирлеге
  22. Ямаширм? авыл ?ирлеге
  23. Дачный авыл ?ирлеге
  24. Чернышевка авыл ?ирлеге
  25. Чыршы авыл ?ирлеге

Икътисады [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

С?н?гате [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Икътисад предприятиел?ре ≪Усад спирт заводы≫ ??м ≪Ликер-аракы заводы≫ (≪Татспиртпром≫ филиаллары), ≪Касымов≫ с?т комбинаты, ≪Биектау≫ конфет фабрикасы, фармацевтика юн?леше ≪Протек-10≫, ≪Ветфармгарант≫ (азык ?ст?м?л?ре) филиаллары, [34] ≪Винербергер Куркачи≫, ≪Казан лифт т?з? заводы≫, ≪СафПласт≫, ≪Казансельмаш≫ ??м башка т?зелеш компаниял?ре тарафыннан т?къдим ител?. [35]

2007 елда Биектау районында ≪Казансельмаш≫ авыл ху?алыгы техникасы ?итештер? заводы эшли башлаган. Оештыручылар элеккеге с?т заводы ?ирл?рен арендага алган. Шул ук елны компания Коркачык авылында ?з базасын сатып ала алган. 2016 ел м?гъл?матлары буенча, заводны? табышы 50 млн. сумнан артык т?шкил итк?н, ? продукция Россия ??м БДБ буенча 40тан артык дилерга ?иткерелг?н. 2020 елда предприятие хезм?тк?рл?рене? уртача хезм?т хакы 52,3 ме? сум булган. [36] [37] [38] [39]

2008 елда районны? и? зур ≪СафПласт≫ заводы файдалануга тапшырыган. 2010 елда ук компания ?йл?неше 1,53 млрд. сум т?шкил итк?н, ? 2011 елда ≪СафПласт≫ ≪Бизнес Online≫ басмасы т?зег?н ≪Татарстанны? Топ-300 компаниясе≫н? эл?кк?н. 2018 елда компания, ел саен 15 млрд. м 2 продукция эшл?п чыгарып, экструзион полимер битл?р ?итештер? буенча Россияд? беренче урында тора. 2019 елдан башлап завод ≪хезм?т ?итештер?ч?нлеге ??м эш бел?н т?эмин ит?г? ярд?м ит?≫ милли проектына кер?: аны? хезм?тк?рл?ре ташламалы кредитлар ала, алар ?чен я?адан укыту ??м квалификация к?т?р? курслары оештырылган. [36] [40] [41]

Коркачык авылында 2008 елдан бирле Wienerberger керамик материаллар ?итештер?че Австрия компаниясе филиалы ≪Винербергер Куркачи≫ эшли. 2014 елда ?итештер? ки??йтелг?н, я?а ?итештер? ег?рлекл?рен? якынча 100 млн.сум инвестициял?нг?н. 2018 елда компанияне? табышы 578,2 млн сум т?шкил итк?н. [42] [43]

2020 елны? гыйнвар-сентябрь айларында районда 9 млрд. 731 млн. сумлык ?з ?итештерг?н товарлар т?яп ?иб?релг?н. [44]

Авыл ху?алыгы [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

2015 елда Биектау районы Казан агломерациясенд? ?ченче ??м авыл ху?алыгы ?итештер? к?л?ме буенча Татарстанда 19 урында, ? 2019 елда алтынчы ??м 26 позицияд? тора. Районда язгы бодай, к?зге арыш, солы, арпа игел?. Терлекчелекне? т?п тармаклары - с?т-ит терлекчелеге. Районны? эре предприятиел?ре - ≪Б?реле≫, ≪Серп и Молот≫, ≪Битаман≫, ≪Ватан≫, ≪Совет≫, ≪Татарстан≫ агрофирмасы, ≪Красная Заря≫ АХК. [4] [7]

≪Б?реле≫ авыл ху?алыгы предприятиесе 1930 нчы елларда оеша, со?рак заводта кеш фермасы оештырыла. 2000 нче еллардан компания ?семлекчелек, ??нлекчелек, тег? ??м мех ?йберл?рен сату бел?н ш?гыльл?н?. 2010 елда ≪Б?реле≫ районда ?итештер?не ки??йт? ?чен 100 гектарга якын ?ир сатып алган, ?мма 2016 елга фирма ?з хезм?тк?рл?рен? хезм?т хакы фондыннан 5,4 млн сум бурыч алган. Предприятие республика ведомствоара комиссиясе тыкшынуыннан со? бурычларын кайтарган. 2017 ел торышына ≪Б?реле≫ активында 22 ме? га авыл ху?алыгы ?ирл?ре, шул ис?пт?н 17 ме? га с?р?лек ?ирл?ре, 3,6 ме? баш м?гезле эре терлек торган. [45] [46] [47]

2006 елда ?ле авылында куяннар фабрикасына нигез салганнар, акциял?рне? 90% ы Татарстанны? баш инвесторы буларак, Инвестиция-венчур фондына карый. Бер елдан ферма директорларын б?леп бирелг?н акчаларны? бер ?лешен урлауда шикл?неп кулга алалар, ? завод 30 миллион сумга ИВФтан башка эшм?к?р сатып ала. Аны? ?ит?кчелегенд? компания бернич? тапкыр ≪Россияне? и? яхшы 100 товары≫ рейтингына керг?н ??м куян ите ?итештер? буенча илд? и? эре заводлар рейтингында булган. 2018 елда предприятиег? якынча 560 млн. сум кертелг?н, шул ук вакытта керем 122 млн. сум т?шкил итк?н, шуны? аркасында 2018 елда фирма ?зен банкрот дип тапкан, аны? милкен ??м бурычларын 227 млн. сумга б?ял?г?н. [48]

2012 елдан Биектау районында ≪Яшь фермерларга ярд?м ит?≫ программасы эшли. Д?рт ел эченд? ул 17 млн. сумлык 12 проект тормышка ашырылган. Районга сыер абзарлары т?з? буенча республика программасы да кагыла, ?йтик, 2020 елда Биектау районында 390 башка ис?пл?нг?н я?а с?т фермасы ачылган. [49]

Районда ≪Б?р?к?тле≫ маркасы астында сатыла торган кыска вакытлы саклау продуктларында специальл?ш? торган ≪Касымов≫ с?т комбинаты эшли. 2020 елда Биектау заводы 750 млн сумга Удмуртияне? ≪Ува-молоко≫ компаниясе сатып алган. Инвесторлар Удмуртияне? ?зенд? с?т аз ??м Татарстаннан заказ бирерг? туры кил? диг?н д?лилл?рне а?латкан. Я?а ху?алар заводка с?т эшк?рт? ег?рлеген т??леген? 70 т?н 250 тоннага кад?р арттыру ?чен 100 млн. сумга якын акча салырга планлаштыралар. Продукция чыгарыла торган бренд ?зг?решсез калачак. [48]

2020 елны? гыйнвар-июнь айларында районны? авыл ху?алыгы ?ыелма продукциясе 604 млн 862 ме? т?шкил итк?н. [44]

Инвестицион потенциалы [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Район территориясенд? ХЭФ компаниясе идар?се астында с?н?гать м?йданчыгы эшли. 2019 елда анда д?рт резидент бар, алар 37,3 млн. сумлык продуктлар ?итештерг?н. 2015 елда ?ч м?йданчык булган, алар арасында 17 резидент була (продукцияне? гомуми б?ясе ? 6,2 млрд. сум). 2017 елда Татарстан турыдан-туры инвестициял?р фонды Биектау районында 100 га к?л?менд? ≪М7 Биектау≫ азык-т?лек с?н?гать паркын т?з? нияте турында х?б?р ит?. 2020 елда Фондта 6-7 ме? я?а эш урыны булдырып, 70к? кад?р резидент урнаша ала, дип белдер?л?р. Инфраструктураны т?мамлау ??м резидентларны ??леп ит? 2021 ел башында планлаштырыла. Проект буенча, 2026 елга резидентлар ??м идар?че компаниял?р инвестициял?рене? гомуми к?л?ме 25 млн. сум т?шкил ит?рг? тиеш. [8] [50] [51]

Район предприятиел?рен? инвестиция кертемн?ре к?рс?ткечл?ре, бюджет акчаларыннан тыш, 2019 елда 8 млн 339 ме? сум ??м 2020 елны? беренче яртыеллыгында 4 млн 608 ме? сум т?шкил ит?. [44] [52]

Транспорт [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Биектау районы территориясе буйлап ≪Казан ? Екатеринбург≫ федераль магистраль тимер юллары уза. Т?п автоюллар: М-7 федераль трассасы ≪Идел≫ ??м ≪Казан ? Малмыж≫ юлы Киров ш???рен? кит?. Магистраль транспорт коммуникациял?ре кисеш?л?рене? ?з?ге - Казан транспорт т?ене, ул тимер юл т?ененн?н тыш, Казан елга портын, автомобиль ??м республика юлларын, аэропортны ?з эчен? ала. ?ирле ???миятт?ге гомуми кулланылыштагы автомобиль юлларыны? гомуми озынлыгы 678,7 км. [9] [7]

Экологиясе [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Район территориясенд? ≪Чулпан≫ д??л?т табигый ландшафт тыюлыгы урнашкан. Ул Олы Кавал авылы янында урнашкан ??м 6054 гектар м?йданны били, нигезд?, тыюлык авыл ху?алыгы ?ирл?ренн?н ??м урман полосасыннан гыйбар?т. Биред? Татарстан Республикасыны? Кызыл китабына кертелг?н тугыз т?р кош яши. Моннан тыш, районда ?иде табигать ??йк?ле бар, алар арасында биш к?л, Эстача тау бите ??м ≪?иде к?л урманы≫. Республика хакимияте ?леге к?лл?р ≪Татарстан к?згесе≫ туристлык кластеры булачак проект эшл?г?н, бу концепция Россияд? экотуризмны ?стер? буенча Б?тенроссия конкурсы финалисты булган. Проект экологик агарту ??м актив ял ит? ?з?ген булдыруны, экосукмаклар ?стер?не, спорт ялын кызыксындыру ??м лекторий оештыруны к?зд? тота. Эшл?р 2021 елны? язына билгел?нг?н. [53] [54]

Социаль ?лк? [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Салих С?йд?шев музее

2019 ел м?гъл?матларына караганда, Биектау районында 88 м?гариф учреждениесе, 26 авыл клубы, 43 китапхан?, ?ч балалар музыка м?кт?бе, 117 м?д?ни-агарту учреждениесе эшли. Биектау бист?сенд? ике автодром, тау ча?гысы базасы, спорт комплексы урнашкан, анда милли к?р?ш, дзюдо, аэробика, атлетика гимнастикасы секциял?ре ?тк?рел?. 2015 елда ≪Чыршы≫ балалар с?лам?тл?ндер? лагерена нигез салына. 2020 елда Биектау авылында 1498,4 кв. м м?йданлы бассейн ачылган. [4] [7] [55]

Районда тугыз м?д?ни мирас объекты урнашкан. Алар арасында Казан Изге Ана иконасы чирк?ве д? бар: башта аны XVII гасырда ук салганнар, х?зерге гыйбад?тхан?не 1809 елда т?зил?р. ?чпрестоллы гыйбад?тхан?не? т?п ?леше Казан Изге Ана иконасы х?рм?тен? т?зелг?н, у? ??м сул яктан ? изге благовер кен?з Александр Невский ??м Преподобный Макарий Желтоводский, Унженский х?рм?тен? ясалган. 1810 елдан 1821 елга кад?р гыйбад?тхан?д? гыйбад?тл?р ел ?йл?н?се башкарыла, ? ян?ш?д?ге таш Никольск гыйбад?тхан?сен т?з? бел?н берг? бары тик ??йге эшк? ген? к?ч?л?р. Совет чорында чирк?? биналары чебешл?р ??м ду?гызлар ?рчет? ?чен файдаланыла. Гыйбад?тхан? озак реставрациял?нг?н. 2020 елда бинада беренче тапкыр озак вакыт эченд? беренче гыйбад?т була. [5] [56]

Иск?рм?л?р [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

  1. ↑ ОКТМО
  2. ↑ 26. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года ? Федераль д??л?т статистикасы хезм?те .
  3. ↑ 3,0 3,1 Численность населения муниципальных образований Республики Татарстан . ТатарстанСтат (2020). ?леге чыганактан 2021-01-24 архивланды. 2020-11-18 тикшерелг?н.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Высокогорский район . Татцентр.ру (2019). 2020-11-21 тикшерелг?н.
  5. ↑ 5,0 5,1 Церковь Казанской Божьей Матери, 1809г. . Наследие Татарстана (2020). 2020-11-20 тикшерелг?н. (?ле сылтама)
  6. ↑ 6,0 6,1 Руслан Давлетшин (2014-09-13). Иске Казан ? живой родник истории . Комсомольская правда. 2020-11-18 тикшерелг?н.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 7,6 Стратегия социально-экономического развития Высокогорского муниципального района Республики Татарстан на 2016-2021 годы и плановый период до 2030 года . Высокогорский муниципальный район. Официальный сайт (2016). ?леге чыганактан 2021-01-26 архивланды. 2020-11-18 тикшерелг?н.
  8. ↑ 8,0 8,1 В Высокогорском районе запустят новый пищевой промышленный парк ≪М7 Высокая гора≫ . Реальное время (2017-09-17). ?леге чыганактан 2019-11-02 архивланды. 2020-11-20 тикшерелг?н.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 Иванов, 2015
  10. ↑ Флаг Высокогорского района . Геральдика.ру (2006-12-06). 2020-11-15 тикшерелг?н.
  11. ↑ Герб Высокогорского района . Геральдика.ру (2006-12-06). 2020-11-18 тикшерелг?н.
  12. ↑ Иван Скрябин (2020-06-19). Без банка и переплат: на земли ≪коттеджного пояса≫ Казани дали беспроцентную рассрочку . Бизнес Online. 2020-11-18 тикшерелг?н.
  13. ↑ Лев Жаржевский (2017-03-17). Образование ТАССР: от Татаро-Башкирской республики и штата Идель-Урал к 10 кантонам и 70 районам . Интернет-газета ≪Реальное время≫. ?леге чыганактан 2020-10-22 архивланды. 2020-11-21 тикшерелг?н.
  14. ↑ Руководитель исполкома Высокогорского района Татарстана ушел с поста . Казань 24.ру (2018-04-02). 2020-11-21 тикшерелг?н.
  15. ↑ Новым главой муниципального образования ≪Высокогорский муниципальный район≫ стал Нагим Сагдиев . Правительство Республики Татарстан. Официальный сайт (2007-06-25). ?леге чыганактан 2021-11-19 архивланды. 2020-11-21 тикшерелг?н.
  16. ↑ Главу Высокогорского района переизбрали на новый срок . Татар-Информ (2020-09-23). 2020-11-07 тикшерелг?н.
  17. ↑ Шайдуллин Дамир Фаритович . Татцентр.ру (2018). ?леге чыганактан 2020-09-25 архивланды. 2020-11-21 тикшерелг?н.
  18. ↑ История района . Высокогорский муниципальный район. Официальный сайт (2020). ?леге чыганактан 2020-10-30 архивланды. 2020-11-18 тикшерелг?н.
  19. ↑ Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более . ?леге чыганактан 2012-02-03 архивланды.
  20. ↑ Административно-территориальное деление (АТД) за 2005 год . ?леге чыганактан 2015-03-29 архивланды. 2015-03-29 тикшерелг?н.
  21. ↑ Административно-территориальное деление (АТД) за 2006 год . ?леге чыганактан 2015-03-29 архивланды. 2015-03-29 тикшерелг?н.
  22. ↑ Административно-территориальное деление (АТД) за 2007 год . ?леге чыганактан 2015-03-29 архивланды. 2015-03-29 тикшерелг?н.
  23. ↑ Республика Татарстан. База данных показателей муниципальных образований на 1 января 2008-2014 годов
  24. ↑ Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, поселкам городского типа и районам на 1 января 2009 года . ?леге чыганактан 2014-01-02 архивланды. 2014-01-02 тикшерелг?н.
  25. ↑ Численность и размещение населения республики Татарстан. Итоги всероссийской переписи населения 2010 года
  26. ↑ Оценка численности постоянного населения Республики Татарстан на 1 января 2011 года . ?леге чыганактан 2015-04-04 архивланды. 2015-04-04 тикшерелг?н.
  27. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям. Таблица 35. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года . ?леге чыганактан 2014-05-31 архивланды. 2014-05-31 тикшерелг?н.
  28. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. ? М.: Федеральная служба государственной статистики Росстат, 2013. ? 528 с. (Табл. 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов) . ?леге чыганактан 2013-11-16 архивланды. 2013-11-16 тикшерелг?н.
  29. ↑ Численность населения муниципальных образований Республики Татарстан на начало 2014 года. Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республике Татарстан. Казань, 2014 . ?леге чыганактан 2014-04-12 архивланды. 2014-04-12 тикшерелг?н.
  30. ↑ Численность населения муниципальных образований Республики Татарстан на начало 2015 года . ?леге чыганактан 2015-04-17 архивланды. 2015-04-17 тикшерелг?н.
  31. ↑ 31,0 31,1 31,2 Мустафин М.Р, Хузеев Р.Г. Всё о Татарстане (Экономико-географический справочник). ? Казань, 1994
  32. ↑ 2002 ел сан алу базасы , archived from the original on 2017-11-11 , retrieved 2013-10-05  
  33. ↑ архив к?черм?се (PDF) , archived from the original (PDF) on 2012-11-21 , retrieved 2013-10-05  
  34. ↑ Рейтинг крупнейших аптечных сетей Татарстана за 2017 год ? Реальное время . ?леге чыганактан 2022-04-07 архивланды. 2020-12-21 тикшерелг?н.
  35. ↑ Аккредитованный в Евросоюзе | Республика Татарстан . 2020-12-21 тикшерелг?н.
  36. ↑ 36,0 36,1 Виктор Османов, Игорь Ким (2018-11-28). Кому принадлежит Высокогорский район: топ-50 компаний Заказанья . Бизнес Online. 2020-11-19 тикшерелг?н.
  37. ↑ Президент РТ встретился с коллективом ≪Казаньсельмаша . Бизнес Online (2020-08-13). 2020-11-1-20 тикшерелг?н.
  38. ↑ Елена Фадеева (2016-08-01). Рафис Мифтахов, ≪Казаньсельмаш≫: ≪В России нет даже болтов машиностроительного класса!≫ . Бизнес Online. 2020-11-20 тикшерелг?н.
  39. ↑ В Татарстане планируют субсидировать 50% от стоимости приобретения самоходной сельхозтехники . The DairyNews (2020-11-10). 2020-11-20 тикшерелг?н.
  40. ↑ Наталья Голобурдова, Эльвира Вильданова (2019-09-16). ≪Нам говорят: ≪Мы тебя и от работы освободим, но мы тебя и от зарплаты освободим≫ . Бизнес Online. 2020-11-19 тикшерелг?н.
  41. ↑ Топ-300 крупнейших компаний Татарстана . Бизнес Online (2011-12-20). 2020-11-19 тикшерелг?н.
  42. ↑ Валентина Шистерова (2019-11-12). Голландцы с китайским акцентом, пиррова победа Ford-Sollers и турецкий марш в ≪Алабуге≫ . Бизнес Online. 2020-11-19 тикшерелг?н.
  43. ↑ Николай Явдолюк (2014-01-24). ≪Wienerberger Куркачи≫ не почувствовал международных осложнений . Бизнес Online. 2020-11-19 тикшерелг?н.
  44. ↑ 44,0 44,1 44,2 Рейтинг социально-экономического развития муниципальных районов и городских округов Республики Татарстан за январь-сентябрь 2020 года . Министерство экономики Республики Татарстан. Официальный сайт (2020-11-02). ?леге чыганактан 2020-12-06 архивланды. 2020-11-25 тикшерелг?н.
  45. ↑ Агрофирма ≪Бирюли≫ по требованию прокуратуры выплатила долги по зарплате в 4,5 млн рублей . Бизнес Online (2017-08-14). 2020-11-20 тикшерелг?н.
  46. ↑ Дмитрий Катаргин, Лилиана Набиуллина (2020-02-06). ≪Королевский союз≫: Миннахметов и ≪Унистрой≫ объединяют усилия на рынке жилья . Бизнес Online. 2020-11-20 тикшерелг?н.
  47. ↑ ЗАО Бирюли . Реальное время (2020-08-27). ?леге чыганактан 2020-11-25 архивланды. 2020-11-20 тикшерелг?н.
  48. ↑ 48,0 48,1 Современную молочную ферму на 390 коров открыли в Высокогорском районе . Татар-Информ (2020-10-07). 2020-11-20 тикшерелг?н.
  49. ↑ Наталья Голобурдова, Александр Андреев, Елена Иванова (2020-02-05). ≪Бэрэкэтле≫ сохранится!≫: удмуртам ушло еще два молзавода Татарстана . Бизнес Online. 2020-11-20 тикшерелг?н.
  50. ↑ Екатерина Ларионова (2020-07-29). Новый агропромышленный парк на Высокой Горе откроется в следующем году . Татар-Информ. 2020-11-20 тикшерелг?н.
  51. ↑ Оксана Сотник (2020-08-04). Конкурент ≪Казани≫: фермеры высказались о первом частном агропарке в РТ . РБК-Татарстан. 2020-11-20 тикшерелг?н.
  52. ↑ Инвестиции в основной капитал Республики Татарстан . Комитет республики татарстан по социально-экономическому мониторингу (2020-09-24). 2020-11-20 тикшерелг?н.
  53. ↑ Наталья Герасимова (2020-10-27). Заповедники для всех. Как в России развивают экотуризм . Аргументы и факты. 2020-11-20 тикшерелг?н.
  54. ↑ Екатерина Ларионова (2020-08-05). Голубые озера под Казанью превратят в туристический кластер ≪Зеркала Татарстана≫ . Татар-Информ. 2020-11-20 тикшерелг?н.
  55. ↑ Крытый плавательный бассейн в Высокой Горе готов к открытию . Татар-Информ (2020-07-24). 2020-11-20 тикшерелг?н.
  56. ↑ Ксения Лукичева, Артур Тумаков (2020-07-20). Архитектурный ликбез. 10 заброшенных церквей недалеко от Казани . Инде. 2020-11-20 тикшерелг?н.

?д?бият [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

  • Иванов Д.В. Экологический гид по зеленым уголкам Республики Татарстан. ? Казань: Фолиант, 2015.
  • И.Р. Кузьмина. Историко-культурный атлас Высокогорского района республики Татарстан. ? Казань: типография ИП Рогожин, 2013.

Тышкы сылтамалар [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Чыганак ? https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Биектау_районы&oldid=4111467