Tang Hanedanı
唐
|
|---|
|
Tang imparatorlu?unun 661'de en geni? sınırlarına ula?tı?ı zamanki ana hat haritası
|
| Ba?kent
| Cang'an
(618-683 ve 705-904)
Luoyang
(
de facto
664-683;
de jure
683-705 ve 904-907)
|
|---|
| Yaygın dil(ler)
| Orta Cince
|
|---|
| Hukumet
| Monar?i
|
|---|
| ?mparator
|
|
|---|
|
| Tarihce
|
|
|---|
? Kurulu?u
| 18 Haziran 618
|
|---|
| 755-763
|
|---|
? Da?ılı?ı
| 1 Haziran 907
|
|---|
|
|
| 715
| 5.400.000 km
2
|
|---|
|
? 7. yuzyıl
| 50 milyon
|
|---|
? 9. yuzyıl
| 80 milyon
|
|---|
|
|
|
Tang Hanedanı
, (
Cince
: 唐朝;
Pinyin
: Tangchao) (18 Haziran 618 ? 4 Haziran 907)
Sui Hanedanı
'nın ardından
Cin
'e hukum surmu? hanedandır. 618'de
Li Shimin
,
Sui Hanedanı
'nı devirerek Tang Hanedanı'nı kurdu.
[1]
Li Shimin daha cok Tang Hanedanı'nın kurucusu ?mparator Taizong olarak bilinir. Cin imparatorlarının en unlulerinden biridir. Tang Hanedanı doneminde Cin'in kom?ularının uzerinde cok buyuk etkisi vardı ve bircok kom?u krallıkları vergiye ba?lamı?tı. Bununla birlikte
Gokturk Ka?anlı?ı
659 yılında,
?kinci Do?u Gokturk Ka?anlı?ı
ise 744 yılında Tang Hanedanı'nın egemenli?i altına girmi?tir. Yakla?ık 300 yıl (MS 618-906) yonetimde kalan Tang Hanedanı zamanında
Han Hanedanı
'ndan bile daha parlak bir donem ya?andı. Bu donemde imparatorluk toprakları geni?letildi; de?i?ik ırk, kultur ve dinlerden halklarla ili?kiler kuruldu ve sonradan Batılı toplumları ?a?kınlı?a u?ratacak bir yonetim sistemi kuruldu.
Cin;
Tang
,
Song
ve
Yuan
Hanedanlıkları doneminde dunyanın en geli?mi? ulkesiydi ve ekonomisi ile kulturu kom?ularının yo?un ilgisini cekmekteydi.
[1]
Bu donem aynı zamanda sanat ve edebiyatın doru?a ula?tı?ı, yaratıcı etkinliklerin geli?ti?i bir donemdi. Bircok ulkeden imparatorun Sian yakınlarında Changan'da bulunan sarayına gelen bilim insanı, sanatcı, ?air ve muzisyenlerle Sian uygar dunyanın merkezi durumuna geldi. 2. yuzyılda Han Hanedanı doneminde Cin'e giren
Buda
o?retisinin Cin sanatı ve du?uncesi uzerindeki etkileri giderek arttı.
[1]
Cin uygarlı?ı Asya'nın en uzak ko?elerine kadar ula?tı,
Japonlar
Cin yazı karakterlerini kendi yazı dillerinde kullanmaya ba?ladılar.
[1]
Tang Hanedanı'nın son yıllarında Cin, siyasi karga?alara sahne oldu. Niu Li siyasi mucadelesi, hadımların devlet yonetimini ele gecirmesi ve birbirlerini izleyen koylu isyanları, hanedanın gucunu giderek zayıflattı. Tang Hanedanı'nın sonunda patlak veren Huang Chao ?syanı’na katılan Zhu Wen, Tang Hanedanı imparatorunu tahttan indirerek kendini imparator ilan etti.
Cin'i yoneten en buyuk imparatorlardan bazıları Tang Hanedanı icinden cıktı. Li Shimin'in yanı sıra, 712-756 arasında hukum suren Ming Huang hem guclu bir sava?cı, hem de sanatı geli?tiren bir imparator olarak cok onemlidir. Ne var ki ardından gelenler yetersiz ve yeteneksizdi. A?ır ilerleyen bir coku? doneminin sonunda, 907'de Tang Hanedanlı?ı yıkıldı.
Turklerle ve Batı'daki halklarla mucadele
[
de?i?tir
|
kayna?ı de?i?tir
]
Sui ve Tang Hanedanlıkları kendi zamanlarında etraflarındaki gocebe topluluklara kar?ı seferle duzenlediler. Etraflarındaki bu gocebe halklar Turk, Mo?ol, Tibet kavimleriydi ve aralarında en gucluleri Turk kavimleriydi. Turk kavimleri gucunu
Gokturk Devleti
,
Uygur Ka?anlı?ı
,
Karahanlılar
ile 600 sene boyunca ta ki
Karahitaylar
'a kadar gosterecektir. Bu guce kar?ı ticaret yollarının guvenli?ini sa?lamak icin Turkler ile iyi ili?kiler icinde bulunmak gerekiyordu. ?yi ili?ki ortamını olu?turmak icinde 597, 599, 614 ve 617 yıllarında olmak uzere Cinli prensesler Turk kavminin onde gelenleriyle evlendirilmi?ti. Sui Hanedanlı?ı zamanında Turkler ile Cinliler zaman zaman anla?ma icine giriyordu. Bu iyi ili?kilerin bir gostergesi olarak bir Mo?ol kavmi olan
Hitaylar
Suilerin kuzey sınırlarına saldırdı?ında 20,000 civarındaki Turk ordusu Hitaylara kar?ı sava?ması gosterilebilir. Bu sava?ta Turkler Hitayların hayvanlarını ve kadınlarını sava? ganimeti olarak elde etti.
Turk kumandanları Cin ordusunda paralı asker olarak gorev yapmı?lardır. 755 yılına kadar yakla?ık olarak 10 Turk general Cin ordusunda gorev yapmı?tır. 635 ve 636 yıllarında iki kez Tang kraliyet ailesinden prensesler Turk generaller ile evlendirilmi?lerdir.
Cin tarihi
|
 Cin Tarihi
|