Антон Веберн
Туган телд? исем	алман.   Anton Webern
?йтелеш
Туган	3 декабрь 1883 ( 1883-12-03 ) Вена, Австрия
?лг?н	15 сентябрь 1945 ( 1945-09-15 ) (61 яшь) Миттерзилль , Целль-ам-Зе [d] , Зальцбург [d] , Австрия [1]
К?м? урыны	Миттерзилль
Милл?т	австрияле
Ватандашлыгы	Австрия
?лма-матер	Вена университеты [d]
??н?ре	классик музыка композиторы , дирижёр , музыкачы , композитор
Антон Веберн Вики?ыентыкта

Антон Веберн ( алман.   Anton Friedrich Wilhelm von Webern , 3 декабрь 1883 ел , Вена ; 15 сентябрь 1945 ел , Миттерзилль, Зальцбург , Австрия ; тулы исеме: Антон Фридрих Вил?елм фон Веберн) - Австрия к?йязары, дирижер. Я?а Вена к?йязарлар м?кт?бене? таныклы ??еле, Арнольд Ш?нбергны? ш?керте.

Вебернга карата Аурупа ны? и? алдынгы к?йязарлары тарафыннан кызыксыну XX гасыр ны? икенче яртысында уяна. "Сине? Вебернга карашы? буенча, кем ик?нлеге?не ?йтермен" диг?н с?зл?р бу чорны? к?п таныклы ш?хесл?рен? хас ^[2] .

Т?р?ем?и х?ле [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

1883 ел ны? 3 декабренд? Вена ш???ренд? тау инженеры Карл фон Веберн гаил?сенд? д?ньяга кил?. Атасы Авыл ху?алыгы министрлыгын хезм?тк?ре булып эшли, анасы Амалия Гер итче гаил?сенд? туган була ^[3] . Веберн ике яшенн?н ?к музыкага тартыла, беренче укытучысы Эдвин Комауэр аны фортепиано ??м виолончельда уйнарга ?йр?т?.

Клагенфурт гимназиясен т?мамлап, Антон Веберн 1902 елда музыка белгече буларак Вена университетына укырга кер?. Университетта Гвидо Адлер классында укый.

Бу ш?керт елларында Арнольд Ш?нберг бел?н таныша ??м аннан 1904 - 1908 елларда композиция д?ресл?рен ала. 1906 ел да Антон Веберн университетны т?мамлый, XV- XVI гасыр композиторы ?енрих Изаакны? " Констанц хораллары" ( лат.   Choralis Constantinus ) ?ыентыгына багышланган диссертация яклый ^[4] . Ренессанс д?верены? м?д?нияте бел?н кызынсыну к?йязарны? стилен? зур йогынты ясыячак.

1908 - 1918 елларда Антон Веберн кечкен? оркестрлар дирижеры буларак чыгышлар ясый ^[3] . 1918 - 1921 елларда Ш?хси музыкаль чыгышлар ??мгыятен оештыруда зур ?леш керт?. Бу ??мгыять тарафыннан чорны? и? м?к?мм?л ?с?рл?ре башкарыла, шул ис?пт? Клод Дебюсси , Бэла Барток , Альбан Берг (рус.) татар. , Густав Малер , Морис Равель (рус.) татар. , Эрик Сати , Рихард Штраус , Игорь Стравинский , Антон Веберн ?зе ??м башка композиторлар ?с?рл?ре. 1921 ел да ??мгыять ябыла, ??м Веберн 1922 - 1932 елларда Вена эшчел?р оркестры ??м хоры ?ит?кчесе урынын ала. 1928 - 1938 елларда Австрия радиосы оркестрыны? дирижеры булып хезм?т ит?. 1920-еллар да композитор ?с?рл?ре д?ньяк?л?м таныклыкка иреш?, Австрия , Алмания , Б?екбритания , АКШ ны? к?п концентрларында башкарыла.

Нацизм идеологиясе урнашу бел?н, композитор эшенн?н куыла, аны? ??м башка Я?а Вена м?кт?бе композиторларыны? ?с?рл?ре "культур большивизм", "дегенератив с?нгать" дип исемл?н? ??м башкарылудан м?хр?м ител?. Атаклы композитор , гаил?сен т?эмин ит? ?чен, элегр?к аны? ?с?рне? даими бастырып барган матбагага, бик т?б?н хезм?т хакына ризалашып, ноталар м?х?ррире эшен? кер? ^[3] . Бу авыр елларны кичер?д? а?а сынлы с?нгать остасы Йозеф Хумплик ??м аны? хатыны шагыйр?, кыл кал?м остасы Хильдегард Йоне бел?н аралашу зур ярд?м к?рс?т? ^[5] .

1945 елны? 15 сентябренд? м?ш??р композитор америка пешекчесе тарафыннан атылып ?терел?. Исерек х?ленд?ге америка пешекчесе т?м?ке чыгарып барган композиторны салкын корал чыгара дип бел? ??м тизр?к саклану максаты бел?н ?з кораллыннан композиторга пуля ?иб?р? ^[5] .

И?аты [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Композитор Я?а Вена м?кт?бе ??елл?рене? берсе. Бу т?ркем композиторларны? т?п юн?леше - серияле музыка и?ат ит?. Бу юн?лешт? и? камил и?ат итк?н композитор Веберн булып тора ^[5] . А.Берг бел?н А.Ш?нберг ?теп барган романтизм йогынтысыннан котыла алмаган, шу?а к?р? аларны? музыкасында кара т?сл?р ?стенлек ала, музыкаль экспрессионизм юн?леше барлыкка кил? ^[6] . Веберн музыкасына яктылык, ?с?рл?рне? инструментлам? ??м ш?келл?рен? ?т? камиллек хас ^[7] . Вебернны? со?гы ?с?рл?ре XX гасырны? икенче яртысында ки? таралыш тапкан сериализм юн?лешен? якынлашалар.

Ул без ??м музыкаль объект арасында я?а чикл?р булдыра ??м бу ????тт?н я?а музыкаль ки?лек ача. Игорь Стравинский

Густав Малерны? "?ир ?ыры" ?с?рене? М?нхен ш???ренд? башкарылуын белг?ч, Антон Веберн ?зене? якын дусты Альбан Бергка (рус.) татар. 1911 елда хат яза:

Дустым, бу гомерд? ирк?л?м?де мине б?хет! Кая юлым ята со?? Тауларга тартылам, анда тынычлык, анда минем ялгыз калбем тал?п итк?н газиз тынычлык! Антон Веберн

Тауларга соклану композитор ?чен бик т? хас, аны? хатларында, ?с?рл?ренд? таулар темасы зур алып тора ^[8] .

Композитор и?аты белгечл?р тарафыннан 3 периодка б?лен? ^[5] :

1. ор.1-2
2. ор.3-16; ор.17-ор.20
3. ор.21-31

Чыганаклар [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

• Christian Mason. [2] . ? 2005.
• А.Минакова, С.Минаков. . ? М?ск??: Эксмо, 2009. ? Б. 288-289.
• Ю.Н.Холопов, В.Н.Холопова. . ? М?ск??: Совет композиторы, 1984.
• Р. Х. Лаул. Антон Веберн // / В. В. Смирнова. ? P. 298-299.
  

Иск?рм?л?р [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

1. ↑ ^{1,0 1,1} Веберн Антон // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / м?х?ррир А. М. Прохоров ? 3-е изд. ? Москва : Советская энциклопедия , 1969.
   https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135https://wikidata.org/wiki/Track:Q649https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737
2. ↑ Щедрин Р.К. Кереш с?з // / Холопов Ю.Н., Холопова В.Н.. ? М?ск??: Совет композиторы, 1984. , - Б.3.
3. ↑ ^{3,0 3,1 3,2} А.Минакова, С.Минаков. . ? М?ск??: Эксмо, 2009. ? Б. 288-289.
4. ↑ Christian Mason. [1] . ? 2005.
5. ↑ ^{5,0 5,1 5,2 5,3} Р. Х. Лаул. Антон Веберн // / В. В. Смирнова. ? P. 298-299.
6. ↑ Щедрин Р.К. Кереш с?з // / Холопов Ю.Н., Холопова В.Н.. ? М?ск??: Совет композиторы, 1984. ? 8 б.
7. ↑ Щедрин Р.К. Кереш с?з // / Холопов Ю.Н., Холопова В.Н.. ? М?ск??: Совет композиторы, 1984. ? 11 б.
8. ↑ Ю.Н.Холопов, В.Н.Холопова. . ? М?ск??: Совет композиторы, 1984. ? Б. 78, 79, 81, 92.

Шулай да карагыз [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

• Арнольд Ш?нберг
• Альбан Берг
• Авангардчылык