T-72

T-72
T-72
	;
Ce?idi	Ana Muharebe Tankı
Uyru?u	Sovyetler Birli?i
Hizmet gecmi?i
Hizmet	1973-Gunumuz
Kullanıcılar	Sovyetler Birli?i Kuzey Kore Rusya Azerbaycan Ermenistan Suriye Cezayir Uganda Irak Urdun Kazakistan Kırgızistan Cekya Kongo DC Kenya Mo?olistan Kuba Gurcistan Guney Afrika Hindistan Bulgaristan Yemen Tacikistan Angola Belarus
Kullanıldı?ı sava?lar	Suriye ?c Sava?ı 1982 ?srail-Suriye Sava?ı ?ran-Irak Sava?ı Korfez Sava?ı Birinci Karaba? Sava?ı ?kinci Karaba? Sava?ı
Uretim tarihi
Tasarımcı	Kartsev Venediktov Tasarım Burosu
Tasarlandı?ı tarih	1967-1973
Uretici	Uralvagonzavod
Birim maliyeti	$1-2 milyon
Uretildi?i tarih	1971-2005
Uretim adedi	25.000 +
Ce?itleri	T-90
Ozellikler
A?ırlık	41.5 ton (44.5 ton T-72B)
Uzunluk	9.53 m
uzunlu?u	3 m
Geni?lik	3.59 m
Yukseklik	2.202 m
Namlu Capı	125 mm
Murettebat	3
Yolcu	yok
Zırhı	on 550mm RHA T-72M1 Kompozit Zırh, Celik Zırh
Ana silahı	125mm 2A46M yivsiz top
Di?er silahları	12.7mm NSVT ve 7.62 koaksiyel PKT
Motor	V-12 dizel ; 780bg
Suspansiyon donanımı	Burulma cubu?u
Bo? a?ırlık	41.5t
Depo kapasitesi	1200lt
Harekat menzili	460km
Azami hızı	60 km/s

T-72 ( УРАЛ ), uretimine 1970 yılında ba?lanan ikinci nesil bir Sovyet ana muharebe tankıdır . T-64A tankıyla paralel tasarım ozellikleri ta?ıyan Obyekt-172 prototipinden tasarlanmı?tır. ?lk kez 1973'te hizmete girdi. ?lk kez 1977 yılında goruldu.

T-64 ile paralel tasarımda olsalar da, aralarında bariz mekanik ve tasarım farkları vardır. T-64 serisi bugun T-80 ile devam ederken T-72 serisi T-90 ile devam etmektedir.

Bu tankların sava? alanındaki ilk kullanımı 1982 ?srail-Suriye Sava?ı 'dır. Bu sava?ta zamanının ilerisinde olan 125 mm'lik topu sayesinde ?srail tanklarına kar?ı etkili olmu?tur. ^[1]^[2]

Ayrıca muhimmat deposunun, tankın taretine ve motor kısmına oldukca yakın olması sebebiyle tek atı?ta feci bir ?ekilde infilak olabilir. Kucuk bir ic hacme sahip oldu?undan tankın murettebatı, genellikle 1.70 cm boyun altında ve zayıf olanlarından secilir.

Korfez Sava?ı sırasında Irak 'ın elindeki 300 adet T-72 tankı, gece sava?ında Amerika Birle?ik Devletleri Ordusuna ait termal kameralı M1A1 Abrams tankları tarafından yok edilmi?tir.

Kokeni [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

T-64 tanıtıldı?ında belki de dunyanın en avantajlı sava? tankı dizaynlarından biriydi, fakat 5TDF (Dizel "boxer" motor, Cheftain tank'ın L60'ına benzer) motorunda cıkan problemler, yuruyen aksam ve ana silahının tutarsızlı?ından ve ozellikle T-64 tankının yuksek birim fiyatları ve i?ci odaklı uretiminin dikkat cekmesi uzerine Sovyet liderler daha du?uk teknolojili ve benzer bir performansa sahip bir secenek arayı?ına girdiler. Tank butun Var?ova Paktı (WARPAC) uyelerinin tank birliklerini donatmak bir yana, sadece Sovyet ordusunun tank birliklerini donatmak icin bile cok pahalıydı.

1967'den itibaren Nizhny Tagil 'de konumlandırılmı? olan Uralvagonzavod fabrikasında eski dizayn V-46 guc kayna?ı ile bir "ekonomi" tankı geli?tirildi. Ba? Muhendis Leonid Kartsev temel tasarım olan "Object 172" 'yi yarattı fakat, prototip "Object 172M" olarak adlandırılan tank, Valeri Venediktov tarafından duzenlendi ve tamamlandı. Saha testleri 1971'den 1973'e kadar surdu ve Celyabinsk Tank fabrikasının kabul etmesi uzerine T-55 ve T-62 tanklarının uretimi derhal durduruldu ve uretim hattı yeni T-72 tankının uretimine uygun hale getirildi.

Uretimi [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

T-72 1970'lerden Sovyetlerin yıkılmasına kadarki surede Var?ova Paktı ordularında en fazla kullanılmı? olan tanktı. Lisanslı modeller ve ihrac modelleri Polonya ve Cekoslovakya'da Var?ova Paktı ulkelerine ve Sovyetlere yakın ulkeler icin uretilmi?tir. Bu lisanslı modeller daha kaliteli olmasına kar?ın zırhları Sovyet standartlarına gore daha inceydi ve kompozit de?ildi. Var?ova Paktı dı?ındaki Sovyetlere yakın ve dost ulkeler icin uretilen T-72M modeli Ortado?u ve Afrika ulkelerine cok sayıda ihrac edilmi?tir.

Bu modellerden alan Irak , Yugoslavya gibi ulkeler bu modelleri geli?tirip farklı isimlerle seri uretime almı?tır. Bu varyantlardan biri olan M-84 tankı uretime girdi?i 1980'lerden itibaren dunya capında yuzlerce sattı. Iraklıların parcalarını Sovyetler Birli?inden tedarik edip montajını El Taji fabrikasında yaptı?ı Asad Al Babil Tankını lazer menzil bulucu ile geli?tirmi?lerdir. Bu tankın uretimi 80'lerde ba?lamı? olup 1991 yılında sona ermi?tir.

Sovyetler Birli?i'nin da?ılmasıyla birlikte Sovyet T-72 modellerinin uretimi sona ermi?tir. Ancak ihrac modelleri halen Rusya tarafından uretilmektedir. Ayrıca daha once uretimi yapılan fabrikalarda, hasar gormu? T-72 tanklarının yeniden montajı yapılmı?tır.

Tasarım ozellikleri [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

?c mekan [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Di?er Sovyet men?eili tanklarda oldu?u gibi T-72 tankları kısa ve eni buyuktur

Dı? Mekan [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Ayrıca bu tankta muhimmat raflarındaki muhimmatların patlaması sonucunda olu?abilecek bir patlama icin uflemeli kapaklar bulunmaktadır bu sayede murettebata zarar vermeden aracı tahliye edebilir.

Ana silahı [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

T-72 tanklarının ana silahı otomatik doldurucuyla donatılmı? 125mm'lik bir yivsiz tank topudur. Ana silahı o donemde batılı tankların kullandı?ı NATO standardı 105mm'lik L7 yivli topuyla kar?ıla?tırıldı?ında onemli olcude buyuktu ve uzun menzilde daha isabetli atı?lar yapabilmekteydi. Ayrıca namlu capı NATO standardı Rheinmetall 120mm'lik topundan da buyuktur fakat uzun menzilde isabet yuzdesi ve zırh gecme performansı 120mm'lik Rheinmetall yivsiz topundan daha kotudur. Ana silahı kullandı?ı ce?itli muhimmatlarla bugunku bircok modern tankı imha edebilir. Fakat batılı tanklara kar?ı yapılan muharebelerde ustunluk batılı tankların oldu. Lubnan ve Irak sava?larında T-72 tankı istenen ba?arıyı gosteremedi.

Ana Silahının maksimum etkili menzili 9.100 metredir. Maksimum ni?an alma menzili ise 4.000 metredir.

TPD-2-49 optik ni?angah ile 1000m ile 4000m arasındaki hedeflerine ni?an alabilir. Di?er tum modern tank silahları gibi Sabot, Anti-personel ve HEAT mermileri kullanır.

Motor [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Gucunu V tipi dizel 786bg'lik guc ureten bir motordan alır.T-34 tankında kullanılan motordan geli?tirilmi?tir.

A?ırlı?ı [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Toplam a?rılı?ı o zamanın batılı tanklarıyla kar?ıla?tırıldı?ında cok du?uktu ve gunumuz tankları arasında meyil tırmanma kapasitesi en yuksek olan tanktır. Du?uk a?ırlı?ının sa?ladı?ı en onemli avantaj a?ırlık nedeniyle kopruleri a?mada sorun ya?amamasıdır.

Modelleri [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

T-72: Ural (1973) T-72 varyantlarının turedi?i orijinal modeldir. Daha sonraki modellerden farkı sol tarafta bulunan ı?ıktır. Ana silahı 125 mm'llik toptur.
T-72A: Lazer mesafe olcme cihazı ve elektronik ate? kontrol sistemi ile donatılmı?tır. Taret ve on kısmı kompozit 3.nesil zırhla kaplanmı?tır.
T-72B: Geli?tirilmi? 3.nesil kompozit zırh kalınlı?ı govde 550mm on,Govde Aluminyum,Tungsten+celik 240mm kule
T-72AV: T-72B'nin motor ve zırh modernizasyonundan gecmi? modelidir. T-72 serisinin ilk motor de?i?imi bu modernizasyonla yapılmı?tır.
Sovyet T-72B
T-72M: Orijinal T72 Ural ile ozellikleri hemen hemen aynıdır, (Zırh kalınlı?ı nbc koruması)Ancak ate? kontrol sistemi lazer bulucu cihazlar yoktur. Orta Do?u ve Afrika icin du?unulmu?tur.

T72 modeline oranla daha kotudur, Polonya ve Eski Cekoslovakya tarafından uretilmi?tir.

T-72M1: Cekoslovak varyantıdır. Zırh kalınlı?ı govde 550mm'dir,Daha geli?mi? ate? kontrol ve
T-72M2: Bulgar varyantıdır. Yerli uretim lazer menzil bulucu ve 2.nesil ate? kontrol sistemleri eklenmi?itr.
T-72M2/Moderna: Slovak varyantıdır.M1 modelinden geli?tirilmi?tir. Yerli uretim ERA lazer menzil bulucu ve termal goruntuleme cihazları ile donatılmı?tır.
T-72M4CZ: Cek varyantıdır
TOS-1:
BMPT: T72 ?asisi uzerine kurulu bir ZMA'dır.
BREM 1: Zırhlı kurtarma aracı.
BMR 2/3: Mayın temizleme aracı.
Assad Al Babil Tankı,1989-1991 yılları arasında Irak tarafından uretilen T-72M Modeli kopyasıdır.
T-72S T72B modelinin ihrac versiyonudur.
T-72BM T72B modelinin Kontakt 5 ERA kaplı modelidir.
T-72BV T72B modelinin Kontakt 1 ERA kaplı modelidir.
T-72G

Kullanıldı?ı Sava?lar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Sovyet-Afgan Sava?ı (SSCB)
?ran-Irak Sava?ı (?ran,Irak)
Gurcistan'a ait bir T72
1982 Lubnan Sava?ı (Suriye)
T-72M
Sri Lanka ic Sava?ı (Hint Barı? Gucleri)
Guney Afrika Sınır Sava?ı (Kuba)
Da?lık Karaba? Sava?ı (Azerbaycan,Ermenistan)
Tacikistan ?c Sava?ı (Tacikistan)
Yugoslavya sava?ları (YHO,Yugoslavya,Krayina Sırpları,Hırvatistan,Sırp Cumhuriyeti)
- On Gun Sava?ı (YHO)
- Hırvatistan Sava?ı (Hırvatistan,Krayina Sırp Cumhuriyeti)
- Bosna Sava?ı (Sırp Cumhuriyeti,Bosna Hersek,HVO,Hırvatistan)
Korfez Sava?ı (Irak)
Sierra Leone ?c Sava?ı
1991 Abhazya Sava?ı
1992 Guney Osetya Sava?ı
Ruanda ?c Sava?ı (Uganda)
Birinci Cecen Sava?ı (Rusya,Cecen ?ckerya Cumhuriyeti)
?kinci Cecen Sava?ı (Rusya)
2001 Makedonya catı?ması (Makedonya)
2001 Batı Sahra Sava?ı (Fas)
Irak Sava?ı (Irak)
2008 Guney Osetya Sava?ı (Gurcistan,Rusya)
2008 Myanmar-Banglade? Sava?ı (Myanmar)
2011 Libya ?c Sava?ı (Libya,Anti Kaddafi gucleri)
2011 Suriye ?c Sava?ı (Suriye)
Donbass Sava?ı
2020 Da?lık Karaba? catı?maları (Azerbaycan,Ermenistan)

Kullanıcılar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Abhazya - 40
Angola - 22 T-72M1
Azerbaycan - 435 T-72A ve T-72B
Banglade?
Belarus - 1.465 T-72B
Bulgaristan - 160 T-72M2
Cezayir - 500
Cekya - 543
Da?lık Karaba? - 316
Kongo DC
Ermenistan - 160
Etiyopya - 50 (T-72M1 ve T-72M1D)
Fas - 200
Guney Afrika - 4 T-72M
Guney Osetya - 10 T-72Sim
Guney Sudan - 99 T-72 ^[3]
Gurcistan - 225+(T-72B1-T-72M,T-72Sim?1 ve T-72A)
Hırvatistan - 3
Hindistan - 1.900 (T-72M ve T-72M1)
?ran - 480 (T-72S ve T-72M1)
Irak - 1000(T?72,T-72M ve T-72M1)
Kazakistan - 300
Kenya - 77 (T-72AV)
Kuzey Kore - T-72S
Kuba - 50
Kırgızistan - 215
Libya - 150
Lubnan
Macaristan - ?imdilik 14 195(T-72M ve T-72M1 2010 itibarıyla emekli)
Kuzey Makedonya - 31 T-72A
Mo?olistan - 50
Myanmar - 139
Polonya - 586 (T-72M1 ve T-72M1D)
Rusya - 9500 T-72B ve 300 T-72M
Sırbistan - 65 T-72M
Sierra Leone - 2
Slovakya - 272 T-72M ve T-72M1
Somaliland - 20
Suriye - 1.600
Tacikistan - 44
Transdinyester
Turkmenistan - 702
Uganda - 10 T-72
Ozbekistan - 70
Vietnam - 480 T-72M1
Venezuela - 100 T-72MB
Yemen - 39

Eski Kullanıcılar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Almanya - Parcalandı ve bir kısmı muzelere da?ıtıldı.
Cecen ?ckerya Cumhuriyeti - Hepsi imha edildi veya yeniden montajı yapılarak Rus Ordu hizmetine alındı.
Cekoslovakya - Ardılı devletlere gecti.
Do?u Almanya - 549 T-72M/M1 Ardılı devletlere gecti
Finlandiya - Servis dı?ına cıkarıldı.
Sırbistan - 5 adet servis dı?ına cıktı
Sovyetler Birli?i - Ardılı devletlere gecti.
Romanya
Krayina Sırp Cumhuriyeti - 2 T-72M
Sırp Cumhuriyeti
Slovenya - 2 T-72M Servis Dı?ına cıkarıldı.
Ukrayna
Yugoslavya - 95 T-72M Ardılı devletlere gecti

Kaynakca [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

^ M48 Patton
^ M60 Patton
^ REED, JOHN. "T-72s Were Indeed Being Sent to Sudan Rebel Army Read more: http://defensetech.org/2010/12/09/t-72s-were-indeed-being-sent-to-sudan-rebel-army/#ixzz28Cu5rRVS Defense.org" . defensetech.org. 3 Mayıs 2016 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 3 Ekim 2012 . |ba?lık= dı? ba?lantı ( yardım )

Wikimedia Commons 'ta T-72 ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur.

[1] M48 Patton

[2] M60 Patton

[3] REED, JOHN. "T-72s Were Indeed Being Sent to Sudan Rebel Army Read more: http://defensetech.org/2010/12/09/t-72s-were-indeed-being-sent-to-sudan-rebel-army/#ixzz28Cu5rRVS Defense.org" . defensetech.org. 3 Mayıs 2016 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 3 Ekim 2012 . |ba?lık= dı? ba?lantı ( yardım )

[1]

[2]

[3]

g t d SSCB Tankları
Hafif Tanklar	BT tankı · T-18 · T-26 · T-27 · T-37 · T-60 · T-70 · T-80 · PT-76
Orta Tanklar	T-24 · T-28 · T-34 · T-44 · T-54 · T-55 · T-62
A?ır Tanklar	IS-2 · IS-3 · IS-4 · IS-6 · KV-1 · KV-2 · KV-85 · SMK · T-10 · T-32 · T-35 · T-100
Ana Muharebe Tankları	T-64 · T-72 · T-80 · T-90 · T-99