한국   대만   중국   일본 
Башкортстан ? Wikipedia Эчт?лекк? к?ч?

Башкортстан

Wikipedia ? ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Башкортстан latin yazuında])
( Башкортостан битенн?н юн?лтелде)
Башкортстан
Илтамга
Башкала Уфа
Халык саны 4 016 481 (2021)  Edit this on Wikidata
Нигезл?нг?н 11 октябрь 1990  Edit this on Wikidata
С?гать кушагы Екатеринбург вакыты, UTC+05:00
Р?сми тел рус теле , башкорт теле
География
И?Б Россия
М?йдан 143,600 км²
ДД?Б 214 метр  Edit this on Wikidata
Координатлар 54.47°N 56.27°E  Edit this on Wikidata
Телефон коды 347  Edit this on Wikidata
RU-BA  Edit this on Wikidata
С?яс?т
Башкарма орган Башкортстан Х?к?м?те
Канун чыгару органы Башкортстан Корылтае
Д??л?т башлыгы исеме Башкортстан Республикасы Башлыгы
Башлык исеме Башкортстан Республикасы Х?к?м?те Премьер-министры
Х?к?м?т башлыгы Андрей Назаров
Карта
Икътисад
Акча бер?млеге Р?с?й сумы
Башка м?гъл?мат
Ярд?м телефоннары

Башкортстан Республикасы , Башкортостан Республикасы ( Башкортста?н , Башкортоста?н [1] , баш.   Баш?ортостан Республика?ы , рус.   Республика Башкортостан ) ? Россия Федерациясе бел?н берл?шк?н, Россия Федерациясе субъекты , Идел буе федераль округын? , ЮНЕСКО билгел?нм?се буенча Урта Азия ?лк?сен? кер?.

Башкаласы ? Уфа ш???ре.

Халык саны: 2024 елны? 1 гыйнварына ― 4 640 361 кеше . Шуларны? 2 585 360 ы ш???рл?рд?, 1 470 000 (40%) авыл ?ирлегенд? яши [2] . Республика халкыны? 52,7% ы (2,15 млн) хатын-кызлар ??м 47,3% ы (1,93 млн) ир-атлар [3] .

География [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Чикт?шлек [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Як Т?б?к
Т?ньяк-к?нбатыш Удмурт Республикасы
Т?ньяк Пермь ?лк?се
Т?ньяк-к?нчыгыш Свердловск ?лк?се
К?нчыгыш Чил?бе ?лк?се
К?ньяк
К?ньяк-к?нбатыш
Ырынбур ?лк?се
К?нбатыш Татарстан Республикасы

Географик урнашу [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

К?нбатыш Башкортстан. Б?гелм?-Б?л?б?й калкулыгы  ? борынгы ??йл?? урыннары.

Башкортстан республикасы ? К?ньяк Урал тауларыны? т?б?л?ре (и? б?ек ноктасы ? Ямантау, 1 640 м.), карст м?гар?л?р, к?лл?р. Т?б?кне? 2/3 ?л?ше К?нчыгыш-Европа тигезлегене? к?нчыгыш ?лешенд? урнаша. Республиканы? т?ньяктан к?ньякка озынлыгы ? 550 км, к?нбатыштан к?нчыгышка ? 430 км. М?йданы ? 143,6 ме? км².

Республика территориясенд? Башкортстан д??л?т тыюлыгы урнашкан.

Гидрография [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

И? зур елгалары: Агыйдел (1430 км), кушылдыклары ? Н?геш (235 км), Сем (239 км), Караидел (918 км), (549 км), Дим (535 км), шулай ук Сакмар (760 км) бел?н Ык (571 км) елгалары. Башкортстан ?ирлегенн?н шулай ук ?аек елгасы (2428 км.) башлана.

К?лл?рне? саны ? 2700. Республиканы? и? зур к?лл?ре Урал таулары артына урнаша. К?нбатыш ?лешенд? и? эре к?л ? Асылык?л (м?йданы 18,5 км²).

Климат [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Ямантау

Тауларда уртача еллык температура +0,3°С, тигезлект? +2,8°С. Гыйнварда Цельсия градусы буенча уртача температура 18°С, июльд?  ? +18°С. Кояшлы к?нн?р саны 261д?н (Уфа) 287г? ( Аксёново , Белорет ) кад?р ?зг?реп тора.

Уртача еллык явым-т?шемн?р саны 300?600 мм, Урал тауларыны? к?нбатыш ягында 700 ммга кад?р ?ит?.

Кар капламы ноябрь башында яки уртасында барлыкка кил?, апрель уртасында ис? кар эреп бет?. Кар капламы 150?165 (таулы районнарда 171?177) к?н ята, аны? уртача биеклеге 36-55 см га ?ит?.

Табигать [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Урманнар республика территориясене? 40 % алып тора. Урал таулары артында катнаш урманнар, т?ньяктарак нарат-яфраклы ??м каен урманнары бар; урман-далалар ? каен ??м им?н агачларына бай.

Тарих [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Орхон т?рки язуында ≪Башкортстан≫ с?зене? язылышы
1557 елдан башлап башкорт кабил?л?ре Россия составына кер? башлый

Республика ≪Башгурд≫ исеме астында беренче тапкыр VIII гасырда Ф?злулла? Р?шид?ддинне? ≪Огузнам?≫ исемле эшенд? телг? алына, ? башкорт халкыны? ?затылышы (баш?орт) С?лл?м Т?р?ем?н хезм?тл?ренд? ( IX гасырны? беренче яртысы) очрый.

X ? XII гасырларда республиканы? к?нбатыш ?лешенд? яш??чел?р Идел буе Болгары д??л?те, XIII ? XIV гасырларда б?тен Башкортстан ?ирлеге ?учи Олысына , аны? таркалуыннан со? башкортлар Казан , Нугай в? Себер ханлыклары, 1557 елдан башлап башкорт кабил?л?ре Россия составына кер?.

Инкыйлабкача елларда х?зерге Башкортстан ?ирлеге к?бесенч? Уфа губернасы составында була.

1917 елны? 15 (28) ноябренд? Башкорт ?лк? шурасы Башкортстан милли-территориаль мохтариятен (автономиясен) игълан ит?. 1919 елны? 20 мартында М?ск??д? ≪?з?к Совет хакимияте бел?н Башкорт х?к?м?те арасында Башкорт Совет Автономиясен т?з? турында килеш?≫ имзалана. [4] Башкорт Совет Автономиясе Ырынбур губернасыны? т?ньяк ?язл?ре нигезенд? оеша. Башкортларны? ?з ш???рл?ре булмаганлыктан, аны? башкаласы итеп к?рше Уфа губернасында урнашкан рус-татар ш???ре Эст?рлетамак билгел?н?. 1920 елны? 20 августында Совет х?к?м?те Эст?рлетамак ш???рен Кече Башкортстанга бир?.

1922 елны? 14 июненн?н Уфа губернасын юк итеп, Башкортстан составына губернаны? зур ?лешл?ре, шул ис?пт?н Б?л?б?й  ??м Б?ре ?язл?ре (алар язмышы турында махсус референдум ?тк?релерг? тиеш булган) кертел?л?р , башкаласы Эт?рлетамактан Уфага к?черел?.

1952 елны? маенда Башкорт АССРы эченд? Уфа ??м Ст?рлетамак ?лк?л?ре барлыкка кил?, ?мма 1953 елны? апреленд? ?лк?л?рг? б?ленеш юкка чыгарыла.

1990 елда БАССР Югары Шурасы Д??л?т Суверенлыгы турында Декларация кабул ит?. [5]

Д??л?т корылышы [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Р?химов Мортаза Гоб?йдулла улы  ? Башкортстан Республикасыны? беренче Президенты

Башкортстан Конституциясен? тиешле д??л?т власы х?кем, башкарма ??м кануннар чыгару юн?лешл?рен? б?лен?.

Башкарма хакимлек [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Башкортстан Республикасы Башлыгы  ? Башкортстан Республикасыны? и? югары вазифалы кешесе. Башкортстан Х?к?м?те статусы ??м хокукы Башкортстан Конституциясе бел?н билгел?н?.

Х?кем власы [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Башкортстан Республикасында х?кем власын Башкортстан Республикасы Конституция Суды, федераль судлар ??м мировой х?кем тормышка ашыра.

Законнар чыгару власы [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Башкортстан Парламенты ? Д??л?т ?ыелышы ? Корылтай 2003 елдан бер палатасыннан торган кануннар чыгару органы.

Халык [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Торак пунктлар [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]


Уфа

Ст?рлетамак

Салават

Нефтекама

Урын Ш???р Башкортча исеме Русча исеме Халык саны


Октябрьски

Белорет

Ишембай

К?мертау

1 Уфа ?ф? Уфа 1 062 300
2 Ст?рлетамак Ст?рлетама? Стерлитамак 273 432
3 Салават Салауат Салават 156 085
4 Нефтекама Нефтекама Нефтекамск 121 757
5 Октябрьски Октябрьский Октябрьский 109 379
6 Белорет Белорет Белорецк 68 804
7 Туймазы Туймазы Туймазы 66 849
8 Ишембай Ишембай Ишимбай 66 242
9 К?мертау К?мертау Кумертау 62 854
10 Сибай Сибай Сибай 62 732
11 М?л?вез М?л??ез Мелеуз 61 408
12 Б?л?б?й Б?л?б?й Белебей 60 183
13 Б?ре Б?р? Бирск 41 637
14 Учалы Учалы Учалы 37 771
15 Благовещен Благовещен Благовещенск 34 246
16 Д?рт?йле Д?рт?йл? Дюртюли 31 272
17 Я?авыл Я?ауыл Янаул 26 988
18 Д??л?к?н Д??л?к?н Давлеканово 24 040
19 Чишм? Шишм? Чишмы 21 198
20 Приют Приют Приютово 20 888
[6]


Милли состав [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Башкортстанда 4 104 336 кеше яши. Аларны? 2 626 613 ш???рл?рд?, 1 447 723 авылда тора. Эре ш???рл?ре ? Уфа (башкала, 1 042 ме? кеше), Ст?рлетамак (264 ме? кеше), Салават (158 ме? кеше), Нефтекама (122 ме? кеше), Октябрьски (108 ме? кеше). Республикадагы барлык халыкны? татарлар (25,4 %), башкортлар (29,5 %), руслар (36,1 %) т?шкил ит?.

Халык 1926 [7] 1939 [8] 1959 [9] 1970 [10] 1979 [11] 1989 [12] 2002 [13] 2010 [14]
К. с. % К. с. % К. с. % К. с. % К. с. % К. с. % К. с. % К. с. %
руслар 1 064 707 39,9 % 1 281 347 40,6 % 1 418 147 42,4 % 1 547 893 40,2 % 1 547 893 40,2 % 1 548 291 39,3 % 1 490 715 36,3 % 1 432 906 36,1 %
башкортлар 625 845 23,5 % 671 188 21,3 % 737 711 22,1 % 892 248 23,4 % 935 880 24,3 % 863 808 21,9 % 1 221 302 29,8 % 1 172 287 29,5 %
татарлар 621 158 23,3 % 777 230 24,6 % 768 566 23,0 % 944 505 24,7 % 940 436 24,5 % 1 120 702 28,4 % 990 702 24,1 % 1 009 295 25,4 %
чуашлар 84 886 3,2 % 106 892 3,4 % 109 970 3,3 % 126 638 3,3 % 122 344 3,2 % 118 509 3,0 % 117 317 2,9 % 107 450 2,4 %
чирмешл?р 79 298 3,0 % 90 163 2,8 % 93 902 2,8 % 109 638 2,9 % 106 793 2,8 % 105 768 2,7 % 105 829 2,6 % 103 658 2,6 %
украиннар 76 610 2,9 % 92 289 2,9 % 83 594 2,5 % 76 005 2,0 % 75 571 2,0 % 74 990 1,9 % 55 249 1,4 % 39 875 1,0 %
арлар 23 256 0,9 % 25 103 0,8 % 25 388 0,8 % 27 918 0,7 % 25 906 0,7 % 23 696 0,6 % 22 625 0,6 % 21 477 0,5 %
мордва 49 813 1,9 % 57 826 1,8 % 43 582 1,3 % 40 745 1,1 % 35 900 0,9 % 31 923 0,8 % 26 020 0,6 % 20 300 0,5 %
башкалар 39 773 1,5 % 56 931 1,8 % 60 749 1,8 % 52 485 1,4 % 53 557 1,4 % 55 426 1,4 % 74 577 1,8 % 165 044 4,1 %
барлык 2 665 346 100,0 % 3 158 969 100,0 % 3 341 609 100,0 % 3 818 075 100,0 % 3 844 280 100.0 % 3 943 113 100,0 % 4 104 336 100,0 % 4 072 292 100,0 %

Административ-территориаль б?ленеш [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Республикада 54 административ район, 21 ш???р, 2 ш???р тибындагы поселок, 828 авыл администрациясе бар.

Районнар Харита
  1. ?б??лил районы
  2. ?лш?й районы
  3. Архангель районы
  4. Аскын районы
  5. Авыргазы районы
  6. Баймак районы
  7. Бакалы районы
  8. Балтач районы
  9. Б?л?б?й районы
  10. Балакатай районы
  11. Белорет районы
  12. Бишб?л?к районы
  13. Б?ре районы
  14. Болгавар районы
  15. Благовещен районы
  16. Б?зд?к районы
  17. Борай районы
  18. Б?р??н районы
  1. Гафури районы
  2. Д??л?к?н районы
  3. Дуван районы
  4. Д?рт?йле районы
  5. Ярм?к?й районы
  6. Зиянчура районы
  7. ?ылаер районы
  8. Иглин районы
  9. Илеш районы
  10. Ишембай районы
  11. Калтасы районы
  12. Караидел районы
  13. Кырмыскалы районы
  14. Кыйгы районы
  15. Кызыл Кама районы
  16. К?г?рчен районы
  17. Кушнаренко районы
  18. Куергазы районы
  1. М?л?вез районы
  2. М?четле районы
  3. Мишк? районы
  4. Мияк? районы
  5. Нуриман районы
  6. Салават районы
  7. Ст?рлебаш районы
  8. Ст?рлетамак районы
  9. Т?тешле районы
  10. Туймазы районы
  11. Уфа районы
  12. Учалы районы
  13. Федоровка районы
  14. Х?йбулла районы
  15. Чакмагыш районы
  16. Чишм? районы
  17. Шаран районы
  18. Я?авыл районы

Икътисад [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

С?н?гать [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Эре с?н?гый ?з?кл?ре ? Уфа , Ст?рлетамак , Ишембай , Салават , Нефтекама , Туймазы , Октябрьски , Белорет . ?итештер?не? югары д?р???д?ге тупланышы хас, с?н?гый продукциясене? якынча 50 % Уфада чыгарыла.

С?н?гатьне? ???миятле тармаклары ? нефть чыгару, нефть эшк?рт?. Машиналарны т?з? ??м металл эшк?рт? зур ?сешне алган. Агач эшк?рт? с?н?гате ??м т?зелеш материалларны ясау да бар.

Энергетика [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Аны? нигезен ?ылылык электр стансалар т?шкил ит?л?р: Карманово ГРЭСы, Уфадагы ?Э?-1, ?Э?-2, ?Э?-3 ?Э?-4, Ст?рлетамакта  ??м Салаватта ?Э?л?ре , Урал арты ?Э? (Сибай) ??м К?мертау ?Э?. 

Башкортстан АЭС т?зелеше Чернобыль ??лак?тенн?н со? туктатылган.

Туймазы районыны? Т?пкилде авылы тир?сенд? т??риб?-сынау ?ил электр стансасы урнашкан.

Авыл ху?алыгы [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Ашлык-терлекчелек юн?лешенд?ге авыл ху?алыгы . Бодай , арыш , солы , арпа , шик?р ч?гендере, к?нбагышны ?стер?л?р. ??м??риятт? с?т-ит терлекчелеге, ит-йон сарыкчылыгы , кошчылык , атчылык , кымызчылык ??м умартачылык ?сешне алган. Башкорт балы Россияд? ки? м?ш??рлекне алган.

Транспорт [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Тимер юлы транспорты [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Тимер юл элемт?се Самара?Уфа тимер юлыннан башлана, аны? 486 км озынлыгындагы Кин?ле станциясенн?н Уфа станциясен? кад?рге участогы 1888 елда файдалануга тапшырыла.

Уфа тимер юллар аша Самар , Чил?бе , Ырынбур , Сембер ??м башка ш???рл?р бел?н тоташтырылган. К?йм? й?решле елгалар: Агыйдел ??м Караидел . Торба ?тк?ргеч транспорты да ?сешне алган.

Автомобиль юллар [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Т?б?к аша М5 ≪Урал≫, М7 ≪Идел≫, Р240 Уфа  ? Ырынбур , Р315 Уфа  ? Б?ре  ? Я?авыл , Р316 Ст?рлетамак  ? Белорет  ? Магнитогорски , Р317 Б?ре  ? Тазт?бе  ? Чаткы ??м Р361 М?л?вез  ? Магнитогорски [15] автоюллары баралар.

Авиа элемт? [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Авиа элемт? Башкортстанны Россияд?ге дист?л?рч? ш???рл?ре бел?н, БДБ илл?ре, Греция, Кытай, БГЭ, Т?ркия ш???рл?ре бел?н тоташтыра. Уфада Башкортстанда и? зур аэропорт урнашкан.

Башкортстан б?йр?мн?ре [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

≪Башкортстан Республикасында б?йр?м ??м ист?лекле к?н, ??н?ри ??м башка даталар турында≫ Башкортстан законы республиканы? Югары Советы тарафыннан 1992 елны? 27 февраленд? кабул ителде.

Эшл?ми торган б?йр?м к?нн?ре.

Датасы Исеме Иск?рм?
11 октябрь ??м??рият к?не Башкортстанны? д??л?т суверенитеты турында декларация кабул ителг?н к?нд? билгел?н?.
24 декабрь Гербы Республикасы Конституциясе к?не ярославль ?лк?се владимир ?лк?се Статья в Башкирской энциклопедии 2013 елны? 3 ноябрь к?ненд? архивланган . Калып:Владимир-ba ярославль ?лк?се, владимир ?лк?се ??м??рият Югары Советы 1993 елда Башкортстан Конституциясен кабул итк?н к?нд? билгел?н?.
Ураза б?йр?ме Ураза б?йр?ме датасы Ислам календарена ярашлы ел саен Башкортстан Республикасы х?к?м?те тарафыннан, б?йр?м ?тк?р? к?ненн?н ?ч ай алдан да со?ламый, игълан ител?.
Корбан б?йр?ме Корбан б?йр?ме датасы ай календарына ярашлы ел саен Башкортстан Республикасы х?к?м?те тарафыннан, б?йр?м ?тк?р? к?ненн?н ?ч ай алдан да со?ламый, игълан ител?.

Ист?лекле к?нн?ре.

Датасы Исеме Иск?рм?
25 февраль Башкортстан Республикасы Д??л?т флагы к?не ??м??рият Югары Советы тарафыннан я?а флагны 1992 елда кабул итк?н к?нд? (2002 елдан) билгел?н? ярославль ?лк?се владимир ?лк?се 25 февраля ? День Государственного флага республикасы Гербы// ИА Башинформ 2017 елны? 17 ноябрь к?ненд? архивланган . ярославль ?лк?се, владимир ?лк?се.
20 март ?з?к Совет власы бел?н Башкорт х?к?м?те арасында Башкорт Совет автономиясе турында килеш?г? кул куйган к?н Россия Эшче-Авылдаш х?к?м?те бел?н Башкорт х?к?м?те Башкортстан Совет автономиясе турында 1919 елдагы Килеш?г? кул куйган к?нд? билгел?н?. Совет р?с?е эченн?н а?а Халык комиссарлары Советы р?исе В. И. Ленин , Б?тенроссия ?з?к башкарма комитетыр?исе в.б. М. Ф. Владимирский, милл?тл?р эшл?ре буенча халык комиссары И. В. Сталин , Б?тенроссия ?з?к башкарма комитеты секретаре А. С. Енукидзе, башкорт делегация эченн?н ? Башкорт х?к?м?те р?исе Кулаев Мстислав , Башкорт гаск?ре адьютанты ?. И. Бикбауов , Башкорт х?к?м?те ?гъзасы М. Д. Халиков кул куйдылар.
31 март Башкортстан Республикасынан Федератив килеш? кушымтасына кул куйган к?н 1992 елда Федератив килеш?г? имзаланган к?нд? билгел?н?.
3 август Россия Федерациясе д??л?т хакимияте органнары ??м Башкортстан Республикасыны? д??л?т хакимияте органнары бел?н идар? ит? даир?се буенча Россия Федерациясе ??м Башкортстан Республикасыны? ?зара в?кал?тлекл?ре аеру турындагы килеш?г? кул куйган к?н. ярославль ?лк?се br /?лк?се 1994 елда Россия федерациясе ??м Башкортстан Республикасы арасында килеш?г? имзаланган к?нд? билгел?н?.
29 ноябрь Башкортстан милли-территориаль автономиясе бер?меге Россия д??л?тене? федератив ?леше буларак булдырылган к?н Башкортстан милли-территориаль автономиясе 1917 елны? 15 ноябренд? (иске ысул буенча) Башкорт м?рк?з шурасы тарафыннан игълан ител? ??м III Б?тен башкорт оештыру корылтаенда раслана.

Башкортстанда халык (милли) Сабантуй б?йр?ме р?сми статуска ия. Б?йр?м республиканы? барлык муниципаль районнарында язгы басу эшл?ре бет? у?аеннан ?тк?рел?. Сабантуйны? ?тк?рел? датасы ел саен Башкортстан башлыгы указына ярашлы т?гаенл?н?.

??м??рият Салават ?ыены фольклор б?йр?ме ел саен Башкортстан республикасыны? т?рле ш???р ??м районнарында 2004 елдан алып ?тк?рел? башлады. 2011 елдан алып Салават ?ыены Салават районында ?тк?рел?.

Башкортстанны? Октябрьский ш???ренда ??м??рият Курай б?йр?ме ?тк?рел?. Курай б?йр?ме татарлар яш?г?н республиканы? т?ньяк-к?нчыгыш районнарында курайны пропагандалау ??м популярлаштыру, башкорт халык уен коралларын таралышын ки??йт?, шулай ук зир?к курайчылар ачу максатларында ?т? ??м беренче м?рт?б? 2001 елда оештырылды.

Шулай ук Башкортстан Республикасында Россия Федерациясе субъекты канунияте тарафыннан булдырылган башка ист?лекле даталар да билгел?н?.

Иск?рм?л?р [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

  1. Башкортстан Конституциясе : ≪Башкортстан Республикасы≫ ??м ≪Башкортстан≫ диг?н атамалар ти? м?гън?ле.
  2. Элина Ахметова. Статистики подсчитали население городов и сёл в Башкирии. ИА ≪Башинформ≫ , 10.05.2024
  3. Элина Ахметова. В Башкирии 53% населения составляют женщины. ИА ≪Башинформ≫ , 12.05.2024
  4. архив к?черм?се , archived from the original on 2017-12-01 , retrieved 2014-09-11  
  5. архив к?черм?се , archived from the original on 2008-10-14 , retrieved 2014-09-11  
  6. архив к?черм?се , archived from the original on 2011-06-27 , retrieved 2012-11-16  
  7. http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_nac_26.php?reg=772
  8. http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_nac_39.php?reg=61
  9. http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_nac_59.php?reg=76
  10. http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_nac_70.php?reg=59
  11. http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_nac_79.php?reg=58
  12. http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_nac_89.php?reg=56
  13. архив к?черм?се , archived from the original on 2006-11-04 , retrieved 2012-11-18  
  14. архив к?черм?се , archived from the original on 2012-02-04 , retrieved 2012-11-18  
  15. Р361 ? ≪Магнитогорск ? Сибай ? Зилаир ? Ира≫ | Автодороги России | Главная . ?леге чыганактан 2013-02-26 архивланды. 2013-02-24 тикшерелг?н.

?д?бият [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Шулай ук карагыз [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]