한국   대만   중국   일본 
Turk Kurtulu? Sava?ı'nda Eski?ehir - Vikipedi ?ceri?e atla

Turk Kurtulu? Sava?ı'nda Eski?ehir

Ba?lantı ekle
Vikipedi, ozgur ansiklopedi
Eski?ehir, 1921. III. Yunan Kolordusunun gecit toreni

Eski?ehir , Turk Kurtulu? Sava?ı'nda Batı Cephesi icin onemli bir ?ehirdir. Eski?ehir-Kutahya sava?larında Yunanistan ordusu tarafından i?gal edilmi? daha sonra kurtarılmı?tır. 20 Temmuz 1921'de Eski?ehir i?gal edilmi? ve Buyuk Taarruz ile beraber 2 Eylul 1922'de kurtarılmı?tır.

Arka plan [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

4 Nisan 1915’te Eski?ehir ba?ımsız bir mutasarrıflık olmu?tur [1] ve cevresiyle birlikte kalabalık bir nufusa sahiptir. 1890'lı yıllarda Eski?ehir'e gelen demiryolu daha da geli?mi?, do?al ticaret yollarını takip etmi?tir. Bu sayede Eski?ehir, demiryollarının bir kesi?im noktası haline gelmi?tir. Cer Atolyesi (bugunku TURASA? ) 1892 yılında kurulmu?, demiryolunun ve demiryolu araclarının bakım ve onarımını yapan onemli bir kurulu? haline gelmi?tir. Demiryolu Eski?ehir'i hem ticari hem de askeri acıdan onemli bir stratejik nokta konumuna getirmi?tir. [2] [3]

Mondros sonrası [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

30 Ekim 1918'de imzalanan Mondros Ate?kes Antla?ması , ?tilaf Devletleri'nin guvenlik gerekcesiyle Osmanlı ?mparatorlu?u sınırları icindeki onemli noktaları i?gal edebilecekleri kararını ta?ıyordu. 13 Kasım 1918'de ?stanbul'a cıkan ?ngiliz kuvvetleri, ?stanbul - Ba?dat demiryolu hattında onemli gordukleri yerleri i?gale ba?ladılar. 1919 yılının ocak ayının sonlarında Eski?ehir de i?galden nasibini almı?, Eski?ehir Garı cevresinde 520 ki?ilik bir ?ngiliz birli?i karargahını kurmu?tur. [2] [4]

?zmir'in i?gali Eski?ehir'de buyuk tepki gormu?, Eski?ehirliler 17 Mayıs 1919'da Odunpazarı'nda duzenledikleri mitingle ?zmir'in i?galini protesto etmi?lerdir. Miting oncesinde, mitingin tertip heyeti tarafından hazırlanan beyanname halka okunmu?, miting sonrasında ise alınan kararlar Sadaret makamına , Hariciye ve Dahiliye nezaretlerine telgraf ile bildirilmi?tir. [5] Mitingden sonra dukkanlar 24 saat matem i?areti olarak kapatılmı?, bircok protesto telgrafı cekilmi?tir. [6] Leon Rouillon, Pour La Turquie adlı eserinde bu mitingden ?oyle soz etmektedir: [7]

"Her yerde silah var, az bir sure sonra kacınılmaz olarak bir ayaklanma olacak. Halkın silahlandırıldı?ını ve Turkler acısından muttefiklerin politikasının anlamsız ya da tek yanlı oldu?unu mu?ahede ediyoruz. Mutarekenin acıkca ihlaliyle Yunanlıların ?zmir'e cıkmaları muttefiklerce desteklendi. Sonucta orada dayanılmaz, i?renc i?ler yaptılar. Eski?ehir'de gun boyunca ?iddetli gosteriler yapıldı. Ma?azalar kapatıldı. Gonullu birlikler olu?turuldu..."

Bu mitingin ardından i?gale kar?ı olan direni?, daha orgutlu hale gelmi? ve guclenmi?tir. [3] Bu surecte olu?an ortam icinde Eski?ehir’de Kuva-yi Milliye orgutlenmesi icin birtakım te?ebbuslere gidilmi? olsa da Dahiliye Nezareti'nin Eski?ehir Mutasarrıflı?ına gonderdi?i 7 Temmuz 1919 tarihli telgrafta: “Kuva-yi Milliye te?kilatı icin te?ebbusat kat’iyyen caiz de?ildir” emri ile bu adımlar engellenmek istenmi?tir. [8] 4 Eylul 1919 tarihinde gercekle?tirilen Sivas Kongresi'ne Eski?ehir'den uc delege katılmı?tır. Bunlar Bayraktarzade Huseyin Bey (Akba?lı), Husrev Sami (Kızıldo?an) ve Siyahizade Halil ?brahim Bey 'dir. [2]

Sivas Kongresi sonrasında 12 Eylul 1919’da butun komutan ve valilere “Hukumet, ulusun sevgili Padi?ahına dileklerini ula?tırmasını engelleyip, onunla ba?lantısını kesmekte ve gercekle?en haince davranı?ını surdurmekte direndi?inden, ulus da yasal bir hukumet ba?a gecinceye de?in ?stanbul Hukumeti ile yonetim yonunden ili?kisini ve ?stanbul ile her turlu telgraf ve posta haberle?me ve ula?tırmasını busbutun kesmeye karar vermi?tir. Her yerdeki sivil memurlar, askeri komutanlarla birlikte bu kararı yerine getirecek ve sonucu Kongre Genel Kuruluna bildirecektir ” kararı, Mutasarrıf Hilmi Bey’e de iletilmi? ancak o bu karara uymamı?, Sivas Kongresi kararlarına kar?ıt tavır sergilemi?tir. [9]

1 Ekim 1919'da Damat Ferit hukumeti'nin istifa etmesi uzerine yeni bir hukumet kurulmu?, hukumetin ba?ı Ali Rıza Bey olmu?tur. Bu arada Eski?ehir mutasarrıflı?ına da Kuva-yi Milliye kar?ıtı Hilmi Bey'in yerine Kuva-yi Milliye yanlısı olan Colako?lu Sabri Bey getirilmi?tir. Mutasarrıf Hilmi 4 Ekim 1919'da o?le yeme?i icin evine giderken u?radı?ı bir saldırı sonucunda oldurulmu?tur. [2] [9]

17 Mart 1920'de Ali Fuat Pa?a , 143. Alay ile birlikte Eski?ehir - Ankara arasındaki demiryolunu yeniden ele gecirmi? ve denetimi sa?lamı?tır. 20 Mart 1920 tarihinde ise 20. Kolordu komutan vekili olan Mahmut Bey , Eski?ehir'de bulunan ?ngiliz kuvvetlerine bir uyarı yapmı? ve Eski?ehir'i bir saat icinde terk etmelerini istemi?tir. Aynı gun i?gal kuvvetleri cok sayıda muhimmat bırakarak Eski?ehir'i terk etmi?lerdir. [2]

?nonu Sava?ları [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Ana maddeler: Birinci ?nonu Muharebesi ve ?kinci ?nonu Muharebesi
Mustafa Kemal Pa?a cephede denetlemelerde bulunuyor, Eski?ehir, 4 Aralık 1920

BMM’nin aldı?ı kararlar do?rultusunda Kuva-yi Milliye orgutlenmeleri 15 Aralık 1920 tarihinde cıkarılan bir kanunla beraber feshedilmi? ve duzenli orduya gecilmi?tir. ?nonu yakınlarında yapılan ?nonu Muharebeleri duzenli ordunun Batı Cephesi'nde kazandı?ı ilk muharebelerdir. 6-11 Ocak 1921 tarihleri arasında Birinci ?nonu Muharebesi ve 26-31 Mart 1921 tarihleri arasında ?kinci ?nonu Muharebesi gercekle?mi?tir. [10]

Yunan ordusunun i?gali [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Ana madde: Kutahya-Eski?ehir Muharebeleri
Temmuz 1921, Eski?ehir'deki Yunanistan birlikleri

Kutahya-Eski?ehir Muharebeleri, 10 Temmuz 1921 ile 24 Temmuz 1921 tarihleri arasında gercekle?mi? ve Ankara Hukumeti muharebeyi kaybetmi?tir. Duzenli ordu Sakarya Nehri gerisine cekilmek zorunda kalmı?tır. Eski?ehir Muharebeleri 21 Temmuz’da ba?lamı?, batı cephesi birliklerinin 25 Temmuz’da Sakarya Nehri'nin gerisine cekilmesiyle sona ermi?tir. [11]

Eski?ehir-Kutahya muharebeleri

Yunan ordusunun Eski?ehir'i i?galinden iki gun sonra yani 22 Temmuz 1921'de Yunanistan kralı I. Konstantin Eski?ehir'e geldi. [2] Suzan Albek kitabında Eski?ehir'i i?galini ve ya?ananları ?oyle aktarır: [12]

"Turk ordusu Eski?ehir'i bo?alttıktan sonra, Yunan elini kolunu sallayarak girdi buraya. Aylardan temmuz, Eski?ehir'de zerdali vaktiydi. Yunan ordusu da?ınık, peri?andı. ?lk gunler A?a?ı Mahalledeki car?ının dukkanlarını ya?maladılar. Kur?unlu Cami'nin Menzilhanesini erzak deposu, A?haneyi mutfak yaptılar. Semahane Yunan askerleriyle doldu. Kumandanlar Fransız mektebine, Do?alo?lu hanı ve di?er buyuk binalara yerle?tiler. Odunpazarı'ndaki Turan Numune mektebi hastane oldu. ??galden iki gun once Ankara yonune gocmu? zenginlerin evlerine yerle?tiler. Butun evlere beyaz bayrak asın dediler, astık. Gece dokuzdan sonra soka?a cıkmayın dediler, cıkmadık. Bahce duvarlarına delik actık, soka?a cıkmadan birbirimize gidip geldik."

Eski?ehir’i Yunan ordusu ele gecirdikten sonra Husnu Yusuf adında bir devlet memuru tarafından Hatif gazetesi cıkartılmaya ba?lanmı?, Mustafa Kemal aleyhtarlı?ı yapılmı? ve bu gazetede Mustafa Kemal’i lanetleyen bir ?iir yazılmı?tır. [13]

Buyuk Taarruz [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Ana madde: Buyuk Taarruz
Eski?ehir'de Turk havacılar, 1922

26 A?ustos 1922'de Buyuk Taarruz ba?ladı. Eski?ehir 2 Eylul 1922'de, Seyitgazi ise 1 Eylul 1922'de Yunan ordusu i?galinden kurtuldu. [2] Hakimiyeti Milliye Gazetesi'nin muhabirine gore: Yunan ordusu geri cekilirken 250 ki?iyi oldurmu?, kentin merkezinde 4 fabrika, 5 hamam, 3 mescit, 2 cami, 10 okul, 2 bin hane, 22 otel ve han, 2 bin ma?aza ve dukkanı ate?e vermi?lerdi. Koylerdeyse 13 bin haneyi ve 2 bin davar a?ılını yakmı?lardı. [2]

Lozan Barış AntlaşmasıLozan Barış KonferansıAnkara Anlaşması (1921)Kars AntlaşmasıLozan Barış KonferansıMudanya Ateşkes AntlaşmasıSevr Barış AntlaşmasıMoskova Antlaşması (1921)Londra KonferansıSan Remo KonferansıParis Barış KonferansıGümrü AntlaşmasıLondra KonferansıSelanik Ateşkes AntlaşmasıMondros Ateşkes AntlaşmasıMisak-i MilliAmasya ProtokolüSivas KongresiAlaşehir KongresiBalıkesir KongresiErzurum KongresiAmasya TamimiKing-Crane KomisyonuMilli KongreAhmet İzzet FurgaçMehmed Talat PaşaBaşkomutanlık Meydan MuharebesiSakarya Meydan Muharebesiİkinci İnönü MuharebesiBirinci İnönü Muharebesiİzmir'in İşgaliİstanbul'un İşgaliTürk Ulusal Hareketi


Kaynakca [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

  1. ^ Ba?bakanlık Osmanlı Ar?ivi ( BOA ) ?rade-i Umumiye (?. UM.), Dosya No:45-1, Gomlek No: 1’den aktaran Eski?ehir Sanca?ı Genel Meclis Kararları 1331(1915) ? 1332(1916) ? 1333(1917) (Yayına Hazırlayan:Kemal Yakut-?aduman Halıcı), Eski?ehir Buyuk?ehir Belediyesi Yay., 2009, s. VII.
  2. ^ a b c d e f g h "Tarihce" . www.eskisehir.gov.tr . 2 Temmuz 2019 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 7 ?ubat 2024 .  
  3. ^ a b "Kurtulu? Sava?ı'nda Eski?ehir" . Milliyet . 29 Ekim 2023. 2 Kasım 2023 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 11 ?ubat 2024 .  
  4. ^ ERYILMAZ, Hasan (30 Haziran 2021). "Sosyal Medya Ahlakı Ankara: Diyanet ??leri Ba?kanlı?ı Yayınları, 2020" . Tevilat . 2 (1): 133-139. doi : 10.53352/tevilat.959058 . ISSN   2687-4849 .  
  5. ^ YET?M, Fahri (25 Ekim 2020). "TAR?HC?N?N ANILARINDA A?RI" . A?rı ?brahim Cecen Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Dergisi . 6 (2): 285-296. doi : 10.31463/aicusbed.772490 . ISSN   2149-3006 .  
  6. ^ Sarikoyuncu, Aii (1 Mayıs 2000). "M?LL? MUCADELE DONEM?NDE ESK??EH?R M?T?NGLER? VE CEK?LEN PROTESTO TELGRAFLARI" . Balıkesir Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Dergisi . 3 (4): 248-268. ISSN   1301-5265 . 7 ?ubat 2024 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 7 ?ubat 2024 .  
  7. ^ (Leon Rouillon, Pour La Turquie, Paris, 1921, s.60)
  8. ^ "The BOA Response" . OrthoMedia . 15 Ekim 2021 . Eri?im tarihi: 13 ?ubat 2024 .  
  9. ^ a b "Eski?ehir Mutasarrıfı Hilmi Bey'in Oldurulmesi" . Ankara Universitesi Turk ?nkılap Tarihi Enstitusu Ataturk Yolu Dergisi.  
  10. ^ "?nonu Muharebeleri" . Ataturk Ansiklopedisi . 20 Nisan 2021. 13 ?ubat 2024 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 13 ?ubat 2024 .  
  11. ^ "Kutahya - Eski?ehir Muharebeleri" . Ataturk Ansiklopedisi . 16 ?ubat 2021. 13 ?ubat 2024 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 13 ?ubat 2024 .  
  12. ^ ATABAY, Eniser; C?ZEL, Beykan (3 Temmuz 2020). "?mlec ?zleme Yontemiyle Otel Web sitesi Ziyaretcilerinin Gorsel ?lgisinin Analizi" . Eski?ehir Osmangazi Universitesi Sosyal Bilimler Dergisi . 21 (1): 41-58. doi : 10.17494/ogusbd.763371 . ISSN   2149-9047 .  
  13. ^ "Gavurcu ?r?at, Hatif ve Di?erleri… Kurtulu? Sava?ı'nda, Basının Satılık Kalemleri" . www.bilgiyayinevi.com.tr . 25 Temmuz 2021 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 16 ?ubat 2024 .  

Dı? ba?lantılar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

" https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Turk_Kurtulu?_Sava?ı%27nda_Eski?ehir&oldid=32876282 " sayfasından alınmı?tır