Vikipedi, ozgur ansiklopedi
Zulfikar Ali Butto
(
Sindhi
: ???????? ??? ???,
Urduca
: ?????????? ??? ?????? Ocak 1928 - 4 Nisan 1979), 1973'ten 1977'ye kadar Pakistan'ın dokuzuncu Ba?bakanı, 1971'den 1973'e kadar
Pakistan
'ın dorduncu Cumhurba?kanı olarak gorev yapan Pakistanlı bir avukat ve politikacı. Aynı zamanda
Pakistan Halk Partisi
'nin (PPP) kurucusudur. 1979'da idam edilinceye kadar partinin ba?kanlı?ını ustlenmi?tir.
[1]
Sind
eyaletinde do?an ve
Kaliforniya Universitesi
ve
Oxford Universitesi
'nde e?itim goren Butto, Ba?kan
?skender Mirza
'nın kabine uyelerinden biri olarak siyasete girmeden once
Lincoln's Inn
'de avukatlık e?itimi aldı ve sırasında birkac bakanlı?a atandı. Sonradan yonetime el koyan general
Muhammed Eyub Han
'ın 1958'den itibaren askeri yonetimi sırasında 1963'te Dı?i?leri Bakanı olarak atanan Butto, bakanlık yaptı?ı sırada
II. Hindistan-Pakistan Sava?ı
meydana geldi. Eyup Han'ın devrilmesinde sonra yapılan ve 1970'te
Yahya Han
'ın kazandı?ı genel secimlere itiraz etti. Awami Ligi ulke capındaki sandalyelerin co?unlu?unu kazanırken, Halk Partisi yalnızca
Batı Pakistan
'da sandalyelerin co?unlu?unu kazandı. ?ki parti yetki devri ve yeni bir anayasa konusunda anla?amadı.
Banglade? Kurtulu? Sava?ı
'nı Hindistan'ın kazanması sonrası Aralık 1971'de cumhurba?kanlı?ını devraldı ve ola?anustu hal ilan edildi. Butto Pakistan'ı yeniden in?a etmeye ba?ladı?ında, niyetinin "guveni yeniden in?a etmek ve gelecek icin umudu yeniden in?a etmek" oldu?unu belirtti.
[2]
Temmuz 1972'ye kadar Butto, Simla Anla?ması'nı imzaladıktan sonra 93.000 sava? esirini ve 5.000 metrekarelik topra?ı Hindistan'dan geri aldı.
[3]
Cin
ve
Suudi Arabistan
ile ba?larını guclendirdi,
Banglade?
'i tanıdı ve 1974'te Lahor'da ikinci
?slam ??birli?i Te?kilatı
'na ev sahipli?i yaptı. 1973 yılında
parlamento
oybirli?iyle yeni bir anayasayı onayladı.
Fazal Elahi Caudhri
'yi Cumhurba?kanlı?ı makamına atadı?ı ve yeniden yetkilendirilen Ba?bakanlık makamına gecti. Ayrıca ulkenin nukleer programının ba?latılmasında buyuk bir rol oynadı. Bununla birlikte, Butto'nun Pakistan'ın yeni geli?en endustrilerinin, sa?lık hizmetlerinin ve e?itim kurumlarının co?unu kamula?tırması ekonomik durgunlukla kar?ılandı.
Belucistan
'daki eyalet feodal hukumetini da?ıttıktan sonra karga?a ya?andı, Butto 1973'te
Belucistan
'a bir ordu operasyonu emretti ve binlerce sivilin olumune neden oldu.
[4]
Mevcut karı?ıklı?a ra?men, Halk Partisi 1977'de yapılan parlamento secimlerinde rakibinin iki katı oy alarak kazandı secimleri muhalefetin hile yapıldı?ı iddiasıyla ?iddet ulke capına yayıldı. Aynı yıl 5 Temmuz'da Butto, ordu komutanı
Muhammed Ziya ul Hak
tarafından askeri bir darbeyle devrildi ve 1979'da
Pakistan Yuce Mahkemesi
tarafından siyasi bir rakibin oldurulmesine izin verdi?i gerekcesiyle tartı?malı bir ?ekilde yargılanıp idam edildi.
[5]
Butto, milliyetcili?i ve laik enternasyonalist gundemi nedeniyle ovulen, ancak siyasi muhaliflerini sindirdi?i ve insan hakları ihlalleri nedeniyle ele?tirilen tartı?malı bir figur olmaya devam ediyor. Sıklıkla Pakistan'ın en buyuk liderlerinden biri olarak kabul edilir
[6]
Partisi, kızı
Benazir Butto
'nun iki kez Ba?bakan secilmesiyle Pakistan'ın en buyukleri arasında yer alırken, damadı ve Benazir'in kocası
Asıf Ali Zerdari
de cumhurba?kanı olarak gorev yaptı.
|
---|
| |
?talik
: Gecici ba?bakanlar
|