26°12′13″G
28°2′43″D
? / ?
26.20361°G 28.04528°D
? /
-26.20361; 28.04528
Transvaal Bayra?ı "
Vierkleur
"
Transvaal Haritası
Transvaal
,
Guney Afrika Cumhuriyeti
'nin kuzeyinde
ildir
. Kuzeyinde
Zimbabve
, batısında
Botsvana
, do?usunda
Mozambik
ve guneyinde Natal ve Orange Ozgur Eyaleti vardır.
Ulke topraklarının %23.3'unu kapsayan ilin ulke ekonomisindeki payı buyuktur. Ozellikle Guney Transvaal'deki yukseltisi 1400 metrenin uzerinde olan
Highveld
de?er bakımından toplam uretimin %50'sini sa?lar. Zenginli?i
Witwatersrand
'ın
altınından
,
Karroo
'nun
komurunden
ve "
mısır ucgeni
"nin kuzeyindeki tarımsal uretimden ileri gelir. Bu bolgenin ulke ekonomisindeki a?ırlı?ı, ulkenin beyaz nufusunun %30'unun
Johannesburg
cevresindeki 80 km yarıcaplı bir alan icinde toplanmasıyla vurgulanır.
Limpopo
ve kollarının akacladı?ı
Middleveld
, dunyanın ba?lıca
platin
,
krom
,
vanadyum
ve
titan
rezervlerini iceren
Bushveld
madencilik
bolgesinde yer alır;
Thabazimbi
'de cıkarılan
demir
, Guney Transvaal
celik
fabrikalarını beslemektedir. Yukseltisi 600 metreyi bulmayan
Lowveld
, ilin kuzey ucunda Limpopo boyunca uzanır ve Transvaal'de
Drakensberg
ile
Mozambik
sınırı arasında yayılır;
sebze
,
turuncgil
ve tropikal meyveler,
?ekerkamı?ı
uretimine ayrılan ve "
Witwatersrand'ın bahcesi
" olarak bilinen bu bolgede ayrıca
fosfat
,
vermikulit
ve
bakır
(Phalaborwa yata?ı) cıkarılır. Uzun sure, kendi pazarlarına ula?mak icin
Lourenco Marques
(
Maputo
) limanına ba?ımlı kalan Transvaal ili, gunumuzde Richard's Bay
limanına
ba?lanmı?tır; 1976'dan beri madenlerin onemli bolumu bu limandan dı?arı satılmaktadır.
Buyuk Trek
, 1835'ten ba?layarak kucuk bir
Boerler
grubunun
Vaal
kıyılarına yerle?mesine yol actı. Ba?ka bir grup da 1836'da
Zoutpansberg
'e ula?tı.
Andries Hendrik Potgieter
'in (1792 - 1852) yonetimindeki trekkerler (yolcular, gocebeler), Transvaal'in guneybatısına (
Potchefstroom
'a) yerle?tiler. ?efleri Mosekalitse'nin yonetti?i
Ndebeleler
onlara saldırdılarsa da Limpopo'nun otesine puskurtulduler.
Natal
'in
?ngilizler
tarafından ele gecirilmesi (1843 - 1845) kıyıda yerle?mi? olan Boerler'i Transvaal platolarına do?ru
goce
zorladı.
Cape Town
valisi
Sir Harry Smith
tarafından 1848'te
Boomplats
'ta yenilgiye u?ratılan
Andries Pretorius
, Vaal'in kuzeyine cekildi ve 17 Ocak 1852'de ?ngilizler ile Sand River Antla?ması'nı imzaladı. Bu antla?ma ile ?ngilizler, Vaal'in otesine yerle?mi? olan Boerler'in ba?ımsızlı?ını tanıdılar. 1851'de guneybatıda Andries Pretorius, guneydo?uda
Piet Joubert
ve kuzeyde
Andries Hendrik Potgieter
tarafından yonetilen Boer grupları arasında rekabetler ortaya cıktı. Bir
anayasaya
sahip ilk Guney Afrika Cumhuriyeti (1858) butun Boerler'ce tanınmadı. Andries Pretorius'un o?lu
Marthinus Wessel Pretorius
'un
Orange
'ı Transvaal ile cift ba?kanlık yoluyla birle?tirmek istemesi uzerine cıkan karı?ıklıklar, 1863'te M.W. Pretorius'u Orange'dan vazgecmek zorunda bıraktı. Boerler'in ayrılıkcı tutumu, yerlilerin kırac ve dar toprak parcaları uzerinde ya?amaya zorlanması, vergi kacırmaları (Ba?kan
Thomas Francois Burgers
'in yapımını kararla?tırdı?ı
demiryollarının
finansmanı icin
vergi
alınması gerekiyordu) karı?ıklıklara yol actı. Yerli sorunları konusunda uzman olan Natal valisi
Theophilus Shepstone
, Transvaal'i ilhak etmek icin bu karı?ıklıkları fırsat bildi (1877). 1880'de
Paul Kruger
, M.W. Pretorius ve Joubert'in yonettikleri bir ayaklanma ?ngilizler'in
Majuba Tepesi
'nde yenilmeleriyle sonuclandı (?ubat 1881). Bunun uzerine
William Gladstone
, Transvaal'e ?ngiliz suzerenli?i altında
ozerklik
tanıdı (
Pretoria Barı?ı
, 3 A?ustos 1881). Bu suzerenlik, 27 ?ubat 1884
Londra Konvansiyonu
ile hafifletildi. 1883'te secilen ve Guney Afrika Cumhuriyeti'nin ilk
ba?kanı
olan Paul Kruger, 1884'te Witwatersrand altın madenlerinin ke?fi ve
Uitlanderler
akınının do?urdu?u ce?itli sorunlarla kar?ı kar?ıya kaldı. 1888'de yeniden secildi; ama Guney Afrika'yı
Buyuk Britanya
'nın cıkarına uygun bicimde birle?tirmek isteyen
Cecil Rhodes
ile anla?mazlı?a du?tu. Transvaal,
Bechuanaland
(1885'te kurulan protektora bolgesi) ve 1889'da Limpopo'nun kuzeyine yerle?en Rhodes'in British South Africa Company'si (
?ngiliz Guney Afrika ?irketi
) tarafından ku?atılmı? duruma du?tu. ?ngilizler, Transvaal'i
Rand
'ın geli?mesini engellemekle suclamaya ba?ladılar.
Leander Starr Jameson
'un Transvaal'e duzenledi?i saldırının ba?arısızlı?a u?raması ve
Almanya
'nın arka cıkması Kruger'in ?ngiliz yuksek komiseri
Lord Milner
'e (1897 - 1905) kar?ı daha da uzla?maz bir tavır almasına yol actı (ozellikle Uitlanderler'in statusu ve Guney Afrika'da
Avrupalılar
'ın toprakları uzerinde kurulacak federasyon projesi konularında). Ekim 1899'da patlak veren
sava?
, Boerler'in yenilgisi ve cumhuriyetlerinin i?galiyle sonuclandı. Mayıs 1902'de imzalanan
Vereeniging Barı?ı
, ulusal dilini korumak ko?uluyla Transvaal'i
?ngiltere
'nin bir
kolonisi
durumuna getirdi. 1906'da kurulmasına izin verilen temsili ortaklıklar, 31 Mayıs 1910'da kurulan
Guney Afrika Birli?i
'nin onculerinden biri olan
General Louis Botha
'yı iktidara getirdi (1907 - 1910).
 |
Wikimedia Commons'ta
Transvaal (il)
ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
|
"Transvaal".
Buyuk Larousse Sozluk ve Ansiklopedisi
.
22
.
Milliyet Gazetecilik A?
. 1986.