Yunan ?c Sava?ı

Yunan ?c Sava?ı
	So?uk Sava?
	; ELAS gerilla kuvvetleri
Tarih	30 Mart 1946 - 16 Ekim 1949 ; (3 yıl, 6 ay, 2 hafta ve 2 gun)
Bolge	Yunanistan
Sonuc	Ulusal Ordu zaferi.
Taraflar
Yunanistan Krallı?ı ; Yunan Ulusal Ordusu (eski EDES ) ; Destekleyen: ; Birle?ik Krallık ; ABD (1947 sonrası)	Gecici Demokratik Hukumet Yunanistan Demokratik Ordusu (eski ELAS ) ; NOF partizanları Destekleyen: ; Yugoslavya (Temmuz 1949 oncesi) ; Bulgaristan ; Arnavutluk
Komutanlar ve liderler
Aleksandros Papagos ; Konstantinos Ventiris ; Thrasyvoulos Tsakalotos ; James Van Fleet	Markos Vafiadis ; Nikolaos Zachariadis
Gucler
232,500	26,000 (1948 ortası) ; Toplam: y.100,000: ; 15,000-20,000 ; Slav-Makedon ; 2,000-3,000 Pomak ; 130?150 Arnavut
Kayıplar
15.268 olu, 37.255 yaralı, 3.843 kayıp, 865 firar ; Yunan Ordusu iddiası ; 1,485 olu, 3,143 yaralı, 159 kayıp	Yunan Ordusu iddiası ; 38,839 olu, 20,128 esir
	Toplam: 158,000 olu ; 1.000.000 sivil sava?tan etkilendi.

Yunanistan ?c Sava?ı , 1946-1949 yılları arasında Yunanistan 'ı siyasi istikrarsızlık icine iten, etkileri 1955 yılına kadar hissedilen ve temelde sa?-sol mucadelesi olan sava?tır.

?c Sava?ı Hazırlayan Ortam [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Osmanlı Devleti ’nden ba?ımsızlı?ını kazandıktan sonra Yunanistan’da anayasal monar?i kuruldu ve bu ulke, II. Dunya Sava?ı ’na kadar surekli bir devrim ve kar?ı devrim sureci icine girdi.

1924-1935 yılları arasında Yunanistan, cumhuriyet rejimi ile yonetildi. Karı?ıklıkların giderilememesi uzerine 1935 yılında bir plebisit yapıldı ve Yunanistan’da yeniden Anayasal Monar?i kuruldu.

1936 yılında Yunan Kralı, ?oannis Metaksas ’ı ba?bakanlı?a getirdi. Metaksas, ba?bakanlı?a gelir gelmez parlamentoyu feshetti ve 1938’de omur boyu ba?bakan ilan edildi. Metaksas, 1941’deki olumune kadar ulkeyi fa?ist ozellikler gosteren bir diktatorlukle yonetti. Metaksas kendi yonetimine (Klasik Yunan ve Bizans’tan sonra) “Ucuncu Uygarlık” adını vermi?; koyu bir "kralcı" olarak basını susturmu?, muhalifleri surgune gondermi? ve tam bir baskı yonetimi kurmu?sa da, belli bazı reform hareketleri de gercekle?tirmi? ve ulkenin savunmasını guclendirmi?tir.

II. Dunya Sava?ı sırasında once ?talya , ardından da Almanya ’nın i?galine u?rayan Yunanistan ’da; Kral Londra ’ya, Hukumet ise Kahire ’ye sı?ındı. Yunan yurtseverler II. Dunya Sava?ı icinde Alman i?galine kar?ı ce?itli direni? orgutleri kurdular. Bunlar arasında one cıkan “Ulusal Kurtulu? Ordusu” ( ELAS ) sol, “Hur Demokratik Yunan Ordusu” (EDES) ise sa? e?ilimliydi. Bu iki orgut Alman i?gal ordusuna kar?ı etkili bir mucadele icine girdi.

Josef Stalin ile Winston Churchill , Alman yenilgisinden sonra Do?u Avrupa ’nın durumunu Moskova ’da goru?urlerken; Churchill, Yunanistan’ın Britanya etki bolgesi olarak kabul edilmesini onermi? ve Stalin de bunu kabul etmi?ti. Yuzdeler Anla?ması olarak bilinen bu uzla?ıdan hemen sonra, sava?ın son yılında, Birle?ik Krallık Yunanistan’a asker gonderdi. Britanya ordusu, ELAS ve EDES Almanları Yunanistan’dan temizlediler. Ancak bu temizlik Yunanistan’a beklenen barı? ve huzuru getirmedi ve ulke be? yıl surecek olan son derece kanlı ve yıkıcı bir ic sava?ın icine girdi.

Birinci A?ama [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Yunan ic sava?ının birinci a?aması 4 Aralık 1944 gunu ba?lamı?tır. O gun, Britanya i?gal makamlarınca telkin edilen ve Yunan ba?bakanı tarafından verilen bir ultimatomla, ELAS ’tan silahlarını teslim edip Atina’yı terketmesi istendi. Winston Churchill’in iddialarına gore ELAS, Atina’da teror havası estirmekte ve Moskova tarafından yonetilmekteydi. Yine Churchill’e gore sava? sırasında Almanlardan cok EDES’e kar?ı sava?mı?tı.

Bu iddialara kar?ın ELAS , aslında sava?tan once Metaksas’ı devirmek icin kurulan ve giderek Nazilere kar?ı direni?te etkin rol oynayan solcu unsurları icinde barındırmaya ba?layan bir orguttu. 1944 yılının sonunda uye sayısı iki milyona ula?mı?tı. ELAS , Metaksas’ın ba? destekcisi Kral George’a da kar?ıydı. Kısaca, ELAS ’ı harekete geciren etken, (Churchill’in iddialarının aksine) Moskova de?il ic politika kaygılarıydı. Ayrıca, sava? sırasında Birle?ik Krallık Savunma Bakanlı?ı ELAS ’ı desteklemi?; hatta Churchill, 1944 ?lkbaharındaki Lubnan Toplantısı ’nda ELAS ile EDES’i Nazilere kar?ı Georges Papandreu ’nun komutası altında i? birli?i yapmaya ikna etmi?ti. (Dolayısıyla, sava? sırasında ELAS ’ın EDES’e kar?ı sava?tı?ı goru?u do?ru kanıtlara dayanmamaktadır.)

ELAS , verilen ultimatoma uymadı. Uymama gerekcesi olarak Birle?ik Krallık ’ın Yunanistan’da Kralı ve Kralla birlikte sa?cı bir diktatoru i?ba?ına getirece?inden endi?e etmesini gosterdi.

Bunun uzerine Atina ve cevresinde ba?layan silahlı catı?ma uc hafta kadar surdu. Zaten cok guclu olmayan ve Sovyetler Birli?i tarafından da desteklenmeyen ELAS ’ın siyasi organı Ulusal Kurtulu? Cephesi (EAM) ate?kesi kabul etti. 12 ?ubat 1945’te EAM ile EDES anla?tılar. Bu anla?maya gore tum direni? orgutleri tek bir ordu icinde birle?tirilecek, demokratik secimler yapılacak (31 Mart 1946’da yapıldı ve solcuların secim boykotu nedeniyle katılım oranı % 50’lerde kaldı) ve II. Dunya Sava?ı sırasında Londra’ya kacan Yunan kralının Yunanistan’a donup donmemesi konusunda referanduma ba?vurulacaktı. (% 90 oy ile Yunanistan’da Krallı?ın yeniden kurulması kararla?tırıldı. Ancak bu yonde oy verenler arasında komunistlerin guclenmesinden korkup, cumhuriyetci oldukları halde kral lehine oy verenler de vardır). Boylece, 12 ?ubat 1945’te Yunan ?c Sava?ı’nın birinci a?aması bitmi? oldu.

?kinci A?ama [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Yunan ?c Sava?ı’nın ikinci a?aması, hukumetin kurulması ve kralın Yunanistan’a geri donmesiyle ba?lamı?tır. Bu a?ama, birincisinden nitelik olarak farklıdır cunku sorunun Birle?mi? Milletler (BM) gundemine ta?ınması ve Yunanistan’ın uc kuzey kom?usunun ( Bulgaristan , Yugoslavya ve Arnavutluk ) solculara verdi?i destekle ic sava? uluslararası bir nitelik kazanmı?tır.

1946 yılında Yunanistan’ın kuzeyinde cete sava?ları ba?ladı. Onceleri cetecilere kar?ı bir sempati vardı. Zayıf merkezi hukumet, ekonomik durumun zayıflı?ı ve sosyal adaletsizlikler, koylulerin cetecilere yardımını kolayla?tırmı?tı. Merkezi hukumet, da?lık bolgelerde sava?an ve uc komunist devletten yardım alan cetecilerle mucadelede yetersiz kalıyordu. Bu arada BM, kendisine ba?lı bir ara?tırma komisyonu tarafından bolgede yapılan inceleme sonucunda, cetecilere kuzeyden yardım geldi?ini acıkladı. Ceteciler ise sadece e?itim ve yaralıların tedavisi gibi nedenlerle Arnavutluk ve Bulgaristan topraklarını kullandıklarını iddia etmekte ve kullandıkları silahların Alman ve ?talyanlardan geriye kaldı?ını dile getirmekteydiler.

Cetecilerin onderi konumundaki General Markos , 24 Aralık 1947’de “Gecici Demokratik Yunan Hukumeti” adı altında bir hukumet kurdu ve 10 maddelik bir program ilan etti. Bu programda Sovyetler Birli?i ve uc Balkan ulkesi ( Bulgaristan , Yugoslavya ve Arnavutluk ) ile yakın ili?kiler geni? yer tutmaktaydı. Boylece, Yunanistan’da merkezi hukumetin kolay kolay ba? edemeyece?i bir ic sava? ba?lamı? oldu. Yunan hukumeti, sorunu BM gundemine getirmi? ancak catı?malar 1950 yılına kadar devam etmi?tir.

Sona Ermesi [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

?c sava? 1948 yılının ba?larında sona ermi?se de ufak caplı catı?malar 1950'ye kadar devam etmi?tir. BM'nin ve merkezi hukumetin, Yunan ?c Sava?ı'nın sona ermesinde pek etkinli?i oldu?u soylenemez. ?c sava?ın biti? nedenlerinden birincisi, Kominform'dan atılan Yugoslavya'nın cetecilere yaptı?ı yardımı kesmesi, ikinci nedeni ise ABD tarafından yururlu?e konan Truman Doktrini 'dir.

Sonucları [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Yunanistan ic sava?tan sonra iki yıl tam bir siyasi istikrarsızlık icine girdi. Dort yıl icinde (1948-1952) Liberal ve Sosyal Demokratlar’ın ustunlu?unde 13 ayrı hukumet kuruldu ve du?tu.

1952 yılında yapılan yeni anayasa, nispi temsil yerine co?unluk sistemini getirince Yunanistan'ı siyasal iflastan kurtarıp guclu bir hukumet kurma iddiasındaki Mare?al Aleksandros Papagos 'un sa? e?ilimli Yunan Birli?i Partisi yonetimi tek ba?ına ele gecirdi ve bu donem Papagos'un 1955 yılındaki olumune dek surdu. Yava? yava? siyasi istikrara kavu?maya ba?layan Yunanistan, 1955-1963 yılları arasında Konstandinos Karamanlis ’in Ulusal Radikal Birli?i (ERE) hukumeti tarafından yonetilmi?tir.

Kaynakca [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

^ The Struggle for Greece 1941?1949 , C.M.Woodhouse, Hurst & Company, London 2002 (first published 1976), page 237
^ Ν?κο? Μαραντζ?δη?, Δημοκρατικ?? Στρατ?? Ελλ?δα?, 1946?1949 , Εκδ?σει? Αλεξ?νδρεια, β'?κδοση, Αθ?να 2010, page 52
^ Ν?κο? Μαραντζ?δη?, Δημοκρατικ?? Στρατ?? Ελλ?δα?, 1946?1949 , Εκδ?σει? Αλεξ?νδρεια, β'?κδοση, Αθ?να 2010, page 52, page 57, pages 61?62
^ Howard Jones, "A New Kind of War" (1989)
^ Edgar O'Ballance, The Greek Civil War : 1944?1949 (1966)
^ T. Lomperis, From People's War to People's Rule (1996)
^ "B&J": Jacob Bercovitch and Richard Jackson, International Conflict : A Chronological Encyclopedia of Conflicts and Their Management 1945?1995 (1997)
^ Γι?ργο? Μαργαρ?τη?, Η ιστορ?α του Ελληνικο? εμφυλ?ου πολ?μου ISBN 960-8087-12-0

[1] The Struggle for Greece 1941?1949 , C.M.Woodhouse, Hurst & Company, London 2002 (first published 1976), page 237

[2] Ν?κο? Μαραντζ?δη?, Δημοκρατικ?? Στρατ?? Ελλ?δα?, 1946?1949 , Εκδ?σει? Αλεξ?νδρεια, β'?κδοση, Αθ?να 2010, page 52

[3] Ν?κο? Μαραντζ?δη?, Δημοκρατικ?? Στρατ?? Ελλ?δα?, 1946?1949 , Εκδ?σει? Αλεξ?νδρεια, β'?κδοση, Αθ?να 2010, page 52, page 57, pages 61?62

[4] Howard Jones, "A New Kind of War" (1989)

[5] Edgar O'Ballance, The Greek Civil War : 1944?1949 (1966)

[6] T. Lomperis, From People's War to People's Rule (1996)

[7] "B&J": Jacob Bercovitch and Richard Jackson, International Conflict : A Chronological Encyclopedia of Conflicts and Their Management 1945?1995 (1997)

[Margaritis-8] Γι?ργο? Μαργαρ?τη?, Η ιστορ?α του Ελληνικο? εμφυλ?ου πολ?μου ISBN 960-8087-12-0

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]